No Civilisation is an Island | Nikos Lygeros | TEDxRhodes Keine Zivilisation ist eine Insel | Nikos Lygeros | TEDxRhodes No Civilisation is an Island | Nikos Lygeros | TEDxRhodes Ninguna civilización es una isla | Nikos Lygeros | TEDxRhodes Aucune civilisation n'est une île | Nikos Lygeros | TEDxRhodes Żadna cywilizacja nie jest wyspą | Nikos Lygeros | TEDxRhodes Hiçbir Uygarlık Bir Ada Değildir | Nikos Lygeros | TEDxRhodes

Μετάφραση: Konstantinos Vlachopoulos Επιμέλεια: Chryssa Takahashi

Επειδή παρατήρησα ότι όλοι κουνιούνται, Ich habe nämlich bemerkt, dass alle in Bewegung sind, Because I noticed that everyone is moving,

λέω να καθίσω. Ich denke, ich werde mich setzen.

Αλλά, επειδή μου έβαλαν μπουζούκι, Aber, weil sie mir eine Bouzouki aufgesetzt haben, But, because they put a bouzouki on me,

δεν μπορούσα να καθίσω από την άλλη πλευρά, την κλασσική, Ich konnte nicht auf der anderen Seite, der klassischen Seite, sitzen, I couldn't sit on the other side, the classical side,

γιατί ένιωσα πιο πολύ στο καφενείο. because I felt more at the coffee shop.

Μερικές φορές στην Ελλάδα, όταν κάποιος λέει τη λέξη «επανάσταση», Wenn in Griechenland jemand das Wort "Revolution" ausspricht, ist das manchmal so, Sometimes in Greece, when someone says the word "revolution",

νομίζει ότι είναι επαναστατικός. thinks he's a revolutionary.

(Γέλια)

Εμένα μου είπαν ότι κάνω ό,τι θέλω, γι' αυτό ήρθα. Mir wurde gesagt, dass ich mache, was ich will, deshalb bin ich gekommen. I was told that I do what I want, that's why I came.

Επιπλέον, όταν μου είπαν ότι είναι εδώ, στο παλάτι, Und als mir gesagt wurde, dass sie hier im Palast sind, Moreover, when I was told that they were here at the palace,

ήταν δύσκολο για μένα να μην ξανάρθω. it was hard for me not to come back.

Άρα θα ήθελα να σας πω κάτι όσον αφορά τον Ελληνισμό. So I would like to tell you something about Hellenism.

Και θα αρχίσω λοιπόν με τον τίτλο, So I'll start with the title,

για να φαίνομαι σχεδόν κανονικός, τουλάχιστον στην αρχή, um mich fast normal aussehen zu lassen, zumindest am Anfang, to make me look almost normal, at least at first,

ότι θα αφορά το TEDx. dass es um TEDx gehen wird. that it will be about TEDx.

Ο τίτλος μ' άρεσε από την αρχή, γιατί έχει ουσία σ' αυτά που κάνουμε ως συνέχεια. Ich mochte den Titel von Anfang an, weil er für das, was wir als Fortsetzung tun, Substanz hat. I liked the title from the beginning, because it has substance in what we are doing as a continuation.

Αλλά θέλω να σας πω το εξής: δεν υπάρχει ορισμός «νησί». Aber ich möchte Ihnen Folgendes sagen: Es gibt keine Definition von "Insel". But I want to tell you this: there is no definition of "island".

Το νησί είναι απλώς η στάθμη του νερού της θάλασσας. The island is just the water level of the sea.

Βγάλτε τη θάλασσα, ποιο είναι το νησί που μένει; Wie heißt die Insel, auf der er lebt, wenn man das Meer außer Acht lässt? Take out the sea, what is the island where he lives?

Θα μπορούσαμε να πούμε ότι τα νησιά είναι τα βουνά της θάλασσας. Man könnte sagen, dass Inseln die Berge des Meeres sind.

Ο καλύτερος ορισμός είναι να θεωρήσουμε ότι το νησί δεν υπάρχει χωρίς θάλασσα The best definition is to consider that the island does not exist without the sea

άρα, ουσιαστικά θα 'ταν καλύτερο να το λέμε «μεσοθάλασσα», Technisch gesehen wäre es also besser, von der Mitte des Meeres zu sprechen, so, technically, it would be better to call it the mid-sea,

όπως λέμε «μεσόγειο» για τη θάλασσα. wie wir "Mittelmeer" für das Meer sagen. as we say "Mediterranean" for the sea.

Αυτό σημαίνει ότι αν αποδεχτούμε Das heißt, wenn wir akzeptieren This means that if we accept

ότι το νησί υπάρχει μόνο μέσω της θάλασσας, dass die Insel nur durch das Meer existiert,

τότε θα καταλάβουμε ότι έρχεται εκ των υστέρων και όχι εκ των προτέρων. dann werden wir verstehen, dass es danach kommt und nicht vorher. then we will understand that it comes afterwards and not beforehand.

Όταν το μεταφέρουμε αυτό στους ανθρώπους, πολλοί άνθρωποι, το άκουσα κι εδώ, Wenn wir das zu den Menschen bringen, zu vielen Menschen, ich habe es hier gehört, When we take that to the people, many people, I heard it here,

-θα κάνουμε μερικές διορθωτικές πορείες ειδικά αν συνεχιστεί αυτή η πορεία μαζί- -Wir werden einige Korrekturen vornehmen, vor allem, wenn wir diesen Kurs gemeinsam fortsetzen. -we will make some corrective marches especially if we continue on this course together-

λένε ότι σε κάποια φάση πρέπει να συνειδητοποιήσουμε κάτι. Sie sagen, dass wir irgendwann etwas erkennen müssen. they say that at some point we have to realize something.

Θα ήθελα να σας πω ότι μια ψηφίδα δεν γίνεται ποτέ ψηφιδωτό. Ich möchte Ihnen sagen, dass ein Mosaik nie ein Mosaik wird. I would like to tell you that a mosaic never becomes a mosaic.

Το ψηφιδωτό είναι μια υπερδομή που έρχεται πριν τη δομή. Das Mosaik ist ein Überbau, der vor der Struktur kommt. The mosaic is a superstructure that comes before the structure.

Η υπερδομή για μας είναι η ανθρωπότητα. Der Überbau ist für uns die Menschheit. The superstructure for us is humanity.

