Slag om de schelde - Aflevering 1 Battle of the Scheldt - Episode 1 La battaglia della Schelda - Episodio 1 Mūšis prie Šeldos - 1 epizodas Scheldt Savaşı - Bölüm 1 斯海尔德河战役 - 第 1 集

[Muziek] Precies 75 jaar geleden was Zeeland een toneel van een grote en ingrijpende militaire operatie; de slag om de Schelde. Vandaag aflevering 1:  'De bevrijding en het belang van Antwerpen'. [Muzika] Lygiai prieš 75-erius metus Zelandijoje vyko didelė ir plataus masto karinė operacija - Šeldo mūšis. Šiandien 1 epizodas: "Antverpeno išvadavimas ir jo svarba". De slag om de schelde is beslissend geweest voor de bevrijding van noordwest Europa. Waarom? Dankzij deze zware strijd komt de haven van Antwerpen beschikbaar voor de geallieerden bevoorrading. De bevrijding van noordwest Europa begon op 6 juni 1944, D-Day. In een dag tijd kwamen meer dan 150.000 geallieerde soldaten hier in Normandië aan land. Maar al die troepen moeten worden bevoorraad; munitie, voedsel, brandstof en daarvoor zijn havens nodig. En de belangrijkste haven in geallieerde gebied is dan Antwerpen. Maar je kunt alleen maar Antwerpen gebruiken als je door de Schelde kunt varen; en die strijd, dat zal de slag om de Schelde gaan worden. Mūšis prie Šeldos buvo lemiamas šiaurės vakarų Europos išlaisvinimui. Kodėl? Dėl šio sunkaus mūšio Antverpeno uostas tapo prieinamas sąjungininkų tiekimui. Šiaurės vakarų Europos išvadavimas prasidėjo 1944 m. birželio 6 d., D dieną. Per vieną dieną čia, Normandijoje, išsilaipino daugiau kaip 150 000 sąjungininkų karių. Tačiau visus šiuos karius reikia aprūpinti: amunicija, maistu, degalais, o tam reikalingi uostai. O svarbiausias sąjungininkų teritorijos uostas tuomet buvo Antverpenas. Tačiau Antverpenu galima naudotis tik tada, jei galima plaukti per Šeldą; ir tas mūšis, tai bus Šeldos mūšis. [Muziek] De opmars van het geallieerde bevrijdingsleger vanuit Normandië verloopt in eerste instantie moeizaam. De duitse weerstand is fel maar die is uiteindelijk niet bestand tegen zo'n gigantische overmacht. Eind augustus breken de geallieerden door de duitse linies, er volgt een razendsnelle opmars door noord Frankrijk en België. Het grootste probleem wordt dan dus de bevoorrading. Nu wordt alles helemaal vanuit Normandie aangevoerd. Vrachtwagens rijden af en aan naar het front. Daarom was het zo belangrijk dat Antwerpen zou worden bevrijd en in gebruik genomen door de geallieerden. Er waren een aantal havens in noord-Frankrijk die allemaal verwoest waren en Antwerpen was eigenlijk als een van de belangrijkste havens in west Europa, een ideale springplank om verder de strijd te voeren met Duitsland. Antwerpen zou de oplossing kunnen worden voor de geallieerde bevoorradingsproblemen. Op 2 september trekken de geallieerden de belgische grens over. Op maandagavond 4 september geven de duitse strijdkrachten in de stad zich al over en is de binnenstad van Antwerpen bevrijd. Blijkbaar was de snelle opmars voor de duitsers ook een verrassing zodat het voor hen eigenlijk onmogelijk was om de haven te vernielen. De haven is quasi ongeschonden in handen gevallen van de geallieerden. En dat was belangrijk; de haven had 49km kaaien, had een 600-tal kranen die nog konden gebruikt worden, er waren sleepboten, er waren droogdokken, er waren magazijnen en opslagplaatsen. Dus eigenlijk alles wat ze nodig hadden om de strijd verder te kunnen zetten, om munitie, troepen en voorraden te kunnen aanvoeren. Op 4 september is het dus feest in Antwerpen. De verwachtingen in Nederland zijn nu hoog gespannen. Zeker als radio oranje de volgende dag meldt dat de geallieerde troepen de grens bij Breda zijn overgestoken.  