×

Używamy ciasteczek, aby ulepszyć LingQ. Odwiedzając stronę wyrażasz zgodę na nasze polityka Cookie.

image

Lögfræði. Ása Ólafsdóttir - fyrirlestrar, Kröfur í þrotabú

Kröfur í þrotabú

Jæja, þá erum við komin aftur í, í, því miður erum við neydd til þess að halda kennslunni áfram með þessum hætti, að kenna í fjarkennslu. Ég ætla hérna að halda áfram með kennslu um kröfur í þrotabú, byrja þar sem frá var horfið á glæru, við skulum sjá, við vorum búin að fara hér yfir fyrstu glæruna þar sem er fjallað um innköllun og aðra glæruna þar sem er fjallað um kröfulýsingarfrestinn og meðferð kröfulýsinga við vorum byrjuð að fjalla um hundruðustu og níundu og hundruðustu og tíundu grein vorum komin hér þar sem fjallað er um það hvernig, í hvaða röð, sem sagt, við erum að fjalla um búskröfur, kröfur eftir hundruðustu og tíundu grein gjaldþrotaskiptalaga. Má ég sjá, við vorum komin hingað í þessa glæru hér. Við vorum búin að fjalla um það að í hundruðustu og tíundu grein er fjallað um þær kröfur sem falla á búið eftir upphaf skipta. Þær eru kallaðar búskröfur, og það er innbyrðis vægi þeirra, það er að segja: það er innbyggð goggunarröð, fyrst er greitt eftir fyrsta tölulið, svo annan tölulið, svo þriðja og svo fjórða. Það sem við erum að fjalla um núna er, við vorum að fjalla um skiptakostnað, það var undir lið fimm, þrír, þrír og þar voru tveir dómar sem við fjölluðum um. Síðan er í kafla fimm, þrjú, þrír, fjórir á glærunni vera að fjalla um það, að í þriðja tölulið eru kröfur sem hafa orðið til á hendur þrotabúinu eftir uppkvaðningu skipta. Í þessari dómasúpu í þessum sex dómum sem þar eru undir er einn dómur sem raunverulega fellur undir annan tölulið. Ég set hann þar vísvitandi til að minna ykkur á að það skiptir máli, að því að þetta er innbyrðis goggunarröð, þá skiptir máli hvar krafa, hvar kröfu er skipað þegar metið er hundraðasta og tíunda grein, í þessu tilviki þá, ef við tökum bara þann dóm strax, að það er sem sagt dómur, sextíu og tvö, tvö þúsund og fjórtán og hann varðar kröfu Fjármálaeftirlitsins um eftirlitsgjald með fjármálastofnunum. Þetta varðar raunverulega slit á gamla MP banka, sem heitir núna þegar að þarna er komið við sögu EA fjárfestingafélag og þarna var sem sagt deila um það hvar ætti að skipa þessu eftirlitsgjaldi, en Hæstiréttur kemst að þeirri niðurstöðu að opinber gjöld sem lögð eru á þrotabú vegna starfsemi þess eftir upphaf gjaldþrotaskipta teljist til skiptakostnaðar eftir öðrum tölulið, hundruðustu og tíundu greinar. Það er bara það sem ég er að taka fram hér og vekja athygli á, að það skiptir gríðarlegu máli og hér þarf bara að skoða efnisréttinn, eru þetta skiptakostnaður, er þetta gjöld, sem verða kostnað af skiptunum, og hér segir Hæstiréttur að eftirlitsgjaldið sé það, eða er þetta kröfur sem verða til á hendur þrotabúinu með samningum skiptastjóra eða vegna tjóns sem búið bakar öðrum, og þarna sem sagt, þessi gjöld eru hvorki vegna samninga, skiptastjóra né tjóns sem búið bakar öðrum. En það átti til dæmis við um um launakostnaðinn þarna í tvö hundruð, þrjátíu og sjö, tvö þúsund og átta og svo líka til dæmis lögmannskostnaðinn í sex hundruð, tvö þúsund og ellefu, það er að segja Gengislánamáli Elviru og Sigurðar gegn Frjálsa. Nú, ég set líka dóm númer nítján tvö þúsund og þrettán þarna inn, þarna er bara til að minna ykkur á tengslin milli hundruðustu og tíundu greinar og hundruðustu og átjándu greinar í þessum dómi nítján tvö þúsund og þrettán, það var einfaldlega þannig að þar var móðurfélag sem var gjaldþrota sem síðar óskaði eftir gjaldþrotaskiptum á dótturfélagi. Skiptastjóri dótturfélagsins taldi að, að dótturfélagið ætti kröfu á hendur móðurfélaginu og taldi meðal annars að móðurfélagið hefði valdið dótturfélaginu tjóni og vildi koma að bótakröfu í skipti móðurfélagsins en kröfulýsingarfrestur var löngu liðinn. Þetta var bótakrafa, og studd við þriðja tölulið hundruðustu og tíundu greinar gjaldþrotaskiptalaga og vildi koma henni að á grundvelli fimmta töluliðar er hundruðustu og átjándu greinar. Á það var ekki fallist, einfaldlega vegna þess að það var ekki talin hafa stofnað til bótakröfu. Nú, síðan er það að lokum, þá, hérna þarf að skoða hvenær krafa stofnast og það er, um það fjallaði þessi dómur, sjö hundruð, þrjátíu og fimm, tvö þúsund og sextán, þetta er raunverulega endurreikningur á gengisláni. Spurningin var hvort þetta væri skaðabótakrafa eða endurkrafa og Hæstiréttur hafi komist að því að um endurkröfu væri að ræða. Þessi endurkrafa hafði þá stofnast áður en bankinn, sem var þarna í slitum, fór í þau, sem sagt var tekinn til slita. Þar með hafði, var þetta ekki skaðabótakrafa sem hafði stofnast eftir upphaf skipta, heldur raunverulega bótakrafa eða endurkrafa vegna endurútreiknings sem hafði orðið til fyrir úrskurð um slit, þannig að, áður en [UNK] raunverulega fyrir þann tíma að úrskurðardagur var og þar með var ekki fallist