Hoe (vriendjes)politiek is het Songfestival? Wie||||| |friends|politics|||Eurovision Wie (kumpelhaft) politisch ist der Song Contest? How (crony) political is the Song Contest? ¿Hasta qué punto es político el Festival de la Canción? À quel point le concours de la chanson est-il politique (de connivence) ? Quanto è (clientelare) la politica del concorso canoro? Qual é a política (de compadrio) do Festival da Canção? Şarkı Yarışması ne kadar (yandaş) politik?

Het Eurovisie Songfestival. |Eurovision|Song Contest |Eurovisie|

Love it or hate it. ||oder|Hassen| love|it|or|hate|it |het|of|haat|

Sinds 1956 een stukje muzikale verbroedering... |||musikalische|musikalische Brüderlichkeit since||piece|musical|musical camaraderie since ||||verbroedering

...om al die verschillende Europeanen, na twee grote wereldoorlogen... ||||Europeans||||world wars

...weer samen te brengen. ...para colocá-lo de volta juntos.

Een beetje vrede, een beetje vreugde. ||peace|||joy

Gewoon een beetje vrede, en een beetje vreugde. |||||||joy

En met muziek, vooral géén politiek. ||||no|

Dat zeg ik niet: dat zegt de European Broadcasting Union - de organisator - zélf. ||||||||Rundfunkunion|||| |||||||European|Broadcasting|Union||organizer|itself |||||||Europese|Omroep|Unie|||

Een politieke boodschap promoten mág niet. |||fördern|darf| ||message|promote|may|

Maar het gebeurt toch.

En daarbovenop is er ook zoiets als... |Und obendrein||||| |"On top of that"||||| And on top of that, there is also such a thing as...

...vriendjespolitiek. cronyism

Want dit herkent iedereen: de maximale 'douze points' gaan wel erg vaak naar een vriendje. ||||||zwölf Punkte|Punkte||||||| ||recognizes|||maximum|twelve|points||||||| ||||||twaalf|punten||||||| Because everyone recognizes this: the maximum 'douze points' often go to a friend.

En vice versa. ||Und umgekehrt. |en vice versa|omgekeerd ||versa

Dus: twee vragen waar je in deze video antwoord op krijgt...

...hoe politiek is het Songfestival eigenlijk?

En is het door al die vriendjespolitiek nog wel een beetje eerlijk? |||||||||||gerechtvaardigd |||||||||||fair And is it still a bit fair because of all that favoritism?

Eerst even kort. First briefly.

In 1956 begint het Songfestival als een West-Europees feestje met welgeteld zeven landen. ||||||||||genau gezählt|| ||||||West||||"exactly"||

Inmiddels doen er rond de veertig mee van over het hele continent én zelfs daarbuiten. ||||||||||||||darüber hinaus |||||forty||||||continent|||beyond that

Met kijkcijfers waar wij jaloers van worden... |Einschaltquoten||||| |viewing figures|||jealous||

...zo'n 200 miljoen wereldwijd.

Een uniek en enorm podium. |unique|||stage

Daarom proberen deelnemers er soms stiekem toch een politieke boodschap in te fietsen. ||participants|||secretly||||||| That is why participants sometimes secretly try to cycle in a political message.

Goed voorbeeld, dit jaar nog: Wit-Rusland.

Vertaald: 'Ik zal je leren naar de pijpen te dansen.' translated|||||||pipes||dance Translated: 'I will teach you to dance to the tune.' Traduzido: 'Vou ensiná-lo a dançar ao som da melodia.'

Door een band die openlijk de Wit-Russische president Loekasjenko steunt. ||||||||||unterstützt ||||openly|||||Lukashenko|

Wie een beetje weet wat daar aan de hand is, snapt hoe politiek gevoelig deze inzending is. |||||||||||||||Einsendung| |||||||||||||sensitive||submission| Anyone who knows a little about what is going on there understands how politically sensitive this entry is.

En dus zei de organisatie...

"Het liedje trekt het a-politieke karakter van het Songfestival in twijfel." |song|"questions"||||character||||| "The song calls into question the a-political nature of the Song Contest."

