Πώς διδάσκεται η Φιλοσοφία σε Παιδιά; (2) How is Philosophy taught to children? (2)

2.3. Α΄ Γυμνασίου: Ο Κήπος του Επίκουρου

2.3.1. Η Επικούρεια Φιλοσοφία

Το μάθημα ξεκινάει με την ερώτηση: «Πώς θα σας φαινόταν να ζούσατε με τους φίλους σας; Στη συνέχεια, προβολή του βίντεο του Luke Slattery: Epicurus: Taking Pleasure Seriously The lesson begins with the question: "How would you feel living with your friends?" Next, watch the video for Luke Slattery: Epicurus: Taking Pleasure Seriously

Το βίντεο αναφέρει τη λέξη Επικούρειος (Epicurean) η οποία έχει αρνητική σημασία σήμερα και δηλώνει το άτομο που είναι δοσμένο στις σωματικές ηδονές. The video mentions the word Epicurean which has a negative meaning today and indicates the person who is given to bodily pleasures. Ωστόσο, αναφέρεται ότι η έννοια έχει αρχαίο νόημα, και μπορεί να έχει εφαρμογή σήμερα ως τρόπος ζωής και σκέψης με σκοπό την ευτυχία.

--

2.3.2. Η Θεωρία

Αναφέρονται οι βασικές αρχές της Επικούρειας φιλοσοφίας, που μπορούν να γίνουν εύκολα κατανοητές, λόγω του βίντεο που έχει προηγηθεί

Η ηδονή (pleasure) ως σκοπός της ζωής σε αντίθεση με την αρετή (Η φιλοσοφία του Στωικισμού έχει προηγηθεί ώστε να είναι δυνατή η σύγκριση των δύο)

Επαναπροσδιορισμός της ηδονής (σημερινή και Επικούρεια σημασία)

Αποφυγή (κενών) επιθυμιών οδηγεί στην ηδονή Avoiding (empty) desires leads to pleasure

Απελευθέρωση από προκαταλήψεις/ δεισιδαιμονίες (προκαλούν φόβο) Liberation from prejudice / superstition (cause fear)

Ο κόσμος αποτελείται από άτομα και κενό (σύγχρονη θεωρία της Φυσικής- αναφορά στον νομπελίστα Φυσικό R. Feynman και τη δήλωσή του για τα άτομα και το κενό)

Δεν υπάρχει ζωή μετά τον θάνατο (η ζωή συνδέεται με την αίσθηση) There is no life after death (life is connected with the senses)

--

2.3.3. Η αυτάρκεια ως αγαθό

«Θεωρούμε την αυτάρκεια μεγάλο αγαθό, όχι για να μένουμε ευχαριστημένοι πάντοτε με τα λίγα, αλλά για να μπορούμε, όταν δεν έχουμε πολλά, να μένουμε ευχαριστημένοι με τα λίγα, με την πεποίθηση ότι τη μεγαλύτερη ηδονή από την πολυτέλεια την αποκομίζουν εκείνοι που την έχουν λιγότερο ανάγκη και ότι κάθε τι φυσικό το αποκτά κανείς εύκολα, ενώ το μάταιο δύσκολα. "We consider self-sufficiency a great good, not to always be happy with the few, but to be able, when we do not have much, to be happy with the few, with the belief that the greatest pleasure from luxury is obtained by those who have it. less need and that everything natural is easily obtained, while the vain difficult. Τα λιτά φαγητά μας δίνουν την ίδια ηδονή με τα πλούσια γεύματα, όταν έχει εξαλειφθεί όλος ο πόνος της έλλειψης. Ψωμί και νερό δίνουν τη μεγαλύτερη ηδονή, όταν προσφερθούν σε κάποιον που τα έχει ανάγκη. Το να συνηθίσει λοιπόν κανείς σε απλή και όχι πολυδάπανη διατροφή βελτιώνει την υγεία και κάνει τον άνθρωπο ακούραστο στις υποχρεώσεις της ζωής˙ και όταν πότε πότε μας δίνεται η ευκαιρία για πολυδάπανες απολαύσεις, μας κάνει να αντιμετωπίσουμε χωρίς φόβο τις μεταστροφές της τύχης.» (Διογένης Λαέρτιος 10. 130-1)

Ένα θέμα είναι σημαντικό για τους εφήβους είναι η έννοια της αυτάρκειας σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής που αποτελεί προϋπόθεση για την ευτυχία. Οι αντιρρήσεις που αφορούν την πλουσιοπάροχη ζωή συζητούνται στο σημερινό πλαίσιο του καταναλωτισμού, του σκοπού της απόκτησης αγαθών στο ατέρμονο κυνήγι της ευτυχίας.

