Let's imagine...: Eugene Trivizas at TEDxAthens 2013 - YouTube
Μεταγραφή: Athina Mellidou Επιμέλεια: Chryssa R. Takahashi
(Χειροκρότημα) (Ζητωκραυγές)
Σας ευχαριστώ, καλησπέρα σας.
(Χειροκρότημα)
Εμένα όπως βλέπετε, μου φέρανε πολυθρόνα
επειδή συνήθως οι παππούδες και οι γιαγιάδες
τα παραμύθια τα λένε καθισμένοι σε πολυθρόνες.
Είχα ζητήσει, βέβαια, καναπέ, για να κάθονται δίπλα μου
ο Θάνος το Κολοκυθάκι, ο Πίκος Απίκος και κάποιοι άλλοι χαρακτήρες μου.
(Χειροκρότημα)
Αλλά δεν μπορεί να τα έχει όλα κανείς.
Θα προτιμούσα να σας έλεγα ένα παραμύθι,
αλλά θα σας μιλήσω για το κύριο συστατικό των παραμυθιών.
Δηλαδή, τη φαντασία.
Η φαντασία είναι η πρώτη που χαρτογραφεί τα αχαρτογράφητα νερά.
Στη φαντασία μας συντελούνται, αρχικά, τα πιο τολμηρά ταξίδια.
Η φωτογραφία, στην οθόνη που βλέπετε,
είναι ένα πραγματικό άγαλμα, ύψους 7 μέτρων, στο Όσλο της Νορβηγίας.
Θα σας πω σε λίγο τη σημασία αυτού του συνδετήρα
και τη σχέση με την ομιλία μου.
Τον τίτλο της ομιλίας «Ας φανταστούμε»
τον έχω πάρει από μια διάλεξη, που είχε δώσει ο Τζέιμς Μάξγουελ,
για τη μοριακή δομή των αερίων.
Στη διάλεξη αυτή είχε μπροστά του μια σειρά από μπουκαλάκια με αέρια
και έδειχνε το περιεχόμενο της στο ακροατήριο του
για να το παρατηρήσουν, παρόλο που και τα αέρια και τα μόρια ήταν αόρατα.
Γι' αυτό το λόγο, ο Μάξγουελ επαναλάμβανε κάθε λίγο και λιγάκι την πρόταση
«Let us imagine», «Ας φανταστούμε. Ας φανταστούμε τα αέρια και τα μόρια».
Στην επιστήμη πρέπει να φανταζόμαστε
όλο και περισσότερα, όλο και τολμηρότερα.
Ο Έρβιν Σρέντιγκερ, ο Αυστριακός φυσικός,
για να εξηγήσει τι είναι το ηλεκτρόνιο
το είχε περιγράψει σαν παλμό σε αόρατο σκοινί.
Γίνεται τώρα, στο μουσείο Γουναρόπουλου, μια έκθεση έργων τέχνης
εμπνευσμένων από ήρωες των βιβλίων μου, διάφορα εικαστικά, γλυπτά και άλλα έργα,
και μεταξύ άλλων εκθέτουμε για πρώτη φορά το αόρατο πράσινο καγκουρό.
(Γέλια)
Υπάρχει μια προθήκη και μια ταμπελίτσα που λέει,
«Αόρατο Πράσινο Καγκουρό, Μην αγγίζετε».
(Γέλια) (Χειροκρότημα)
Αυτό τα παιδιά το βρίσκουν διασκεδαστικό.
Μια ηλικιωμένη εκπαιδευτικός όμως, με επέπληξε, μου είπε,
«Τι πράγματα είναι αυτά; Πού είναι το καγκουρό;
Και τι ωφελεί να λέτε στα παιδιά ότι υπάρχει ένα αόρατο πράσινο καγκουρό;»
Έπρεπε να της απαντήσω ότι ωφελεί, επειδή θα βοηθήσει μεθαύριο τα παιδιά
να καταλάβουν τι είναι το ηλεκτρόνιο, σύμφωνα με τον ορισμό του Σρέντιγκερ.
