Πολεμικές Μηχανές στην Αρχαία Ελλάδα
Οι πολεμικές μηχανές ήταν απαραίτητες στη διάρκεια των εκστρατειών και των πολιορκιών αντίπαλων πόλεων.
Οι πρώτοι από τους Έλληνες που χρησιμοποίησαν πολιορκητικές μηχανές ήταν οι κάτοικοι της Σικελίας,
που είχαν εξαιρετική επίδοση στην κατασκευή πολεμικών μηχανών αρκετά μεγάλων και πολύπλοκων για την εποχή τους.
Ο Μέγας Αλέξανδρος φαίνεται ότι είχε στο στράτευμά του μηχανοποιούς από τη Φοινίκη και την Κύπρο
που επίσης θεωρούνταν ιδιαιτέρως ικανοί και εφευρετικοί τεχνίτες.
Οι πολιορκητικές μηχανές ήταν απαραίτητο να υπάρχουν πάντα διαθέσιμες στη διάρκεια των επιχειρήσεων.
Όμως, δεν ήταν εύκολο να μεταφερθούν.
Έτσι, ήταν αναγκαίο να αποσυναρμολογούνται ώστε να μετακινηθούν
και να επανασυναρμολογούνται κάθε φορά που έπρεπε να χρησιμοποιηθούν.
Οι πολεμικές μηχανές μεταφέρονταν μαζί με τα σκευοφόρα.
Ωστόσο, όταν έπρεπε το στράτευμα να διασχίσει θάλασσα φορτώνονταν σε ιππαγωγά πλοία.
Καλώς ήρθατε στο κανάλι Alpha Ωmega.
Σε αυτό το βίντεο θα μιλήσουμε για τα βασικότερα είδη των πολεμικών μηχανών στην αρχαία Ελλάδα.
Αν επισκέπτεσθε για πρώτη φορά το κανάλι μας μην ξεχάσετε να κάνετε Εγγραφή
και να πατήσετε στο εικονίδιο με το κουδούνι για να ειδοποιήστε κάθε φορά που ανεβάζουμε νέο βίντεο.
Τι λέτε πάμε να ξεκινήσουμε;
Ο κριός είναι η εμβληματικότερη, ίσως, πολεμική μηχανή όλων των εποχών.
Πρόκειται για μία μεγάλη ξύλινη δοκό κατασκευασμένη από κορμό δένδρου.
Το μήκος της εκτεινόταν από 25 έως 45 μέτρα.
Το ένα άκρο της δοκού έφερε σιδερένια, αιχμηρή κεφαλή σε σχήμα κριού.
Η κεφαλή κυλούσε πάνω σε κυλίνδρους ή κρεμόταν από ένα κριό.
Η μηχανή ήταν κατά πάσα πιθανότητα επινόηση των Ασσυρίων που ήλθε στον ελλαδικό χώρο από την Περσία μέσω την Ιώνων.
Κατά άλλους αποδίδεται στους Καρχηδόνιους.
Η χρήση του κριού στόχευε στην αποδυνάμωση του τείχους της υπό πολιορκία πόλης
για τη διασάλευση της συνοχής της λιθοδομής του ή και για τη διάρρηξη της θύρας της πύλης.
Η λειτουργία του ήταν χειροκίνητη.
Οι στρατιώτες τον σήκωναν και χτυπούσαν δυνατά την κεφαλή πάνω στο τείχος έως ότου αυτό να κλονιστεί ή να καταρρεύσει.
Για την προστασία των ανδρών που χειρίζονταν τον πολιορκητικό κριό από τις πέτρες και τα βλήματα
ή αυτών που βρίσκονταν κοντά στα τείχη για διάφορες εργασίες χρησιμοποιούνταν η χελώνη.
Πρόκειται για ένα είδος υπόστεγου που μετέφεραν με τα χέρια
ή μετακινούσαν με τροχούς ώστε να χρησιμοποιείται όποτε κρινόταν απαραίτητο.
Ο καταπέλτης είναι μία ακόμη πολιορκητική μηχανή που εφευρέθηκε στην περιοχή των Συρακουσών το 399 π.Χ.
από τους μηχανικούς του Διονυσίου του Πρεσβύτερου λίγο πριν ξεκινήσει η εκστρατεία εναντίον των Καρχηδονίων.
Μεταγενέστερα διαδόθηκε σε όλο τον ελληνικό κόσμο και γνώρισε μεγάλες βελτιώσεις και εξέλιξη στο πέρασμα των χρόνων.
Επρόκειτο για βαρύ μηχανικό όπλο που μπορούσε να εκσφενδονίσει μεγάλα βέλη, ακόντια,
βλήματα από πέτρα ή σίδηρο ή εύφλεκτες ύλες για πρόκληση πυρκαγιάς σε μεγάλη απόσταση.
