The burden of lightness | Petros Martinidis | TEDxUniversityofMacedonia - YouTube Die Last der Leichtigkeit | Petros Martinidis | TEDxUniversityofMacedonia - YouTube The burden of lightness | Petros Martinidis | TEDxUniversityofMacedonia - YouTube El peso de la ligereza | Petros Martinidis | TEDxUniversityofMacedonia - YouTube Le poids de la légèreté | Petros Martinidis | TEDxUniversité de Macédoine - YouTube

Μετάφραση: Victor Carras Επιμέλεια: Chryssa Takahashi

Καλησπέρα σε όλους.

Ευχαριστώ πολύ τους οργανωτές για την πρόσκληση. |||organizers|||invitation

Έχω την υποψία ότι με κάλεσαν ||suspicion|||called me

για να ανεβάσουν τον μέσο όρο ηλικίας των ομιλητών. ||raise||average|average age|age||speakers' age to raise the average age of the speakers.

(Γέλια)

Είναι ίσως ο απόλυτος λαϊκισμός, |||"ultimate"|absolute populism It is perhaps the ultimate populism,

να ξεκινάει κανείς μια ομιλία κολακεύοντας το κοινό του. |"to start"|someone|||flattering||audience|

Αλλά με τόση νεανική δεξιοτεχνία λίγο πολύ νωρίτερα εδώ ||"so much"|youthful skillfulness|youthful skill|||"somewhat earlier here"|

και με τόση νεανική φιλομάθεια κάτω, |||youthful|love of learning|"down below"

νομίζω ότι αναπτερώνεται η ελπίδα μου για το μέλλον της ανθρωπότητας, ||is revived||||||||humanity's

το οποίο δεν θα έχω να το ελέγχω βέβαια για πολλά χρόνια ακόμα. |||||||control|||||

Εν πάση περιπτώσει, ο τίτλος ακούγεται περίεργος "In any case"|"In any"|case|||"Sounds"| Anyway, the title sounds strange

σχεδόν σιβυλλικός: «Το βάρος της ελαφρότητας», almost sibylline|Almost prophetic: "The Unbearable Lightness"||"The weight"||lightness

άλλα πίσω από αυτόν θέλω να σας πω κάτι πάρα πολύ απλό.

Να διαθέτετε την ευαισθησία σας στη μουσική, |"Use"||sensitivity to music|||music

αλλά να είστε πιο επιφυλακτικοί απέναντι στις λέξεις. ||||cautious|towards||

Ουσιαστικά γίναμε άνθρωποι χάρη στις λέξεις, "Essentially"|||thanks to||

ειπώθηκε και στη δεύτερη ομιλία νωρίτερα από τον κύριο Αθανασόπουλο, "was mentioned"|||second|speech|earlier||||Athanassopoulos

ότι εκεί οφείλουμε τη διαμόρφωσή μας ως Homo sapiens. ||"we owe"||formation|||human beings|wise human beings

Είμαστε άνθρωποι επειδή μπορούμε να επικοινωνούμε |||||communicate

για πράγματα που δεν είναι της άμεσης εποπτείας μας. ||||||direct|supervision|

Φέρε εδώ την μπριζόλα, πάνε πιο εκεί να καθίσω, "Bring"|||steak|"go further away"||||sit down Bring the steak over here, move over there where I can sit,

δώσε τη γυναίκα αυτή να τη συνεχίσω εγώ, "give me her"||||||"continue with"| give this woman to me to carry on,

ή δεν ξέρω τι άλλο.

(Γέλια)

Μπορούμε να λέμε για πράγματα που δεν έχουν γίνει ακόμη,

που ελπίζουμε θα γίνουν,

για πράγματα που θα μπορούσαν να έχουν γίνει αλλιώς αλλά έγιναν έτσι όπως έγιναν, ||||||||"differently"||"were done"|||

για φανταστικά όντα, |"fantastical"|beings

για μισούς ανθρώπους μισά άλογα, που τους είπαμε κενταύρους, |"half"||half-human|horses||||centaurs

για τέρατα περίεργα με εννιά λαιμούς, που τις είπαμε λερναίες ύδρες. |monsters|strange||nine|necks|||we called them|Lernaean|Lernaean hydras of strange monsters with nine necks, which we called lehenga hydras.