Άρα το ερώτημα είναι: Die Frage ist also: So the question is:

γιατί μερικοί καθυστερούν να βρουν ότι το πιο σημαντικό είναι η ανθρωπότητα weil manche Menschen nur langsam begreifen, dass das Wichtigste die Menschlichkeit ist because some people are slow to find that the most important thing is humanity

και ασχολούνται τόσο πολύ με τις κοινωνίες. und sie engagieren sich sehr für die Gesellschaften. and they're so involved with the societies.

Διότι είναι πιο εύκολο, γιατί, όταν γεννιέσαι, Weil es einfacher ist, denn wenn man geboren wird, Because it's easier, because, when you're born,

γεννιέσαι μέσα σε μια κοινωνία. Sie werden in eine Gesellschaft hineingeboren. you are born into a society.

Αλλά μετά καταλαβαίνεις ότι πρέπει να το παλέψεις για να μπεις στην ανθρωπότητα. Aber dann merkt man, dass man dagegen ankämpfen muss, um in die Menschheit zu gelangen. But then you realize you have to fight it to get into humanity.

Ένα νησί στην αρχή μπορεί να θεωρείται ότι είναι πολύ σημαντικό, Eine Insel kann zunächst als sehr wichtig erachtet werden, An island at first may be considered to be very important,

αλλά να ξέρετε τα μικρά νησιά πολύ γρήγορα ξέρουν ότι δεν είναι σημαντικά μόνα τους, Aber Sie wissen, dass die kleinen Inseln sehr schnell merken, dass sie für sich allein nicht wichtig sind, but you know the small islands very quickly know that they are not important on their own,

αλλά είναι σημαντικά ως δίκτυο. aber als Netzwerk sind sie wichtig. but they are important as a network.

Και το βλέπετε πολύ συχνά, ότι στα νησιά έχετε αυτούς που ονομάζουμε ναυτικούς, Und man sieht es sehr oft, dass es auf den Inseln so genannte Matrosen gibt, And you see it very often, that on the islands you have what we call sailors,

οι οποίοι είναι παράξενοι τύποι, άμα το σκεφτούμε. die seltsame Typen sind, wenn man darüber nachdenkt. who are strange guys, when you think about it.

Διότι τους βάζεις σ' ένα νησί Weil man sie auf eine Insel setzt Because you put them on an island

και το πρώτο πράγμα που κάνουν είναι να φύγουν απ' το νησί. und das erste, was sie tun, ist, die Insel zu verlassen.

Αλλά είναι ακόμα πιο παράξενοι, γιατί επιστρέφουν. Aber sie sind noch seltsamer, weil sie zurückkommen. But they're even stranger, because they come back.

Αυτό σημαίνει ότι έχουν συνειδητοποιήσει ότι είναι μεσοθάλασσα. Das bedeutet, dass sie erkannt haben, dass sie sich mitten im Meer befinden.

Κι ότι ο πλούτος του νησιού είναι η θάλασσα. Und dass der Reichtum der Insel das Meer ist. And that the wealth of the island is the sea.

Ο πλούτος του ανθρώπου είναι οι άλλοι. Der Reichtum des Menschen sind andere. The wealth of man is others.

Μόνο... και τίποτα άλλο. Nur... und sonst nichts.

Είναι λίγο βαρύ στην αρχή, όταν το λέμε έτσι, Am Anfang ist es ein bisschen schwer, wenn man es so ausdrückt, It's a bit heavy at first, when you put it like that,

αλλά πόσο κάνει καλό, όταν το ζούμε. aber wie viel Gutes tut es uns, wenn wir es leben. but how much good it does us when we live it.

Άρα πρέπει να σκεφτούμε τα πράγματα κάπως διαφορετικά, Wir müssen die Dinge also ein wenig anders sehen, So we have to think about things a little differently,

δηλαδή πρώτα είναι η θάλασσα, μετά εμφανίζονται τα νησιά. das heißt, zuerst erscheint das Meer, dann die Inseln. that is, first the sea, then the islands appear.

Πρώτα είναι η ανθρωπότητα, μετά εμφανίζεται η έννοια του ανθρώπου, Zuerst gibt es die Menschheit, dann erscheint der Begriff des Menschen, και δεν είναι το ανάποδο.

Το ψηφιδωτό, όπως είπα στην αρχή, είναι πριν τις ψηφίδες. Das Mosaik ist, wie ich eingangs sagte, vor den Fliesen.

Αυτός που επινοεί ένα ψηφιδωτό He who invents a mosaic

δεν το επινοεί απλώς ως μια συλλογή από ψηφίδες, erfindet sie nicht nur als eine Sammlung von Fragmenten, does not invent it merely as a collection of fragments,

που είναι η μία δίπλα στην άλλη. die nebeneinander liegen.

Και εδώ μπαίνει μια άλλη ιδέα, που είναι λανθασμένη κοινωνικά. Und hier kommt eine weitere Idee ins Spiel, die gesellschaftlich falsch ist. And this is where another idea comes in, which is socially wrong.

Δίνουμε μεγάλη σημασία στο γεγονός ότι είμαστε κοντά. Wir legen großen Wert darauf, dass wir uns nahe sind. We attach great importance to the fact that we are close.

Κι αυτό, Μάνο, θα πρέπει να το προσέχεις. Und darauf, Mano, musst du aufpassen. And that, Mano, you'll have to watch out for.

Γιατί, όταν μας είπες να κοιτάξουμε

αυτούς που είναι δίπλα μας ή κοντά μας ή πίσω μας, Diejenigen, die neben uns, in unserer Nähe oder hinter uns sind,

ήταν πάντοτε η γειτονιά μας η οποία δεν επιλέχτηκε. Es war immer unsere Nachbarschaft, die nicht ausgewählt wurde. it was always our neighborhood that wasn't chosen.

Και νομίζω ότι οι άνθρωποι που μίλησαν εδώ σου είπαν, ουσιαστικά, Und ich denke, die Leute, die hier gesprochen haben, haben Ihnen das im Wesentlichen gesagt,

ότι, μην κάθεσαι μες στη γειτονιά σου. dass man nicht nur in seiner eigenen Nachbarschaft sitzt. that, uh, don't just sit in your own neighborhood.

Βρες ποιοι θα είναι οι άλλοι άλλοι σου. Finden Sie heraus, wer die anderen sein werden. Find out who your others will be.

Εγώ δεν γύρισα πίσω. Το ομολογώ. Ich bin nicht zurückgegangen. Ich gestehe. I didn't go back. I confess.

Γιατί έρχομαι από πίσω. Weil ich von hinten komme. Because I'm coming from behind.

