Γλώσσα - Κατανόηση κειμένου: Στρατηγικές Περίληψης - Δ΄-ΣΤ' Δημοτικού Επ. 65

Παιδιά, καλημέρα, είμαι ο κύριος Ηλίας. Και σήμερα θα κάνουμε ένα μάθημα,

το οποίο σχετίζεται με την κατανόηση του κειμένου.

Οποιουδήποτε κειμένου. Είτε ένα κείμενο από το σχολικό μας βιβλίο

είτε ένα κείμενο από το Ανθολόγιο, είτε ένα κείμενο που διαβάζουμε σε μία εφημερίδα,

στο διαδίκτυο ή παντού.

Η κατανόηση κειμένου, έχουμε δει μέσα από έρευνες,

ότι σχετίζεται πάρα πάρα πολύ με μία βασική σχολική δεξιότητα,

την οποία θα αρχίσουμε να βλέπουμε στις μεγαλύτερες τάξεις του Δημοτικού

και σίγουρα ξανά στην πορεία των παιδιών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση,

στο Γυμνάσιο και στο Λύκειο.

Αυτή η δεξιότητα είναι η περίληψη.

Η περίληψη, όπως χονδρικά όλοι ξέρετε,

είναι στην ουσία το, να πούμε το κείμενο

σε ένα πιο μικρό μέγεθος,

το οποίο θα δώσει πληροφορίες στο δικό μας αναγνώστη,

να περάσουμε ένα μήνυμα.

Προσέξτε όμως, όχι ένα μήνυμα δικό μας.

Ένα μήνυμα κάποιου άλλου.

Ας δούμε, λοιπόν, στην κάρτα με λίγα απλά λόγια, τι θα πει περίληψη.

Είναι, λοιπόν, όταν ξαναγράφω με συντομία,

με δικά μου, όμως, λόγια, ένα κείμενο που διάβασα.

Ή μπορεί να είναι και σε προφορικό επίπεδο.

Μην το ξεχνάμε αυτό.

Προσέξτε όμως. Δεν είναι ένα κείμενο,

το οποίο κόβουμε κομμάτια του άλλου και τα βάζουμε.

Δεν είναι ένα κείμενο με, απλά λόγια, "copy-paste".

Αλλά είναι ένα καινούριο ζωντανό κείμενο,

το οποίο πρέπει να περάσει τις ίδιες πληροφορίες.

Για να γίνει αυτό πάλι, πρέπει να το κάνουμε με ορθό τρόπο.

Και ο ορθός τρόπος προϋποθέτει κάποιες βασικές αρχές.

Το πολύ βασικό είναι ότι πρέπει να θυμόμαστε,

ότι στην περίληψη μεταφέρουμε τα λόγια του άλλου.

Πρέπει να καταλάβουμε ότι δεν είναι η δική μας άποψη.

Αλλά θα πρέπει, ακόμα κι αν διαφωνούμε, να μεταφέρουμε

αυτό το πνεύμα και τις ιδέες ενός άλλου ανθρώπου.

Ένα παράδειγμα. Μπορεί να είμαστε μία ομάδα,

για παράδειγμα, ο Παναθηναϊκός, και να μεταφέρουμε ένα κείμενο,

το οποίο είναι πάρα πολύ θετικό ή εκφράζει πάρα πολύ καλά λόγια,

για την ομάδα του Ολυμπιακού.

Αυτός που κάνει την περίληψη, καλώς ή κακώς,

δεν έχει δικαίωμα να βάλει και δικό του σχόλιο.

Δεν μπορεί να πει ότι διαβάζουμε ένα κείμενο που λέει σαχλαμάρες.

Ή να βάλει τη δική του άποψη.

Πρέπει να σεβαστεί ακριβώς τις ιδέες του άλλου κειμένου.

Και πάμε λοιπόν στο δεύτερο που πρέπει να προσέξουμε πάρα πολύ.

Είναι να θυμόμαστε ότι δεν έχουμε δικαίωμα

να αλλάξουμε τις ιδέες ή να σχολιάσουμε

ή να περάσουμε τη δική μας άποψη.

Μα αυτό είναι σωστό να το κάνουμε στο μάθημα της Γλώσσας;

Το μάθημα της Γλώσσας περιλαμβάνει δύο βασικούς άξονες.

