Zacznij uczyć się tej lekcji już teraz

Tedx, TEDxAthens 2011 - Konstantinos Daskalakis - Searching for Equilibrium

TEDxAthens 2011 - Konstantinos Daskalakis - Searching for Equilibrium

Μεταγραφή: Chryssa R. Takahashi Επιμέλεια: Helena Galani

Καλησπέρα.

Θα μιλήσω για την πληροφορική ως την επιστήμη στο κέντρο των επιστημών. Κάπου άκουσα ότι υπάρχει μια παγκόσμια κρίση

του οικονομικού και του τραπεζικού συστήματος, έτσι;

Θα προσπαθήσω να δώσω μια υπολογιστική εξήγηση του τι συμβαίνει.

Mια ανατροπή στα οικονομικά απ' τη σκοπιά της πληροφορικής. Αλλά θα αρχίσουμε με εικόνες.

Τι κοινό έχουν αυτές οι εικόνες;

Η πρώτη εικόνα είναι μια λαϊκή αγορά.

Η λαϊκή αγορά είναι ένα οικονομικό σύστημα στο οποίο όλοι μας παίρνουμε αποφάσεις.

Η κυρία σκέφτεται: «Σε τι τιμή να βάλω τα καρότα, το σέλινο, δεδομένης της κίνησης, της πελατείας και του ανταγωνισμού». Ο πελάτης σκέφτεται «Ν' αγοράσω εδώ, να πάω παρακάτω, να περιμένω;» Εν πάσει περιπτώσει αυτές οι αποφάσεις αλληλεπιδρούν η μία με την άλλη.

Αυτό που λέμε η τιμή επηρεάζει τη ζήτηση, η ζήτηση την τιμή. Η προσφορά επηρεάζει την τιμή και ούτω καθεξής.

Αλλά εν πάσει περιπτώσει όπως αλληλεπιδρούν αυτές οι αποφάσεις, τελικά καθορίζεται η τιμή των προϊόντων.

Είναι αυτό που ο καθένας μας αλληλεπιδρά μ' αυτό το οικονομικό σύστημα κάθε Σάββατο ή κάθε Τρίτη, δεν ξέρω πότε είναι η λαϊκή τώρα. Αλλά και οι δρόμοι είναι ένα οικονομικό σύστημα

αν κάποιος θέλει να κοιτάξει τους δρόμους

σ' ένα πιο αφηρημένο επίπεδο διότι και στους δρομους παίρνουμε κάποιες αποφάσεις, ποια διαδρομή ν' ακολουθήσουμε,

τι μεταφορικό μέσο, ποια ταχύτητα και ούτω καθεξής.

Εν πάση περιπτώση οι αποφάσεις που παίρνουμε εμείς επηρέαζουν την εμπειρία των άλλων ανθρώπων στους δρόμους κι επομένως τις αποφάσεις τους και μέσα απ' αυτή την αλληλεπίδραση επέρχεται κάποια ισορροπία που είναι η κίνηση που θα' χουν οι δρόμοι της πόλης.

Αλλά και οι εκλογές είναι ένα οικονομικό σύστημα.

Γιατί ο Ομπάμα σκέφτεται

«Πού να επικεντρώσω την καμπάνια μου, στην οικονομία ή την κοινωνία;» Και ο Ρόμνεϊ σκέφεται «Στην ηθική ή την περικοπή φόρων;» Και θ' αναρωτιέστε γιατί ο Ρόμνεϊ σκέφτεται

να επικεντρώσει την καμπάνια του στην ηθική.

Αυτό είναι ένα από τα θαύματα της Αμερικής.

Γιατί έχει νόημα.

Εν πάσει περιπτώσει οι αποφάσεις αυτές αλληλεπιδρούν η μία με την άλλη,

διότι αν ο Ομπάμα επικεντρωθεί στην οικονομία και ο Ρόμνεϊ στην ηθική

τότε ο Ομπάμα θα κερδίσει 3 εκατομμύρια ψήφους από το άλλο κόμμα.

Ωστόσο αν ο Ομπάμα επικεντρωθεί στην οικονομία

και ο Ρόμνεϊ στην περικοπή των φόρων,

τότε ο Ρόμνεϊ θα κερδίσει 1 εκατομμύριο ψήφους, κ.ο.κ..

Υπάρχει μια αλληλεπίδραση των στρατηγικών αυτών

κι αν θέλετε ν' αναπαραστήσετε αυτή την αλληλεπίδραση μ' ένα πινακάκι,

μπορείτε να φτιάξετε αυτό το πινακάκι που δείχνω εδώ, που οι γραμμές του έχουν τις στρατηγικές του Ομπάμα,

οι κολώνες τις στρατηγικές του Ρόμνεϊ

κι ανάλογα με την επιλογή της καμπάνιας των δυο τους, ο καθένας κερδίζει ή χάνει κάτι.

Να μη τα πολυλογώ, όλα αυτά τα συστήματα που έδειξα, από τη λαϊκή αγορά ως τις εκλογές κι ένα βιολογικό σύστημα, όλα αυτά είναι οικονομικά συστήματα στα οποία ο καθένας παίρνει αποφάσεις. Αυτές οι αποφάσεις επηρεάζουν την εμπειρία των άλλων, κι επομένως τις δικές τους αποφάσεις.

Υπάρχει μια δυναμική διαδικασία μέσω της οποίας κάτι γίνεται στο σύστημα. Ας αφήσουμε λοιπόν αυτό στην άκρη

κι ας έρθουμε σε μερικές ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής. Έχω καιρό να έρθω στην Ελλάδα -από το καλοκαίρι δηλαδή, όχι πολύ καιρό-

αλλά ας κάνουμε ένα αφηρημένο πείραμα

στο οποίο εγώ πηγαίνω να πιω καφέ κάπου στο Κολωνάκι. Καπουτσίνο. Το ερώτημα είναι τι τιμή να περιμένω να πληρώσω.