En sloot deelname van Wit-Rusland uit. |excluded|participation|||| And excluded the participation of Belarus.

Dat gebeurde slechts één keer eerder.

In 2009, Georgië met het nummer: we don't wanna Putin. Ehh... |||||||willen|Putin| |Georgien||||||wollen|Putin| |Georgia||||||want|Putin|

...we don't wanna put ín. ||||einfügen |||put|in

Openlijke kritiek op de Russische president Poetin op een songfestivalpodium... |||||||||Songfestivalbühne openly|||||||||song festival stage Crítica aberta ao presidente russo Putin no palco da Eurovisão...

...vanwege de oorlog in Georgië. Mag niet.

Dus ook hier: gediskwalificeerd. |||disqualifiziert |||disqualified

Maar of iets wel of niet te 'politiek' is, is nogal arbitrair. |||||||||||arbitrair ||||||||||ziemlich|willkürlich ||||||||||"quite"|arbitrary

In 2018 mocht Frankrijk bijvoorbeeld gewoon meedoen met het liedje Mercy. |||||||||Barmherzigkeit |||||||||Mercy |||||||||Mercy In 2018, for example, France was simply allowed to compete with the song Mercy.

Over de vluchtelingencrisis. ||Flüchtlingskrise ||refugee crisis

Of neem Armenië in 2015, precies 100 jaar na de Armeense genocide, met een ondubbelzinnige boodschap aan Turkije... ||Armenien||||||armenischen|Völkermord|||eindeutige||| ||||||||Armenian||||unambiguous|||Turkey

'Ontken het niet.' Deny||

Turkije zelf wil al sinds 2013 sowieso niet meer meedoen aan dit Europese feestje. ||||||||participate|||| Turkey itself has not wanted to join this European party since 2013 anyway.

En in 2016 wint Oekraïne - twee jaar na de annexatie van De Krim door Rusland... ||||||||Annexion||||| |||Ukraine|||||annexation|||Crimea|| |||||||||||de Krim||

...met dit nummer: 1944.

Een duidelijke verwijzing naar de massadeportatie van de Krim-Tataren... |||||||||Tataren ||Ein klarer Hinweis|||Massenabschiebung||||Krimtataren ||clear reference|||mass deportation||||Tatars

...door Sovjet-leider Jozef Stalin in datzelfde jaar. ||||Stalin||| |Soviet|leader|Joseph|Stalin||| |||Jozef|Stalin||datzelfde|

Rusland was not amused. |||Rusland was nicht amüsiert. ||not|amused ||niet|amused

Net als Oekraïne en Rusland zijn ook de spanningen tussen Armenië en Azerbeidjzan... ||||||||Spannungen||Armenien||Aserbaidschan ||||||||tensions||||Azerbaijan Como a Ucrânia e a Rússia, as tensões entre a Armênia e o Azerbaijão são…

...altijd goed zichtbaar rondom het songfestival. ||visible|around|| ...sempre claramente visíveis no Festival Eurovisão da Canção.

En ook de deelname van Israël houdt al jaren de politieke gemoederen bezig. |||||||||||Gemüter| |||||||||||minds and emotions|busy E a participação de Israel também ocupou mentes políticas por anos.

En alles wat er in dat land gebeurt.

Bij de vorige editie bijvoorbeeld nog, in Tel Aviv. |||edition|||in|| |||||||Tel|Aviv Na edição anterior, por exemplo, em Tel Aviv.

Bij een gastoptreden liet niemand minder dan Madonna twee dansers arm in arm het podium oplopen... |||||||Madonna|||||||| ||Gastauftritt|||||Madonna|||||||| ||guest performance|||||Madonna||dancers||||||walk up to In a guest appearance none other than Madonna had two dancers walk on stage arm in arm... Em uma aparição como convidada, ninguém menos que Madonna fez dois dançarinos andarem no palco de braços dados...

...een met een Israëlische, de ander met een Palestijnse vlag op de rug. ||||||||palästinensische|||| |||Israeli|||||Palestinian|flag||| ...um com um israelense, o outro com uma bandeira palestina nas costas.