Το να κατανοώ τις πληροφορίες που μου δίνει ο άλλος.

Αλλά και να εκφράζω τις δικές μου.

Προφανώς στο μάθημα της Γλώσσας θα εκφράσουμε τις απόψεις μας.

Αλλά αυτό θα το κάνουμε μέσα από μία άλλη διαδικασία,

η οποία θα είναι η Έκθεσή μας.

Εκεί λοιπόν θα κληθούμε να πούμε όντως και τη δική μας άποψη.

Αλλά στην περίληψη, επαναλαμβάνω και θα το πω πάρα πολλές φορές,

πρέπει να μεταφέρουμε τα λόγια του άλλου.

Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν μπορούμε να αλλάξουμε τίποτα.

Γιατί δεν πρέπει να καταλήξουμε να είναι ένα "copy-paste" κείμενο,

το οποίο απλά θα παίρνει κάποια κομμάτια του προηγούμενου κειμένου.

Έτσι; Θυμάμαι ότι έχω δικαίωμα να αλλάξω τις λέξεις.

Και, προφανώς, μπορώ να το κάνω αυτό για να το κάνω μικρότερο.

Αλλά με ιδιαίτερη προσοχή, για να μην αλλάξει και η σημασία τους.

Θυμάμαι ότι πρέπει να πω επίσης τα πιο βασικά και τα πιο σημαντικά.

Και πρέπει να αποφύγω δευτερεύουσες λεπτομέρειες και πληροφορίες.

Επίσης, θυμάμαι ότι το κείμενο αυτό,

θα είναι ένα καινούριο κείμενο κι όχι μία "φωτοτυπία" του προηγούμενου.

Η περίληψη έχει ένα καλό.

Ότι, πλέον, αν θυμηθούμε, ότι όταν γράφαμε Έκθεση,

έπρεπε να αναλάβουμε τον ρόλο του συγγραφέα και του γραμματέα,

πλέον δεν έχουμε ρόλο συγγραφέα.

Γιατί, όπως είπαμε, οι ιδέες που θα εκφράσουμε δεν είναι οι δικές μας.

Αυτή τη στιγμή έχουμε τον ρόλο του γραμματέα περίληψης, όμως.

Ο οποίος έχει και μικροδιαφορές σε σχέση με τον γραμματέα της συγγραφής κειμένου.

Άρα λοιπόν, ο ρόλος του γραμματέα περίληψης είναι να ξαναγράψει τις ιδέες του άλλου.

Πρέπει να προσέχει και να φροντίζει και να υπερασπίζεται τις ιδέες του άλλου.

Πρέπει να προσέχει την έκταση,

γιατί μπορεί να ξεφύγει και να φτιάξει ένα κείμενο σε ίδια έκταση.

Πρέπει να προσέχει την σειρά των ιδεών.

Και να σέβεται πώς έχουν γραφτεί στο άλλο κείμενο.

Πρέπει να προσέχει τις λέξεις που χρησιμοποιεί και θα βάλει ο ίδιος.

Ξαναδιαβάζει, ξαναδιαβάζει, ξαναδιαβάζει.

Το λέμε αυτό πάρα πολύ έντονα,

γιατί είναι μία διαδικασία συνεχούς ελέγχου,

σε σχέση με το αρχικό κείμενο.

Πάλι, όπως και στο "Σκέφτομαι και Γράφω" και στην Έκθεση,

πρέπει να ακολουθήσουμε κάποια βήματα, πριν ξεκινήσουμε την περίληψή μας.

Τα βήματα αυτά είναι πάλι: πριν ξεκινήσουμε, όσο γράφουμε και αφού γράψουμε.

Πριν γράψουμε, βλέπουμε γενικά την έκταση του κειμένου.

Ένα μικρό μυστικό είναι να ξέρετε, ότι η περίληψη γενικά,

δεν είναι ένας αυστηρός κανόνας, αλλά γενικά πρέπει να ξέρετε,

ότι πρέπει να είναι περίπου το 20% του αρχικού κειμένου.

Βέβαια, υπάρχουν πάρα πολλές περιλήψεις.

Για τις οποίες, ο δάσκαλος ή δασκάλα μπορούν να σας που οι ίδιοι,

ότι θα θέλανε να είναι σε μία παράγραφο,

σε δύο παραγράφους, σε τόσες λέξεις, σε άλλον αριθμό λέξεων.