2,5 €, 4,5 € ή 6,5 €.

Έχω καιρό να πάω στο Κολωνάκι

κι έχουν αλλάξει πολλά από το καλοκαίρι μου μέχρι τώρα

αλλά είμαι σχεδόν σίγουρος ότι η τιμή που περιμένουμε είναι 4,5€.

Εκτός αν κάποιος από σας έχει κάποια άλλη άποψη,

νομίζω αυτή είναι η πιο πιθανή απάντηση στην ερώτηση.

Άλλο ερώτημα.

Αν κατέβω την Κηφισίας, 8 το πρωί της Δευτέρας, τι κίνηση περιμένω να βρω. Σημειωτόν, μέτρια κίνηση, καθόλου κίνηση.

Επίσης έχω καιρό να βρεθώ στην Κηφισίας, στην κάθοδο το πρωί, νομίζω χρόνια, αλλά εν πάσει περιπτώσει, η πρόβλεψή μου είναι ότι είναι σημειωτόν. Τώρα τι σχέση έχουν αυτά με τα οικονομικά συστήματα. Αυτό που θέλω να πω μ' αυτές τις ερωτήσεις είναι ότι καταρχάς, όπως κι εσείς, έτσι κι εγώ

είμαι ένα καινούριο είδος ανθρώπου, όχι χόμο σάπιενς, αλλά χόμο εκονόμικους. Είμαι ένας άνθρωπος που ζει σε διάφορα οικονομικά συστήματα και προσπαθεί να τα καταλάβει

και με βάση την εμπειρία του να πάρει αποφάσεις. Είμαι αυτό το είδος λοιπόν.

Μπορείτε να βάλετε ευρώ εδώ αν προτιμάτε, ή γιέν ή κάτι άλλο. Η εμπειρία μας γι' αυτά τα οικονομικά συστήματα μας επιτρέπει να κάνουμε προβλέψεις

και σ' αυτά να βασίσουμε τη στρατηγική μας κι επίσης

μάς δείχνει ότι αυτά τα συστήματα είναι συνήθως σε ισορροπία γι' αυτό και μπορούμε να κάνουμε προβλέψεις.

Η τιμή του καπουτσίνο στο Κολωνάκι παρά το παράλογη, είναι σταθερή ή μεταβάλλεται ελάχιστα αλλά αυτός είναι ο λόγος

που μου επιτρέπει να κάνω προβλέψεις.

Και γενικότερα ένα σοκ, όπως αυτό που βλέπουμε τώρα

να συμβαίνει στο παγκόσμιο σύστημα

μπορεί προσωρινά ν'αναταράξει τα δεδομένα, να βγάλει το σύστημα εκτός ισορροπίας

αλλά τελικά επανέρχεται σε ισορροπία.

Για παράδειγμα όταν στην Κηφισίας φτιάξαν τις ανισσόπεδες διαβάσεις

ή ανοίχτηκε η Αττική Οδός, άλλαξε η κίνηση στους δρόμους.

Και σιγά σιγά έφτασε το σύστημα σε μια καινούρια ισσοροπία που μ' αφήνει εμένα να την παρατηρήσω, να την καταλάβω, να την έχω στο μυαλό μου και βάση αυτής να παίρνω τις αποφάσεις μου.

Αυτή είναι λοιπόν η εμπειρία η δικιά μας και των οικονομολόγων στα οικονομικά συστήματα στα οποία ζούμε και αλληλεπιδρούμε με άλλους παίχτες. Με την αφηρημένη έννοια του όρου παίχτες.

Αυτό λοιπόν προσπαθούσε να καταλάβει ο Άνταμ Σμιθ όταν έβαζε τις βάσεις της πολιτικής οικονομίας.

Πώς γίνεται ενώ ο καθένας έχει τα δικά του συμφέροντα και τα δικά του ενδιαφέροντα

πώς γίνεται και τελικά το σύστημα φτάνει σ' ένα παγικό σημείο

που είναι σε ισορροπία

κι επειδή είναι σε ισορροπία μπορούμε να κάνουμε προβλέψεις και να παίρνουμε αποφάσεις μέσα σ' αυτό το σύστημα. Χαρακτηριστικά είπε ότι δεν είναι από τη γενναιοδωρία του χασάπη,

του ζυθοποιού ή του φούρναρη που περιμένουμε το φαΐ μας κάθε βράδυ

αλλά την προσήλωσή τους στο δικό τους συμφέρον. Και από ένα αόρατο χέρι, στο οποίο ο Άνταμ Σμιθ δίνει θεϊκές διαστάσεις, από ένα αόρατο χέρι οδηγούνται στην προώθηση ενός σκοπού ο οποίος δεν ήταν μέρος των αρχικών τους προθέσεων. Ο καθένας επικεντρώνεται στο δικό του συμφέρον κι όμως μαγικά το σύστημα φτάνει σε ισορροπία.

Αυτό ο Άνταμ Σμιθ δεν το καταλαβαίνει, του δίνει θεϊκές διαστάσεις

έτσι στον «Πλούτο των Εθνών», στο βιβλίο που έγραψε το 1776. Και η πρώτη ανατροπή στα οικονομικά έρχεται με τον Κουρνό που είναι έτσι στα πρώτα μαθήματα οικονομικών

ο οποίος γράφει ένα βιβλίο με παρόμοιο τίτλο

ωστόσο βάζει και τη λέξη «μαθηματικά» στον τίτλο του και αυτή είναι ανατροπή και ο Κουρνό την καταλαβαίνει όταν γράφει το βιβλίο του μ' αρέσει πάρα πολύ ο πρόλογος σ' ελεύθερη μετάφραση και μάλλον όχι την καλύτερη μετάφραση, δικιά μου, στον πρόλογό του αναφέρει το εξής, ότι ο τίτλος της εργασίας μου δείχνει ότι σκέφτομαι να βάλω μαθηματικά εργαλεία μέσα στην έρευνά μου. Καταλαβαίνω ότι αυτό θα οδηγήσει στην καταδίκη μου απ'τους άλλους διανοητές

όπως τον Άνταμ Σμιθ και πιο σύγχρονους του διότι έχουν αποφασίσει,

είναι κατά των μαθηματικών, κατά της χρήσης των μαθηματικών.

