TWAALFDE HOOFDSTUK - 1 ΔΩΔΈΚΑΤΟ ΚΕΦΆΛΑΙΟ - 1 TWELFTH CHAPTER - 1

Gij hieldt, Herauten, op, met heen en weer te draven, Thou stopped, heralds, trotting to and fro,

Terwijl trompet, klaroen het sein tot d' aanval gaven: While trumpet, clarion gave the signal to d' attack:

't Is nauwlijks nog gehoord, of weerzijds van de baan, 'Tis hardly yet heard, or again off the mark,

Ziet ge allen vaardig met gevelde lansen staan, Behold all standing skillfully with felled lances,

De scherpe spoor gedrukt in 't ros aan beide zijden; The sharp spur pressed into 't steed on both sides;

Daar stuiven ze ijlings voorwaarts, rennen, worstlen, strijden; There they rush forward hastily, running, struggling, fighting;

De spietsen dringen door het dikke en harde schild The impalements penetrate the thick and hard shell

Den hartkuil in: de ridder wankelt, trilt; Into the heart pit: the knight staggers, trembles;

Zij vliegen door de lucht, de lange, lange lansen; They fly through the air, the long, long lances;

De ontbloote zwaarden in de zon, als zilver glanzen; The bared swords in the sun, shining like silver;

Alom wordt helm bij helm gebeukt, verplet, doorboord, Everywhere, helmet by helmet is pounded, crushed, pierced,

En 't bloed stroomt langs den grond in roode plassen voort. And 'tis blood flowing forth along the ground in red puddles.

Chaucer. Chaucer.

De morgen daagde in onbewolkte helderheid op, en eer de zon ver boven The morning dawned in cloudless brightness, and before the sun was far above

den gezichteinder verscheen, zag men de traagsten, of ijverigsten the horizon of sight appeared, one saw the slowest, or most diligent

der toeschouwers op weg naar het strijdperk, om zich eene gunstige of spectators on their way to the battleground, to secure a favorable

plaats te verschaffen, bij de verwachte spelen. place, at the expected games.

De maarschalken en hunne volgelingen verschenen ook op het veld, The marshals and their minions also appeared on the field,

tegelijk met de herauten, om de namen van de ridders op te teekenen, at the same time as the heralds, to record the names of the knights,

die begeerden mede te strijden, zoowel als de partij, welke zij who wished to join the battle, as well as the party, which they

wenschten te kiezen. wished to choose. Dit was een noodzakelijke voorzorg, om eenige This was a necessary precaution, to allow some

gelijkheid te bewaren tusschen de twee afdeelingen, die tegen elkander maintain equality between the two divisions, which are opposed to each other

strijden zouden. would struggle.

Volgens het gebruik was de Onterfde Ridder aanvoerder van de eene According to custom, the Disinherited Knight was captain of the one

partij, terwijl Brian de Bois-Guilbert, die voor den tweeden op den party, while Brian de Bois-Guilbert, who was running for second on the

vorigen dag gerekend werd, tot eersten kampvechter van de andere counted last day, to be the first champion of the other

partij benoemd was. party had been appointed. Zij, die deel aan de uitdaging genomen hadden, Those, who had taken part in the challenge,

waren natuurlijk van zijne partij, met uitzondering van Ralph de were, of course, of his party, with the exception of Ralph de

Vipont, dien zijn val buiten staat gesteld had, om zoo schielijk Vipont, whom his fall had rendered incapacitated, to so speedily

weder een wapenrusting aan te doen. put on armor again. Het ontbrak niet aan uitstekende There was no lack of excellent

en edele kandidaten, om de gelederen aan beide zijden te versterken. and noble candidates, to strengthen the ranks on both sides.