Αλλά πριν ξεκινήσουμε πρέπει να δούμε γενικά,

πόσο μεγάλο ή μικρό κείμενο έχουμε να κάνουμε.

Προσπαθούμε να δούμε τι είδος είναι αυτό το κείμενο.

Είναι ένα παραμύθι; Είναι ένας διάλογος;

Είναι ένα πληροφοριακό κείμενο;

Δηλαδή, πληροφορίες από μία εγκυκλοπαίδεια;

Μας βοηθάει πάρα πολύ, πριν ξεκινήσουμε, να υποψιαστούμε λίγο,

τι ακριβώς είναι το κείμενο, το οποίο θα κληθούμε να του κάνουμε περίληψη.

Διαβάζουμε μία πρώτη φορά χωρίς να σταματήσουμε.

Πρέπει να δούμε τι λέει αυτή η ιστορία.

Αυτό το κάνουμε πιο ελεύθερα και με λιγότερο άγχος.

Μετά θα ακολουθήσει μία δεύτερη ανάγνωση,

όπου διαβάζουμε κατά παράγραφο αυτή την φορά.

Και αρχίζουμε να προσέχουμε στα σημεία.

Μπορούμε να κρατήσουμε σημειώσεις.

Μπορούμε να διαβάσουμε και τρίτη φορά.

Και να υπογραμμίσουμε ή να βάλουμε πλαγιότιτλους.

Να υπογραμμίσουμε τις λέξεις και φράσεις κλειδιά που θέλουμε.

Μπορούμε να γράφουμε σε κάτι πρόχειρο δίπλα μας.

Γενικά μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε όποιους

τρόπους θέλουμε για να κάνουμε μία περίληψη.

Αλλά οι βασικοί τρόποι και για τα μικρά και τα μεγάλα παιδιά είναι δύο:

Οι πλαγιότιτλοι και οι φράσεις, λέξεις-κλειδιά.

Ένα, επίσης πολύ βασικό, είναι ότι πρέπει να βρούμε τις βασικές ιδέες.

Βασικές ιδέες είναι κυρίως τα πρόσωπα

και τι γίνεται με αυτά τα πρόσωπα.

Και με αυτή την ενέργεια που θα κάνουν, τι κατάληξη έχουν.

Όλα τα υπόλοιπα, πολλά παραδείγματα, πολλές περιγραφές, πολλοί διάλογοι,

είναι πολύ ενδιαφέρονται να τα διαβάζουμε σε ένα βιβλίο ή σε ένα κείμενο,

αλλά στην περίληψη δεν τα θέλουμε.

Πολύ βασικό, όπως είπαμε, να δημιουργήσουμε σχεδιάγραμμα

και να κρατήσουμε σημειώσεις.

Όπως σε κάθε μορφή παραγωγής γραπτού λόγου

είναι καλό να το κάνουμε αυτό.

Και μπορούμε να ξεκινήσουμε γράφοντας πρόχειρα την περίληψη.

Μα, θα μου πείτε, μετά για να την καθαρογράψουμε,

θα μας πάρει πολύ ώρα; Όχι, αν σκεφτούμε ότι η περίληψη,

είναι ένα μικρότερο κείμενο από αυτό που κάνουμε.

Και επίσης το να αντιγράψουμε ένα κείμενο

δεν έχει και ιδιαίτερη δυσκολία στο τέλος να το κάνουμε.

Όσο γράφουμε τώρα.

Είναι καλό να ξαναδιαβάζουμε συνεχώς σημεία του κειμένου.

Δηλαδή για παράδειγμα, αν σας το έδειχνα οπτικά,

θα πρέπει να έχουμε το κείμενο στο ένα χέρι και στο άλλο την περίληψη.

Και συνέχεια να συγκρίνουμε.

Ξαναδιαβάζουμε συνεχώς τι γράφουμε για να ελέγξουμε, όπως είπαμε.

Συγκρίνουμε συνεχώς το κείμενο της περίληψης με το αρχικό κείμενο.

Σκεφτόμαστε τι θα γράψουμε παρακάτω.

Επιλέγουμε με προσοχή τις λέξεις που θα χρησιμοποιήσουμε.

Έχουμε δικαίωμα να αλλάξουμε λέξεις, αλλά πρέπει να είναι οι κατάλληλες.