Άρα μπορούμε να λέμε για πράγματα που δεν υπάρχουν,

για καταστάσεις που προσδοκούμε και που δεν θα πραγματοποιηθούν ποτέ, |||we expect|||||"come to pass"|

και αυτή η κατάσταση, αυτή η δυνατότητα, αυτή η συνθήκη μάς κάνει ανθρώπους. ||||||possibility|||condition|||

Άλλα αυτή η συνθήκη που μας κάνει ανθρώπους,

και από πίθηκοι γίναμε Homo sapiens, ||"apes"|||

μπορεί επίσης να μας ξαναγυρίσει στην κατάσταση του κτήνους. ||||"bring back"||||beast can also return us to the state of the beast.

'Όταν εξαιτίας των λέξεων επίσης δομούνται θεωρίες "When"|"because of"||words are constructed||are constructed|theories

οι οποίες δικαιώνουν τις φρικωδίες των ISIS, ||justify||atrocities||ISIS

ή τις φρικαλεότητες των Ναζί πριν από 70-75 χρόνια, ||atrocities|||||

ή άλλες φρικωδίες και θηριωδίες, από τις οποίες, αλίμονο, ||||atrocities||||alas

είναι γεμάτη η ανθρώπινη ιστορία. |full of||human|

Πάλι μέσα από λέξεις, φτιάχνονται εκείνες οι δικαιολογίες, ||||are made|those||excuses

εκείνα τα excuse, those||those excuses

που επιτρέπουν ακριβώς να λειτουργήσουν αυτές οι θηριωδίες. |"allow"|||"to operate"|||atrocities

Εξού και η επιφύλαξη για τις λέξεις. "Hence"|||reservation|||

Εν πάση περιπτώσει, αυτό που έχει σημασία,

είναι ότι όταν πρωτογίναμε Homo sapiens, |||"first became"||

κάπου 30.000 χρόνια πριν και αρχίσαμε να φτιάχνουμε θεωρίες, ||||"we started"||"make" or "create"|theories

από τις πρώτες θεωρίες, |||theories

μετά τις τελετές ταφής που εξελίσσονται "after"||funeral ceremonies|||are taking place after the burial ceremonies that are taking place

στην Αρχαία Αίγυπτο και τη Βίβλο των Νεκρών, ||Egypt|||||of the Dead

μέχρι τις ομηρικές περιγραφές του Άδη, ||Homeric|descriptions||Hades

ουσιαστικά δημιουργείται μια ολόκληρη θεωρία |"is created"||whole|theory

για τη μεταθανάτια σταδιοδρομία του καθενός μας, ||posthumous|posthumous career||"each of us"| for the posthumous career of each of us,

και χάρη -ή εξαιτίας- της μεταμόρφωσης της πεταλούδας από σκουλίκι σε λεπιδόπτερο, |thanks to||"because of"||transformation||butterfly's||caterpillar||butterfly

ή της μεταμόρφωσης του αλεσμένου σιταριού σε ψωμί, ||||ground|of wheat||

ή του ζωμού των σταφυλιών σε κρασί, ||grape juice||grape juice||

ουσιαστικά δημιουργείται μια θεωρία, |"is created"||theory

που μέχρι τον Μεσαίωνα που διαπρέπει σε διάφορες φιλοσοφικές ανθολογίες, |||Middle Ages||"excels"||||philosophical anthologies that until the Middle Ages he excelled in various philosophical anthologies,

υποστηρίζει ακριβώς ότι κατά τον ίδιο τρόπο μεταμορφώνεται και ο άνθρωπος "claims exactly that"|||"in the same"|||||||

και απλώς ο θάνατος δεν είναι παρά ένα πέρασμα |||"death"|||"nothing but"||passage

από μία κατάσταση σε μίαν άλλη κατάσταση. ||||"one"||

Δεν είναι τυχαίο για όσους εξακολουθείτε να κοινωνείτε τις Κυριακές. ||coincidence||"those who"|"continue to"||receive communion||Sundays It is no accident for those of you who still take communion on Sundays.

Εγώ το έχω σταματήσει γύρω στα 8-9. (Γέλια) |||stopped it around|||

Αυτό που σας δίνουνε είναι κρασί και ψίχουλα από ψωμί. |||"give you"||||crumbs of bread||

Κι όχι, ξέρω εγώ, πορτοκαλάδα με αμύγδαλα, ||||orangeade||almonds

ή τζιν με τόνικ, που θα είχε πιο ενδιαφέρον. |gin||tonic water|||||more interesting

(Γέλια)

Εν πάση περιπτώσει, αυτός είναι ο λόγος για τον οποίον ακριβώς έγινε η ψυχή. |||||||||||||soul

Και το ρήμα «ψύχω» που σημαίνει πνέω, που σημαίνει αναπνοή, ||verb|breathe|||breathe|||breath And the verb "psyche" which means to blow, which means to breathe,