En IJsland hield live bij de puntenverdeling ineens deze vlag omhoog. ||||||Punktevergabe|||| |Iceland|held up|live broadcast|||points distribution|||| And Iceland suddenly held up this flag live during the distribution of points. E a Islândia de repente levantou esta bandeira ao vivo durante a distribuição de pontos.

Songfestivalpolitiek is trouwens van alle tijden. Eurovisionspolitik||||| Eurovision politics||by the way||all| Eurovision politics is, by the way, of all times.

Zelfs in de jaren 60 al, toen het Spanje van dictator Franco gastheer was... ||||||||||Franco|Gastgeber| |||||||||dictator|Franco|host country| ||||||||||Franco||

...en het Songfestival aangreep om er eens internationaal goed op te staan. |||aufgriff|||||||| |||aangreep|||||||| |||seized the opportunity|||||||| ...and seized the opportunity of the Eurovision Song Contest to do well internationally.

Oostenrijk bleef thuis, als statement. Ze hadden geen zin in het dictatoriale promofeestje van Franco. |||||||||||diktatoriale|Propagandafeier|| Austria||||statement|||||||dictatorial|promo party||

Dus ook toen al. So even then. Então mesmo assim.

En dan is er nog iets: genderpolitiek. ||||||Geschlechterpolitik ||||||gender politics

Dat het Songfestival ook een groot LHBTIQ+-feestje is, hoef ik niet uit te leggen. ||||||LGBTIQ+|||||||| ||||||LHBTIQ|||||||| ||||||LGBTQI||||||||

Tussen al die nationale vlaggen, is er er een vlag die het vaakst wappert. ||||||||||||am häufigsten|weht am häufigsten among|||national|||||||||most often|waves the most Among all those national flags, there is one flag that flies the most often.

De regenboogvlag. |Die Regenbogenflagge. |rainbow flag

Dat begon al in 1961.

Het lied 'Nous les amoureux' van de Luxemburger Jean-Claude Pascal... ||Wir||Die Verliebten|||Luxemburger||Claude|Jean-Claude Pascal ||Nous||amoureux||||Jean|Claude|Pascal ||us||lovers|||Luxembourger|Jean|Claude|Pascal

...wordt gezien als het eerste activistische songfestivalliedje voor homorechten. ||||||Songfestival-Lied||

En in de vele jaren daarna zagen we ook drag queens... |||||||||Drag| |||||||||drag|queens |||||||||drag|

...deze kus... |kiss deze|

...en ook trans- en non-binaire winnaars. ...en ook trans- en non-binaire winnaars. |||||nichtbinär|Gewinner|||||||

Maar...

...in landen waar het slecht gesteld is met de LHBTIQ+-rechten... ...em países onde os direitos LGBTIQ+ são ruins...

...of waar 'homopropaganda' zelfs wordt verboden... ||Homopropaganda|||

...wordt het Songfestival gezien als het pushen van een activistische politieke agenda. ||||||fördern||||| ||||||promoting|||||

Zo besloot Turkije de editie van de lesbische kus niet uit te zenden. |||||||lesbische||||| For example, Turkey decided not to broadcast the edition of the lesbian kiss.

En Hongarije zou zich vanwege het LHBTIQ+-activisme uit het Songfestival hebben teruggetrokken... |||||||Aktivismus|||||zurückgezogen |Hungary|||||||||||withdrawn |||||||activisme|||||

...wordt gezegd. Is geen officieel statement.

Dus het Songfestival en politiek?

Ondanks al die vrolijke kleuren blijkt het vooral een heel erg grijs gebied. |||||turns out|||||||

Jan Kostelijk schreef er zijn masterscriptie over. |||||Masterarbeit| |Kostelijk||||master's thesis| Jan|Kostelijk|||||

Dus Jan, hoe 'non-political' is het Songfestival nou echt? ||||politisch||||| ||||politiek||||| ||||political|||||

En dan: vriendjespolitiek.

Goodmorning Europe, this is The Netherlands calling. Guten Morgen||||||Guten Morgen Europa, hier ist die Niederlande am Apparat. Goedemorgen|||||Nederland|belt Good morning|||||Netherlands|calling

Our twelve points go to... Onze|Onze twaalf punten||| onze|twaal||| |twelve||go|

...Belgium! Belgien België Belgium

En dan ook omgekeerd. Toch, België? |||reversed||

Daar is dus heel veel wetenschappelijk onderzoek naar gedaan. Heeft Jan allemaal uitgezocht. So a lot of scientific research has been done on this. Jan sorted it all out.