Μ' αρέσει αυτός ο πρόλογος διότι δείχνει

πρώτα απ' όλα ότι ο Κουρνό καταλαβαίνει το τι θα δημιουργήσει η θεωρία του, ποια θα είναι η αντίδραση αλλά έχει τόλμη και το γράφει,

το παραδέχεται και συνεχίζει, ακολουθεί το στόχο του. Αυτό είναι μια φυσική διαδικασία όταν συνειδητοποιείς ότι έχεις κάτι πρωτοποριακό να κάνεις.

Και πράγματι η θεωρία του Κουρνό ήταν πρωτοποριακή διότι άνοιξε πολλά ερώτημα τα οποία χρειάστηκαν πολλά χρόνια ν' απαντηθούν και μερικοί από τους πρωταγωνιστές στην απάντηση αυτών των ερωτημάτων που θέσανε τα μαθηματικά θεμέλια των οικονομικών

είναι αυτοί που βλέπετε στην εικόνα.

Έχω παραλείψει πολλούς αλλά τα οικονομικά, τα μαθηματικά θεμέλια μπήκαν

και αναγνωρίστηκαν και με διάφορα βραβεία νόμπελ.

Αυτό που λένε αυτές οι θεωρίες είναι

ότι δεν είναι ένα αόρατο χέρι θεϊκών διαστάσεων

το οποίο φέρνει αυτά τα συστήματα σε ισορροπία

αλλά αυτά τα συστήματα μπορούν πάντα να φτάσουν σε ισορροπία κι αυτό δεν είναι από θεϊκή αλλά από μαθηματική γενναιοδωρία. Καταλαβαίνουν λοιπόν αυτοί οι επιστήμονες ότι τα μαθηματικά προβλέπουν ότι αυτά τα συστήματα θα φτάσουν σε ισορροπία. Να σας δείξω μια ισορροπία, έτσι.

Πρώτα απ' όλα, όπως είπα και στην αρχή,

τα οικονομικά συστήματα είναι κάτι αφηρημένο.

Αν το σύστημα είναι η αγορά, τότε η ισορροπία είναι η ισορροπία των τιμών.

Αν το σύστημα είναι το Ίντερνετ, τότε η ισορροπία

είναι η κίνηση των πακέτων Ίντερνετ.

Πώς δρομολογούνται τα πακέτα στο Ίντερνετ.

Αν το σύστημα είναι οι δρόμοι μιας πόλης, τότε είναι η κίνηση. Αν είναι κοινωνικό δίκτυο όπως το Facebook,

τότε είναι η δομή του κοινωνικού δικτύου, κ.ο.κ.

Αυτή η μαθηματική θεωρία της ισορροπίας,

η γενική θεωρία της ισορροπίας,

κατά τη γενική θεωρία της σχετικότητας

έχει εφαρμοστεί σε όποιο τομέα μπορείτε να φανταστείτε. Έχει επηρεάσει πάρα πολύ την εξέλιξη των οικονομικών. Να σας δείξω λοιπόν ένα σύστημα το οποίο είναι σε ισορροπία. Είναι η τιμή της μπανάνας στο χρόνο,

είναι η τιμή το κιλό και είναι περίπου 5 ευρώ.

Το ερώτημα μου είναι τι περιμένετε να συμβεί στη μπανάνα αν αφήσουμε λίγο χρόνο να περάσει.

Να σας δείξω τι θα γίνει.

Η τιμή της μπανάνας ανεβαίνει στα 30;

Δεν ήταν η μπανάνα, σας είπα ψέματα, ήταν τα ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου. Εντάξει;

Δεν θα περίμενα ποτέ η μπανάνα να κάνει αυτό το πράγμα. Και νομίζω ότι αν η γενική θεωρία της ισορροπίας

είχε οποιοδήποτε νόημα δεν θα περίμενα ούτε τα ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου να έχουν αυτή τη συμπεριφορά.

Και όταν βλέπεις αυτό το πράγμα, λες ότι κάτι βρίσκεται σε ανισορροπία. Είτε όλη αυτή η πορεία ήταν σε ανισορροπία,

είτε η τωρινή εξέλιξη είναι σε ανισορροπία.

Το πρόβλημα είναι ότι έχει διαρκέσει για πολύ καιρό, και το θέμα είναι πού θα φτάσει.

Και για να κάνω μία αναφορά στο παρελθόν της χώρας μας, «ως πότε παλικάρια θα είμαστε υπόδουλοι

αυτών των τραπεζικών συστημάτων, τα οποία δεν καταλαβαίνουμε και τα οποία ούτε οι οικονομολόγοι βασικά καταλαβαίνουν;» (Γέλια) (Χειροκρότημα)

Ποιο λοιπόν είναι το κομμάτι του παζλ που μας λείπει στην κατανόηση των οικονομικών συστημάτων.

ΟΚ, ισορροπία υπάρχει, εντάξει;

Αυτό που δεν ξέρουμε είναι πώς ένα οικονομικό σύστημα μετά από ένα σοκ που το φέρνει εκτός ισορροπίας ξανα-ανακαλύπτει την ισορροπία.

Φτάνοντας στην ισορροπία που ο Νας και η παρέα του περιγράφουν με τα μαθηματικά τους μοντέλα.