á búskröfu í því máli. Nú, síðan er fjórðai töluliðurinn, það fjallar um kröfur sem verða til eftir frestdag, sem eru samþykktar af aðstoðarmanni við greiðslustöðvun eða umsjónarmanni með nauðasamningum. Það eru ákveðin skilyrði. Þau hafa, þurfa að hafa verið samþykkt og ekki nóg með það, þær þurfa að uppfylla efnisskilyrðin, sem eru til staðar í nítjándu til tuttugustu og fyrstu greinar. Þær þurfa að hafa með öðrum orðum, að vera heimilar eftir þessum ákvæðum. Og það hefur verið fjallað um það og við erum ekki að endurtaka þá umfjöllun sem var hjá Benedikt um nítjándu til tuttugustu og fyrstu grein hér vísum við bara beint í hana. En það eru þarna, við tökum fyrst þessa tvo dóma sem eru kenndir við þrotabú Dröfn, Drafnar og þrotabú Brynjólfs. Í báðum skiptunum var um að ræða bókhaldskostnað í þrotabúi Drafnar, þá var það aðstoðarmaður í greiðslustöðvun sem hafði raunverulega sagt í bréfi að það væri ekki mikil, miklar forsendur fyrir áframhaldandi rekstri þessarar fasteignaþjónustu sem um tefldi og síðan óskaði hann eftir bókhaldsaðstoð. Þessi bókhaldsaðstoð var veitt, en krafa vegna hennar ógreidd, komst ekki að í fjórða, eftir fjórða tölulið, hundruðustu tíundu greinar af því að hún var ekki öllum kröfuhöfum til hagsbóta, uppfyllti ekki skilyrði nítjándu til tuttugustu og fyrstu greinar, jafnvel þótt að aðstoðarmaðurinn hefði samþykkt hana. Nú í, í hinu þrotabúi Brynjólfs, þá var það þannig að aftur, þar var veitt samþykki fyrir bókhaldsþjónustu, en þarna var spurning: hafði bókhaldsþjónustan átt rétt á sér og þar kom fram að ef að bókhaldið hefði verið réttilega fært og lagfært þá hefði hugsanlega verið möguleiki á endurgreiðslubeiðni frá verðjöfnunarsjóði sjávarútvegsins. Þar var þessi bókhaldsþjónusta sannarlega hafa verið til hagsbóta fyrir kröfuhafana og því var samþykkt að ógreidd bókhaldsþjónustukostnaður færi þarna undir sem fjórði töluliður, hundruðustu og tíundu greinar. Síðan er það þarna til samanburðar, þessi dómur frá nítján hundruð níutíu og fjögur á blaðsíðu, tvö þúsund, þrjú hundruð, fimmtíu og sex. Þarna er um að ræða verksamning, þetta var verktakafyrirtæki sem var tekið til gjaldþrotaskipta og þetta er krafa sem verður til á greiðslustöðvunartímabili. Lánveitingin var veitt til þess að halda áfram með verk. Og hver veitti lánið? Það var Sjóvá almennar tryggingar. Af hverju veittu Sjóvá almennar tryggingar lánið? Jú, þeir höfðu keypt, eða verktakinn hafði keypt hjá Sjóvá almennum svona verktryggingu, sem tryggði þá greiðslu bóta, ef verktakinn félli frá verkinu af einhverjum nánar tilgreindum ástæðum. Nú, þar með var niðurstaðan sú að, að þarna var ekki alveg óyggjandi að lánveitingin hafi verið til þess fallin að styrkja hag kröfuhafa við gjaldþrot er til þess kæmi. Í reynd var þarna, það má eiginlega líta þannig á það og maður sér að Hæstiréttur er að velta fyrir sér, þarna er Sjóvá almennar tryggingar, þeir hefðu alltaf þurft að veita lánið, það hefði verið almenn krafa, en með því að veita þetta lán, eða fyrirgefið þið, Sjóvá almennar tryggingar, hefði allt þurft að greiða, greiða skaðabæturnar vegna verktryggingarinnar, en með því að veita lánið þá hugsanlega var búið að umbreyta skaðabótakröfu sem er almenn krafa yfir í einhvers konar búskröfu eftir fjórða tölulið, hundruðustu og tíundu greinar. það er svona, það er undirliggjandi í þessum dómi. Og það var svo mikill vafi sem lék á að lagaskilyrði, fjórða töluliðar, hundruðustu og tíundu greinar eða samsvarandi já, eða sem sagt að þessi ákvæði væru uppfyllt og það var ekki talið rétt að veita þennan forkaupsrétt. Aðeins áður en að við ljúkum yfirferðinni yfir hundruðustu og tíundu grein. Ég vek athygli ykkar á samspili fyrstu málsgreinar, hundruðustu og tíundu greinar og þriðju málsgreinar hundruðustu og elleftu greinar þar sem fjallað er um veðkröfur. [UNK] þannig að í hundruðustu og elleftu grein er fjallað um veðkröfur og þar er sérstaklega tekið á búskröfum og það má ekki, á íslensku, þýðir það sem þarna kemur fram, það þýðir raunverulega það að það má ekki greiða aðrar búskröfur af andvirði veðsettra eigna en þær kröfur sem raunverulega stafa af umönnun eða vörslu hinna veðsettu eigna. Það á ekki að nota andvirði veðsettra eigna til að greiða kostnað af öðrum eignum, eða af skiptum almennt. Búskröfur, sem sagt, það, það á raunverulega bara að verja, það á bara að borga búskröfur af andvirði veðsettra eigna svo fremi sem þær tengjast hinum veðsettu eignum, en ekki öðrum búskröfum. Það er að koma í veg fyrir að [HIK:eignar] veðrétturinn skerðist og að, að honum verði varið til greiðslu annarra krafna en þeirra sem tengjast beinlínis hinu veðsetta verðmæti. Að sama skapi er búið að kveða á um það að, að tekjur af hinu veðsetta gangi að sjálfsögðu bara til þeir sem eiga veðkröfur. Nú, þá er komið að hundruðustu og elleftu grein gjaldþrotaskiptalaga. Þar er verið að fjalla um veðkröfur. Og ég vísa