(Γέλια) (Χειροκρότημα)
Δεν της το είπα όμως, της είπα ότι έχει πάει στην τουαλέτα το καγκουρό
και επιστρέφει όπου να είναι.
Και έχει κι ένα άλλο πρόβλημα, εκθέτουμε επίσης ένα παγάκι
από δροσοσταλίδες χρυσάνθεμου, το οποίο κι'αυτό δεν υπήρχε.
Μου λέει, «Πού είναι το παγάκι;» Της λέω «Μόλις έλιωσε,
αν ερχόσασταν λίγο νωρίτερα θα το βλέπατε».
Η φαντασία, δηλαδή η ικανότητα να συλλαμβάνουμε στο νου μας
εικόνες και ιδέες πέρα από την εμπειρική πραγματικότητα,
έχει πιστεύω άμεση σχέση με την τεχνολογική πρόοδο,
με την επιστημονική σκέψη,
και, ζητούμενο σήμερα, την οικονομική ανάπτυξη.
Ο σημαντικότερος συντελεστής παραγωγής,
είχε πει ο Κένεθ Μπόλντουϊν, ο οικονομολόγος,
δεν είναι ούτε η γη, ούτε τα εργατικά χέρια,
ούτε το κεφάλαιο. Είναι η φαντασία.
Και αυτό το δικαιολογεί επειδή,
σε αντίθεση με όλους τους άλλους συντελεστές παραγωγής,
οι οποίοι έχουν συγκεκριμένα όρια,
η φαντασία, λέει ο Μπόλντουϊν, είναι απεριόριστη.
Και συνεπώς τα οφέλη της ανυπολόγιστα. Και προσθέτω και κάτι άλλο.
Ότι η φαντασία, δεν είναι μόνο απεριόριστη, είναι και φθηνή.
Δεν χρειάζεται να δανειζόμαστε για να την χρησιμοποιήσουμε.
Για να επιστρατεύσει κάποιος τη φαντασία του,
ώστε να επινοήσει κάτι το πρωτοποριακό, ή να λύσει κάποιο πρόβλημα,
δεν απαιτείται ούτε προηγμένη τεχνολογία, ούτε υψηλά ερευνητικά κονδύλια.
Ο Έντισον, που έχει κάνει πάνω από χίλιες εφευρέσεις, το είχε πει πολύ απλά:
«Για να εφεύρεις χρειάζεσαι μόνο καλή φαντασία και ένα σωρό σκουπίδια».
Χαρακτηριστικότατο παράδειγμα του Σπράνγκλερ, ένας θυρωρός,
ο οποίος έπασχε από άσθμα, και όταν ξεσκόνιζε τον ενοχλούσε η σκόνη.
Προσπαθούσε λοιπόν να βρει ένα τρόπο, αντί να ανακυκλώνει την σκόνη
να απαλλάσσεται από αυτή.
Έτσι επινόησε την πρώτη ηλεκτρική σκούπα,
χρησιμοποιώντας αρχικά έναν ανεμιστήρα και μια μαξιλαροθήκη.
Ονόμασε τη σκούπα αυτή "σουΐπερ" και χάρισε μερικές ακόμα σε φίλους
και συγγενείς, στις γιορτές.
Μια από αυτές τις σκούπες την χάρισε στην ξαδέρφη του, τη Σουζάνα Χούβερ.
(Γέλια)
Ο σύζυγος της ξαδέρφης του, ο Γουίλιαμ Χένρυ Χούβερ,
βιομήχανος δερματίνων ειδών εκείνη την εποχή, είδε τη σκούπα,
βρήκε ενδιαφέρουσα την ιδέα, και μαζί με τον Σπράνγκλερ ιδρύσανε το 1912,
τη γνωστή εταιρία παραγωγής ηλεκτρικής σκούπας Χούβερ.