Υπάρχει περίπτωση αυτές οι ισορροπίες να είναι ιδεατά μαθηματικά αντικείμενα στα οποία ένα οικονομικό σύστημα δεν φτάνει ποτέ;

Δεν μπορεί να τα ανακαλύψει;

Υπάρχει περίπτωση να υπάρχει ισορροπία,

ωστόσο ένα οικονομικό σύστημα

με τον τρόπο που αλληλεπιδρούν οι παίχτες στο σύστημα να μην φτάσει ποτέ σε αυτό το σημείο.

Το πολυπόθητο σημείο ισορροπίας.

Να το πω λίγο πιο απλά, τελείως στεγνά,

αν το λάπτοπ μου ή το κινητό μου -δεν το έχω μαζί μου-

αν το κινητό μου δεν μπορεί να υπολογίσει την ισορροπία τότε υπάρχει περίπτωση η αγορά να την υπολογίσει; Δεν είναι η αγορά απλά ένα μεγάλο υπολογιστικό σύστημα; Στο οποίο ο καθένας σας κάνει υπολογισμούς

απαντώντας στις στρατηγικές των άλλων παιχτών

δημιουργώντας έναν υπολογισμό που με κάποιο παράλληλο τρόπο η οικονομία κάνει

προσπαθώντας να υπολογίσει την ισορροπία της;

Κι έτσι αν ρωτήσετε το ερώτημα με αυτά τα λόγια

τότε καταλαβαίνετε ότι για να το απαντήσω

πρέπει να χρησιμοποιήσω στοιχεία όχι μόνο των οικονομικών

που είναι μία πολύ ανεπτυγμένη θεωρία,

αλλά και της θεωρίας υπολογισμού, της πληροφορικής η οποία είναι καινούργια επιστήμη.

Για να απαντήσω, για να καταλάβω τι συμβαίνει, και πώς αυτά τα συστήματα φτάνουν σε αυτή την πολυπόθητη ισορροπία που μας περιγράφει ο Νας και οι φίλοι του,

πρέπει να μελετήσεις αυτό το κομμάτι,

την τομή των δύο επιστημών.

Πώς λοιπόν μπορούμε να υπολογίσουμε την ισορροπία ενός συστήματος; Αυτή εδώ είναι μία ισορροπία.

Και μπορώ να την υπολογίσω εύκολα διότι ένα αόρατο χέρι ας το πούμε βαρύτητα, οδηγεί το χέρι μου

και φτιάχνω την ισορροπία του συστήματος.

Το αόρατο χέρι του Άνταμ Σμιθ σε αυτή την περίπτωση είναι η βαρύτητα που με βοηθάει να βάλω τα φρούτα στο πιάτο. Το ερώτημα είναι, αν δεν υπάρχει βαρύτητα στο σύστημά μας, κάποια αφηρημένη έννοια βαρύτητας,

κάποιο στοιχείο το οποίο να σπρώχνει το σύστημα προς ισορροπία -στα περισσότερα οικονομικά συστήματα δεν υπάρχει αυτό, δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη ώθηση

που σπρώχνει το σύστημα σε ισορροπία.

Στο σύστημα ο καθένας με κάποιο κατανεμημένο τρόπο παίρνει αποφάσεις και το σύστημα αλλάζει κατάσταση και ελπίζουμε ότι θα βρεθεί σε ισορροπία. Αν δεν υπάρχει βαρύτητα στο σύστημα

πώς μπορούμε να βρούμε την ισορροπία.

Το θεώρημα μας, το μόνο θεώρημα σε αυτή την ομιλία, είναι ότι δεν υπάρχει αλγόριθμος που να βρίσκει,

να εντοπίζει, να υπολογίζει ισορροπίες

και μάλιστα ούτε καν που να προσεγγίζει ισορροπίες. Αυτό μάλιστα είναι ένα θεώρημα που έφτιαξα,

διότι όταν είπα στο Νας αυτό το ερώτημα,

όταν είπα στο Νας αυτό το θεώρημά μας,

ο Νας μου είπε, «ΟΚ, μπορεί το σύστημα να μην φτάνει ακριβώς σε ισορροπία, ωστόσο μπορεί να φτάνει προσεγγιστικά σε ισορροπία». Κι αν περιμένω αρκετό χρόνο να τείνει προς την ισορροπία ωστόσο ποτέ δεν θα φτάσει σε ακριβή ισορροπία. Με αυτό το θεώρημα βασικά λέω ότι ούτε καν να φτάσει κοντά στην ισορροπία

δεν είναι δυνατό ένα οικονομικό σύστημα.

Εγώ δεν είναι δυνατόν να το κάνω γιατί δεν υπάρχει αλγόριθμος.

Ωστόσο, με την αναλογία που έκανα πριν

λέγοντας ότι τα οικονομικά συστήματα είναι επίσης υπολογιστικά συστήματα, αυτό μπορώ να το αποδείξω και με μαθηματικό τρόπο, ούτε τα οικονομικά συστήματα φτάνουν σε αυτές τις πολυπόθητες ισορροπίες. Επομένως τα οικονομικά είναι διαφορετικά

από αυτά που μας δίδαξαν τα τελευταία χρόνια.

Τουλάχιστον τα νεοκλασσικά μαθηματικά είναι διαφορετικά. Η γενική θεωρία της ισορροπίας δεν φαίνεται να ισχύει. Εντάξει, αυτό είναι αυτό που λέμε.

Και για να το πω με όρους πληροφορικής,

αυτοί είμαστε εμείς, εγώ, ο Χρήστος Παπαδημητρίου και ο Πωλ Γκόλντμπεργκ, που φτιάξαμε αυτό το θεώρημα.

Για να πω λοιπόν αυτό που αποδείξαμε με τεχνικούς όρους πληροφορικής, «Μάγκες, -μάγκες είναι ο Νας και οι φίλοι του-

(Γέλιο)

υπάρχει ένα μεγάλο bug στη θεωρία σας».