hér almennt til umfjöllunar um veð og gildi veðsetningar í veðrétti, eða sem sagt eignarrétti. Það er þannig að, að það er sem sagt ekkert nýtt hér, ég meina við skoðum hvort að veðréttur haldi gildi sínu eftir reglum sem gilda um stofnun veðréttar og veðsetningar. Hins vegar vil ég aðeins svona, það er eitthvað sem við göngum út frá að þið þekkið. En til viðbótar þá verðið þið að hafa í huga tengsl krafna og reglna þessa kafla um stöðu krafna við gjaldþrotaskipti og reglna tuttugasta kafla gjaldþrotaskiptalaga um riftun, eða sem sagt ráðstafana þrotamanns. Og það eru tvær riftunarreglnanna sem fjalla um riftun veðréttar, það er hundrað þrítugasta og sjöunda grein, það má rifta ef veitt er veð til tryggingar eldri skuldar, það er að segja þetta er ekki samtímis lán og veðsetning. þá má rifta veðsetningunni, það er hundrað þrítugasta og sjöunda grein, og síðan hundrað þrítugasta og áttunda grein að, [HIK:veð] ef þetta eru aðfararveð, sem sagt fjarnám, kyrrsetning, löggeymsla, að þá fellur hún sjálfkrafa niður við úrskurð um töku bús til gjaldþrotaskipta sex til tuttugu og fjóra mánuði aftur í tímann, fer eftir því hvort um er að ræða nákomna eða aðra sem eru ekki nákomnir. Þetta er, þetta er ákveðin svona, hafa þetta í huga, en náttúrulega ef að búið er að rifta veðrétti, þá er þetta ekki veðkrafa, þá er þetta bara almenn krafa. En ég er með nokkra dóma þarna almennt, svona um gildi veðsetningar og hvernig veðsetningar horfa við þrotabúum. Þarna er fyrst Sparisjóður Vestmannaeyja sem gerði kröfu í þrotabú útgerðarfélagsins Bjarma. Það er dómur, tvö hundruð áttatíu og tvö, tvö þúsund og fimm, undir kafla fimm, fjórir, tveir. Og þarna, þið vitið, það eru lög um stjórn fiskveiða, og síðan er í lögum um samningsveð sagt að það sé óheimilt að veðsetja fiskveiðiheimildir sér, en þær geti hins vegar verið veðsettar með andlagi sem, hægt, sem sagt, oftast er það þannig, sem sagt, ef, ef að skip er veðsett og á það er skráður, skráðar varanlegar aflaheimildir, að þá eru þær veðsettar að falla undir, sem sagt með hinu skráða verðmæti. En þarna háttaði svo til að skipið sem að þessar varanlegu fiskveiðiheimildir var skráð á, það var sokkið, það hafði farist, það var ekki neitt annað skip sem að útgerðarfélagið hafði yfir að ráða sem að gæti þá skráð þessar varanlegu fiskveiðiheimildir á, þannig að skiptastjórinn seldi þær. Og þá lýsti Sparisjóðurinn og sagði veðkröfu, sagðist eiga veð yfir andvirði þessara fiskveiðiheimilda sem skiptastjórinn var þarna búinn að selja. Niðurstaða Hæstaréttar: Nei, það er óheimilt að veðsetja þær einar og sér og það er skilyrði að þær, veðrétturinn er algert skilyrði að þær séu skráðar á bát og það var ekki möguleiki því að þarna var báturinn á hafsbotni, þannig að þarna var krafa Sparisjóðsins sem almenn krafa en ekki veðkrafa, sem sagt veðrétturinn féll niður með, þegar að skipið fórst í reynd. Nú, svo er þessi eldri dómur frá nítján hundruð og níutíu á blaðsíðu sextán hundruð níutíu og átta, það sem ég vil að þið takið út úr þessum dómi, það er einfaldlega það að, að, að þarna leið, sem sagt það liðu, átta mánuðir, áður en tryggingarbréf var [HIK:þing], tryggingarbréfi var þinglýst og þegar að því var þinglýst þá var einn mánuður í úrskurðardaginn. Og þarna, ef við tökum í burtu allt réttarfarið í þessum dómi, því þetta er sem sagt í tíð eldri laga, en við skulum bara skoða það að Hæstiréttur er að leysa málið, meðal annars á þeim grundvelli að þarna hefði hugsanlega verið riftanlegt eftir hundrað þrítugustu og sjöundu grein. Það var beðið of lengi með að fara með bréfið í þinglýsingu, þannig að þarna var þetta riftanlegt og þarna var fallist á að kröfuhafinn ætti ekki veðkröfu heldur almenna kröfu, veðrétturinn hafði fallið niður. Ef við síðan skoðum næsta dóm, það er þessi dómur frá fimm hundruð og fimm, tvö þúsund og fimmtán. Það er APA gegn þrotabúi IEMI, fimm hundruð og fimm, tvö þúsund og fimmtán. Þetta er flugrekstrarfélag, eða flugrekandi sem að gerði þjónustusamning við þetta APA, og í þessum samningi voru á kvæði um að greiðslur fyrir þjónustuna ættu að renna inn á handveðsettan reikning í Landsbankanum og það var gerður sérstakur handveðssamningur, en Landsbankinn hafði ekki fallist á að vera, sem sagt, veita þjónustuna og þarna hafði raunverulega ekki verið gengið frá, sem sagt tryggilega og fylgt þeim, fylgt þeim skilyrðum sem eru fyrir stofnun handveðs, eða sem sagt fyrir handveði. Og þar með var ekki fallist á að, raunverulega, hann ætti veðkröfu, þó að það hafi verið um það samið. Það vantaði allar þessar ráðstafanir sem þurfti að ganga frá til þess að gildur handveðssamningur hefði komist á og komist til framkvæmda. Og síðan er það bara þessir tveir dómar þarna, sjö hundruð fimmtíu og átta, tvö þúsund og fjórtán og tvö hundruð fjörutíu og fimm, tvö þúsund og þrettán. Þeir eru bara til að minna ykkur á að, að til viðbótar náttúrlega þurfa