Και πρέπει να περνάνε το ίδιο νόημα.

Αποφεύγουμε με προσοχή τα πολλά παραδείγματα.

Χρησιμοποιούμε συνώνυμα, δεν είναι ανάγκη να λέμε τις ίδιες λέξεις του συγγραφέα,

αλλά μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε άλλες συνώνυμες.

Ελέγχουμε συνέχεια την έκταση.

Ελέγχουμε συνεχώς το σχεδιάγραμμά μας.

Και προσέχουμε τον χρόνο μας.

Πολύ σημαντικό επίσης είναι να δούμε τη διαδικασία,

αφού γράψουμε την περίληψή μας.

Βασικό λοιπόν, αφού τελειώσω να διαβάσω όλη την περίληψη

και να ελέγξω την έκταση και τις πληροφορίες.

Δηλαδή πρέπει να κάνω στην ουσία δύο πράγματα.

Αφενός μεν να δω, αν η έκταση του κειμένου,

το κείμενο το οποίο έφτιαξα, η περίληψη,

συμφωνεί με αυτό που ζήτησε η δασκάλα ή ο δάσκαλος,

όταν μου ζήτησαν να κάνω περίληψη.

Ήταν μία παράγραφος; Είναι μία παράγραφος;

Είναι τόσες λέξεις; Πρέπει να το ελέγξουμε, εάν είμαστε μέσα σε αυτό το όριο.

Το δεύτερο που είναι πάρα πολύ σημαντικό να κάνουμε,

είναι να ελέγξουμε, αν η περίληψη συμφωνεί με τις κύριες ιδέες του κειμένου.

Και αυτή είναι μία εύκολη διαδικασία, η οποία μπορεί εύκολα να γίνει,

εάν αντιπαραβάλλουμε τα δύο κείμενα.

Πάμε στη δεύτερη κουκκίδα.

Αν έχουμε χώρο βάζουμε κι άλλες πληροφορίες.

Δηλαδή, αν έχουμε μικρότερη έκταση από αυτή που μας ζητήθηκε,

μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και άλλες πληροφορίες

και να εμπλουτίσουμε την περίληψή μας.

Αν γίνει το αντίθετο, τότε οπωσδήποτε,

πρέπει να βγάλουμε πληροφορίες και να έρθουμε πάλι στη σωστή έκταση.

Πρέπει επίσης να αντικαταστήσουμε τις φράσεις με λέξεις.

Όπως καταλαβαίνουμε, η φράση αποτελείται από περισσότερες από μία λέξεις.

Οπότε μπορεί αυτό να αλλάξει χρησιμοποιώντας ένα ρήμα ή ένα ουσιαστικό,

το οποίο περιλαμβάνει τη φράση την οποία χρησιμοποίησε ο συγγραφέας.

Πρέπει να διαβάσουμε όλη την περίληψη μία φορά,

χωρίς διακοπή και με εκφραστικότητα από μέσα μας.

Δηλαδή με στόμφο. Για να δούμε, εάν αυτό το οποίο έχουμε δημιούργησε

είναι ένα κείμενο, το οποίο έχει δομή, συνοχή και ροή στον λόγο.

Αυτό θα μας βοηθήσει πάρα πολύ, παιδιά, και με το επόμενο.

Με αυτόν τον τρόπο θα βρούμε πάρα πολλά λάθη στα σημεία στίξης και στη σύνταξή μας.

Οπότε, εάν διαβάσουμε από μέσα μας ολόκληρη την περίληψη,

σαν να τη διαβάζαμε σε κοινό, θα βοηθήσει πάρα πολύ στο να διορθώσουμε τέτοια λάθη.

Και τέλος, μπορούμε να καθαρογράψουμε την περίληψη στο καθαρό μας τετράδιο,

αν την έχουμε γράψει πρόχειρα.

Μία διαδικασία η οποία είναι εύκολη και γρήγορη.

Είναι καλό να την εφαρμόζουμε.

Αλλά αρκετά με τη θεωρία.

Ας δούμε λίγο ένα παράδειγμα.

Θα δούμε ένα παράδειγμα από το Ανθολόγιο της Γ' και Δ' Δημοτικού.

Το οποίο μπορεί να το κάνει κάθε παιδί από το σπίτι.