Όταν είσαι ο τελευταίος και κάποιος σου ζητάει να γυρίσεις πίσω, Wenn Sie der Letzte sind und jemand Sie bittet, wiederzukommen, When you're the last one and someone asks you to come back, λες, έχει χιούμορ. Sie sagen, er hat einen Sinn für Humor. you say, he's got a sense of humor.

Εμείς οι Έλληνες θα ήμαστε πάντα οι τελευταίοι Wir Griechen werden immer die Letzten sein We Greeks will always be the last -βέβαια, άμα σας το λέω έτσι, νομίζετε ότι είναι κριτική, -Wenn ich das so sage, denken Sie natürlich, dass es eine Kritik ist, -of course, if I say it like that, you think it's a criticism,

θα καταλάβετε πού το πάω- werden Sie sehen, worauf ich hinaus will. you'll see what I'm getting at-

επειδή εμείς σπρώχνουμε όλους τους άλλους. weil wir alle anderen unter Druck setzen.

Και μ' άρεσε, γιατί είδα μια εικόνα που έλεγε Und es gefiel mir, weil ich ein Bild sah, auf dem stand And I liked it, because I saw a picture that said

ότι έχουν μεγαλύτερη σημασία αυτοί που σπρώχνουν παρά αυτοί που τραβάνε. dass diejenigen, die schieben, wichtiger sind als diejenigen, die ziehen.

Λέμε, ας πούμε, τι τραβάω και δε μαρτυράω και δε λέτε τι σπρώχνω και δε μαρτυράω. Wir sagen, sagen wir, was ich ziehe und nicht sage, und Sie sagen nicht, was ich schiebe und nicht sage. We say, let's say, what I pull and don't tell and you don't say what I push and don't tell.

Γιατί κάποιος το κάνει, άρα σημασία είναι να σπρώχνουμε. Denn irgendjemand tut es ja, und deshalb ist es wichtig, dass man Druck macht. Because somebody is doing it, so the important thing is to push. Άρα, όταν σπρώχνουμε μαζί, όταν είμαστε μαζί, Wenn wir also zusammenarbeiten, wenn wir zusammen sind,

όταν τα νησιά καταλαβαίνουν ότι είναι ένα σύμπλεγμα, wenn die Inseln verstehen, dass sie ein Cluster sind, when the islands understand that they are a cluster,

τότε αποκτούν μια άλλη δυναμική. dann bekommen sie eine andere Dynamik. then they take on a different dynamic.

Στα Δωδεκάνησα όλα τα πράγματα είναι παράξενα. Auf dem Dodekanes sind alle Dinge seltsam.

Όταν είμαστε στη Ρόδο, όλοι μιλάνε για τη Ρόδο. Wenn wir auf Rhodos sind, spricht jeder über Rhodos. When we are in Rhodes, everyone talks about Rhodes.

Κοιτάζω αν έχουμε ακόμα δείγματα τουρισμού. Ich schaue nach, ob wir noch Proben für den Tourismus haben. I'm looking to see if we still have samples of tourism.

Γιατί, ξέρεις, όλοι κλαίγονται, αλλά εμείς έχουμε τα αεροπλάνα. Denn alle weinen, aber wir haben die Flugzeuge. Because, you know, everybody cries, but we have the planes.

Τώρα ξαφνικά σταμάτησαν, θα δω... Jetzt haben sie plötzlich aufgehört, ich werde sehen... Now they've suddenly stopped, I'll see...

Λέμε Δωδεκάνησα, 23 νησιά. Wir sagen Dodekanes, 23 Inseln.

Πρέπει να το 'χεις. Sie müssen es haben. You must have it.

Εμείς εφηύραμε τα μαθηματικά, αλλά βέβαια σίγουρα το κάναμε και στρατηγικά. Wir haben die Mathematik erfunden, aber natürlich haben wir sie auch strategisch eingesetzt. We invented mathematics, but of course we certainly did it strategically.

Σου λέμε, άμα λέμε 12, θα πιάνουν μόνο τα 12 θα μας μείνουν τα άλλα. Wir sagen Ihnen, wenn wir 12 sagen, dann bekommen wir auch nur 12, den Rest haben wir. We're telling you, if we say 12, we'll only get 12, we'll have the rest.

Αυτό σημαίνει Dies bedeutet

ότι για να παρακολουθήσεις τη σκέψη του Έλληνα, έχεις κάποιες δυσκολίες. dass man einige Schwierigkeiten hat, wenn man dem Geist der Griechen folgen will. that to follow the mind of the Greek, you have some difficulties.

Έχεις τόσο μεγάλες δυσκολίες που τις έχουν και οι Έλληνες. Sie haben so große Schwierigkeiten, die die Griechen haben. You have such great difficulties that the Greeks have.

Αυτό είναι πάρα πολύ καλό, γιατί μας προστατεύει απ' τους εχθρούς, Das ist sehr, sehr gut, denn es schützt uns vor den Feinden, This is very, very good, because it protects us from the enemies,

διότι ούτε αυτοί ξέρουν τι θέλουμε ακριβώς. denn auch sie wissen nicht genau, was wir wollen. because they don't know exactly what we want either.

Γι' αυτό κι είμαστε δύσκολα προδότες. Aus diesem Grund sind wir kaum Verräter. That is why we are hardly traitors.

Να προδώσουμε τι; Αφού δεν ξέρουμε τι θέλαμε ακριβώς. Was verraten? Da wir nicht genau wissen, was wir wollten. Betray what? Since we don't know what we wanted exactly.

Ενώ σ' άλλες χώρες ξέρουν όλοι τι θέλουν, αλλά παίρνετε έναν, προδίδει τους πάντες. In anderen Ländern hingegen wissen alle, was sie wollen, aber wenn man einen erwischt, verrät er alle. Whereas in other countries they all know what they want, but you get one, it betrays everybody. Εμείς δυσκολευόμαστε στο θέμα της προδοσίας Wir haben Schwierigkeiten bei der Frage des Verrats We have difficulty in the matter of treason

και γι' αυτό συνήθως θυσιαζόμαστε. und das ist es, wofür wir normalerweise Opfer bringen. and that's what we usually sacrifice for.

Είμαστε ένας λαός της θυσίας και της αντίστασης. Wir sind ein Volk des Opfers und des Widerstands.

Θα ήθελα να σου πω κάτι πάλι, Μάνο. Ich möchte dir noch etwas sagen, Mano.