öll önnur skilyrði [HIK:veðsamn] eða sem sagt fyrir stofnun veðréttar að vera fyrir hendi. Í fyrri dómnum, sjö hundruð fimmtíu og átta tvö þúsund og fjórtán, Lundur í Þingeyjarsveit, var spurning hvort að lundurinn hefði verið veðsettur. Það var spurning raunverulegum raunverulega um hvort að eigandinn hefði sannarlega skrifað upp á tryggingarbréfið þar sem var verið að veðsetja, eða tryggja greiðslu ákveðinna skulda með þessari fasteign. Og það var sem sagt, þar var niðurstaðan sú að það hefði ekki réttur aðili skrifað undir veðsetningin eða tryggingarbréfið. Nú, í tvö hundruð fjörutíu og fimm, tvö þúsund og þrettán. þar var hins vegar ekki uppfyllt skilyrði hlutafélagalaga um að stjórn hefði undirritað veðsamninginn. Það er að segja, þarna segir Hæstiréttur: þurfti samþykki stjórnar til að veðsetja, í þessu tiltekna tilviki, þetta var óvenjuleg og mikilsháttar ráðstöfun í skilningi hlutafélagalaga. Þess vegna átti stjórnin að skrifa undir. Hún gerði það ekki og þar með er ekki komin á gildur samningur um veð. Þannig að sjö hundruð, fimmtíu og átta, hvort að réttur aðili hafði, eða sem sagt, hvort að undirritun hafi átt sér stað af eiganda, og svo tvö hundruð, fjörutíu og fimm, þá erum við komin líka út í umboð stjórnar og fyrirsvar félaga og þar var ekki fylgt því skilyrði að félagsstjórnin hefði skrifað undir með réttum hætti. Þá erum við komin að lokum bara í aðra málsgrein. Við vorum búin að tala um þriðju málsgreinina, það er að segja tengsl [HIK:þriðj] hundruðustuog tíundu greinar búskrafna við veðsettar eignir. Það er, var stefnan, sú, sú stefna mörkuð við setningu gjaldþrotaskiptalaga, nítján hundruð níutíu og tvö, að tryggja betur veðréttindin, passa upp á það að skiptastjóri dragi það ekki von úr viti að úthluta eign sem væri veðsett, ef hann gæti til dæmis leigt út veðsetta eign og andvirði hrykki til greiðslu almennra krafna, það væri andstætt réttarverndinni sem að, veðrétti, veðrétti er, eða sem sagt bara, andstætt eignarrétti og eignarréttarhugtakinu, þannig að það var alveg skýrt kveðið á um að andvirði veðsettra eigna fer til veðkröfuhafa, að svo miklu leyti sem eignin hrekkur til greiðslu þeirra. Og henni verður ekki varið til greiðslu annarra skulda en þeirra sem raunverulega tengist hinni veðsettu eign og tekjur af hinni veðsettu eign, þær, hún, þær renna til veðkröfuhafa, ekki til almennra krafna eða annarra kröfuhafa við gjaldþrotaskiptin. Varðandi aðra málsgrein, þá er í því til viðbótar bara almenn atriði. Að ef þetta eru tveir eða fleiri sem mega veðrétt eða tryggingarréttindi sömu eign, þá fer þetta bara eftir almennum reglum. Það er að segja, þetta þýðir raunverulega fyrst borgast upp fyrsti veðréttur, og svo annar veðréttur og svo þriðji veðréttur. Og þarna koma til framkvæmda, fyrning vaxta til dæmis og svo framvegis, ef um er að ræða veðsettar eignir, þannig að [UNK] bara almennar reglur sem gilda um innbyrðis röðun og innbyrðis réttarstöðu veðkröfuhafa, ef að þeir eiga veð í sömu eign. Og, auðvitað, og svo aðeins verið að tala um óþinglýst réttindi á grundvelli almenns lögveðs. Að þau ganga þó á eftir réttindum annarra. Þannig að það bara, þið, í sjálfu sér, þetta er bara bein orðskýring og ekkert annað um það að segja. En það er bara þessi dómur sem er ekkert, hérna, varðar kannski lítið skipti við gjaldþrotaskipti en það er samt ágreiningur sem kom upp við gjaldþrotaskipti. Það er að segja dómur hundrað sextíu og þrjú, tvö þúsund og níu sem er þarna undir kafla, fimm, fjögur, þrjú. Þar er ágreiningur um það hvort að veðsetning á vörubirgðum hefðu færst yfir við ráðstöfun þessarar vörubirgða. Og er sem sagt, var spurning hvort að ráðstöfun eða [HIK:veðs] veðsetning á vörubirgðum hefði farið yfir á, hérna, önnur verðmæti sem komu í staðinn. Og í sjálfu sér er þetta er bara eignarréttarleg pæling, þú veist, hvenær færist, og það er bara innan úr eigna- og veðrétti. Hvenær færist veðréttur yfir á önnur andvirði, það er yfirfærsla veðréttar. Og þarna í reynd var niðurstaðan að, að það þyrfti að skoða hvenær viðskiptin áttu sér stað. Það var skoðun grandsemi aðila við þessi tilteknu viðskipti og niðurstaðan varð sú að veðrétturinn hafði í reynd færst yfir á verðmætin sem komu í staðinn, með öðrum orðum fyrir, grandsemi var sönnuð og þar með, var, var talið að skilyrði, annarrar málsgreinar þrítugustu og fjórðu greinar, samanber annarrar málsgreinar tuttugustu og sjöundu greinar laga um samningsveð, hefði félaginu verið óheimilt að skipta út vörubirgðum sínum eða framselja þær eftir að hann fékk birta greiðsluáskorun. Og, og hérna, þannig í, raunverulega, var talið að veðréttur hefði færst yfir á [HIK:and], sem sagt færst yfir á andvirði þessarar veðsettu vörubirgða. Raunverulega bara þarna erum við að sjá, [HIK:hvernig] hvað það getur verið flókið þegar þetta kemur til skiptastjóra, þarna gæti hann þurft að leysa úr svona eignarréttarlegum flækjum.