Τα βιβλία βρίσκονται στο "Ψηφιακό Σχολείο", όπως πολύ καλά γνωρίζετε.

Και μπορείτε να το κατεβάσετε ή να το δείτε online

και να κάνετε κι εσείς αυτό το παράδειγμα.

Θα διαβάσω στα γρήγορα αυτό το κείμενο.

Είναι ένα πολύ ωραίο μικρό παραμυθάκι του Μάνου Κοντολέων.

"Το πορτοκάλι και μια ηλιαχτίδα".

Ενός σημαντικού συγγραφέα παιδικών βιβλίων.

Ας ξεκινήσουμε.

(Ο δάσκαλος διαβάζει τη διαφάνεια)

Πάμε τώρα να προσπαθήσουμε αυτό το μικρό παραμυθάκι,

που είναι ήδη μικρό, να το κάνουμε μία περίληψη

και να δούμε τον μηχανισμό.

Δεν θα ξαναδιαβάσουμε πολλές φορές για να το δούμε βήμα-βήμα,

για να μην χάνουμε χρόνο. Αλλά χονδρικά αν ξαναδιαβάζαμε,

κάτι πολύ βασικό, το οποίο θα έπρεπε να κάνουμε,

είναι να δούμε τα βασικά πρόσωπα του κειμένου.

Η πρωταγωνίστρια λοιπόν, είναι μία...

...Ηλιαχτίδα.

Η οποία μιλάει...

...με τον Ήλιο.

Και στο τέλος μιλάει με τα πορτοκάλια, την πορτοκαλιά.

Αυτά, παιδιά, είναι τα πρόσωπα.

Ή αλλιώς θα μπορούσαμε να πούμε και μέσα από το Συντακτικό μας, τα Υποκείμενα.

Πρέπει μετά να δούμε τι κάνει η Ηλιαχτίδα.

Πάμε, δηλαδή, σε αυτό που λέμε το "Ρήμα".

Γι' αυτό έχει πολύ μεγάλη σημασία να δούμε τα βασικά.

Και για να θυμηθούμε λίγο, τα βασικά σε μία πρόταση, ποια είναι;

Κυρίως το Υποκείμενο και το Ρήμα.

Το ρήμα λοιπόν, το τι κάνει η Ηλιαχτίδα, είναι πρώτον...

..."ταξιδεύει".

Ένα άλλο πολύ σημαντικό που είδαμε είναι ότι "γνωρίζει" πράγματα.

Συζητάει με τον Ήλιο και όταν ο Ήλιος της επιτρέπει, "αναζητά", αναζητά σπίτι.

Και τελευταίο, είδαμε ότι όντως βρίσκει το πορτοκάλι, και εκεί μένει.

Άρα "βρίσκει.

Έτσι με λίγες σημειώσεις έχουμε βρει ένα πολύ βασικό κομμάτι της ιστορίας μας.

Πάμε τώρα να αρχίσουμε να το περνάμε σε κείμενο.

Εκεί θα σας δώσω ένα μικρό παράδειγμα, διαβάζοντας την αρχή.

"Ήταν κάποτε μία μικρή ηλιαχτίδα, μικρή μα πολυταξιδεμένη...

...και πού δεν είχε πάει, είχε ταξιδέψει μέχρι τα πιο μακρινά αστέρια".

Ας πάμε λοιπόν να γράψουμε δυο λόγια.

"'Ήταν μια ηλιαχτίδα..."

"...που ήταν πολυταξιδεμένη" και όλα τα υπόλοιπα,

είναι μία πληροφορία που μπορούμε να περάσουμε στην επόμενη δήλωσή μας.

"Που είχε..."

"...ταξιδέψει παντού".

Άρα βλέπετε χρησιμοποιώ...

...και δίνω στον αναγνώστη μου πληροφορίες.

Ποιος έκανε, τι.

Το οποίο συμφωνεί και με τη δομή του κειμένου μου.

"Είχε διασχίσει", λέει, "το διάστημα σκαρφαλωμένη πάνω σε βιαστικούς γαλαξίες".

Αντί να πω όλα αυτά, μπορώ να πω...

..."ακόμα και στο διάστημα".

Οπότε την πληροφορία "γαλαξίες" να μην τη βάλουμε,

γιατί είναι μία δευτερεύουσα πληροφορία.