Wat blijkt? |What appears?

Inderdaad, multilaterale blokvorming en bilaterale verbondjes bestaan... |multilaterale|Blockbildung||bilaterale Bündnisse|Bündnisse| |multilaterale|blokvorming||bilaterale|| |multilateral|block formation|||agreements| Indeed, multilateral blocs and bilateral alliances exist...

...en horen er een beetje bij op het Songfestival.

Vriendjespolitiek dus. Bevriende landen spelen elkaar de punten toe.

Denk aan Scandinavische landen onderling, de Balkanlanden, maar ook Portugal en Spanje. ||||untereinander||Balkanländer||||| ||||among themselves|||||||

Klein verbondje. |Kleines Bündnis |covenant Small alliance.

Volgens dit Italiaanse onderzoek komen die voting blocs vooral door een gedeelde cultuur... ||||||Wählerblöcke|Wählerblöcke||||| ||||||stemmen|blokken||||| ||||||voting|blocs|||||

...en dat is vaak ook een gedeelde muziekstijl, met soms zelfs dezelfde sterren op de radio. |||||||Musikstil|||||||| ||||||shared|||||||||

Ook geografische nabijheid, een gedeelde geschiedenis, godsdienst of taal... ||proximity||||religion||

...draagt allemaal bij aan wat we dan 'vriendjespolitiek' noemen. contributes||||||||

Hoort erbij. |to it Fits in.

In dit onderzoek uit 1995 komen drie sterke voting blocs naar voren... ||||emerge||||||forward

...een Noord-Europees, West-Europees en een mediterraans blok. |||||||mediterranes| |||||||Mediterranean|

Uit onderzoek in 2006 zou blijken dat er inmiddels twee nieuwe blocs beeldbepalend zijn... |||||||||||prägend| |||||||||||defining| Research in 2006 would show that two new blocks are now defining the image...

...wat hij noemt het Balkan Blok, met voormalig Joegoslavië, Griekenland, Cyprus, Roemenië, en Turkije. ||||Balkanblock|||ehemalig|Jugoslawien||Zypern||| ||||Balkans||||Yugoslavia|||||

En het Warschau Pact met Polen, Rusland en Oekraïne. |||Warschauer Pakt||||| |||Pact||||| |||Pact|||||

Dat waren toch juist géén vrienden? ||still||| Those weren't friends, were they?

Nou, cultureel en muzikaal liggen ze juist heel dicht bij elkaar... |||musikalisch|||||||

...en ze geven elkaar traditioneel veel punten.

Politieke spanningen zorgen juist voor de afwijking. ||||||deviation

Let op: deze dip in puntentoekenning over en weer is na de pro-Europese Oranjerevolutie in Kiev... |||Rückgang||Punktevergabe|||||||||Orangene Revolution|| |||||points allocation|||||||||||

...hier speelde een hoogoplopend gasconflict waarbij Rusland Oekraïne hartje winter in de kou liet zitten. |||hoch eskalierend|Gaskonflikt|||||||||| |||escalating|gas conflict||||dead of winter||||cold||

En deze dip speelde rond het Associatieverdrag tussen Oekraïne en de EU. ||Einbruch||||Assoziierungsabkommen||||| ||||||Associatieverdrag||||| ||||||Association Agreement|||||

Toch vormen ze traditioneel juist een blok.

Maar dan...

...rond de millenniumwisseling gebeuren er twee dingen... ||Jahrtausendwende|||| ||turn of millennium||||

...waardoor die voting blocs steeds meer weerstand oproepen. ||||||resistance|provoke ...as a result of which those voting blocs arouse more and more resistance.

Eén: heel veel méér landen doen mee, vooral Oost-Europese...

...waar er na de Val van de Muur heel veel meer van zijn.