Kröfur í þrotabú

Jæja, þá erum við komin aftur í, í, því miður erum við neydd til þess að halda kennslunni áfram með þessum hætti, að kenna í fjarkennslu. Ég ætla hérna að halda áfram með kennslu um kröfur í þrotabú, byrja þar sem frá var horfið á glæru, við skulum sjá, við vorum búin að fara hér yfir fyrstu glæruna þar sem er fjallað um innköllun og aðra glæruna þar sem er fjallað um kröfulýsingarfrestinn og meðferð kröfulýsinga við vorum byrjuð að fjalla um hundruðustu og níundu og hundruðustu og tíundu grein vorum komin hér þar sem fjallað er um það hvernig, í hvaða röð, sem sagt, við erum að fjalla um búskröfur, kröfur eftir hundruðustu og tíundu grein gjaldþrotaskiptalaga. Má ég sjá, við vorum komin hingað í þessa glæru hér. Við vorum búin að fjalla um það að í hundruðustu og tíundu grein er fjallað um þær kröfur sem falla á búið eftir upphaf skipta. Þær eru kallaðar búskröfur, og það er innbyrðis vægi þeirra, það er að segja: það er innbyggð goggunarröð, fyrst er greitt eftir fyrsta tölulið, svo annan tölulið, svo þriðja og svo fjórða. Það sem við erum að fjalla um núna er, við vorum að fjalla um skiptakostnað, það var undir lið fimm, þrír, þrír og þar voru tveir dómar sem við fjölluðum um. Síðan er í kafla fimm, þrjú, þrír, fjórir á glærunni vera að fjalla um það, að í þriðja tölulið eru kröfur sem hafa orðið til á hendur þrotabúinu eftir uppkvaðningu skipta. Í þessari dómasúpu í þessum sex dómum sem þar eru undir er einn dómur sem raunverulega fellur undir annan tölulið. Ég set hann þar vísvitandi til að minna ykkur á að það skiptir máli, að því að þetta er innbyrðis goggunarröð, þá skiptir máli hvar krafa, hvar kröfu er skipað þegar metið er hundraðasta og tíunda grein, í þessu tilviki þá, ef við tökum bara þann dóm strax, að það er sem sagt dómur, sextíu og tvö, tvö þúsund og fjórtán og hann varðar kröfu Fjármálaeftirlitsins um eftirlitsgjald með fjármálastofnunum. Þetta varðar raunverulega slit á gamla MP banka, sem heitir núna þegar að þarna er komið við sögu EA fjárfestingafélag og þarna var sem sagt deila um það hvar ætti að skipa þessu eftirlitsgjaldi, en Hæstiréttur kemst að þeirri niðurstöðu að opinber gjöld sem lögð eru á þrotabú vegna starfsemi þess eftir upphaf gjaldþrotaskipta teljist til skiptakostnaðar eftir öðrum tölulið, hundruðustu og tíundu greinar. Það er bara það sem ég er að taka fram hér og vekja athygli á, að það skiptir gríðarlegu máli og hér þarf bara að skoða efnisréttinn, eru þetta skiptakostnaður, er þetta gjöld, sem verða kostnað af skiptunum, og hér segir Hæstiréttur að eftirlitsgjaldið sé það, eða er þetta kröfur sem verða til á hendur þrotabúinu með samningum skiptastjóra eða vegna tjóns sem búið bakar öðrum, og þarna sem sagt, þessi gjöld eru hvorki vegna samninga, skiptastjóra né tjóns sem búið bakar öðrum. En það átti til dæmis við um um launakostnaðinn þarna í tvö hundruð, þrjátíu og sjö, tvö þúsund og átta og svo líka til dæmis lögmannskostnaðinn í sex hundruð, tvö þúsund og ellefu, það er að segja Gengislánamáli Elviru og Sigurðar gegn Frjálsa. Nú, ég set líka dóm númer nítján tvö þúsund og þrettán þarna inn, þarna er bara til að minna ykkur á tengslin milli hundruðustu og tíundu greinar og hundruðustu og átjándu greinar í þessum dómi nítján tvö þúsund og þrettán, það var einfaldlega þannig að þar var móðurfélag sem var gjaldþrota sem síðar óskaði eftir gjaldþrotaskiptum á dótturfélagi. Skiptastjóri dótturfélagsins taldi að, að dótturfélagið ætti kröfu á hendur móðurfélaginu og taldi meðal annars að móðurfélagið hefði valdið dótturfélaginu tjóni og vildi koma að bótakröfu í skipti móðurfélagsins en kröfulýsingarfrestur var löngu liðinn. Þetta var bótakrafa, og studd við þriðja tölulið hundruðustu og tíundu greinar gjaldþrotaskiptalaga og vildi koma henni að á grundvelli fimmta töluliðar er hundruðustu og átjándu greinar. Á það var ekki fallist, einfaldlega vegna þess að það var ekki talin hafa stofnað til bótakröfu. Nú, síðan er það að lokum, þá, hérna þarf að skoða hvenær krafa stofnast og það er, um það fjallaði þessi dómur, sjö hundruð, þrjátíu og fimm, tvö þúsund og sextán, þetta er raunverulega endurreikningur á gengisláni. Spurningin var hvort þetta væri skaðabótakrafa eða endurkrafa og Hæstiréttur hafi komist að því að um endurkröfu væri að ræða. Þessi endurkrafa hafði þá stofnast áður en bankinn, sem var þarna í slitum, fór í þau, sem sagt var tekinn til slita. Þar með hafði, var þetta ekki skaðabótakrafa sem hafði stofnast eftir upphaf skipta, heldur raunverulega bótakrafa eða endurkrafa vegna endurútreiknings sem hafði orðið til fyrir úrskurð um slit, þannig að, áður en [UNK] raunverulega fyrir þann tíma að úrskurðardagur var og þar með var ekki fallist á búskröfu í því máli. Nú, síðan er fjórðai töluliðurinn, það fjallar um kröfur sem verða til eftir frestdag, sem eru samþykktar