(Χειροκρότημα)

Και πρέπει να φτιάξουμε αυτό το bug,

αλλιώς δεν θα καταλάβουμε τι συμβαίνει σε αυτά τα πολύπλοκα οικονομικά συστήματα στα οποία αλληλεπιδρούμε,

στα κοινωνικά συστήματα, στα τραπεζικά συστήματα.

Δεν έχουμε την παραμικρή ιδέα.

Οι θεωρίες που έχουμε είναι μακριά από το να μπορούν να κάνουν προβλέψεις για το τι συμβαίνει εκεί.

Και γι'αυτό εμείς, αυτή τη στιγμή, υποφέρουμε.

Ευχαριστώ πολύ.

(Χειροκρότημα)

TEDxAthens 2011 - Konstantinos Daskalakis - Searching for Equilibrium TEDxAthens|Konstantinos|Daskalakis|söka|efter|jämvikt TEDxAthens 2011 - Konstantinos Daskalakis - Auf der Suche nach dem Gleichgewicht TEDxAthens 2011 - Konstantinos Daskalakis - Searching for Equilibrium TEDxAtenas 2011 - Konstantinos Daskalakis - En busca del equilibrio TEDxAthens 2011 - Konstantinos Daskalakis - À la recherche de l'équilibre TEDxAthens 2011 - Konstantinos Daskalakis - Poszukiwanie równowagi TEDxAthens 2011 - Konstantinos Daskalakis - À procura do equilíbrio TEDxAthens 2011 - Konstantinos Daskalakis - Söker efter jämvikt

Καλησπέρα. god kväll God kväll.

Θα μιλήσω για την πληροφορική ως την επιστήμη στο κέντρο των επιστημών. jag kommer att|prata|om|den|datavetenskap|som|den|vetenskap|i|centrum|av|vetenskaper Jag kommer att prata om datavetenskap som vetenskapen i centrum av vetenskaperna. Κάπου άκουσα ότι υπάρχει μια παγκόσμια κρίση någonstans|jag hörde|att|det finns|en|global|kris Jag hörde någonstans att det finns en global kris

Η κυρία σκέφτεται: «Σε τι τιμή να βάλω τα καρότα, το σέλινο, den|frun|hon tänker|i|vilken|pris|att|jag sätter|de|morötterna|den|sellerin Kvinnan tänker: «Till vilket pris ska jag sätta morötterna, sellerin, δεδομένης της κίνησης, της πελατείας και του ανταγωνισμού». givet|den|rörelsen|den|kundbasen|och|den|konkurrensen med tanke på rörelsen, kundflödet och konkurrensen». Ο πελάτης σκέφτεται «Ν' αγοράσω εδώ, να πάω παρακάτω, να περιμένω;» kunden|kunden|han tänker|att|jag köper|här|att|jag går|längre fram|att|jag väntar Kunden tänker «Ska jag köpa här, gå vidare, vänta?» Εν πάσει περιπτώσει αυτές οι αποφάσεις αλληλεπιδρούν η μία με την άλλη. i|alla|fall|dessa|de|besluten|de interagerar|den|ena|med|den|andra I vilket fall som helst interagerar dessa beslut med varandra.

Αυτό που λέμε η τιμή επηρεάζει τη ζήτηση, η ζήτηση την τιμή. detta|som|vi säger|den|priset|påverkar|den|efterfrågan|den|efterfrågan|den|priset Det vi säger är att priset påverkar efterfrågan, efterfrågan påverkar priset. Η προσφορά επηρεάζει την τιμή και ούτω καθεξής. den|utbudet|påverkar|den|priset|och|så|vidare Utbudet påverkar priset och så vidare.

Αλλά και οι εκλογές είναι ένα οικονομικό σύστημα. men|och|de|valen|är|ett|ekonomiskt|system Men även valet är ett ekonomiskt system.

Γιατί ο Ομπάμα σκέφτεται varför|den|Obama|tänker Varför Obama tänker

«Πού να επικεντρώσω την καμπάνια μου, στην οικονομία ή την κοινωνία;» var|att|jag fokuserar|den|kampanj|min|på|ekonomi|eller|den|samhälle «Var ska jag fokusera min kampanj, på ekonomin eller samhället?» Και ο Ρόμνεϊ σκέφεται «Στην ηθική ή την περικοπή φόρων;» och|den|Romney||på|moral|eller|den|skattesänkning|skatter Och Romney tänker «På moral eller skattesänkningar?» Και θ' αναρωτιέστε γιατί ο Ρόμνεϊ σκέφτεται och|jag kommer att|ni undrar|varför|den|Romney|tänker Och ni undrar varför Romney tänker

Αυτό είναι ένα από τα θαύματα της Αμερικής. detta|är|ett|av|de|under|av|Amerika Detta är ett av underverken i Amerika.

Γιατί έχει νόημα. varför|har|mening För det är meningsfullt.

Εν πάσει περιπτώσει οι αποφάσεις αυτές αλληλεπιδρούν η μία με την άλλη, i|alla|fall|de|besluten|dessa|interagerar|den|ena|med|den|andra I vilket fall som helst interagerar dessa beslut med varandra,

διότι αν ο Ομπάμα επικεντρωθεί στην οικονομία και ο Ρόμνεϊ στην ηθική för|om|den|Obama|han fokuserar|på|ekonomin|och|den|Romney|på|moralen eftersom om Obama fokuserar på ekonomin och Romney på moral

Ωστόσο αν ο Ομπάμα επικεντρωθεί στην οικονομία emellertid|om|den|Obama|han fokuserar|på|ekonomin Men om Obama fokuserar på ekonomin

και ο Ρόμνεϊ στην περικοπή των φόρων, och|den|Romney|på|skärning|av|skatter och Romney på skattesänkningar,

τότε ο Ρόμνεϊ θα κερδίσει 1 εκατομμύριο ψήφους, κ.ο.κ.. då|den|Romney|kommer att|vinna|miljon|röster||| då kommer Romney att vinna 1 miljon röster, osv.