Οι ερωτήσεις που τίθενται ως θέμα συζήτησης είναι οι εξής:

Ποια είναι η πηγή των επιθυμιών μας σήμερα;

Τι είναι αυτάρκεια (self-sufficiency);

Η έννοια της αυτάρκειας είναι συμβατή με την εποχή μας; Is the concept of self-sufficiency compatible with our time?

--

2.3.4. Ο φόβος του θεού και του θανάτου

Ο φόβος του θεού και του θανάτου είναι κεντρικές έννοιες της Επικούρειας φιλοσοφίας, ως εκ των ων ουκ άνευ για μια ευτυχισμένη και ατάραχη ζωή. Οι μαθητές δείχνουν μεγάλο ενδιαφέρον για την ιδέα του θανάτου, η οποία είναι αλληλένδετη με την ιδέα του θεού, καθώς η έννοια της μετά θάνατον ζωής είναι συνυφασμένη με τις θρησκείες. Επιπλέον, η έννοια του θεού μπορεί να αποτελέσει την αφορμή για την έννοια της Επιστήμης και τον ρόλο της στην καθημερινή ζωή, καθώς απαλλάσσει από δεισιδαιμονίες και ψευδείς δοξασίες. In addition, the concept of god can be the occasion for the concept of Science and its role in everyday life, as it frees us from superstitions and false beliefs.

Η ιδέα του θανάτου ως ανυπαρξίας προκαλεί φόβο; Γιατί ναι/όχι;

Ο θεός μπορεί να επεμβαίνει στα ανθρώπινα δρώμενα και να τα αλλάζει;

Ο θεός μπορεί να αλλάξει τους φυσικούς νόμους; Γιατί ναι/όχι;

--

2.4. Β΄ Γυμνασίου: Οι θεωρίες της ευτυχίας Στη Β΄ Γυμνασίου αναλύονται οι θεωρίες της ευτυχίας της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας. Έχουν προηγηθεί οι θεωρίες των Σωκράτη, Πλάτωνα, Αριστοτέλη και των Στωικών. Η θεωρία του Επίκουρου είναι η τελευταία που συζητείται. Epicurus' theory is the last to be discussed. Η ηδονή είναι ο σκοπός της ζωής για τον Επίκουρο:

«Και για αυτό λέμε ότι η ηδονή είναι η αρχή και το τέλος της ευτυχισμένης ζωής (μακαρίως ζῆν) γιατί αυτήν τη θεωρούμε πρώτο και συγγενές αγαθό, και από αυτήν ξεκινούμε κάθε επιλογή (πᾶσαν αἵρεσιν) και αποφυγή, και σε αυτήν καταλήγουμε έχοντας σαν κανόνα τα συναισθήματα για να κρίνουμε κάθε αγαθό.» (Διογένης Λαέρτιος 10. "And that is why we say that pleasure is the beginning and the end of a happy life (blessedly they live) because we consider it the first and relative good, and from it we start every choice (whatever they like) and avoidance, and we end up with it as a rule. emotions to judge every good. " (Diogenis Laertius 10. 129)

--

2.4.1. Η χρησιμότητα της Φιλοσοφίας

Η Φιλοσοφία δεν είναι μόνο άσκηση της σκέψης, αλλά πρέπει να οδηγεί σε καλύτερη ζωή. Πρέπει να συμβαδίζει με τη ζωή για να εκπληρώσει τον σκοπό του ευ ζην. It must go hand in hand with life in order to fulfill its purpose of well-being.

Μάταιος (κενός) είναι ο φιλοσοφικός λόγος που δεν θεραπεύει κανένα ανθρώπινο πάθος, ακριβώς όπως η ιατρική δεν ωφελεί παρά μόνο όταν θεραπεύει τις αρρώστιες του σώματος, έτσι και η φιλοσοφία δεν προσφέρει τίποτα, αν δεν απαλλάσσει την ψυχή από τα πάθη της.»

Επικ. Απόσπ. 54 (Πορφυρίου προς Μαρκέλλαν 31)

«Στις άλλες ασχολίες, ο καρπός των προσπαθειών έρχεται αφού αυτές ολοκληρωθούν, ενώ στη φιλοσοφία η γνώση συμπορεύεται με την ευχαρίστηση˙ η απόλαυση δεν έρχεται μετά τη μάθηση. Αλλά ταυτόχρονα υπάρχει η μάθηση και η απόλαυση.» But at the same time there is learning and enjoyment. "

Επικούρου Προσφώνησις 27

--

2.4.2 Τετραφάρμακος

Ἄφοβον ὁ Θεός, ἀνύποπτον ὁ θάνατος καὶ τἀγαθόν μὲν εὔκτητον, τὸ δὲ δεινόν εύεκκαρτέρητον.