Να προσέχεις όταν κάνεις αναλογίες κι όταν είναι εδώ αυτός που σου μιλάει τώρα. Seien Sie vorsichtig, wenn Sie Analogien herstellen und wenn die Person, die jetzt mit Ihnen spricht, hier ist. Be careful when you make analogies and when the person who is talking to you now is here.

Γιατί δεν έχει σημασία ποιος έφτιαξε τις πέτρες, Denn es spielt keine Rolle, wer die Steine gemacht hat, Because it doesn't matter who made the stones,

είναι από ποια πλευρά απ' τα τείχη ήταν οι δικοί μας ist, auf welcher Seite der Mauern unsere Leute standen is which side of the walls our people were on

την ώρα που γινόταν η πολιορκία zur Zeit der Belagerung

και τότε θα δεις ότι η αναλογία που έκανες είναι καθαρά λανθασμένη. und dann werden Sie sehen, dass die von Ihnen gezogene Analogie eindeutig falsch ist.

Κι αν τώρα θεωρείς ότι είμαστε ελεύθεροι,

είναι επειδή επιλέξαμε τη σωστή πλευρά που δεν ήταν πάντοτε η εύκολη. is because we chose the right side, which was not always the easy side.

Διότι κάτι που δεν μας αρέσει εμάς είναι να μας λένε τι πρέπει να κάνουμε. Because one thing we don't like is to be told what to do.

Κι είναι λογικό, αφού δεν ξέρουμε ποτέ τι πρέπει να κάνουμε.

Άρα γιατί να μας το λέει ο άλλος.

(Ήχοι αεροπλάνου) (Airplane sounds)

Επιτέλους ήρθε! (Γέλια) It's finally here! (Laughter)

Φοβήθηκα ότι δεν έχετε τουρισμό το βράδυ. I was afraid you didn't have any tourism at night.

Θα κάνω μια παύση, αλλά σου υπόσχομαι ότι, ακόμα κι αν έχει θόρυβο, θα ξανάρθω,

θα λέω τα ίδια, εγώ λέω πάντα τα ίδια.

Άρα λέω λοιπόν το εξής:

πρέπει να σκεφτούμε ότι τα τείχη μας -όπως τα βλέπετε εδώ-

είναι τα βιβλία, είναι οι γνώσεις,

δεν είναι οι πέτρες.

Ο Ελληνισμός κατάφερε να πάρει πέτρες και να φτιάξει τέχνη.

Ενώ άλλοι βλέπουν μόνο τις πέτρες. While others see only the stones.

Κι όταν ο Ελληνισμός γίνεται Ελλαδισμός, βλέπουν μόνο ερείπια. And when Hellenism becomes Hellenism, they see only ruins.

Μα είμαστε λαός από ερείπια. But we are a people of ruins.

Ενώ οι άλλοι ξέρετε πόσο θα δίναν να είχαν ερείπια; While the others, do you know how much they would pay to have ruins?

Τρεις πέτρες βρίσκουν και το ονομάζουν «μουσείο». Three stones are found and they call it a "museum".

Εμείς έχουμε χιλιάδες το λέμε «αποθήκη». We have thousands we call it a "warehouse".

Κι αναρωτιόμασταν αν σε κάποια φάση θα πρέπει να γίνει μουσείο. And we were wondering if at some point it should become a museum.

Άρα, όταν ζεις μέσα σ' αυτόν τον χώρο, ο οποίος για μας είναι μόνο χώρος-χρόνου, So, when you live in this space, which for us is only a time-space,

είμαστε ένας λαός του χρόνου κι όχι του χώρου. we are a people of time, not space. Το νησί έχει αυτό το καλό, ότι έχει άμεση επαφή με τη θάλασσα, The island has this good thing, that it has direct contact with the sea,

έχει άμεση επαφή με τις σχέσεις. has direct contact with relationships.

Και πρέπει να χάσουμε χρόνο στις σχέσεις μας, And we have to waste time in our relationships,

πρέπει να χάσουμε πολύ χρόνο.

Κι έχει ενδιαφέρον, γιατί το σωστό θεσμικό πλαίσιο, για να χάνετε χρόνο, And it's interesting, because it's the right institutional framework to waste time,

είναι η δημοκρατία.

Η δημοκρατία είναι το ιδανικό, γιατί πρέπει να συζητάμε, Democracy is the ideal, because we have to debate,

αλλά μόλις συζητάμε πρέπει να χάσουμε χρόνο, but once we're talking we have to waste time,

αλλά είναι ο μόνος τρόπος να επενδύσουμε μέσα στον χρόνο but it's the only way to invest in time

και να παράγουμε ένα έργο μέσα στον χρόνο. and produce a work in time.

Γιατί όλα αυτά που γίνονται γρήγορα φεύγουν γρήγορα.

Είμαστε της βραδύτητας, γι' αυτό σας λέω θα 'μαστε τελευταίοι, We're slow, so I'm telling you we'll be last,

και σίγουρα και με τον Θεό θα ζητήσουμε παράταση. and surely with God we will ask for an extension.

Θα Του πούμε, αν ήξερες πόσους σπρώξαμε μέχρι να φτάσουμε, We'd tell him if you knew how many we pushed to get here,

πού να προλάβουμε να είμαστε στην ώρα μας;

Άρα ήμαστε πιο πολύ της ομορφιάς παρά του ωραίου, So we were more of beauty than beauty,

γιατί το ωραίο είναι για όταν είσαι στην ώρα σου.

Εμείς, έχουμε διάφορες ώρες, όπως ξέρετε, στην Ελλάδα, We have different hours, as you know, in Greece,

ανάλογα με τα χρώματα και, όπως είμαστε χαμαιλέοντες, τα αλλάζουμε συχνά. depending on the colours and, as we are chameleons, we change them often.

Αυτό που έχει σημασία είναι να σκεφτούμε το εξής: What is important is to consider the following:

πώς ένας λαός του χρόνου

μπορεί να έχει δώσει τόσα παραδείγματα σε λαούς του χώρου; can have set so many examples to the peoples of the world?

Είμαστε του χρόνου λόγω της θάλασσας, εμείς γεννηθήκαμε στα νησιά. We are next year because of the sea, we were born on the islands.

Ουσιαστικά γεννηθήκαμε εκεί που ήταν πολλά τα νησιά. We were basically born where there were a lot of islands.

Όχι ένα νησί.