κι αν θέλετε ν' αναπαραστήσετε αυτή την αλληλεπίδραση μ' ένα πινακάκι, och|om|ni vill|att|återge|denna|den|interaktion|med|en|liten tabell och om ni vill representera denna interaktion med en liten tabell,

κι ας έρθουμε σε μερικές ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής. och|låt oss|vi kommer|till|några|frågor|flervals-|val och gå vidare till några flervalsfrågor. Έχω καιρό να έρθω στην Ελλάδα -από το καλοκαίρι δηλαδή, όχι πολύ καιρό- jag har|länge|att|komma|till|Grekland|sedan|sommaren|alltså|inte||mycket|länge Jag har inte varit i Grekland på länge - sedan sommaren, det vill säga, inte så länge -

2,5 €, 4,5 € ή 6,5 €. eller 2,5 €, 4,5 € eller 6,5 €.

Εκτός αν κάποιος από σας έχει κάποια άλλη άποψη, utom|om|någon|av|er|har|något|annan|åsikt Om ingen av er har någon annan åsikt,

Άλλο ερώτημα. annat|fråga En annan fråga.

Επίσης έχω καιρό να βρεθώ στην Κηφισίας, στην κάθοδο το πρωί, νομίζω χρόνια, också|jag har|länge|att|jag träffar|i|Kifisia|i|nedfarten|på|morgonen|jag tror|år Jag har också inte varit på Kifisias på länge, neråt på morgonen, jag tror det är år, αλλά εν πάσει περιπτώσει, η πρόβλεψή μου είναι ότι είναι σημειωτόν. men|i|alla|fall|min|förutsägelse|min|det är|att|det är|i snigeltempo men hur som helst, min förutsägelse är att det är stopp. Τώρα τι σχέση έχουν αυτά με τα οικονομικά συστήματα. nu|vad|relation|de har|detta|med|de|ekonomiska|systemen Nu, vad har detta att göra med de ekonomiska systemen. Αυτό που θέλω να πω μ' αυτές τις ερωτήσεις είναι detta|som|jag vill|att|jag säger|med|dessa|de|frågor|det är Det jag vill säga med dessa frågor är ότι καταρχάς, όπως κι εσείς, έτσι κι εγώ att|först|som|och|ni|så|och|jag att först och främst, precis som ni, så är jag

και σ' αυτά να βασίσουμε τη στρατηγική μας κι επίσης och|på|dessa|att|vi baserar|vår|strategi|vår|och|också och basera vår strategi på dem och dessutom

να συμβαίνει στο παγκόσμιο σύστημα att|det händer|i det|globala|systemet som sker i det globala systemet

μπορεί προσωρινά ν'αναταράξει τα δεδομένα, να βγάλει το σύστημα εκτός ισορροπίας det kan|tillfälligt|det skakar|de|uppgifterna|att|det får|systemet||utanför|balans kan tillfälligt skaka om förhållandena, få systemet ur balans

αλλά τελικά επανέρχεται σε ισορροπία. men|slutligen|det återvänder|till|balans men i slutändan återgår det till balans.

Και σιγά σιγά έφτασε το σύστημα σε μια καινούρια ισσοροπία och|sakta|sakta|den nådde|det|systemet|i|en|ny|balans Och sakta men säkert nådde systemet en ny balans. που μ' αφήνει εμένα να την παρατηρήσω, να την καταλάβω, να την έχω στο μυαλό μου som|mig|den låter|mig|att|den|jag observerar|att|den|jag förstår|att|den|jag har|i|sinne|mitt Som låter mig observera den, förstå den, ha den i mitt sinne. και βάση αυτής να παίρνω τις αποφάσεις μου. och|bas|denna|att|jag tar|mina|beslut|mina och baserat på detta fattar jag mina beslut.

Αυτή είναι λοιπόν η εμπειρία η δικιά μας και των οικονομολόγων denna|är|alltså|den|erfarenhet|den|egen|vår|och|av|ekonomer Detta är alltså vår erfarenhet och ekonomernas. στα οικονομικά συστήματα στα οποία ζούμε και αλληλεπιδρούμε με άλλους παίχτες. i|ekonomiska|system|i|vilka|vi lever|och|vi interagerar|med|andra|spelare i de ekonomiska system vi lever i och interagerar med andra aktörer. Με την αφηρημένη έννοια του όρου παίχτες. med|den|abstrakt|betydelse|av|termen|spelare Med den abstrakta betydelsen av termen aktörer.

πώς γίνεται και τελικά το σύστημα φτάνει σ' ένα παγικό σημείο hur|det blir|och|slutligen|systemet||det når|till|en|kritisk|punkt hur kan det vara så att systemet till slut når en global punkt?

που είναι σε ισορροπία som|är|i|balans som är i balans

έτσι στον «Πλούτο των Εθνών», στο βιβλίο που έγραψε το 1776. så|i|rikedom|av|nationerna|i|bok|som|han skrev|det så i "Nationernas rikedom", i boken som skrevs 1776. Και η πρώτη ανατροπή στα οικονομικά έρχεται με τον Κουρνό och|den|första|omvälvning|i|ekonomin|den kommer|med|den|Cournot Och den första omvälvningen inom ekonomin kommer med Quesnay που είναι έτσι στα πρώτα μαθήματα οικονομικών som|han är|så|i|första|lektioner|i ekonomi som är så i de första lektionerna i ekonomi

ο οποίος γράφει ένα βιβλίο με παρόμοιο τίτλο ||han skriver|en|bok|med|liknande|titel som skriver en bok med en liknande titel