af aðstoðarmanni við greiðslustöðvun eða umsjónarmanni með nauðasamningum. Það eru ákveðin skilyrði. Þau hafa, þurfa að hafa verið samþykkt og ekki nóg með það, þær þurfa að uppfylla efnisskilyrðin, sem eru til staðar í nítjándu til tuttugustu og fyrstu greinar. Þær þurfa að hafa með öðrum orðum, að vera heimilar eftir þessum ákvæðum. Og það hefur verið fjallað um það og við erum ekki að endurtaka þá umfjöllun sem var hjá Benedikt um nítjándu til tuttugustu og fyrstu grein hér vísum við bara beint í hana. En það eru þarna, við tökum fyrst þessa tvo dóma sem eru kenndir við þrotabú Dröfn, Drafnar og þrotabú Brynjólfs. Í báðum skiptunum var um að ræða bókhaldskostnað í þrotabúi Drafnar, þá var það aðstoðarmaður í greiðslustöðvun sem hafði raunverulega sagt í bréfi að það væri ekki mikil, miklar forsendur fyrir áframhaldandi rekstri þessarar fasteignaþjónustu sem um tefldi og síðan óskaði hann eftir bókhaldsaðstoð. Þessi bókhaldsaðstoð var veitt, en krafa vegna hennar ógreidd, komst ekki að í fjórða, eftir fjórða tölulið, hundruðustu tíundu greinar af því að hún var ekki öllum kröfuhöfum til hagsbóta, uppfyllti ekki skilyrði nítjándu til tuttugustu og fyrstu greinar, jafnvel þótt að aðstoðarmaðurinn hefði samþykkt hana. Nú í, í hinu þrotabúi Brynjólfs, þá var það þannig að aftur, þar var veitt samþykki fyrir bókhaldsþjónustu, en þarna var spurning: hafði bókhaldsþjónustan átt rétt á sér og þar kom fram að ef að bókhaldið hefði verið réttilega fært og lagfært þá hefði hugsanlega verið möguleiki á endurgreiðslubeiðni frá verðjöfnunarsjóði sjávarútvegsins. Þar var þessi bókhaldsþjónusta sannarlega hafa verið til hagsbóta fyrir kröfuhafana og því var samþykkt að ógreidd bókhaldsþjónustukostnaður færi þarna undir sem fjórði töluliður, hundruðustu og tíundu greinar. Síðan er það þarna til samanburðar, þessi dómur frá nítján hundruð níutíu og fjögur á blaðsíðu, tvö þúsund, þrjú hundruð, fimmtíu og sex. Þarna er um að ræða verksamning, þetta var verktakafyrirtæki sem var tekið til gjaldþrotaskipta og þetta er krafa sem verður til á greiðslustöðvunartímabili. Lánveitingin var veitt til þess að halda áfram með verk. Og hver veitti lánið? Það var Sjóvá almennar tryggingar. Af hverju veittu Sjóvá almennar tryggingar lánið? Jú, þeir höfðu keypt, eða verktakinn hafði keypt hjá Sjóvá almennum svona verktryggingu, sem tryggði þá greiðslu bóta, ef verktakinn félli frá verkinu af einhverjum nánar tilgreindum ástæðum. Nú, þar með var niðurstaðan sú að, að þarna var ekki alveg óyggjandi að lánveitingin hafi verið til þess fallin að styrkja hag kröfuhafa við gjaldþrot er til þess kæmi. Í reynd var þarna, það má eiginlega líta þannig á það og maður sér að Hæstiréttur er að velta fyrir sér, þarna er Sjóvá almennar tryggingar, þeir hefðu alltaf þurft að veita lánið, það hefði verið almenn krafa, en með því að veita þetta lán, eða fyrirgefið þið, Sjóvá almennar tryggingar, hefði allt þurft að greiða, greiða skaðabæturnar vegna verktryggingarinnar, en með því að veita lánið þá hugsanlega var búið að umbreyta skaðabótakröfu sem er almenn krafa yfir í einhvers konar búskröfu eftir fjórða tölulið, hundruðustu og tíundu greinar. það er svona, það er undirliggjandi í þessum dómi. Og það var svo mikill vafi sem lék á að lagaskilyrði, fjórða töluliðar, hundruðustu og tíundu greinar eða samsvarandi já, eða sem sagt að þessi ákvæði væru uppfyllt og það var ekki talið rétt að veita þennan forkaupsrétt. Aðeins áður en að við ljúkum yfirferðinni yfir hundruðustu og tíundu grein. Ég vek athygli ykkar á samspili fyrstu málsgreinar, hundruðustu og tíundu greinar og þriðju málsgreinar hundruðustu og elleftu greinar þar sem fjallað er um veðkröfur. [UNK] þannig að í hundruðustu og elleftu grein er fjallað um veðkröfur og þar er sérstaklega tekið á búskröfum og það má ekki, á íslensku, þýðir það sem þarna kemur fram, það þýðir raunverulega það að það má ekki greiða aðrar búskröfur af andvirði veðsettra eigna en þær kröfur sem raunverulega stafa af umönnun eða vörslu hinna veðsettu eigna. Það á ekki að nota andvirði veðsettra eigna til að greiða kostnað af öðrum eignum, eða af skiptum almennt. Búskröfur, sem sagt, það, það á raunverulega bara að verja, það á bara að borga búskröfur af andvirði veðsettra eigna svo fremi sem þær tengjast hinum veðsettu eignum, en ekki öðrum búskröfum. Það er að koma í veg fyrir að [HIK:eignar] veðrétturinn skerðist og að, að honum verði varið til greiðslu annarra krafna en þeirra sem tengjast beinlínis hinu veðsetta verðmæti. Að sama skapi er búið að kveða á um það að, að tekjur af hinu veðsetta gangi að sjálfsögðu bara til þeir sem eiga veðkröfur. Nú, þá er komið að hundruðustu og elleftu grein gjaldþrotaskiptalaga. Þar er verið að fjalla um veðkröfur. Og ég vísa hér almennt til umfjöllunar um veð og gildi veðsetningar í veðrétti, eða sem sagt