"Μα πάντα γυρνούσε πίσω. Στη ζεστή αγκαλιά του ήλιου. Ώσπου μια μέρα..."

αποφάσισε να έρθει στη Γη. Και ήρθε".

Εδώ μπορούμε λοιπόν να βάλουμε κόμμα.

Και να πούμε...

"αλλά πάντα ..."

"...γυρνούσε στον ήλιο".

Εάν θυμηθούμε τους κανόνες που είπαμε,

να αλλάζουμε τις λέξεις και να βάζουμε συνώνυμα.

Επειδή το "γυρνούσε" το χρησιμοποιεί και το κείμενο, μπορούμε να πούμε...

..."επέστρεφε".

Και γενικά μπορούμε να κάνουμε ένα πολύ ωραίο παιχνίδι

με τις λέξεις, διατηρώντας το ίδιο νόημα.

Λέει: "Μία μέρα αποφάσισε να έρθει στη Γη" και όλα τα υπόλοιπα τα οποία αναφέρει.

Οπότε κι εμείς εν συντομία μπορούμε να πούμε.

"Μια μέρα πήγε στη Γη..."

Και προσέξτε τώρα! Λέει πάρα πάρα πολλά παραδείγματα, τα οποία αν τα γράψουμε όλα,

θα γράψουμε στην ουσία, το ίδιο κείμενο.

Άρα λοιπόν πρέπει να βγάλουμε πληροφορίες

και να πούμε ότι πήγε στη Γη και να βρούμε και ένα ρήμα,

το οποίο τα περιλαμβάνει όλα.

"Γνώρισε".

Και γνώρισε, να τα πάρουμε με τη σειρά,

τα κύματα, τα δέντρα...

...και όλα τα υπόλοιπα, τα οποία αναφέρει μέσα το κείμενό μας.

Ας σβήσουμε τώρα για να πάμε παρακάτω.

Είδαμε λοιπόν ότι τα πολλά παραδείγματα, προσπαθούμε να τα αποφύγουμε.

Δηλαδή δεν θα πούμε τι έκανε με τα κύματα, τι έκανε με τα ζώα,

τι έκανε με τα πουλιά. Και απλά όλα τα περιλαμβάνει το ρήμα "γνώρισε".

Κάποιος θα μπορούσε να βάλει ένα άλλο ρήμα.

Για παράδειγμα το ρήμα "έπαιξε" με όλα αυτά. 281 00:16:53,293 --> 00:15:54,785 Στη συνέχεια, στο κείμενό μας μπαίνει ο ήλιος,

παρεμβαίνει ο ήλιος, καθώς περνούσαν οι μέρες,

και την ρωτάει, πότε θα γυρίσει πίσω.

Άρα λοιπόν...

"Ο ήλιος τη ρώτησε..."

"...αν θέλει να γυρίσει"

"...και εκείνη"

"...απάντησε"

"... ότι θέλει να μείνει για πάντα στη Γη". Την οποία και αγάπησε.

"Ο Ήλιος λοιπόν, πάμε στην επόμενη παράγραφό μας, δεν της χάλασε το χατίρι...

Δεν θα πούμε άλλες πληροφορίες για τον ήλιο.

Άρα μπορούμε να πούμε αντί για όλα αυτά που ακούμε...

"Ο ήλιος λοιπόν την άφησε."

"Και η ηλιαχτίδα..."

"...άρχισε"

"να αναζητά..."

"...νέο σπίτι ψάχνοντας παντού."

Χωρίς να είναι ανάγκη να ξαναπούμε όλα αυτά τα παραδείγματα τα οποία λέει.

"Τέλος..."

Κι είναι καλό να βάζουμε τέτοιες συνδετικές λέξεις.

Είπαμε, "βρήκε..."

"...μία πορτοκαλιά"

"...και έμεινε για πάντα εκεί".

Και κλείνουμε με ένα πολύ ωραίο συμπέρασμα, που λέει και το παραμυθάκι.

"Γι' αυτό τα πορτοκάλια..."

"...έχουν κι αυτό το πολύ ωραίο χρώμα".

Είδαμε, λοιπόν, ότι κρατώντας σημειώσεις,

και βρίσκοντας τις βασικές πληροφορίες του κειμένου μας,

φτιάξαμε ένα πολύ μικρότερο κείμενο,

το οποίο δεν λέει πληροφορίες που το ομορφαίνουν γενικά.