συνδυασμένο με την ψυχρότητα της τελευταίας αναπνοής, combined with|||coldness|||last breath

μας έδωσε τον όρο ψυχή. |"gave"||term|soul

Ενώ διάφορες καταστάσεις μεταμορφώσεων πεταλουδών, |various|"states" or "conditions"|transformations of butterflies|butterfly transformations

κρασιών, σταριών και δεν συμμαζεύεται, wines|"of wheat"|||"and so on" wines, grapes, and it doesn't come together,

μας δώσανε την εικόνα της λειτουργίας της ψυχής. |gave us||image||functioning||soul's

Ωστόσο, σαν η επιστήμη να εννοεί να τεκμηριώσει τις δεισιδαιμονίες, "However"|||science||"intends to document"||document||Superstitions

ούτε λίγο ούτε πολύ το 1901, (στις) αρχές 20ου αιώνα, ||||||beginning of||

ενός αιώνα με μεγάλα τεχνολογικά επιτεύγματα, ||||technological|technological achievements

κάποιος γιατρός ονόματι Ντάνκαν ΜακΝτούγκαλ στη Μασαχουσέτη, ||named|Duncan|MacDougall||Massachusetts

-έγκριτος γιατρός- έκανε το μάλλον φριχτό πείραμα eminent||||"rather"|horrible|horrible experiment

του να έχει μερικούς ετοιμοθάνατους πάνω σε κρεβάτια ζυγαριές |||"some"|dying people|on top of||beds or scales|scales beds

-ζυγαριές ακριβείας μάλιστα- precision scales|precision| -precision weights even-

και κατάφερε να διαπιστώσει, σύμφωνα με τις μετρήσεις του, |managed to determine||"to ascertain"|according to|||measurements|

ότι αμέσως μετά την τελευταία αναπνοή των ετοιμοθάνατων, |"immediately after"||||last breath||dying person's

τα κορμιά τους ζύγιζαν 21 γραμμάρια λιγότερο. |bodies||weighed|grams|less

Εξού και η αντίληψη μετά που έγινε και μεγάλη είδηση, "Hence"|||"perception"||||||big news story

ότι το βάρος της ψυχής είναι 21 γραμμάρια ακριβώς. ||weight|||||

Στην εποχή μας συνεχίζεται - διάφοροι κύριοι όπως ο Ρόμπερτ Λάντζα, |"In our era"|"our"|"continues"||"gentlemen"|||Robert Lanza|Lanza

σε διάφορα έγκριτα εργαστήρια με διάφορες θεωρίες βιοκεντρισμού και άλλες, ||reputable|laboratories||||biocentrism theories||

εξακολουθούν να υποστηρίζουν "continue to support"||"continue to support"

ότι κάπου εκεί παίζεται το τέλος της ανθρώπινης ζωής, |||is at stake||||human|"of human life" that somewhere in there the end of human life is at stake,

βγάζοντας μια ποσότητα 21 γραμμαρίων πάντοτε, "producing"||amount|grams|always

λίγο βαρύτερης απ' ό,τι ένα πούπουλο |"a bit heavier"||||feather a little heavier than a feather

κι εμπνέοντας βεβαίως διάφορες χολυγουντιανές, |"inspiring"|||Hollywood-style

ή λιγότερο χολυγουντιανές επιτυχίες. |||Hollywood hits

Κάποιοι θα έχετε δει την ταινία ακριβώς «21 Γραμμάρια», |||||||21 Grams

ή την άλλη τελείως θα έλεγα χαριέστατη ταινία με τον Πάτρικ Σουέιζι, |||completely|||charming||||Patrick Swayze|Patrick Swayze or the other totally, I would say, cute movie with Patrick Swayze,

ο οποίος κάπου μία εβδομάδα μετά το θάνατό του |||||||his death|

εξακολουθεί να κυνηγάει τον δολοφόνο του, "continues to chase"||is chasing||his murderer|

και στο τέλος τον βρίσκει βέβαια και ησυχάζει. |||||||finds peace

Λοιπόν, το ωραίο είναι ότι στον αιώνα μεν του ρομαντισμού -τον 19ο αιώνα- |||||||"indeed"||romanticism|||

είχαν ανθίσει διάφορες προσωπικότητες όπως η κα Έλενα Μπλαβάτσκι, |had flourished||personalities|||"Mrs."|Elena|Blavatsky