Twee: eind jaren 90 bepalen niet langer de vakjury's hoe de punten worden verdeeld... |||||||Fachjurys||||| |||||||vakjury's||||| |||||||jury's|||||

...maar het publiek dat mag stemmen. Via televoting. |||||||Televoting |||||||televoting |||||||televoting

Met al die nieuwe deelnemers uit Oost-Europa klinkt in West-Europa de kritiek...

...dat de zogeheten blokvorming, in combinatie met de publieksstem de winnaar bepaalt. |||Blockbildung|||||Publikumsstimme||| ||so-called|||||||||

In het voordeel van nieuwe landen, zoals Estland... |||||||Estland |||||||Estonia

...Oekraïne...

...en Servië. |Serbien |Serbia

De populariteit van het voorheen West-Europese feestje kakt hier volledig in. ||||||||bricht ein||| ||||||||drops completely|||declines The popularity of the former Western European party is completely lost here.

En dus gooit de organisatie de boel in 2008 om. ||||||thing|in| And so the organization turns things around in 2008.

Je moet je voortaan kwalificeren voor een van de halve finales. ||||sich qualifizieren||||||Halbfinale |||from now on||||||| From now on you have to qualify for one of the semi-finals.

Landen worden verdeeld over een aantal pools...

...en het stemgedrag van landen in de afgelopen vijf jaar bepaalt tegen wie ze moeten. ||Abstimmungsverhalten|||||||||||| ||voting behavior||||||||||||

Zo moeten bijvoorbeeld Griekenland en Cyprus het in de poulefase het al tegen elkaar opnemen... |||||||||Gruppenphase||||| |||||||||group stage|||||face each other

Met als doel die stemblokken te splitsen. ||||Stimmblöcke||aufzuteilen ||||voting blocks||splitting

En in 2009 komt de jury terug.

Puntentoekenning gebeurt voortaan 50/50. Punktevergabe|| point allocation||from now on

De ene helft door het publiek, met een stem, de andere helft door een vakjury. ||||||||||||||Fachjury ||||||||||||||professional jury

Want een professionele vakjury is altijd 100 procent onafhankelijk, toch Henkjan Smits? |||Fachjury||||||Henkjan Smits| ||professional|||||||Henkjan|Smits |||||||||Henkjan|Smits

Wij hadden in ons radioprogramma op Radio 5...

...Duncan vlak voordat-ie naar Tel Aviv ging te gast. Duncan||||||||| Duncan||||||||| Duncan|just||||||||guest

En toen zei hij dat hij heel erg vreesde voor Italië. ||||||||was very afraid||

Ja, dan kijk je toch wat anders naar Italië en ben je toch wat kritischer. ||||||||||||||kritischer

- Want jij hebt Italië minder punten gegeven?

Maar vanzelfsprekend. |But of course. But of course.

Henkjan...

Of het nou het publiek is of de jury, de kwaliteit van het liedje is zeker niet altijd de enige graadmeter. ||||||||||||||||||||Maßstab ||||||||||||||||||||yardstick Whether it's the audience or the jury, the quality of the song is certainly not always the only indicator.

Ook hier is politiek een ding.

Conchita Wurst won in 2014... Conchita|Wurst|| Conchita|Wurst|| Conchita|Wurst||

...kort nadat Rusland een anti-LHBTIQ+-wet invoerde. |||||||einführte |||||||introduced

Er wordt gezegd dat ze daardoor ook veel sympathiestemmen kreeg. ||||||||Sympathiestimmen| there||||||||sympathy votes|

Zeker als je bedenkt dat Rusland dat jaar ook flink werd uitgejouwd. |||bedenkt -> bedenkt||||||||ausgebuht ||||||||ook||| |||||||||loudly||booed at

En ook wat betreft het aantal punten van Armenië naar Azerbeidzjan en vice versa? ||||||||||Aserbaidschan||| And also in terms of the number of points from Armenia to Azerbaijan and vice versa?

Zero points, publiek én jury. Null|||| Zero||||

Goed, vriendjespolitiek, en ook niet-zo-goede-vriendjespolitiek, bestaat dus.

Maar hoeveel invloed heeft dat nou op de uiteindelijke winnaar? Jan? ||||||||endgültigen||

Tot zover dit 'non-political event'. ||||politisch| |so far|||| |||||evenement