Inderdaad, ofschoon het algemeen toernooi, waarin alle ridders tegelijk Indeed, although the general tournament, in which all the knights simultaneously

vochten, gevaarlijker was dan de tweegevechten, zoo werd het toch meer fighting was more dangerous than two-fighting, so it still became more

gezocht en beoefend door de ridderschap van die eeuw. sought and practiced by the chivalry of that century. Vele ridders, Many knights,

die geen vertrouwen genoeg op hunne eigene behendigheid stelden, who did not put enough faith in their own dexterity,

om een enkelen vijand van grooten naam uit te dagen, verlangden to challenge a single enemy of great repute, desired

echter hunne dapperheid in het algemeen gevecht te toonen, waar zij however, demonstrate their prowess in general combat, where they

anderen konden ontmoeten, met wie zij meer gelijk stonden. could meet others with whom they were more equal. Bij de At the

tegenwoordige gelegenheid werden omtrent vijftig ridders aan beide present occasion were about fifty knights to both

kanten ingeschreven, toen de maarschalken verklaarden, dat er geen sides enrolled, when the marshals declared, that there were no

meer konden aangenomen worden, tot groote teleurstelling van velen, more could be adopted, much to the disappointment of many,

die te laat kwamen, om toegelaten te worden. who came too late, to be admitted.

Tegen tien uur was de geheele vlakte bedekt met mannen en vrouwen By ten o'clock the entire plain was covered with men and women

te paard, en te voet, die allen naar het toernooi gingen; en kort on horseback, and on foot, who all went to the tournament; and briefly

daarop kondigde een luid trompetgeschal Prins Jan en zijn gevolg aan, Thereupon, a loud trumpet call announced Prince Jan and his entourage,

vergezeld van velen der ridders, die deel wilden nemen aan het gevecht, accompanied by many of the knights, who wanted to take part in the fight,

zoowel als van anderen, die dit voornemen niet hadden. as well as from others, who did not have this intention.

Omtrent denzelfden tijd verscheen Cedric de Sakser met jonkvrouw About the same time Cedric the Saxon appeared with damsel

Rowena, maar zonder Athelstane. Rowena, but without Athelstane. Deze edele Sakser had zijn groot en This noble Saxon had his great and

sterk lichaam in eene wapenrusting gestoken, om plaats te nemen onder strong body encased in armor, to take his seat under

de strijders, en zeer tot verwondering van Cedric, had hij de partij the warriors, and much to Cedric's surprise, he had the party

van den Tempelier gekozen. of the Templar chosen. De Sakser had zijn vriend, wel is waar, The Saxon had his friend, well,

sterke vertoogen gedaan over deze onverstandige keus; maar hij had made strong discourses about this unwise choice; but he had

slechts het antwoord gekregen, dat gewoonlijk diegenen geven, welke only received the answer, which usually gives those, who

hardnekkiger zijn in het opvolgen van hun eigen wil, dan zij sterk zijn are more persistent in following their own will, than they are strong

om dien te rechtvaardigen. To justify dien. Zijn beste, zoo niet zijn eenige reden, His best, if not his only reason,

om de partij van Brian de Bois-Guilbert te kiezen, was Athelstane to take the side of Brian de Bois-Guilbert, Athelstane was

voorzichtig genoeg voor zichzelven te houden. careful enough to keep to himself. Schoon zijne trage Clean his slow

inborst hem verhinderde, eenige moeite aan te wenden, om zich in de character prevented him from exerting any effort, to insert himself into the

gunst van Rowena in te dringen, was hij echter geenszins ongevoelig favor with Rowena, however, he was by no means insensitive

voor haar bekoorlijkheden, en beschouwde hij eene verbintenis met haar, for her charms, and considered a union with her,

als eene reeds geheel zekere zaak, door de toestemming van Cedric en as an already entirely certain thing, by the consent of Cedric and

haar overige vrienden. her other friends. Dus had de hoogmoedige, hoewel trage Heer van So had the haughty, though sluggish Lord of