μια Ρωσίδα που έφαγε του κόσμου τα λεφτά στην Αμερική, εξαπατώντας διάφορους, |Russian woman||spent||"of the world"||money|||deceiving various people|

ή διάφορες θεοσοφικές εταιρείες ||theosophical|societies

που είχαν δημιουργηθεί μέσα στον αιώνα του ρομαντισμού επαναλαμβάνω, ||"had been created"|||||romanticism|"I repeat"

επέμεναν σε αυτήν την προσπάθεια επικοινωνίας με τους νεκρούς insisted on||||attempt|communication|||the dead

και το ωραίο είναι ότι και διάσημοι ψυχολόγοι όπως ο Καρλ Γιουνγκ ας πούμε, ||||||famous|psychologists||||Jung||

-δεν είναι τυχαίο βέβαια ότι ήρθε σε σύγκρουση με τον υλιστή Φρόιντ αργότερα- ||coincidence|||||conflict|||materialist|Freud|

υποστήριζε ότι υπάρχει δυνατότητα επικοινωνίας, "claimed"|||possibility|communication

όχι ακριβώς με την ψυχή ενός αγαπημένου προσώπου, ||||||loved one's|loved one

άλλα με το μαζικό ασυνείδητο, άρα με το πιο αρχαίο πνεύμα της φυλής. |||collective||||||ancient|spirit||race or tribe but with the mass unconscious, and therefore with the most ancient spirit of the race.

Kαι εξαιρετικά ιδιοφυείς αγχίνοες, |"extremely"|exceptionally ingenious minds|quick-witted individuals And extremely ingenious gallows,

θα έλεγα για να σας κεντρίσω με μια περίεργη λέξη, εφευρέτες, |||||provoke|||curious||inventors I would say, to tease you with an odd word, inventors,

όπως ο Τόμας Έντισον, έψαχνε σε κάποιες συχνότητες ραδιοφωνικές, ||Thomas|Thomas Edison|was searching|||radio frequencies|radio frequencies

εκείνη τη συχνότητα η οποία επιτρέπει την επικοινωνία με τους νεκρούς, ||"frequency"|||"allows"||communication with the|||the dead

ουσιαστικά συνεχίζοντας την πιο πανάρχαια αντίληψη για την ανακύκλωση της ζωής, |essentially continuing|||ancient|perception|||recycling of life||of life

ότι το τέλος της ζωής είναι ένα πέρασμα σε μιαν άλλη ζωή, |||||||passage||"another"||

η οποία συμβολιζόταν από τους Πυθαγόρειους ||was symbolized by|||Pythagoreans

μέχρι τα μεσαιωνικά φιλοσοφικά ανθολόγια, με τον περίφημο ουροβόρο όφι. ||medieval|philosophical|philosophical anthologies|||famous|Ouroboros serpent|serpent

Ουροβόρο, όχι με την έννοια μιας ουρολαγνικής διαστροφής, ||||meaning||urolagnic|perversion Uroboric, not in the sense of a urological perversion,

άλλα του φιδιού που τρώει την ουρά του και ξανακαταπίνεται. ||snake's||||tail|||"swallows itself again" other than the snake that eats its own tail and is swallowed again.

Σαν να μην είχε περάσει δηλαδή μια μέρα από 4.500 χρόνια πριν,

όταν στις πυραμίδες, στην Πυραμίδα του Χέοπα ||pyramids, Pyramid of Cheops||||Cheops

κάποιοι κατασκευαστές από ξύλα κέδρου λιβανέζικου |wooden cedar craftsmen||cedar wood|cedar wood|Lebanese cedar

έφτιαχναν αυτό το καράβι του Χέοπα, 45 μέτρα μακρύ 6 πλατύ, "were building"|||ship||Cheops||long|wide

για να σηκώσει στο μεταθανάτιο ταξίδι της ||"to lift"||posthumous|| to lift on her posthumous journey

την 21 γραμμαρίων ελαφρότατη ψυχή -τέλος πάντων- του Χέοπα. |grams|very light|soul||||

Με αυτήν την έννοια μιλάω για το βάρος της ελαφρότητας |||||||weight||lightness

και ένα ακόμη ίσως πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα, |||||distinctive|"example"

είναι αυτό που συνέβει το 1917 την εποχή της σοβιετικής επανάστασης, |||"happened"|||||Soviet|revolution

όπου δύο κοριτσάκια, δύο ξαδερφούλες από ένα κεντρικό εγγλέζικο χωριό ||little girls||cousin sisters|||central English|English|village