πρώτα απ' όλα ότι ο Κουρνό καταλαβαίνει το τι θα δημιουργήσει η θεωρία του, först|av|allt|att|den|Kourno|han förstår|det|vad|kommer att|han kommer att skapa|den|teori|hans först och främst att Cournot förstår vad hans teori kommer att skapa, ποια θα είναι η αντίδραση αλλά έχει τόλμη και το γράφει, vilken|kommer att|det kommer att vara|den|reaktion|men|han har|mod|och|det|han skriver vad reaktionen kommer att bli men han har modet att skriva det,

Και πράγματι η θεωρία του Κουρνό ήταν πρωτοποριακή och|faktiskt|teorin||hans|Cournot|den var|banbrytande Och faktiskt var Cournot's teori banbrytande. διότι άνοιξε πολλά ερώτημα τα οποία χρειάστηκαν πολλά χρόνια ν' απαντηθούν för|han/hon öppnade|många|frågor|de|vilka|de behövde|många|år|att|besvaras eftersom det öppnade upp många frågor som tog många år att besvara και μερικοί από τους πρωταγωνιστές στην απάντηση αυτών των ερωτημάτων och|några|av|de|huvudpersonerna|i|svar|dessa|av|frågor och några av huvudpersonerna i besvarandet av dessa frågor που θέσανε τα μαθηματικά θεμέλια των οικονομικών som|de ställde|de|matematiska|grunder|av|ekonomiska som lade de matematiska grunderna för ekonomin

είναι αυτοί που βλέπετε στην εικόνα. de är|de|som|ni ser|i|bilden är de som ni ser på bilden.

Πρώτα απ' όλα, όπως είπα και στην αρχή, först|av|allt|som|jag sa|och|i|början Först och främst, som jag sa i början,

Αν το σύστημα είναι η αγορά, τότε η ισορροπία είναι η ισορροπία των τιμών. om|systemet|system|är|den|marknaden|då|den|jämvikten|är|den|jämvikten|av|priserna Om systemet är marknaden, då är balansen prisbalansen.

Αν το σύστημα είναι το Ίντερνετ, τότε η ισορροπία om|systemet|system|är|Internet||då|den|jämvikten Om systemet är Internet, då är balansen

Πώς δρομολογούνται τα πακέτα στο Ίντερνετ. hur|dirigeras|paketen||i|Internet Hur paketen dirigeras på Internet.

Αν το σύστημα είναι οι δρόμοι μιας πόλης, τότε είναι η κίνηση. om|systemet|system|är|de|vägarna|en|stad|då|är|den|trafiken Om systemet är gatorna i en stad, då är det trafiken. Αν είναι κοινωνικό δίκτυο όπως το Facebook, om|är|socialt|nätverk|som|det|Facebook Om det är ett socialt nätverk som Facebook,

τότε είναι η δομή του κοινωνικού δικτύου, κ.ο.κ. då|är|den|strukturen|av|sociala|nätverket||| då är det strukturen av det sociala nätverket, osv.

η γενική θεωρία της ισορροπίας, den|allmän|teori|av|jämvikt den allmänna teorin om jämvikt,

είχε οποιοδήποτε νόημα δεν θα περίμενα ούτε τα ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου |||inte|jag kommer att|jag skulle ha väntat|inte ens|de|obligationerna|av|grekiska|staten hade någon mening skulle jag inte heller förvänta mig statsobligationerna från den grekiska staten. να έχουν αυτή τη συμπεριφορά. att|de har|detta|den|beteende att ha detta beteende.

Και όταν βλέπεις αυτό το πράγμα, λες ότι κάτι βρίσκεται σε ανισορροπία. och|när|du ser|detta|det|sak|du säger|att|något|det befinner sig|i|obalans Och när du ser denna sak, säger du att något är i obalans. Είτε όλη αυτή η πορεία ήταν σε ανισορροπία, antingen|hela|denna|den|väg|det var|i|obalans Antingen var hela denna väg i obalans,

Το πρόβλημα είναι ότι έχει διαρκέσει για πολύ καιρό, det|problemet|är|att|har|varat|i|mycket|länge Problemet är att det har pågått länge, και το θέμα είναι πού θα φτάσει. och|det|ämnet|är|var|kommer att|nå och frågan är vart det kommer att leda.

Ποιο λοιπόν είναι το κομμάτι του παζλ που μας λείπει vilket|alltså|är|det|bit|av|pussel|som|oss|saknas Vad är då den bit av pusslet som saknas för oss στην κατανόηση των οικονομικών συστημάτων. i|förståelse|av|ekonomiska|system i förståelsen av ekonomiska system.

ΟΚ, ισορροπία υπάρχει, εντάξει; Okej, det finns balans, okej?

Αυτό που δεν ξέρουμε είναι πώς ένα οικονομικό σύστημα Det vi inte vet är hur ett ekonomiskt system μετά από ένα σοκ που το φέρνει εκτός ισορροπίας efter en chock som får det ur balans ξανα-ανακαλύπτει την ισορροπία. ||den|balansen återupptäckte balansen.

Δεν μπορεί να τα ανακαλύψει; inte|kan|att|dem|upptäcka Kan det inte upptäckas?

Υπάρχει περίπτωση να υπάρχει ισορροπία, finns|möjlighet|att|finns|balans Finns det en möjlighet att det finns balans,

ωστόσο ένα οικονομικό σύστημα dock|ett|ekonomiskt|system men ett ekonomiskt system

Το πολυπόθητο σημείο ισορροπίας. den|eftertraktade|punkt|jämvikt Den eftertraktade jämviktspunkten.