Het bericht klopt niet maar wordt wel gelooft. Dinsdag 5 september kennen we nu als dolle dinsdag, het emotionele tafereel op straat. Ook in Zeeuws-Vlaanderen waar duitse troepen zich hals over kop wielen terugtrekken. [Muziek] Op die bewuste dolle dinsdag waren er heel veel meer duitse militairen gestrand hier in Terneuzen omdat ze wilden proberen naar de overkant te komen. Ja, dat zorgde natuurlijk voor een enorme chaos in de stad; de stad stond vol met voertuigen en paarden die losgelaten rennen. Hier ziet u een foto voor de ingang van Café de Vriendschap waarbij de bewoners van Terneuzen aan het plunderen zijn uit oude boerenkarren. En in die chaos speelt zich bij het sluizencomplex verderop in Terneuzen een groot drama af.  De duitsers hebben hier springstoffen aangebracht om het complex onbruikbaar te maken voor de oprukkende geallieerden. 15 medewerkers van Rijkswaterstaat besluiten in actie te komen en willen de verwoesting voorkomen [Muziek] Afhankelijk zijn ze daar redelijk geslaagd, tot er op het moment dat ze bezig waren een duitse militair passeerde op de fiets, en die ontdekte dat ze bezig waren met deze activiteiten. Die waarschuwde zijn collega's die naar het sluiscomplex kwamen en onmiddellijk het vuur openden op de mensen die daar aanwezig waren. Uiteindelijk worden vijf mannen doodgeschoten.  De sluis van Terneuzen wordt alsnog door de duitsers verwoest. De geallieerde opmars moet ten koste van alles voorkomen dan wel vertraagd worden. Men heeft gezocht naar de slachtoffers op het sluizen terrein.  Die zijn voor een deel geborgen door medewerkers van de Rode Kruis. Die lagen in de kolk, die waren in de [incomprehensible] . Na drie dagen werden de slachtoffers in een gezamenlijk graf begraven onder grote belangstelling van de mensen in Terneuzen. [Musik] Abhängig davon waren sie dort einigermaßen erfolgreich, bis ein deutscher Soldat auf einem Fahrrad vorbeikam, als sie beschäftigt waren, und entdeckte, dass sie mit diesen Aktivitäten beschäftigt waren. Er warnte seine Kollegen, die zum Schleusenkomplex kamen und sofort das Feuer auf die dort anwesenden Personen eröffneten. Am Ende werden fünf Männer erschossen. Die Schleuse von Terneuzen wird immer noch von den Deutschen zerstört. Der alliierte Vormarsch muss um jeden Preis verhindert oder verzögert werden. Sie suchten auf dem Schleusengelände nach den Opfern. Diese wurden teilweise von Mitarbeitern des Roten Kreuzes geborgen. Sie waren im Strudel, sie waren im [unverständlich]. Nach drei Tagen wurden die Opfer unter großem Interesse der Einwohner von Terneuzen in einem Sammelgrab beigesetzt. [Muziek] Later bij haar bezoek aan Terneuzen spreekt koningin Wilhelmina uit dat er een monument voor de slachtoffers moet komen. Vijf jaar later wordt dat door prins Bernhard onthuld. [Muziek] Vorig jaar werd het monument verplaatst in verband met de werkzaamheden aan de nieuwe sluis. [Muziek] Dolle dinsdag loopt uit op een flinke teleurstelling. Hoewel de duitsers zich onder andere via Terneuzen terugtrekken blijft een snelle bevrijding [incomprehensible]  Op 4 september 1944 is Antwerpen dus bevrijd. Maar de geallieerden kunnen de gigantische havenfaciliteiten pas benutten als ze de duitsers verdrijven uit de monding van de Westerschelde. En de duitsers hebben zich ingegraven, vooral op het eiland Walcheren waar de zware kustbatterij van de 'Atlantikwall' staat.  Snel oprukken naar Zeeland [incomprehensible], maar de geallieerde opperbevel beslist anders. De britse generaal Montgomery kiest namelijk eerst voor een strijd in het oosten van Nederland, de slag om Arnhem. Het vrijwel ingesloten duitse 15e leger krijgt daardoor de kans zich via Zeeland uit Frankrijk en België terug te trekken. Hitler maakte onze provincie een ware vesting. [Muziek]