έφτιαξαν αυτές τις φωτογραφίες, "they made"|||

οι οποίες παρέσυραν ακόμα και τον Κόναν Ντόιλ ||led astray||||Conan Doyle|Conan Doyle which even lured Conan Doyle

να πιστεύει ότι υπάρχουν νεράιδες στους κήπους, ||||fairies||gardens

και έκαναν όλην την εγγλέζικη κοινωνία, |"made"|"the entire"||English|English society

τα δύο κοριτσάκια που βλέπετε, η Φράνσις και η Έλσι είναι εκεί, ||"little girls"||||Francis|||Elsie||

φτιάξαν αυτές τις φιγούρες, πήραν τη φωτογραφική μηχανή του πατέρα τους, made|||figures|||camera|camera|||

την έστησαν στον κήπο, τράβηξαν |"set it up"||garden|"they took"

κι έπεισαν την εγγλέζικη κοινωνία της εποχής παρακαλώ, |"they convinced"||English|||"of the time"|"if you please"

ότι ουσιαστικά κυκλοφορούν νεράιδες σε κήπους. ||"are circulating"|fairies||gardens

Και βγήκαν διάφοροι Εγγλέζοι |||"Englishmen"

να ψάχνουν τις νεράιδες σε κήπους και είχαν και πολλούς κήπους. |"to search for"||fairies||gardens|||||gardens

Πράγμα που δεν απέχει καθόλου θα έλεγα, από αυτό που συμβαίνει στην εποχή μας, Thing|||"is far from"|||||||||our time|

όπου αντί για της νεράιδες του Κότινγκλι, "where instead of"||||fairies||Cottingley

διάφοροι ψάχνουν ουσιαστικά τα πόκεμον στα κινητά τους τηλέφωνα. |are searching for|essentially||Pokémon||mobile phones||mobile phones

Πράγμα που μας δίνει την ευκαιρία ίσως να χαρακτηρίσουμε τον ρομαντισμό |||||opportunity|||characterize||romanticism

σαν μια περίοδο αναζήτησης επικοινωνίας με φαντάσματα, ||period of time|search for|communication with spirits||ghosts

τον μοντερνισμό, ένα άλλο ρεύμα του 20 αιώνα, |modernism|||movement||

σαν εκείνη την περίοδο όπου οι άνθρωποι αποφασίζουν

ότι δεν υπάρχει επικοινωνία με φαντάσματα, |||communication||

και τον μεταμοντερνισμό της εποχής μας, ||postmodernism|||

σαν μια αποδοχή του ότι δεν υπάρχει επικοινωνία με τα φαντάσματα, ||acceptance||||||||

αλλά παρ' όλα αυτά προσπαθούμε να την έχουμε. |"despite"|||"we try"|||

Λοιπόν αυτό που δοκίμασε να μας πείσει ο Μαγκρίτ το 1928, ότι δεν είναι μία πίπα, |||"tried to"|||convince||Magritte||||||pipe So what Magritte tried to convince us in 1928, that it's not a pipe,

εν τέλει δεν πιάνει πάρα πολύ. |||doesn't work||

Οι άνθρωποι έχουμε την τάση να πιστεύουμε σε πίπες, ||||tendency||||nonsense We humans tend to believe in pipes,

διάφορες πίπες όπως το η ελπίδα έρχεται, ξεμπερδεύουμε με το παλιό, |||||hope|"is coming"|"we're done with"|||

θα χτυπάμε το νταούλι και θα χορεύουνε οι αγορές, |we will beat||the drum|||"dance"||markets we will beat the drum and the markets will dance,

τις οποίες πιστεύουν διάφοροι άνθρωποι,

όπως πιστεύουν στα πόκεμον με τέτοιου είδους αποτελέσματα. |||||such|kind of|results

Και στα μεν πόκεμον τα δυστυχήματα είναι φανερά, ||"in the"|||accidents||"evident"

άλλα στην άλλη περίπτωση έχετε μια ολόκληρη χώρα που δυστυχεί ||||||whole|||

ακριβώς από αυτήν την έφεση, την ευπιστία απέναντι σε πίπες. ||||inclination||gullibility|towards||nonsense precisely from this appeal, the credulity towards pipes.

Άρα ό,τι έχω να σας προτείνω όλο όλο είναι: |||||"I suggest"||| So what I have to suggest to you is all of it:

να διαθέτετε την ευαισθησία σας στη μουσική, |"to use"||sensitivity|||

αλλά να δείχνεστε επιφυλακτικοί απέναντι στις λέξεις. ||be shown|cautious|"towards"||

Ευχαριστώ.

(Χειροκρότημα)