Coningsburgh met heimelijk ongenoegen gezien, dat de overwinnaar van Coningsburgh saw with covert displeasure, that the victor of

den vorigen dag, Rowena gekozen had, als het voorwerp der eer, welke the day before, had chosen Rowena, as the object of honor, which

hij zelf het zijn voorrecht achtte, haar te schenken. he himself considered it his privilege to bestow upon her. Om hem alzoo To him thus

wegens eene voorkeur te straffen, die zijn eigen aanzoek in den weg to be punished because of a preference that interferes with his own request

scheen te staan, had Athelstane, vol vertrouwen op zijne krachten seemed to be standing, Athelstane, confident in his powers, had

en groote behendigheid in het gebruik der wapenen, die hem zijn and great dexterity in the use of weapons, which gave him his

vleiers tenminste toeschreven, besloten, niet alleen den Onterfden flatterers at least, decided, not only the Disinherited

Ridder van zijn machtigen bijstand te berooven, maar zelfs, als er Knight of his mighty assistance, but even, if there were

zich eene gelegenheid opdeed, hem de zwaarte van zijn strijdbijl te an opportunity arose, to give him the weight of his hatchet to

doen gevoelen. make it felt.

De Bracy en andere ridders, die aan Prins Jan verkleefd waren, De Bracy and other knights, who were glued to Prince John,

hadden op een wenk van hem de partij der uitdagers genomen, daar de had taken the party of challengers at his beck and call, since the

Prins verlangde, zoo mogelijk, de overwinning naar dien kant te doen Prince desired, if possible, to have victory go to that side

overhellen. sway. Daarentegen namen vele andere ridders, zoowel Saksers als In contrast, many other knights, both Saxons and

Normandiërs, inboorlingen en vreemden, des te gereeder partij tegen de Normans, natives and strangers, the more righteous party against the

uitdagers, daar de andere schaar door een zoo uitstekenden kampvechter challengers, as the other scissors were outwitted by such an outstanding camp fighter

aangevoerd zou worden, als de Onterfde Ridder zich betoond had. would be invoked, if the Disinherited Knight had shown himself.

Zoodra Prins Jan bespeurde, dat de uitverkoren Koningin van den dag As soon as Prince John sensed that the chosen Queen of the day's

in het strijdperk was aangekomen, reed hij haar tegemoet, met die had arrived in the arena of battle, he rode to meet her, with those

hoffelijkheid, welke hem zoo goed stond, nam de baret af, en van het courtesy, which stood him so well, took off the beret, and from the

paard springende, hielp hij Rowena afstijgen, terwijl zijn gevolg jumping horse, he helped Rowena dismount, while his entourage

tegelijk de hoofden ontblootten en een der aanzienlijksten daaronder simultaneously bared their heads and one of the most considerable among them

afsteeg, om haar paard te houden. dismounted, to keep her horse.

"Zoo is het," zei Prins Jan, "dat wij het verschuldigde voorbeeld van "So it is," said Prince John, "that we have the due example of

getrouwheid aan de Koningin der Liefde en Schoonheid geven, en haar give fidelity to the Queen of Love and Beauty, and her

zelf naar den troon geleiden, dien zij heden moet beklimmen.--Schoone herself to the throne, which she is to ascend today.--Schoone

Dames," zeide hij, "volgt uwe Koningin, zoo gij wenscht op uwe beurt Ladies," he said, "follow your Queen, if you wish in turn

gelijke eer te genieten." equal honor to be enjoyed."

Dit zeggende, geleidde de Prins Rowena naar de eereplaats, tegenover Saying this, the Prince led Rowena to the place of honor, facing

die waar hij zat, terwijl de schoonste en aanzienlijkste vrouwen achter those where he sat, while the cleanest and most considerable women sat behind

haar aandrongen, om zoo dicht mogelijk bij haar Vorstin te zitten. urged her, to sit as close as possible to her Sovereign.

Nauwelijks zat Rowena, of de muziek, half verdoofd door het gejuich Hardly was Rowena seated, or the music, half stunned by the cheering

der menigte, begroette haar in haar nieuwe waardigheid. of the crowd, greeted her in her new dignity. Intusschen Meanwhile

scheen de zon sterk en helder op de schitterende wapens van de ridders the sun shone strong and bright on the brilliant arms of the knights

der beide partijen, welke de uiteinden van het strijdperk opvulden, of both sides, which filled the ends of the battlefield,

en ijverig met elkander de beste wijze overlegden, om hun slagorde and diligently consulted with each other the best way, to establish their order of battle

te schikken, en den strijd te voeren. to arrange, and fight the battle.