Και αυτή δεν είναι η μόνη περίπτωση.
Είναι πάρα πολλές οι περιπτώσεις, που για κάποια εφεύρεση δεν χρειάζεται
ούτε εξειδικευμένη γνώση, ούτε υψηλά κονδύλια, ούτε οργανωμένες ομάδες.
Για παράδειγμα, ο Ελβετός Ζόζεφ ντε Μεστρ,
όταν πήγαινε για κυνήγι με το σκύλο του,
εκνευριζότανε επειδή έπρεπε μετά να καθαρίζει το τρίχωμα του σκύλου
από τις κολλιτσίδες που είχαν προσκολληθεί στο τρίχωμα του.
Με αποτέλεσμα, παρατηρώντας τις κολλιτσίδες, να επινοήσει το βέλκρο.
Το βέλκρο δεν είναι τίποτα άλλο από βιομηχανοποιημένη κολλιτσίδα.
Κάτι παρόμοιο συνέβη και με τον Άρθρουρ Φράι, έναν θεοσεβούμενο
που επειδή, όταν εκκλησιαζόταν,
στο βιβλίο με τους ύμνους του πέφτανε οι σελιδοδείκτες που το κρατούσε,
επινόησε το ποστ-ιτ, το οποίο είναι εύκολο να ξεκολλάει.
Και διάβαζα μόλις πριν δυο τρεις μέρες στις εφημερίδες, το είδατε κι εσείς,
για έναν Αργεντινό μηχανικό αυτοκινήτων,
που χρησιμοποιώντας υλικά που βρήκε στο σπίτι του,
δηλαδή μια γυάλινη κανάτα, μια κούκλα, μια σακούλα κι ένα μανίκι,
επινόησε μια συσκευή τοκετού
που αναμένεται να μειώσει τις καισαρικές τομές και να σώσει πολλά νεογέννητα.
Ο ένας με μαξιλαροθήκη και ανεμιστήρα, ο άλλος με κανάτα και μανίκι,
δημιουργούνε κάτι το καινούριο.
Αν είχαμε στη χώρα μας μερικές τέτοιες εφευρέσεις, μερικούς τέτοιους ανθρώπους,
θα βγαίναμε συντομότερα από την κρίση πιστεύω.
Γι' αυτό, για να καινοτομήσουν, οι πρωτοπόροι επιστήμονες
επιστρατεύουν πιο πολύ τη φαντασία τους, παρά τις γνώσεις τους.
Ο Αϊνστάιν το είχε θέσει ξεκάθαρα:
«Η φαντασία είναι σπουδαιότερο εφόδιο από τη γνώση,
επειδή η γνώση περιορίζεται σε αυτό που καταλαβαίνουμε
μια συγκεκριμένη ιστορική στιγμή,
ενώ η φαντασία αγκαλιάζει όλα αυτά που θα κατανοήσουμε στο μέλλον».
Έρχομαι τώρα σε κάτι που πιστεύω πολύ βαθιά,
και το λέω και το ξαναλέω,
ότι στόχος του εκπαιδευτικού συστήματος δεν πρέπει να είναι τόσο η μετάδοση γνώσεων,
όσο η καλλιέργεια της δημιουργικότητας και φαντασίας του παιδιού.
Το έχω πει σε πολιτικούς, το έχω πει σε υπουργούς παιδείας,
αλλά δε φαίνεται να το καταλαβαίνουν.
Και μάλιστα πρόσφατα, σε ένα βιβλίο με τίτλο «Big Data», του Βίκτωρ Μέγιερ,
σε μία κριτική του, γράφει ο Τζάστιν Γουεμπ
«Γιατί να σπαταλάμε το χρόνο μας μαθαίνοντας γεγονότα;
Όσα ήταν απαραίτητο να τα απομημονεύουμε από βιβλία
μπορούμε να τα έχουμε διαθέσιμα ανά πάσα στιγμή κυριολεκτικά στην τσέπη μας,
σε μια μικρή συσκευή, ή μεθαύριο, ακόμη και στα γυαλιά μας».