Άμα ρωτήσετε σε κάποιον, If you ask someone,

προτιμάς, στην Ελλάδα, να είσαι της στεριάς ή του νησιού, ως δύναμη. you prefer, in Greece, to be of the land or of the island, as a power.

Θα σας πει της στεριάς. Άμα πάρετε ένα μεγάλο νησί και του πείτε: θες να είσαι σε ένα μεγάλο νησί ή σε μικρά νησιά.

Θα πει μεγάλο νησί. Στις δύο απαντήσεις έχει κάνει λάθος.

Το πιο ανθεκτικό που υπάρχει στη στρατηγική είναι τα πολλά μικρά νησιά. The most resilient part of the strategy is the many small islands.

Γιατί λειτουργούν με μια τεράστια ασπίδα. Because they operate with a huge shield.

Θα κάνω μια μικρή παύση, η οποία σίγουρα θα καταμετρηθεί. I'm going to pause for a moment, which will certainly be counted.

Και θα σας πω ότι, αν εδώ μιλάμε ακόμα Ελληνικά,

αν εδώ ασχολούμαστε ακόμα με τις γνώσεις, με την ανθρωπότητα και την ανθρωπιά, if here we are still concerned with knowledge, with humanity and humanity,

αν μιλάμε για τη λέξη «φιλότιμο», είναι επειδή έχουμε τη θάλασσα. if we talk about the word "philotimo", it's because we have the sea. Θα ήθελα να φανταστείτε για μια στιγμή την Ελλάδα χωρίς θάλασσα. I would like you to imagine for a moment Greece without the sea.

Είναι πολύ απλό, εξαφανίζεται ο Ελληνισμός. It's very simple, Hellenism is disappearing.

Κι επειδή εξαφανίζεται ο Ελληνισμός, η Ελλάδα δεν έχει πια προστασία. And because Hellenism is disappearing, Greece no longer has protection.

Αντιθέτως, λοιπόν, πρέπει να σκεφτούμε το εξής:

Ο Ελληνισμός πάντοτε ασχολείται με την ανθρωπότητα. Hellenism has always been concerned with humanity.

Δεν ασχολείται μόνο με τη χώρα, ασχολείται με τον χρόνο

κοιτάζει τι θα μείνει, γιατί ένα μεγάλο χαρακτηριστικό που έχουμε looking at what's left, because a big feature that we have και γι' αυτό είμαστε ανθεκτικοί

είναι ότι εμείς έχουμε αποφασίσει ότι θα ήμαστε εδώ και μετά.

Αυτοί που έχουν έρθει να μας καταπατήσουν συνήθως έχουν αποφασίσει να είναι εδώ, Those who have come to trample on us have usually decided to be here,

αλλά την πατάνε στο μετά, γιατί στο μετά είμαστε εμείς εδώ, ξανά. but they get screwed in the after, because in the after we're here, again.

Άρα θέλει να πει ότι έχουμε μπει σε ένα χώρο αντίστασης που είναι ο χρόνος, So what he is saying is that we have entered a space of resistance, which is time,

και λέμε πότε θα φύγουν.

Είμαστε της αντίστροφης μέτρησης. We are the countdown.

Κάθε φορά που κάποιος μας κατακτά, Every time someone conquers us,

αμέσως μετράμε σε πόσο καιρό θα φύγει ξανά. we immediately count how long it will be gone again.

Ναι, ναι...

Και εμείς, επειδή είμαστε της βραδύτητας, μετράμε με αιώνες. And we, because we are slow, count by centuries.

Βλέπω είναι πολύ οι Έλληνες εδώ. I see there are a lot of Greeks here.

Τώρα αυτοί που μεταφράζουν στα Αγγλικά, δε ξέρω, θα δυσκολευτούν. Now those who translate into English, I don't know, they're going to have a hard time.

Αλλά τέλος πάντων. But anyway.

Γιατί μετράμε με αιώνες; Γιατί αυτό που έχει σημασία είναι το αιωνόβιο. Why do we count by centuries? Because what matters is the eternal.

Και όχι τα χρόνια.

Άμα σκεφτείτε ότι καταφέραμε να βάλουμε σε παρένθεση 400 χρόνια κατοχής. If you think that we managed to put 400 years of occupation in brackets.

Ποιος λαός θα τολμούσε να το κάνει αυτό; What people would dare to do that?

Εμείς λέμε εντάξει ρε παιδιά... Κατοχή ήταν, τέλειωσε. We say okay, guys... It's over.

Και συνεχίζουμε. Ξέρετε γιατί; Γιατί έχουμε τεράστιο βάθος σε παρελθόν. And we continue. Do you know why? Because we have enormous depth in the past.

Άρα έρχεται ο άλλος, ακόμα και όταν θέλει να καθίσει 400 χρόνια, So the other one comes, even when he wants to sit for 400 years,

του λέμε, κοίτα, εδώ δε θα αντέξεις. we say, look, you're not going to last here.

Έχουμε τη γραφειοκρατία, We have the bureaucracy,

δεν ξέρουμε ακριβώς τι θέλουμε, we don't know exactly what we want,

είμαστε πάντοτε γκρινιάρηδες. we're always grumpy.

Κατά συνέπεια θα είναι καλό να ετοιμαστείς να φύγεις. Therefore it will be good to get ready to leave.

Και συνήθως εκεί τον βοηθάμε κιόλας. And that's usually where we help him.

Για να φύγει λίγο πιο γρήγορα,

γιατί σε κάποια φάση, όπως ξέρετε, θεωρούμε ότι εντάξει φτάνει. because at some stage, as you know, we think that's enough.

Είναι το «ως εδώ και μη παρ' έκει». It's the "so far and no further".

Άρα ο Έλληνας έχει μεγάλη ανθεκτικότητα

επειδή αντέχει, επειδή μετράει με αιώνες και επειδή υπάρχουν και οι χιλιόχρονοι. because it endures, because it is measured in centuries and because there are millennials.

Γιατί γελάτε, δεν κατάλαβα; Δε σας έχουν πει ποτέ «χιλιόχρονος»; Why are you laughing, I don't understand? Haven't you ever been called a millennial?

Και ξέρετε, όπως εμείς ζούμε αρκετά αργά, And you know, as we live quite slowly,

πού να τολμήσετε να πείτε «Να τα εκατοστήσεις»; Ο άλλος είναι 97. where you dare to say "Happy Birthday"? The other one is 97. Χιλιόχρονος λες, πάνω κάτω καλά τα πάμε. A thousand years old, you say, and we're doing pretty well.