De herauten geboden nu stilzwijgen, totdat de wetten van het toernooi The heralds now commanded silence, until the laws of the tournament

voorgelezen waren. were read aloud. Deze waren eenigermate berekend, om de gevaren van These were somewhat calculated, to avoid the dangers of

den dag te verminderen; een voorzorg, die des te noodiger was, omdat reduce the day; a precaution, which was all the more necessary because

de strijd met scherpe zwaarden en puntige lansen zou plaats hebben. the battle with sharp swords and pointed lances would take place.

Er werd dus aan de kampvechters verboden met het zwaard te steken, Thus, camp fighters were prohibited from stabbing with the sword,

en hun werd alleen geoorloofd te houwen. And they were only permitted to hew. De ridder kon een strijdbijl The knight could take a hatchet

of knots gebruiken; maar de dolk was een verboden wapen. or mace use; but the dagger was a prohibited weapon. Een van het One of the

paard geworpen ridder mocht het gevecht hernieuwen met een ridder horse thrown knight was allowed to renew the fight with a knight

van de tegenpartij, die zich in hetzelfde geval bevond; maar aan of the opposing party, which was in the same case; but to

de ruiters was het verboden hen aan te vallen. the horsemen were forbidden to attack them. Wanneer een ridder When a knight

zijn tegenpartij tot aan het einde van het strijdperk kon drijven, could drive his opponent to the end of the battlefield,

zoodat hij de palen met zijn paard of zijn wapenrusting aanraakte, so that he touched the poles with his horse or his armor,

dan moest deze zich overwonnen bekennen, en zijn paard en zijn wapenen then this one had to admit himself conquered, and his horse and his arms

stonden ter beschikking van den overwinnaar. were at the disposal of the victor. Een aldus overwonnen One thus overcome

ridder mocht geen verder deel aan den strijd nemen. knight was not allowed to take any further part in the battle. Wanneer een When a

op den grond geworpen ridder niet in staat was, weder op te staan, knight thrown to the ground was unable to rise again,

mocht zijn schildknaap, of page, in het strijdperk komen, en zijn should his squire, or page, come into the arena of battle, and his

meester uit het gedrang slepen; maar in dit geval werd de ridder voor master out of the scramble; but in this case the knight for

overwonnen gehouden, en zijne wapenen en zijn paard werden verbeurd kept overcome, and his arms and his horse were forfeited

verklaard. declared. Het gevecht moest ophouden, zoodra Prins Jan zijn staf zou The fight was to cease, as soon as Prince John would have his staff

neder werpen; eene laatste voorzorg, die gewoonlijk genomen werd, throw down; a last precaution usually taken,

om onnoodig bloedvergieten bij het te lang aanhouden van zulk een To avoid unnecessary bloodshed when such a

gevaarlijk spel te beletten. prevent dangerous play. Ieder ridder, die de toernooiwetten Every knight, who the tournament laws

schond, of op andere wijze de wetten der eerzame ridderschap overtrad, violated, or otherwise violated the laws of honorable chivalry,

zou van zijne wapenen beroofd, met omgekeerd schild op den top der would be deprived of his arms, with inverted shield on top of the

palissaden geplaatst, en aan het algemeen gelach blootgesteld worden, palisades placed, and exposed to general laughter,

wegens zijn onridderlijk gedrag. Because of his unridiculous behavior.

Nadat deze maatregelen waren bekend gemaakt, besloten de herauten After these measures were announced, the heralds decided to

met eene vermaning aan iederen goeden ridder, om zijn plicht te doen, with an admonition to every good knight, to do his duty,

en de gunst van de Koningin der Liefde en Schoonheid te verdienen. and earn the favor of the Queen of Love and Beauty.