Η χορδή, κατά την απελευθέρωσή της εκσφενδόνιζε το βλήμα,
στο οποίο μετέδιδε τη μεγάλη αποθηκευμένη ενέργεια που διέθετε τόσο η ίδια όσο και οι βραχίονες του τόξου.
Οι καταπέλτες διακρίνονταν σε δύο κατηγορίες. Τους μεγάλους ή πολιορκητικούς και τους μικρούς ή φορητούς.
Για την πρόκληση ρηγμάτων στα τείχη της υπό πολιορκία πόλης χρησιμοποιούσαν άλλη μία μηχανή: το τρύπανον.
Πρόκειται για ένα είδος τρυπανιού, για τη λειτουργία του οποίου δε σώζονται πληροφορίες.
Οι κινητοί πύργοι διαδίδονται ιδιαίτερα μέσα στον 4ο π.Χ. αιώνα
οπότε και χρησιμοποιούνταν συχνά μαζί με τους κριούς και τις χελώνες.
Μάλιστα, στη διάρκεια αυτού του αιώνα ως μηχανήματα αναφέρονταν μόνο οι πύργοι.
Οι πρώτοι που χρησιμοποίησαν πύργους λέγεται ότι ήταν και πάλι οι Καρχηδόνιοι κατά την πολιορκία του Σελινούντα.
Ο πύργος ήταν μία κινούμενη κατασκευή που μπορεί να περιγραφή ως χελώνη με πολλούς ορόφους.
Χαμηλότερα βρίσκονταν τα τρύπανα και οι κριοί ώστε να είναι προστατευμένα.
Στους υψηλότερους ορόφους βρίσκονταν οξυβελείς καταπέλτες ή τοξότες
οι οποίοι είχαν ως αποστολή να προστατεύουν τη μηχανή και να χτυπούν τους υπερασπιστές των τειχών της υπό πολιορκία πόλης.
Ο πύργος κάποιες φορές είχε και αμυντική χρήση, όμως τότε συνήθως ήταν σταθερή κατασκευή πάνω στα τείχη.
Για παράδειγμα, οι Πέρσες στην Αλικαρνασσό είχαν κατασκευάσει τέτοιο πύργο,
τον οποίο είχαν γεμίσει με καταπέλτες για να καταφέρουν πιο αποτελεσματικά χτυπήματα κατά των αντιπάλων.
Σε συνδυασμό με τον πύργο χρησιμοποιούσαν τη γέφυρα, η οποία έφτανε στο ύψος των επάλξεων του τείχους.
Με αυτή οι στρατιώτες εξειδικευμένοι στις μάχες αυτού του είδους, τις τειχομαχίες, προσπαθούσαν να ανέβουν στα τείχη.
Επιπρόσθετα, η κλίμακα, μία απλή ξύλινη σκάλα,
βοηθούσε ώστε τα τμήματα εφόδου να αναρριχηθούν στις επάλξεις των τειχών.
Στην κορυφή της βρίσκονταν δεμένα δύο σχοινιά που τα κρατούσαν δύο στρατιώτες
από τη βάση των τειχών ώστε να μην ανατραπεί.
Εκτός των πολιορκητικών μηχανών, αναφέρεται στην αρχαία ελληνική γραμματεία συχνά
η προσπάθεια εμπρησμού του τείχους από τους πολιορκητές.
Ο Ηρόδοτος συγκεκριμένα περιγράφει την επίθεση των Περσών στα ξύλινα τείχη της Ακρόπολης της Αθήνας
με τη χρήση βελών που γύρω τους είχαν τυλιγμένα στουπιά.
Ο Θουκυδίδης κάνει αναφορά σε δύο απόπειρες εμπρησμού κατά την πολιορκία των Πλαταιών.
Από αυτές η μία έγινε με τη χρήση πύρινων βελών και η άλλη με μία μεγάλη φωτιά
που άναψαν μπροστά στο τείχος της πόλης ενώ περίμεναν ευνοϊκό άνεμο.
Η εφαρμογή της πρακτικής του εμπρησμού οδήγησε στην προσθήκη μεγάλων δεξαμενών νερού στο εσωτερικό των πυλών των τειχών.
Όσον αφορά τις μηχανές που χρησιμοποιούνταν γι' αυτό το σκοπό,
περιγράφονται, πάλι από το Θουκυδίδη δύο περιπτώσεις.
Η μία ήταν η μηχανή που χρησιμοποίησαν οι Θηβαίοι κατά την πολιορκία του Δηλίου
και η άλλη αυτή που ο Βρασίδας χρησιμοποίησε εναντίον των Αθηναίων στη Λήκυθο.
Οι μηχανές λειτουργούσαν ως εξής:
διέθεταν ένα σωλήνα, στην άκρη του οποίου κρεμόταν ένα καζάνι με αναμμένα κάρβουνα, πίσσα, θειάφι.
Με τη βοήθεια ενός φυσερού η φωτιά εκτοξευόταν στο τείχος.