Και πάλι ο Αϊνστάιν:
«Ποτέ μην απομνημονεύεις κάτι που μπορείς να το ψάξεις».
Παρόλα αυτά, η ενθάρρυνση της δημιουργικότητας
και η καλλιέργεια της φαντασίας
είναι από τις πιο παραμελημένες πλευρές των συγχρόνων εκπαιδευτικών συστημάτων.
Παραγεμίζουμε τα παιδιά σα γαλοπούλες με γνώσεις, πληροφορίες, γεγονότα,
και αφήνουμε τη φαντασία τους να λιμοκτονεί.
Τα παιδιά εισάγονται στο σχολείο προικισμένα με πλούσια φαντασία
και αποφοιτούν με φαντασίες ατροφικές, και στραγγαλισμένες.
Το βλέπω στα σχολεία που πηγαίνω.
Τα μικρά παιδιά με τα οποία επικοινωνώ είναι γεμάτα φαντασία.
Μετά από λίγο τα βλέπεις γίνονται σαν πιόνια, σαν ρομπότ,
κι αγχωμένα κιόλας από αυτά που πρέπει να μάθουν.
Κι έφτασε η ώρα του συνδετήρα.
Σε μια μελέτη, «Break-point and Beyond: Mastering the Future Today»
οι ερευνητές παρουσιάζουν τα αποτελέσματα μιας έρευνας
σχετικά με τη δημιουργική σκέψη.
Και για τη μέτρηση της, χρησιμοποιούν συνδετήρες.
Όχι μόνο συνδετήρες, τούβλα και άλλα περίεργα αντικείμενα.
Το ερώτημα σχετικά με το συνδετήρα είναι πολύ απλό.
Σε τι μπορεί να μας φανεί χρήσιμος ένας συνδετήρας;
Οι περισσότεροι ενήλικες καταφέρνουν να σκεφτούν
το πολύ 10-15 χρήσεις του συνδετήρα.
Αν κάποιος απαριθμήσει πάνω από 145-200 χρήσεις του συνδετήρα
θεωρείται ιδιοφυΐα σε αυτόν τον τρόπο σκέψης.
Η έρευνα ήταν διαχρονική.
Αξιολογούσαν τα ίδια άτομα σε διάφορα στάδια της ζωής τους.
Σε ηλικία πέντε ετών, το ποσοστό των παιδιών που σκόραρε
στο υψηλότερο επίπεδο, πάνω από 145 χρήσεις του συνδετήρα, ήταν 98%.
Δηλαδή όταν λέμε τι να κάνεις το συνδετήρα, εννοούμαι να τον ξεδιπλώσεις
και να τον κάνεις αγκίστρι, ή σελιδοδείκτη, ή μπρελόκ,
ή το τούβλο να το χρησιμοποιήσεις για να κρατάς μια πόρτα ανοιχτή.
Δηλαδή χρήσεις πέρα από τη συνηθισμένη, καθιερωμένη χρήση
του συγκεκριμένου αντικειμένου.
Σε ηλικία 8-10 ετών το ποσοστό μειώνεται δραματικά σε 50%
και ου το κάθε εξής, ώσπου όταν ενηλικιωνόμαστε
η μόνη χρήση που μπορούμε να σκεφτούμε για έναν συνδετήρα
είναι να συνδέουμε χαρτιά μεταξύ τους.
Και μερικοί ενήλικες λένε επίσης ότι τον χρησιμοποιούμε για CD-ROM eject,
που το βάζουμε σε εκείνη την τρυπούλα και βγαίνει το CD-ROM,
ή άμα είναι βέβαια κανείς διαρρήκτης,
μπορεί να το χρησιμοποιεί για να ανοίγει κλειδαριές ή χειροπέδες.