Φιλόδημος, Προς Σοφιστάς,  IV 10-14

Η Επικούρεια Τετραφάρμακος λειτουργεί προληπτικά ως προϋπόθεση της ηδονής. Epipouria Tetrafarmos works preventively as a condition of pleasure. Οι μαθητές είναι ήδη εξοικειωμένοι με πολλά από τα στοιχεία της Επικούρειας φιλοσοφίας, ως εκ τούτου δεν είναι δύσκολη η κατανόησή της. Η επανάληψη, ωστόσο, των βασικών αρχών σε συνδυασμό με τη θεωρία της ηδονής καθιστά εύληπτη τη Φιλοσοφία του Επίκουρου για όσους θέλουν να εντρυφήσουν σε αυτήν, αφού έχουν γνωρίσει τις υπόλοιπες φιλοσοφίες της ευτυχίας.

--

2.4.3. Ερωτήσεις

Τα προς συζήτηση θέματα προκύπτουν από τις ερωτήσεις: Τι είναι η ηδονή για τον Επίκουρο;

Μπορεί να υπάρξει ηδονή χωρίς πόνο;

Όλες οι ηδονές είναι επιθυμητές ανεξαρτήτως αποτελέσματος;

Πώς μπορεί να αποβληθεί ο φόβος του θανάτου; How can the fear of death be eliminated?

Ποια η συνεισφορά της Επιστήμης στην καθημερινή ζωή;

Ποια η συνεισφορά της Φιλοσοφίας στην καθημερινή ζωή;

--

3. Συμπεράσματα

Η Φιλοσοφία μπορεί να διδαχτεί σε παιδιά. Με ποιον σκοπό όμως; Τα αποτελέσματά της δεν αφορούν απλώς την ακαδημαϊκή επίδοση, όπου εστιάζουν οι περισσότερες έρευνες, ούτε τη συμμετοχή των παιδιών σε συζήτηση, ώστε να κοινωνικοποιούνται και τα πιο ήσυχα παιδιά. Αν και είναι εμφανές ότι πληροί τους παραπάνω σκοπούς, η Φιλοσοφία σε Παιδιά δεν μένει εδώ (οι παραπάνω σκοποί εξάλλου μπορούν να εκπληρωθούν και από άλλα μαθήματα, όπως της Λογοτεχνίας ή της ανάγνωσης Ιστοριών σε μικρές ηλικίες, της θεατρικής αγωγής κτλ. Although it is obvious that it meets the above purposes, Philosophy in Children does not live here (the above purposes can also be fulfilled by other courses, such as Literature or Reading Stories at an early age, theatrical education, etc. ).

Η Φιλοσοφία σε Παιδιά δημιουργεί μια νέα κοινωνία πολιτών που αμφιβάλλει για τη σημερινή Παγκόσμια πολιτική και οικονομική κατάσταση. Philosophy in Children creates a new civil society that doubts the current global political and economic situation. Μια κοινωνία που θεωρεί τα ανθρώπινα δικαιώματα δεδομένα. Μια κοινωνία που αγκαλιάζει την Επιστήμη αλλά στέκεται κριτικά απέναντι στην ηθική ευθύνη που επιφέρει η αλόγιστη χρήση των επιτευγμάτων της τεχνολογίας. A society that embraces science but is critical of the moral responsibility of reckless use of technology. Δημιουργεί μια κοινωνία ευτυχισμένων ανθρώπων, οικολογικά προσανατολισμένων, όπως απαιτούν οι καιροί. Creates a society of happy people, ecologically oriented, as the times demand. Μια νέα κοινωνία ανθρώπων ικανών να αλλάξουν τη σημερινή κοινωνία. A new society of people capable of changing today's society.

Η Επιστήμη έχει κάνει τεράστια βήματα με εφαρμογή στην πλειονότητα των ανθρώπων. Η Φιλοσοφία πρέπει να εκσυγχρονιστεί για τον ίδιο λόγο: Για να αλλάξει τη ζωή όλων, οδηγώντας τους στην ευτυχία. Και αυτό είναι κάτι που πρέπει να ξεκινήσει από μικρή ηλικία, ώστε να διαμορφώσει αυτόνομες συνειδήσεις. Δηλαδή, να διδάξει την ευτυχία. That is, to teach happiness.