eignarrétti. Það er þannig að, að það er sem sagt ekkert nýtt hér, ég meina við skoðum hvort að veðréttur haldi gildi sínu eftir reglum sem gilda um stofnun veðréttar og veðsetningar. Hins vegar vil ég aðeins svona, það er eitthvað sem við göngum út frá að þið þekkið. En til viðbótar þá verðið þið að hafa í huga tengsl krafna og reglna þessa kafla um stöðu krafna við gjaldþrotaskipti og reglna tuttugasta kafla gjaldþrotaskiptalaga um riftun, eða sem sagt ráðstafana þrotamanns. Og það eru tvær riftunarreglnanna sem fjalla um riftun veðréttar, það er hundrað þrítugasta og sjöunda grein, það má rifta ef veitt er veð til tryggingar eldri skuldar, það er að segja þetta er ekki samtímis lán og veðsetning. þá má rifta veðsetningunni, það er hundrað þrítugasta og sjöunda grein, og síðan hundrað þrítugasta og áttunda grein að, [HIK:veð] ef þetta eru aðfararveð, sem sagt fjarnám, kyrrsetning, löggeymsla, að þá fellur hún sjálfkrafa niður við úrskurð um töku bús til gjaldþrotaskipta sex til tuttugu og fjóra mánuði aftur í tímann, fer eftir því hvort um er að ræða nákomna eða aðra sem eru ekki nákomnir. Þetta er, þetta er ákveðin svona, hafa þetta í huga, en náttúrulega ef að búið er að rifta veðrétti, þá er þetta ekki veðkrafa, þá er þetta bara almenn krafa. En ég er með nokkra dóma þarna almennt, svona um gildi veðsetningar og hvernig veðsetningar horfa við þrotabúum. Þarna er fyrst Sparisjóður Vestmannaeyja sem gerði kröfu í þrotabú útgerðarfélagsins Bjarma. Það er dómur, tvö hundruð áttatíu og tvö, tvö þúsund og fimm, undir kafla fimm, fjórir, tveir. Og þarna, þið vitið, það eru lög um stjórn fiskveiða, og síðan er í lögum um samningsveð sagt að það sé óheimilt að veðsetja fiskveiðiheimildir sér, en þær geti hins vegar verið veðsettar með andlagi sem, hægt, sem sagt, oftast er það þannig, sem sagt, ef, ef að skip er veðsett og á það er skráður, skráðar varanlegar aflaheimildir, að þá eru þær veðsettar að falla undir, sem sagt með hinu skráða verðmæti. En þarna háttaði svo til að skipið sem að þessar varanlegu fiskveiðiheimildir var skráð á, það var sokkið, það hafði farist, það var ekki neitt annað skip sem að útgerðarfélagið hafði yfir að ráða sem að gæti þá skráð þessar varanlegu fiskveiðiheimildir á, þannig að skiptastjórinn seldi þær. Og þá lýsti Sparisjóðurinn og sagði veðkröfu, sagðist eiga veð yfir andvirði þessara fiskveiðiheimilda sem skiptastjórinn var þarna búinn að selja. Niðurstaða Hæstaréttar: Nei, það er óheimilt að veðsetja þær einar og sér og það er skilyrði að þær, veðrétturinn er algert skilyrði að þær séu skráðar á bát og það var ekki möguleiki því að þarna var báturinn á hafsbotni, þannig að þarna var krafa Sparisjóðsins sem almenn krafa en ekki veðkrafa, sem sagt veðrétturinn féll niður með, þegar að skipið fórst í reynd. Nú, svo er þessi eldri dómur frá nítján hundruð og níutíu á blaðsíðu sextán hundruð níutíu og átta, það sem ég vil að þið takið út úr þessum dómi, það er einfaldlega það að, að, að þarna leið, sem sagt það liðu, átta mánuðir, áður en tryggingarbréf var [HIK:þing], tryggingarbréfi var þinglýst og þegar að því var þinglýst þá var einn mánuður í úrskurðardaginn. Og þarna, ef við tökum í burtu allt réttarfarið í þessum dómi, því þetta er sem sagt í tíð eldri laga, en við skulum bara skoða það að Hæstiréttur er að leysa málið, meðal annars á þeim grundvelli að þarna hefði hugsanlega verið riftanlegt eftir hundrað þrítugustu og sjöundu grein. Það var beðið of lengi með að fara með bréfið í þinglýsingu, þannig að þarna var þetta riftanlegt og þarna var fallist á að kröfuhafinn ætti ekki veðkröfu heldur almenna kröfu, veðrétturinn hafði fallið niður. Ef við síðan skoðum næsta dóm, það er þessi dómur frá fimm hundruð og fimm, tvö þúsund og fimmtán. Það er APA gegn þrotabúi IEMI, fimm hundruð og fimm, tvö þúsund og fimmtán. Þetta er flugrekstrarfélag, eða flugrekandi sem að gerði þjónustusamning við þetta APA, og í þessum samningi voru á kvæði um að greiðslur fyrir þjónustuna ættu að renna inn á handveðsettan reikning í Landsbankanum og það var gerður sérstakur handveðssamningur, en Landsbankinn hafði ekki fallist á að vera, sem sagt, veita þjónustuna og þarna hafði raunverulega ekki verið gengið frá, sem sagt tryggilega og fylgt þeim, fylgt þeim skilyrðum sem eru fyrir stofnun handveðs, eða sem sagt fyrir handveði. Og þar með var ekki fallist á að, raunverulega, hann ætti veðkröfu, þó að það hafi verið um það samið. Það vantaði allar þessar ráðstafanir sem þurfti að ganga frá til þess að gildur handveðssamningur hefði komist á og komist til framkvæmda. Og síðan er það bara þessir tveir dómar þarna, sjö hundruð fimmtíu og átta, tvö þúsund og fjórtán og tvö hundruð fjörutíu og fimm, tvö þúsund og þrettán. Þeir eru bara til að minna ykkur á að, að til viðbótar náttúrlega þurfa öll önnur skilyrði [HIK:veðsamn] eða sem