Δοκίμασα κι εγώ σε μια διάλεξη που είχα δώσει γι' αυτό το θέμα,
και τους έδωσα διάφορα χαρτάκια να σκεφτούν να μου πουν χρήσεις συνδετήρα.
Ούτε πέντε δεν μπορούσαν να σκεφτούν καλά καλά, όχι 145 όπως τα μικρά παιδιά.
Διαθέτουμε ικανότητες, τις οποίες αντί να τις αναπτύξουμε στο εκπαιδευτικό σύστημα
τις στραγγαλίζουμε, τις χάνουμε.
Μαθαίνουμε τα παιδιά να υπηρετούν την πραγματικότητα
αντί να την ξεπερνάνε.
Και βέβαια δε θα σας εκπλήξει να σας πω ότι, παραμύθια γράφω,
πιστεύω ότι η καλύτερη τροφή της φαντασίας είναι τα παραμύθια.
Και πάλι να επικαλεστώ τον Αϊνστάιν:
«Αν θέλετε τα παιδιά σας να είναι έξυπνα, διαβάστε τους παραμύθια.
Αν θέλετε να είναι ακόμα πιο έξυπνα, διαβάστε τους περισσότερα παραμύθια».
(Γέλια)
Ο Άλαν Τούρινγκ, ο πατέρας της επιστήμης των ηλεκτρονικών εγκεφάλων,
είχε επηρεαστεί στο έργο του από παραμύθια.
Παραμύθια με προφητείες που διάβαζε όταν ήταν παιδί.
Η αγάπη του για τα παραμύθια συνεχίστηκε σε μεγάλη ηλικία
και τη μοιραζόταν αυτή την αγάπη με τον μαθηματικό Γκέντελ,
ο οποίος είχε πει ότι μόνο οι μύθοι αποδίδουν την πραγματικότητα
όπως θα έπρεπε να είναι.
Ακόμα και η τραγική αυτοκτονία του Τούρινγκ το '54,
ήταν μια αναπαράσταση του αγαπημένου του παραμυθιού της Χιονάτης.
Αυτοκτόνησε δαγκώνοντας μια μπουκιά από ένα μήλο εμποτισμένο με κυάνιο.
Υπάρχουν κάποιοι που πιστεύουν, αν και δε γίνεται δεκτό επισήμως,
ότι το δαγκωμένο μήλο των Η/Υ της Apple
είναι φόρος τιμής στον πατέρα των ηλεκτρονικών εγκεφάλων.
Έρχομαι κι εγώ να σας απαριθμήσω τον ρόλο που έχουν παίξει τα παραμύθια
στη ζωή πολλών σημαντικών ανθρώπων.
Γιατί όμως είναι σημαντικά τα παραμύθια κι ο μύθος;
Επειδή ο μύθος προηγείται.
Η πραγματικότητα έπεται.
Οι γοργόνες κολυμπούσαν ανέκαθεν στα παραμύθια
όπως επίσης και κένταυροι κάλπαζαν ανέκαθεν στα παραμύθια.
Τώρα με τη βοήθεια των «transgenics», διαγονιδιακή τεχνολογία,
φανταστικά όντα δημιουργούνται το ένα μετά το άλλο.
Το Γαλλικό Ινστιτούτο Αγρονομικής Έρευνας δημιουργεί το πρώτο πυγολαμπιδο-λαγουδάκι,
που φωσφωρίζει σαν πυγολαμπίδα.
Με τη χρήση DNA αράχνης, ερευνητές στο Κεμπέκ δημιουργούν τον πρώτο αραχνοτράγο,
από το γάλα του οποίου παρασκευάζονται πανίσχυρες ίνες για αλεξίσφαιρα γιλέκα.
Το ίδιο και με τους μανδύες που σε καθιστούν αόρατο.
Ανέκαθεν τους διαβάζαμε στα παραμύθια.