Τι θέλω να σας πω; Θέλω να σας πω ότι αυτή η συλλογική μνήμη που έχουμε What do I want to tell you? I want to tell you that this collective memory that we have

είναι αυτή που επηρεάζει δεδομένα. is the one that affects data.

Και έχει ενδιαφέρον, συνήθως εμείς πάνω κάτω για να καταλάβουμε πόσο καλοί είμαστε

πρέπει να μας το πουν απ' το εξωτερικό. Εντάξει; they have to tell us from abroad. Okay?

Δηλαδή. Άμα πάρετε τους Έλληνες, επειδή ήμασταν πάντοτε τρεις κι ο κούκος. That is. If you take the Greeks, because we've always been three and a cuckoo.

Και πάντοτε οι τρεις προστάτευαν τον κούκο και ο κούκος τους τρεις,

γιατί δεν είχαμε κι άλλους.

Δίναμε μεγάλη σημασία στην ανθρωπιά. We attached great importance to humanity.

Μεγάλη σημασία στις σχέσεις.

Μεγάλη σημασία στο δίκτυο.

Μεγάλη σημασία στο γεγονός ότι πρέπει να είμαστε μαζί κι όχι μόνο κοντά. Great importance to the fact that we need to be together and not just close.

Με τη διασπορά καταφέραμε να παραμείνουμε μαζί, ενώ ήμασταν μακριά. With the diaspora we managed to stay together while we were away.

Ενώ η κοινωνία αποδεικνύει ότι μπορεί να είμαστε κοντά χωρίς να είμαστε μαζί. While society proves that we can be close without being together.

Πολλά διαζύγια. Many divorces.

Οι Έλληνες δεν κάνουν διαζύγια, ξέρετε γιατί;

Γιατί δε τους αρέσει ο ζυγός. Because they don't like the yoke.

Δεν πάνε έτσι. They don't go like that.

Εμείς έχουμε ένα πρόβλημα, μας δυσκολεύει να σκύβουμε το κεφάλι. We have a problem, it makes it difficult for us to keep our heads down.

Δε σας λέω καν να γονατίζουμε, αυτό είναι άλλο θέμα. I'm not even telling you to kneel, that's another matter.

Είναι κουραστικό. It's tiring.

Άρα, όταν πρέπει να γονατίσουμε και μπροστά σε κάποιον άλλον, So, when we have to kneel before someone else, ο οποίος μας το λέει κιόλας, who is already telling us,

μας δυσκολεύει.

Και λέμε στο κάτω κάτω της γραφής, όπως ξέρετε, And we're talking about the bottom line, as you know,

εφόσον μου έβαλαν και μπουζούκι, γιατί να είμαι σκλάβος; As long as I got a bouzouki, why should I be a slave?

Δεν μας αρέσει η σκλαβιά.

Και δυστυχώς ξεχνάμε μερικές έννοιες, And unfortunately we forget some concepts,

ξεχνάμε ας πούμε ότι έχουμε επιλέξει σαν σύνθημα «ελευθερία ή θάνατος». we forget, let us say, that we have chosen as our motto "freedom or death".

Δηλαδή, σαν συμβιβαστική λύση, ε; Υπάρχουν και καλύτερες. So, as a compromise, huh? There are better ones.

Αυτό σημαίνει τι; Σημαίνει ότι δεν δέχομαι τίποτα άλλο πάρεξ ελευθερίας. What does that mean? It means I don't accept anything else in exchange for freedom. Όμως μερικοί προσπαθούν να μας εξηγήσουν ότι, εντάξει μωρέ, άμα τα βρούμε, But some people try to explain to us that, well, okay, if we find them,

αν συμβιβαστούμε, θα ήταν έτσι. if we compromise, it would be like this.

Μα δεν το κάναμε ποτέ, κι ούτε θα το κάνουμε. But we never have, and we never will. Διασχίσαμε την αρχαιότητα, συνεχίσαμε με το Βυζάντιο, συνεχίσαμε με την επανάσταση. We went through antiquity, we continued with Byzantium, we continued with the revolution. Παρεμπιπτόντως σας υπενθυμίζω By the way, I remind you

ότι δεν έχουμε τελειώσει ακόμα την απελευθέρωσή μας, that we have not yet finished our liberation,

γιατί το σημείο απελευθέρωσης, όπως ξέρετε, because the release point, as you know,

εξαρτάται από το σημείο έναρξης. depends on the starting point.

Το σημείο έναρξης, όπως ξέρετε, έγινε το 1453.

Άρα, άμα το σκεφτείτε ότι εμείς μετράμε σε αιώνες,

πρέπει να καταλάβετε ότι δεν τελειώσαμε τη δουλειά μας.

Τώρα βλέπω δεν χαμογελάτε,

είδατε εδώ καταλαβαίνω πάνω-κάτω πού το πάει. You see here I understand more or less where it's going.

Άρα σας υπενθυμίζω κάτι, ότι τα νησιά είναι κάστρα So let me remind you of something, that islands are castles

μόνο και μόνο όταν είναι συνδεδεμένα. only and only when they are connected.

Άμα σκεφτείτε τώρα ότι η θάλασσα είναι τάφρος. Now think of the sea as a moat.

Όσοι δεν ξέρουν Those who do not know

ότι η θάλασσα είναι τάφρος για ένα νησί, ζουν σ' ένα τάφο. that the sea is a moat for an island, they live in a tomb.

Κάθε φορά που φτιάχνουμε ένα κάστρο,

το πρώτο πράγμα που κάνουμε είναι να βάλουμε νερό γύρω του.

Πρέπει να είσαι ανώμαλος. You must be a pervert.

Αφού είναι ξηρά. Since it's dry.

Όχι. Γιατί ξέρουμε ότι αυτό που προστατεύει περισσότερο τον άνθρωπο No. Because we know that the thing that protects people the most

είναι αυτό το θαλάσσιο στοιχείο. is this marine element.

Ή δυσκολεύει. Η θάλασσα δυσκολεύει. Σας δίνω ένα παράδειγμα πολύ απλό. Or it makes it harder. The sea makes it difficult. I give you a very simple example.

Όταν περπατάτε πάνω στην ξηρά, και μπουμπούνας να είστε θα τα καταφέρετε. When you walk on dry land, even if you're a bud, you'll make it.

Όταν είστε πάνω στη θάλασσα, και έξυπνος να είστε, είναι δύσκολο.