αν το λάπτοπ μου ή το κινητό μου -δεν το έχω μαζί μου- om|den|laptop|min|eller|den|mobil|min|inte|den|jag har|med|mig om min laptop eller min mobil -jag har den inte med mig-

αν το κινητό μου δεν μπορεί να υπολογίσει την ισορροπία om|den|mobil|min|inte|kan|att|beräkna|den|balans om min mobil inte kan beräkna balansen τότε υπάρχει περίπτωση η αγορά να την υπολογίσει; då|finns|möjlighet|att|marknad|att|den|beräkna finns det då en möjlighet att marknaden kan beräkna den? Δεν είναι η αγορά απλά ένα μεγάλο υπολογιστικό σύστημα; inte|är|den|marknad|bara|ett|stort|beräknings-|system Är inte marknaden bara ett stort beräkningssystem? Στο οποίο ο καθένας σας κάνει υπολογισμούς i|vilket|den|var och en|er|gör|beräkningar Där var och en av er gör beräkningar

δημιουργώντας έναν υπολογισμό που με κάποιο παράλληλο τρόπο skapande|en|beräkning|som|med|något|parallellt|sätt och skapar en beräkning som på något parallellt sätt η οικονομία κάνει ekonomin||gör ekonomin gör

Κι έτσι αν ρωτήσετε το ερώτημα με αυτά τα λόγια och|så|om|ni frågar|det|frågan|med|dessa|de|ord Och så om du ställer frågan med dessa ord

τότε καταλαβαίνετε ότι για να το απαντήσω då|ni förstår|att|för|att|det|jag svarar då förstår du att för att jag ska kunna svara på det

αλλά και της θεωρίας υπολογισμού, της πληροφορικής men|och|av|teori|beräkning|av|datavetenskap men också om beräkningsteori, datavetenskapen η οποία είναι καινούργια επιστήμη. som|vilken|är|ny|vetenskap som är en ny vetenskap.

Για να απαντήσω, για να καταλάβω τι συμβαίνει, för|att|jag svarar|för|att|jag förstår|vad|som händer För att svara, för att förstå vad som händer, και πώς αυτά τα συστήματα φτάνουν σε αυτή την πολυπόθητη ισορροπία och|hur|dessa|de|system|når|till|denna|den|eftertraktade|balans och hur dessa system når denna eftertraktade balans που μας περιγράφει ο Νας και οι φίλοι του, som|oss|beskriver|den|Nash|och|de|vänner|hans som Nash och hans vänner beskriver,

την τομή των δύο επιστημών. den|skärning|av|två|vetenskaper skärningspunkten mellan de två vetenskaperna.

Πώς λοιπόν μπορούμε να υπολογίσουμε την ισορροπία ενός συστήματος; hur|alltså|vi kan|att|vi beräknar|den|balansen|ett|system Hur kan vi då beräkna balansen i ett system? Αυτή εδώ είναι μία ισορροπία. denna|här|är|en|balans Det här är en balans.

κάποιο στοιχείο το οποίο να σπρώχνει το σύστημα προς ισορροπία något|element|det|som|att|skjuta|systemet||mot|balans något element som trycker systemet mot balans -στα περισσότερα οικονομικά συστήματα δεν υπάρχει αυτό, i de|flesta|ekonomiska|system|inte|finns|detta -i de flesta ekonomiska system finns det inte, δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη ώθηση inte|finns|något|specifik|drivkraft det finns ingen specifik drivkraft

Το θεώρημα μας, το μόνο θεώρημα σε αυτή την ομιλία, den|sats|vår|den|enda|sats|i|denna|den|föreläsning Vår sats, den enda satsen i detta tal, είναι ότι δεν υπάρχει αλγόριθμος που να βρίσκει, det är|att|inte|det finns|algoritm|som|att|den hittar är att det inte finns någon algoritm som kan hitta,

να εντοπίζει, να υπολογίζει ισορροπίες att|den identifierar|att|den beräknar|jämvikter lokalisera, beräkna balanser

και μάλιστα ούτε καν που να προσεγγίζει ισορροπίες. och|dessutom|inte|ens|som|att|närmar sig|jämvikter och faktiskt inte ens något som närmar sig balans. Αυτό μάλιστα είναι ένα θεώρημα που έφτιαξα, detta|dessutom|är|ett|teorem|som|jag gjorde Detta är faktiskt en sats som jag skapade,

Ωστόσο, με την αναλογία που έκανα πριν emellertid|med|den|analogi|som|jag gjorde|tidigare Men med den analogi jag gjorde tidigare.

Για να πω λοιπόν αυτό που αποδείξαμε με τεχνικούς όρους πληροφορικής, för|att|jag säger|alltså|detta|som|vi bevisade|med|tekniska|termer|datavetenskap Så för att säga det vi bevisade med tekniska datatermer, «Μάγκες, -μάγκες είναι ο Νας και οι φίλοι του- killar||är|den|Nas|och|de|vänner|hans «Grabbar, -grabbar är Nas och hans vänner-

(Γέλιο) skratt (Skratt)

υπάρχει ένα μεγάλο bug στη θεωρία σας». det finns|ett|stort|bug|i|teori|er det finns en stor bugg i er teori».

(Χειροκρότημα) applåder (Applåder)

αλλιώς δεν θα καταλάβουμε τι συμβαίνει σε αυτά τα πολύπλοκα οικονομικά συστήματα annars|inte|framtidsform|vi förstår|vad|det händer|i|dessa|komplexa|ekonomiska||system annars kommer vi inte att förstå vad som händer i dessa komplexa ekonomiska system στα οποία αλληλεπιδρούμε, i de|vilka|vi interagerar som vi interagerar med,

Δεν έχουμε την παραμικρή ιδέα. inte|vi har|den|minsta|idé Vi har ingen aning.

Ευχαριστώ πολύ. tack|mycket Tack så mycket.

(Χειροκρότημα) applåder (Applåder)

PAR_TRANS:gpt-4o-mini=9.04 PAR_CWT:AvJ9dfk5=6.9 sv:AvJ9dfk5 openai.2025-02-07 ai_request(all=144 err=0.00%) translation(all=286 err=0.00%) cwt(all=2365 err=2.07%)