Toen deze afkondiging gedaan was, begaven zich de herauten naar When this proclamation was made, the heralds made their way to

hunne standplaats. their place of employment. De ridders, van beide zijden van het strijdperk The knights, from both sides of the battlefield

in een lange rij binnenkomende, schaarden zich in twee gelederen, entering in a long line, clustered in two ranks,

vlak tegenover elkaar. right across from each other. De aanvoerder van iedere partij bevond zich The leader of each party was located

in het midden van het voorste gelid; eene plaats, die hij niet innam, in the middle of the front rank; a place, which he did not occupy,

voordat hij de gelederen zorgvuldig in slagorde gesteld, en aan ieder before he carefully arranged the ranks in battle order, and to each

zijne plaats gewezen had. had pointed out his place.

Het was een schoon, maar tevens angstverwekkend schouwspel, zoo It was a beautiful, but also frightening spectacle, so

vele dappere strijders, in het rijden geoefend, en rijk gewapend, many brave warriors, practiced in riding, and richly armed,

gereed te zien staan voor een zoo vreeselijk gevecht,--als ijzeren to see ready for such a fearful fight,--like iron

standbeelden in hun zadels zittende, en het teeken tot den aanval met statues sitting in their saddles, and signaling for the attack with

even groot verlangen afwachtende, als hunne moedige rossen, die door awaiting as great longing, as their brave steeds, which were passing through

brieschen en stampen hun ongeduld te kennen gaven. bellowing and stomping signaled their impatience.

Nog hielden de ridders hun lange lansen omhoog, terwijl de blinkende Still the knights held up their long lances, while the gleaming

spitsen in de zon glinsterden, en de vaandeltjes, waarmede zij versierd spires glittered in the sun, and the banners, with which they were adorned

waren, boven de pluimen der helmen fladderden. were, fluttering above the plumes of helmets. Zoo bleven zij staan, Thus they remained standing,

terwijl de maarschalken hun gelederen met de uiterste nauwkeurigheid while the marshals were building their ranks with the utmost accuracy

onderzochten, of niet de eene of andere partij meer of minder sterk examined, whether not one or the other party more or less strongly

was, dan het bepaald getal. was, then the given number. Dit werd in orde bevonden. This was found to be in order. Daarop verlieten Thereupon

de maarschalken het strijdperk, en Willem de Wyvil gaf met donderende the marshals the battleground, and William the Wyvil gave with thunderous

stem het teeken tot den aanval met de woorden: _Laissez aller!_ De voice the sign to the attack with the words: _Laissez aller!_ The

trompetten lieten zich nu hooren,--de speren der kampvechters zakten op trumpets now let themselves be heard,--the spears of the camp fighters sank on

eens,--de paarden werden aangespoord, en de voorste gelederen vlogen once,--the horses were spurred on, and the front ranks flew

op elkander aan, en stietten in het midden van het strijdperk met een on each other, and dashed into the middle of the arena with a

schok tegen elkander, die men op een mijl afstands kon hooren. shock against each other, which could be heard a mile away. Het The

achterste gelid volgde langzamer, om de overwonnenen te helpen, rear ranks followed more slowly, helping the vanquished,

en de overwinnaars van hun eigene partij te ondersteunen. and support the victors of their own party.

Men kon de gevolgen van deze botsing niet dadelijk zien, want het stof, One could not immediately see the consequences of this collision, for the dust,

door het stampen van zoo vele paarden veroorzaakt, verduisterde de caused by the stampeding of so many horses, obscured the

lucht, en er verliep wel een minuut, eer de ongeduldige toeschouwers air, and as much as a minute elapsed before the impatient spectators

den uitslag daarvan konden zien. could see the results of that. Toen alles zichtbaar werd, was de When everything became visible, the

helft der ridders van iederen kant van het paard geworpen; eenigen half of the knights thrown from each side of the horse; a few

door het behendig gebruik van de lans hunner tegenpartij,--sommigen by the deft use of the lance of their opponent,--some