Άρα, άμα σκεφτείτε ότι ο ελληνισμός αποφάσισε να χτίσει σπίτια πάνω σε καράβια So, if you think that Hellenism decided to build houses on ships

τα σπίτια μας είναι τα καράβια μας. our homes are our ships.

Αποφασίσαμε να χτίσουμε έναν ολόκληρο πολιτισμό πάνω στο νερό. We decided to build an entire civilisation on water. Τι πιο παράξενο; Άμα το σκεφτείτε, όμως, ουσιαστικά τι κάναμε; What's weirder? When you think about it, though, what have we actually done?

Κάναμε ένα δίκτυο πριν το διαδίκτυο. We made a network before the internet.

Δεν ξέρουμε ακριβώς πού είμαστε, μετακινούμαστε συνεχώς. We don't know exactly where we are, we are constantly moving.

Σας θυμίζω ότι έχουμε τον πρώτο εμπορικό στόλο στον κόσμο. I remind you that we have the first merchant fleet in the world.

Δεν το άκουσα προηγουμένως. Να μη το λέμε; Να το λέμε. I didn't hear it before. Shall we not say it? Say it.

Βέβαια το έχουν οι Έλληνες, όχι η Ελλάδα. Είναι λίγο διαφορετικό.

Άρα να θυμάστε όμως ότι οι Έλληνες είναι του ελληνισμού,

η Ελλάδα όχι πάντα.

Γιατί έχουμε και κατοχές. Because we also have possessions.

Άρα αυτό που έχει σημασία είναι ότι, αν εμείς είμαστε μαζί So what matters is that if we are together

και αν συνεχίσουμε αυτήν την πορεία διαχρονικά, and if we continue on this course over time,

γιατί βέβαια εμείς είμαστε μόνο του διαχρονικού, because of course we are only of the timeless,

δεν μας ενδιαφέρει όταν είναι εφήμερο. we don't care when it's ephemeral.

Σας υπενθυμίζω ότι εμείς ξέρουμε ότι είμαστε θνητοί.

Άρα, επειδή το ξέραμε,

δεν μπήκαμε στη διαδικασία που είχαν οι Πέρσες, που 'χαν αθάνατους. we didn't go through the process that the Persians had, who had immortals.

Και υπενθυμίζω ότι ακόμα και τους Πέρσες τους μάθαμε να πεθαίνουν. And I remind you that even the Persians we taught them to die.

Επειδή είμαστε θνητοί, αποφασίσαμε ότι πρέπει να κάνουμε κάτι για να μείνει. Because we are mortal, we decided that we have to do something to make it stay.

Άρα αν θέλετε είναι το παράδοξο, So if you like, that's the paradox,

είναι πώς το εφήμερο μπορεί να γίνει αιώνιο; is how can the ephemeral become eternal?

Ο μόνος τρόπος είναι να παράγει ένα έργο το οποίο να είναι διαχρονικό. The only way is to produce a work that is timeless.

Δηλαδή πάνω κάτω από την αρχαιότητα δεν ξέρετε τίποτα το προσωπικό, So more or less from antiquity you don't know anything about the staff,

ούτε απ' το Βυζάντιο, αλλά ξέρουμε το έργο. nor from Byzantium, but we know the work.

Αυτό το έργο είναι αυτό που κατάφεραν όλοι αυτοί οι άνθρωποι This project is what all these people have achieved

που έσπρωχναν προς την ίδια κατεύθυνση, την εξέλιξη. that were pushing in the same direction, evolution.

Πολυκυκλικά, Polycyclic,

δηλαδή σχεδόν στο ίδιο σημείο, αλλά ποτέ ακριβώς στο ίδιο. that is, almost in the same place, but never exactly in the same place.

Πολλά μοιάζουν, αλλά είναι πάντα διαφορετικά. Many things are similar, but they are always different.

Όταν σας λεν ότι τα πράματα μοιάζουν, να κοιτάτε αμέσως σε τι διαφέρουν. When you are told that things are similar, look immediately at what they are different.

Γιατί αλλιώς θα σας έλεγαν ότι είναι ταυτόσημα. Because otherwise you would be told that they are identical.

Μόλις διαφέρουν σε κάτι, άλλοι λεν ότι μοιάζουν. As soon as they differ in something, others say they are similar.

Η ιστορία μοιάζει με την ιστορία.

Αλλά γίνεται ιστορία μόνο όταν περνάει στο στάδιο του μύθου.

Προηγουμένως άκουσα

ερμηνείες για τον μύθο που δεν ήταν ελληνικές.

Και φάνηκε. And it showed.

Σε μας ο μύθος είναι πολύ σημαντικός και είναι πολύ πιο σημαντικός από την ιστορία.

Γιατί ο μύθος είναι η ουσία της ιστορίας.

Ενώ η ιστορία, όταν προσπαθεί να γίνει μύθος μόνη της, είναι απλώς περιγραφή. While history, when it tries to become a myth on its own, is merely a description.

Είναι η διαφορά μεταξύ της εφημερίδας και του βιβλίου. It's the difference between the newspaper and the book.

Κάθε μέρα φτιάχνουμε μια εφημερίδα.

Τώρα βέβαια είναι μερικοί που κάνουν και μπλογκ.

Και κάθε μέρα αυτή η εφημερίδα έχει λήξη. And every day this newspaper has an expiration date.

Γεννιέται με μια ημερομηνία λήξης.

Ενώ χρειάζεστε πολλές μέρες,

μπορεί και εβδομάδες ακόμα και χρόνια, για να φτιάξετε ένα βιβλίο. maybe even weeks or even years to make a book.

Το οποίο όμως θα κρατήσει αιώνες.

Γιατί δεν φτιάχτηκε με ημερομηνία λήξης. Because it wasn't made with an expiration date.

Φτιάχτηκε μόνο με ημερομηνία έναρξης.

Θέλει περισσότερο χρόνο, θέλει περισσότερη σκέψη, It takes more time, it takes more thought, θέλει εφευρετικότητα και θέλει και ανθεκτικότητα,

διότι πρέπει να παραμείνει αυτό το βιβλίο.

Άρα τα βιβλία, οι εικόνες, So the books, the pictures,

η μεγάλη εικόνα, τα μεγάλα βιβλία, η Βίβλος,

είναι πράματα τα οποία τα κρατάμε, τα διατηρούμε, are things that we keep, we preserve,

γιατί ξέρουμε ότι αυτό θα είναι σημαντικό.

Δεν θα είναι σημαντικό μόνο για μας,

γιατί σκεφτόμαστε ήδη τους αγέννητους, επειδή σεβόμαστε τους νεκρούς. because we already think of the unborn, because we respect the dead.