Τώρα, η επιστημονική ομάδα του Ξιάνγκ Ζανγκ στο πανεπιστήμιο του Μπέρκλεϊ
καταφέρνει να καταστήσει αόρατα τρισδιάστατα αντικείμενα
καλύπτωντας τα με τα λεγόμενα «metamaterials».
Είναι κάτι σαν οπτικά τεφλόν, που απωθούν τα σωματίδια του φωτός
και καθιστούν το αντικείμενο αόρατο.
Δηλαδή το παραμύθι εδώ και πολύ καιρό μας το λέει,
και τώρα το πραγματοποιούμε, το υλοποιούμε.
Και τώρα η δική μου ταπεινή συνεισφορά στην επιστήμη.
Στο πρώτο μου παραμύθι που δημοσιεύτηκε πριν από πολλά πολλά χρόνια
σε ένα περιοδικό «Η Διάπλαση των Παίδων», ένας ποντικός τρώει μια σελίδα ζωολογίας
σε μια βιβλιοθήκη, με τη ζωγραφιά μιας γάτας.
Αυτό του δίνει την αυτοπεποίθηση να επιχειρήσει να φάει μια αληθινή γάτα,
τη Γρατζουνίλδη, για όποιους το 'χουν διαβάσει αυτό το βιβλίο.
Ένας φοιτητής μου μου έφερε πρόσφατα μερικές φωτογραφίες
που είχε δώσει στη δημοσιότητα το πρακτορείο Ρόιτερ,
και μου είπε «Να, η ιστορία της Γρατζουνίλδης και του Ιγνάτιου γίνεται πραγματικότητα».
Φωτογραφίες ενός ποντικού που αντιμετωπίζει άφοβα μια αμήχανη γάτα.
(Γέλια)
Από μια έρευνα Ιαπώνων επιστημόνων σχετικά με τις πηγές του φόβου.
Επίσης σ' ένα άλλο μου βιβλίο είχα περιγράψει,
το ονόμαζα, το χαμαιλεοντικό σακάκι.
Ένα σακάκι, που όταν το φοράς, αλλάζει χρώμα ανάλογα με το που βρίσκεσαι.
Αν για παράδειγμα κάνεις περίπατο σ' ένα λιβάδι με παπαρούνες
το σακάκι γίνεται πράσινο με κόκκινες βούλες.
Αν κάνεις περίπατο κοντά στη θάλασσα,
γίνεται γαλάζιο με άσπρες κυματιστές γραμμές.
Άμα πέφταν τα πεφταστέρια πάνω σου, γίνεται ασημένιο.
Φανταζόστε την ικανοποίηση μου όταν διάβασα την είδηση
για την τρίτη γενεά υφασμάτων, τις λεγόμενες «ευφυείς ίνες»,
τα οποία υφάσματα αλλάζουν χρώμα ανάλογα είτε με το περιβάλλον
είτε σύμφωνα με άλλους παράγοντες.
Κι αυτά μπορεί να φαίνονται τώρα αστεία, αλλά έχω διαβάσει ότι οι έρευνες αυτές
για αυτές τις ευφυείς ίνες που αλλάζουν χρώμα
ανάλογα με κάποιους παράγοντες στο περιβάλλον ή οτιδήποτε,
χρηματοδοτούνται από υπουργεία εθνικής αμύνης,
επειδή τέτοιου είδους υφάσματα είναι ό,τι πρέπει για καμουφλάζ.
Γιατί φοράς μια στολή που παίρνει το χρώμα του περιβάλλοντος σου.
Ελπίζω παρόμοια τύχη να έχουν κι άλλες εφευρέσεις μου,
όπως το ηλεκτρικό ρουφοσκόπιο, ή το ελαφρίδι που ακούσατε πριν από λίγο
ότι είναι το αντίθετο από το βαρίδι, και μάλιστα σε μια ομιλία που είχα κάνει
ένα παιδί ήρθε και μου είπε μετά: «Μη σας νοιάζει κ. Τριβιζά,
όταν μεγαλώσω θα εφεύρω το ελαφρίδι,
για να μη κουραζόστε που ταξιδεύετε συνέχεια να κουβαλάτε τη βαλίτσα σας».