sagt fyrir stofnun veðréttar að vera fyrir hendi. Í fyrri dómnum, sjö hundruð fimmtíu og átta tvö þúsund og fjórtán, Lundur í Þingeyjarsveit, var spurning hvort að lundurinn hefði verið veðsettur. Það var spurning raunverulegum raunverulega um hvort að eigandinn hefði sannarlega skrifað upp á tryggingarbréfið þar sem var verið að veðsetja, eða tryggja greiðslu ákveðinna skulda með þessari fasteign. Og það var sem sagt, þar var niðurstaðan sú að það hefði ekki réttur aðili skrifað undir veðsetningin eða tryggingarbréfið. Nú, í tvö hundruð fjörutíu og fimm, tvö þúsund og þrettán. þar var hins vegar ekki uppfyllt skilyrði hlutafélagalaga um að stjórn hefði undirritað veðsamninginn. Það er að segja, þarna segir Hæstiréttur: þurfti samþykki stjórnar til að veðsetja, í þessu tiltekna tilviki, þetta var óvenjuleg og mikilsháttar ráðstöfun í skilningi hlutafélagalaga. Þess vegna átti stjórnin að skrifa undir. Hún gerði það ekki og þar með er ekki komin á gildur samningur um veð. Þannig að sjö hundruð, fimmtíu og átta, hvort að réttur aðili hafði, eða sem sagt, hvort að undirritun hafi átt sér stað af eiganda, og svo tvö hundruð, fjörutíu og fimm, þá erum við komin líka út í umboð stjórnar og fyrirsvar félaga og þar var ekki fylgt því skilyrði að félagsstjórnin hefði skrifað undir með réttum hætti. Þá erum við komin að lokum bara í aðra málsgrein. Við vorum búin að tala um þriðju málsgreinina, það er að segja tengsl [HIK:þriðj] hundruðustuog tíundu greinar búskrafna við veðsettar eignir. Það er, var stefnan, sú, sú stefna mörkuð við setningu gjaldþrotaskiptalaga, nítján hundruð níutíu og tvö, að tryggja betur veðréttindin, passa upp á það að skiptastjóri dragi það ekki von úr viti að úthluta eign sem væri veðsett, ef hann gæti til dæmis leigt út veðsetta eign og andvirði hrykki til greiðslu almennra krafna, það væri andstætt réttarverndinni sem að, veðrétti, veðrétti er, eða sem sagt bara, andstætt eignarrétti og eignarréttarhugtakinu, þannig að það var alveg skýrt kveðið á um að andvirði veðsettra eigna fer til veðkröfuhafa, að svo miklu leyti sem eignin hrekkur til greiðslu þeirra. Og henni verður ekki varið til greiðslu annarra skulda en þeirra sem raunverulega tengist hinni veðsettu eign og tekjur af hinni veðsettu eign, þær, hún, þær renna til veðkröfuhafa, ekki til almennra krafna eða annarra kröfuhafa við gjaldþrotaskiptin. Varðandi aðra málsgrein, þá er í því til viðbótar bara almenn atriði. Að ef þetta eru tveir eða fleiri sem mega veðrétt eða tryggingarréttindi sömu eign, þá fer þetta bara eftir almennum reglum. Það er að segja, þetta þýðir raunverulega fyrst borgast upp fyrsti veðréttur, og svo annar veðréttur og svo þriðji veðréttur. Og þarna koma til framkvæmda, fyrning vaxta til dæmis og svo framvegis, ef um er að ræða veðsettar eignir, þannig að [UNK] bara almennar reglur sem gilda um innbyrðis röðun og innbyrðis réttarstöðu veðkröfuhafa, ef að þeir eiga veð í sömu eign. Og, auðvitað, og svo aðeins verið að tala um óþinglýst réttindi á grundvelli almenns lögveðs. Að þau ganga þó á eftir réttindum annarra. Þannig að það bara, þið, í sjálfu sér, þetta er bara bein orðskýring og ekkert annað um það að segja. En það er bara þessi dómur sem er ekkert, hérna, varðar kannski lítið skipti við gjaldþrotaskipti en það er samt ágreiningur sem kom upp við gjaldþrotaskipti. Það er að segja dómur hundrað sextíu og þrjú, tvö þúsund og níu sem er þarna undir kafla, fimm, fjögur, þrjú. Þar er ágreiningur um það hvort að veðsetning á vörubirgðum hefðu færst yfir við ráðstöfun þessarar vörubirgða. Og er sem sagt, var spurning hvort að ráðstöfun eða [HIK:veðs] veðsetning á vörubirgðum hefði farið yfir á, hérna, önnur verðmæti sem komu í staðinn. Og í sjálfu sér er þetta er bara eignarréttarleg pæling, þú veist, hvenær færist, og það er bara innan úr eigna- og veðrétti. Hvenær færist veðréttur yfir á önnur andvirði, það er yfirfærsla veðréttar. Og þarna í reynd var niðurstaðan að, að það þyrfti að skoða hvenær viðskiptin áttu sér stað. Það var skoðun grandsemi aðila við þessi tilteknu viðskipti og niðurstaðan varð sú að veðrétturinn hafði í reynd færst yfir á verðmætin sem komu í staðinn, með öðrum orðum fyrir, grandsemi var sönnuð og þar með, var, var talið að skilyrði, annarrar málsgreinar þrítugustu og fjórðu greinar, samanber annarrar málsgreinar tuttugustu og sjöundu greinar laga um samningsveð, hefði félaginu verið óheimilt að skipta út vörubirgðum sínum eða framselja þær eftir að hann fékk birta greiðsluáskorun. Og, og hérna, þannig í, raunverulega, var talið að veðréttur hefði færst yfir á [HIK:and], sem sagt færst yfir á andvirði þessarar veðsettu vörubirgða. Raunverulega bara þarna erum við að sjá, [HIK:hvernig] hvað það getur verið flókið þegar þetta kemur til skiptastjóra, þarna gæti hann þurft að leysa úr svona eignarréttarlegum flækjum.