Ακούσαμε για το φιλότιμο.

Είναι σωστό, είναι σωστό. Δε θέλω να αλλάξετε το όνομα.

Αλλά θα ήθελα να μιλήσω για την αξία.

Γιατί ξέρεις, Μάνο, ακόμα και να έχεις φιλότιμο,

στο τέλος, όταν θα πεθάνεις,

αν έχεις κάνει ένα έργο σε σχέση με το φιλότιμο, if you have done a work in relation to philanthropy,

δε θα σου πουν ήσουν φιλότιμος, θα σου πουν «άξιος».

Είμαστε πολύ της Σπάρτης, όταν εκφραζόμαστε, We are very much of Sparta when we express ourselves,

λέμε μόνο αυτή τη λέξη.

Πρέπει να καταλάβετε, όλοι οι Έλληνες που 'μαστε εδώ

και «Έλληνες» το λέω με την έννοια του ελληνισμού and I say "Greeks" in the sense of Hellenism

άρα είναι και οι ξένοι μη νομίζετε, so it's the foreigners too, don't you think,

γιατί ο ελληνισμός πάντα ασχολείται και με τους ξένους,

θεωρούσε ότι ο χώρος, ο φυσιολογικός της έκφρασης, της σκέψης, considered that the space, the normal space of expression, of thought,

είναι η ανθρωπότητα κι όχι ένα κράτος

και γι' αυτό, για όσους ανησυχούν αν και πότε θα έχουμε ένα κράτος, and that's why, for those who are worried about if and when we will have a state,

να θυμάστε πάντα ότι δεν είχαμε ποτέ κράτος,

δεν έχουμε κράτος και δεν πρόκειται ποτέ να έχουμε κράτος we do not have a state and we will never have a state

γιατί είμαστε Έλληνες.

Άρα μην μπείτε σ' αυτήν τη διαδικασία να κάνετε αναπαραγωγή από τα κράτη των άλλων So don't go through this process of reproducing from other people's states.

για να μας τα φέρετε εδώ, to bring them to us here,

δεν το 'χουμε ανάγκη, έχουμε αιώνες που τα καταφέρνουμε μια χαρά. We don't need it, we've got centuries of doing just fine.

Ούτως ή άλλως ξέρετε, ότι μόνο στην Ελλάδα υπάρχει η έκφραση «σοβαρό κράτος». Anyway, you know that only in Greece there is the expression "serious state".

Λέμε ας πούμε, «Μα ένα σοβαρό κράτος».

Ενώ στις άλλες χώρες δε λένε σοβαρό ή όχι, λένε κράτος. Whereas in other countries they don't say serious or not, they say state.

Θέλει να πει ότι έχουμε ήδη αυτό το χιούμορ εδώ και αιώνες, He's saying that we've already had this humor for centuries,

άρα ας το αφήσουμε όπως είναι, δεν πειράζει, ανήκει στις κοινωνίες, so let's leave it as it is, it doesn't matter, it belongs to the societies,

αυτό που έχει σημασία είναι τι αφήνουμε εμείς για τους επόμενους. what matters is what we leave for the next generation.

Και πρέπει να καταλάβουμε ότι ουσιαστικά, ακόμα κι αν είμαστε εδώ, And we have to understand that basically, even though we're here, είμαστε εδώ γιατί θεωρούμε ότι είμαστε μια συνέχεια,

θεωρούμε ότι είμαστε ένας δεσμός και δεν αποδεχόμαστε δεσμά. we consider ourselves to be a bond and we do not accept bonds.

Ο δεσμός είναι διαφορετικός, είναι όταν συμφωνούν και οι δύο να είναι μαζί. The bond is different, it's when they both agree to be together.

Είμαστε του δεσμού.

Είμαστε του δεσμού με τον χρόνο. We are of the bond with time.

Αυτό που μας αγγίζει είναι αυτό που μένει. Αυτό που παραμένει. What touches us is what remains. What remains.

Δε μας αγγίζει αυτό που είναι εντυπωσιακό.

Ακόμα και όταν βλέπουμε κάτι το εντυπωσιακό

και τελειώνει, λέμε «Αυτό ήταν;». and it ends, we say, "Is that it?"

Ενώ, όταν βλέπετε ας πούμε τα κάστρα, όταν βλέπετε τους ναούς,

όταν βλέπετε τις εκκλησίες,

και βλέπετε ότι σας θαυμάζουν εκείνη τη στιγμή ως μυρμήγκι and you see that you are admired at that moment as an ant

σε σχέση με τους αιώνες που ζουν αυτοί,

λένε «Κοίτα, πάλι εδώ αυτός».

Ξέρετε τι είναι για μία εκκλησία που να έχει

σχεδόν δέκα αιώνες να σας ξαναβλέπει εδώ; almost ten centuries to see you here again?

Να λέει, «Μιλάνε ακόμα την ίδια γλώσσα οι δικοί μας, ε;».

Ενώ υποτίθεται δε μιλάνε πια Ελληνικά, να ξέρετε, μας το λενε αυτό. While they're not supposed to speak Greek anymore, you know, they tell us that.

Άρα να θυμάστε πάνω-κάτω, για να τελειώσουμε εγκαίρως, So remember up and down, so we can finish in time,

ότι: ποτέ στην ιστορία του ελληνισμού δεν υπήρχαν τόσοι άνθρωποι that: never in the history of Hellenism have there been so many people

που μιλάνε Ελληνικά.

Ποτέ στην ιστορία του ελληνισμού δεν υπήρχε τόσο μεγάλη διάδοση. Never in the history of Hellenism has there been such a wide spread.

Κι όμως ποτέ στην ιστορία του ελληνισμού δεν υπήρχε τόσο μεγάλη γκρίνια. And yet never in the history of Hellenism has there been so much grumbling.

Άρα να θυμάστε ότι είμαστε γκρινιάρηδες, αλλά αυτό που έχει σημασία είναι ότι

θα συνεχίζουμε να είμαστε γκρινιάρηδες, που σημαίνει ότι θα είμαστε εδώ και μετά.

Άρα για όλους τους άλλους, όσο και να 'ρθουν, εμείς είμαστε πάντα φιλόξενοι So for everyone else, no matter how many people come, we are always welcoming ως ένα περιθώριο, μετά γεια σας. as a margin, then goodbye.

Ευχαριστώ πολύ, να 'στε καλά.

(Χειροκρότημα)