Αλλά λέει τις πολύ βασικές.

Κι έτσι είμαστε πιστοί σε αυτό που γράφουμε.

Τελειώσαμε με την περίληψη; Όχι.

Και εδώ έχουμε μία διαδικασία σύντομη διόρθωσης.

Είναι καλό να ελέγχουμε τι από αυτά που έπρεπε να κάνουμε κάναμε.

Άρα λοιπόν πάλι πριν γράψουμε, όσο γράφαμε και αφού γράψαμε...

Να δούμε λίγο τα στάδια. Ελέγξαμε πρόχειρα την έκταση του κειμένου μας;

Προσπαθήσαμε να εντοπίσουμε τι είδος κειμένου είναι;

Στην προκειμένη περίπτωση ήταν ένα πολύ ωραίο μικρό παιδικό παραμύθι.

Διαβάσαμε όλο το κείμενο πρώτη φορά χωρίς να σταματήσουμε;

Διαβάσαμε το κείμενο δεύτερη φορά κατά παράγραφο;

Διαβάσαμε το κείμενο τρίτη φορά σημειώνοντας;

Υπογραμμίσαμε λέξεις και φράσεις κλειδιά;

Βάλαμε πλαγιότιτλους; Εντοπίσαμε τις βασικές ιδέες και τα πρόσωπα και τις ενέργειες;

Εντοπίσαμε τις δευτερεύουσες ιδέες, ούτως ώστε να μην τις τοποθετήσουμε;

Φτιάξαμε σχεδιάγραμμα; Ξεκινήσαμε να γράφουμε πρώτα στο πρόχειρο;

Μετά όσο γράφαμε.

Ξαναδιαβάζαμε συνέχεια τα σημεία του κειμένου;

Ξαναδιαβάζαμε συνέχεια τι γράφαμε;

Συγκρίναμε συνεχώς το κείμενο με αυτά που γράφαμε;

Σκεφτόμασταν τι θα γράψουμε παρακάτω;

Επιλέγαμε με προσοχή τις λέξεις; Χρησιμοποιήσαμε συνώνυμα;

Αντικαθιστούσαμε τις φράσεις με λέξεις;

Αποφεύγαμε τα πολλά παραδείγματα;

Ελέγχαμε συνεχώς την έκταση;

Ελέγχαμε συνεχώς το σχεδιάγραμμα; Προσέχαμε τον χρόνο μας;

Αφού γράψαμε λοιπόν.

Διαβάσαμε όλη την περίληψη και ελέγξαμε την τελική έκταση;

Η περίληψή μου συμφωνούσε με το κείμενο;

Βάλαμε άλλες πληροφορίες; Αφαιρέσαμε πληροφορίες;

Αλλάξαμε πληροφορίες, λέξεις ή φράσεις;

Διαβάσαμε την περίληψη με εκφραστικότητα από μέσα μας;

Ελέγξαμε τα σημεία στίξης και τη σύνταξη;

Καθαρογράψαμε την περίληψη;

Όπως έχουμε ξαναπεί αυτά δεν είναι απόλυτο να τα κάνουμε όλα με τη μία.

Χρειάζεται αρκετή εξάσκηση και βήμα-βήμα,

θα καταφέρουμε σε επόμενα διαστήματα

να έχουμε κάνει τα περισσότερα από όλα αυτά.

Η περίληψη είναι όντως μία δύσκολη διαδικασία για πολλούς μαθητές.

Αλλά είναι επίσης μία πολύ σημαντική διαδικασία, η οποία βοηθάει, παιδιά,

πάρα πολύ στην κατανόηση κειμένου.

Βοηθάει και μας βοηθάει και σαν τρόπος σκέψης,

σαν τρόπος κριτικής ικανότητας

να καταλαβαίνουμε σε ένα μήνυμα ή σε ένα κείμενο,

σε οτιδήποτε είναι αυτό, τι είναι το πολύ βασικό,

τι είναι το δευτερεύον και το λιγότερο βασικό.

Με αυτόν τον τρόπο καταλαβαίνουμε, κατανοούμε

και παίρνουμε τις πληροφορίες με πολύ πιο πλούσιο τρόπο.

Σας εύχομαι καλή συνέχεια και καλό μάθημα. Και καλή εξάσκηση στο σπίτι.