door het overwicht, dat man en paard had ter neder gestort,--anderen by the prevalence, which had brought down man and horse,--others

lagen op den grond, alsof zij nooit weder opstaan zouden;--nog anderen lay on the ground, as if they would never rise again;--yet others

waren reeds weder op de been, en handgemeen geworden met die hunner were already on their feet again, and had become handsy with those of theirs

vijanden, welke zich in denzelfden toestand bevonden,--en twee of drie, enemies, which were in the same condition,--and two or three,

die wonden gekregen hadden, welke hen verder onbekwaam maakten tot who had received wounds, which further incapacitated them to

het gevecht, stelpten het bloed met hun sjerpen, en trachtten zich the fight, stemmed the blood with their sashes, and tried to get themselves

uit het gedrang te redden. out of harm's way. De ridders, die in den zadel gebleven The knights, who remained in the saddle

waren, en wier lansen bijna alle door de hevigheid van den schok were, and whose lances were almost all of them due to the ferocity of the shock

gebroken werden, streden nu man tegen man met het zwaard, onder een were broken, now fought man to man with the sword, under a

luid krijgsgeschreeuw, en deelden elkander slagen toe, alsof eer en loud shouts of war, and dealt each other blows, as if honor and

leven van den uitslag des gevechts afhingen. lives depended on the outcome of the battle.

Het gedruisch nam toe, door het aanrukken van het tweede gelid van The din increased, with the advance of the second ranks of

iederen kant, dat tot hulpbende diende, en nu voorwaarts stoof, each side, which served as an aid gang, and now dashed forward,

om hun vrienden te ondersteunen. To support their friends. De aanhangers van Brian de The supporters of Brian the

Bois-Guilbert riepen: "_Ha! Bois-Guilbert called out, "_Ha! Beau Séant! Beau Séant! Beau Séant_ [16]--_Voor Beau Séant_ [16]--_For

den Tempel! The Temple! Voor den Tempel!_" De tegenpartij riep daarentegen: For the Temple!_" The opposing party, on the other hand, shouted:

"_Desdichado! "_Desdichado! Desdichado!_"--een krijgsgeschreeuw, dat zij ontleenden Desdichado!_"--a war cry, which they derived

aan het devies op het schild van hun aanvoerder. to the motto on their captain's shield.

De kampvechters dus met de grootste woede en met afwisselend geluk So the camp fighters with the greatest fury and with alternating luck

tegen elkander strijdende, scheen de overwinning dan eens naar het competing against each other, victory seemed then once to the

zuidelijk, dan weder naar het noordelijk einde van het strijdperk south, then again to the northern end of the battlefield

over te hellen, naarmate de een of andere partij voor het oogenblik lean over, as one or the other party for the moment

zegevierde. triumphed. Intusschen vermengde zich het gekletter der zwaarden Meanwhile, the clash of swords intermingled

en het geschreeuw der vechtenden op een verschrikkelijke wijze met and the screams of those fighting in a terrible way with

het geschal der trompetten, en verdoofde het gekerm der vallenden, the sounding of trumpets, and stunned the moaning of the falling,

die hulpeloos onder de hoeven der paarden lagen. who lay helpless under the horses' hooves. De schitterende The magnificent

wapenrustingen der strijders waren nu bezoedeld met stof en bloed, armor of the warriors were now stained with dust and blood,

en bezweken voor iederen slag van het zwaard en de strijdbijl. and succumbed to every stroke of the sword and hatchet. De The

bonte pluimen, van de helmen afgemaaid, dreven als sneeuwvlokken variegated plumes, cut from the helmets, floated like snowflakes

voor den wind af. downwind. Alles, wat schoon en bevallig in de krijgshaftige Everything, which is clean and graceful in the martial

vertooning geweest was, verdween, en hetgeen nu nog te zien was, display had been, disappeared, and that which was now still to be seen,

diende slechts om schrik of medelijden te verwekken. served only to inspire terror or pity.