Και δεν αποκλείεται στην επόμενη διάλεξη μου να έχουμε κι ένα ελαφρίδι να σας δείξουμε.
Ας επιστρέψουμε τώρα στους συνδετήρες.
Ο ανδριάντας του συνδετήρα που βλέπετε,
αναφέρεται σε μια ακόμα συμβολική χρήση του συνδετήρα.
Οι Νορβηγοί θεωρούν τη χώρα τους ως τον τόπο επινόησης
του πρώτου συνδετήρα, το 1901 νομίζω.
Οπότε κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου,
οι Νορβηγοί, για να δείξουν ότι είναι όλοι ενωμένοι εναντίον του κατακτητή
αντί να χρησιμοποιούν κουμπιά, στερέωναν τα ρούχα τους με συνδετήρες,
ή μετά φορούσαν συνδετήρες.
Όποιος φορούσε συνδετήρα στη Νορβηγία εκείνη την εποχή
κινδύνευε να συλληφθεί από την Γκεστάπο.
Και για να σας δείξω το διωγμό της φαντασίας στην εκπαίδευση
που δεν έχουμε δυστυχώς το χρόνο να σας αναπτύξω τους λόγους ιστορικά
για τους οποίους διώκεται η φαντασία,
θα σας πω μια ιστορία που μου τη διηγήθηκε, δε ζει πλέον,
ο θεατρικός συγγραφέας, Ιάκωβος Καμπανέλης,
μια μέρα στον Εκδοτικό Οίκο Κέδρο που μιλούσαμε,
μου είπε αυτήν την ιστορία για την κόρη του η οποία είναι μεγάλη γυναίκα τώρα.
Μου είπε λοιπόν ότι στο σχολείο είχαν ζητήσει από τα παιδιά
να γράψουν πώς περάσαν το Σαββατοκύριακο τους,
ή κάποια γιορτή, δε θυμάμαι, και να κάνουν μια ζωγραφιά.
Μου λέει ο Καμπανέλης,
ότι είχαν πάει με την κορούλα του μια εκδρομή με το αυτοκίνητο,
κι όπως το αυτοκίνητο έτρεχε,
παρατηρούσε το κοριτσάκι από το παράθυρο
τον ήλιο ανάμεσα σε διάφορα διάσελα, δηλαδή τον έβλεπε
να εμφανίζεται, να εξαφανίζεται, και το ξανάβλεπε και το ξανάβλεπε
όπως περνούσε το αυτοκίνητο
και όταν η δασκάλα ζήτησε να κάνει κάποια ζωγραφιά,
ζωγράφισε μια σειρά από βουνά και ανάμεσα τους πέντε ήλιους.
Και γύρισε, μου λέει ο Καμπανέλης, κλαμμένη από το σχολείο
γιατί η δασκάλα είχε διαγράψει τους τέσσερεις ήλιους
και είχε αφήσει μόνο τον ένα.
Ποια είναι η ειρωνεία;
Η ειρωνεία είναι ότι και από επιστημονικής πλευράς
η κορούλα του Καμπανέλη, όχι η δασκάλα, είχε δίκιο.
Δεν υπάρχει ένας μόνο ήλιος.
Το ηλιακό μας σύστημα δεν είναι το μοναδικό.
Οι ήλιοι είναι πολλοί. Ίσως άπειροι.
Σίγουρα όμως, σας διαβεβαιώνω, παραπάνω από πέντε.
Αυτά είχα να σας πω, παίρνω τώρα το αόρατο πράσινο καγκουρό μου
και επιστρέφω στο νησί των πυροτεχνημάτων.
Σας ευχαριστώ. (Χειροκρότημα)
Ευχαριστώ πολύ.
(Χειροκρότημα)