Zacznij uczyć się tej lekcji już teraz

Arantik | Science and Technology, سفر در زمان و پارادوکس های آن (2)

سفر در زمان و پارادوکس های آن (2)

پس طبق قانون دوم ترمودینامیک جهان هیچوقت نمی‌تونه

به وضعیتی که قبلا توش بوده برگرده. پس سفر به گذشته فعلا منتفیه.

اما حالا میخوام کلا از یه دید دیگه به همه چی نگاه کنم.

اگه کلا چیزی به نام زمان وجود خارجی نداشته باشه چی؟

اگه زمان فقط زاییده‌ی ذهن ما باشه چی؟

یکی از نظریات جدیدی که سعی کرده جهانو توصیف کنه،

نظریه‌ی Block Universe یا جهان توده هست.

طبق این نظریه، کل زمان و کل فضا به صورت یه توده‌ی فضا-زمانه،

یعنی گذشته و حال و آینده همه با هم هم زمان وجود دارن،

اینجوری نیست که گذشته دیگه از بین رفته باشه یا آینده هنوز ایجاد نشده باشه.

گذر زمانم فقط یه توهمه.

با یه مثال سعی می‌کنم یه مقدار قضیه رو روشن‌ترش کنم.

فرض کنید من از اراک سوار ماشین میشم حرکت میکنم برم به سمت تهران.

وسطای راه میرسم به قم. الان قم میشه زمان حال.

اراک میشه زمان گذشته، تهرانم میشه زمان آینده.

اما اراک یعنی گذشته، الان دیگه از بین رفته؟

نه، هنوزم هستش، فقط من ازش اومدم بیرون.

تهران یا آینده چی؟ اونم همین الان وجود داره فقط من هنوز بهش نرسیدم.

این نظریه‌ی بلاک یونیورس هم یه همچین ایده‌ای داره.

یعنی گذشته و حال و آینده همه با هم همزمان وجود دارن، این ماییم که داریم توی این

زمانا جابجا میشیم، دقیقا مث همون حالتی که بین مکانای مختلف جابجا میشیم.

ایده‌ی جالبیه اما یه سوالی که پیش میاره اینه که اگه آینده‌ی جهان

همین الان دقیقا تعیین شده، پس دیگه چیزی به نام اختیار دیگه معنی نداره دیگه؟‌

یعنی همه چیز از قبل تعیین شده، من دیگه هیچ اختیاری از خودم ندارم،

همه‌چیز دقیقا همونجوری میشه که باید بشه.

یه موضوعی که خیلی ذهن دانشمندا رو مشغول کرده، پیدا کردن یه ارتباطی

بین دو تا از بزرگترین نظریه‌های فیزیکه، یعنی نسبیت و کوانتوم.

نسبیت با اجسام خیلی بزرگ کار داره مث ستاره‌ها و سیارات و گرانش بین اینا،

اما کوانتوم با چیزای خیلی کوچیک سروکار داره مث اتما و ذرات زیراتمی.

بین این دو تا نظریه یه اختلافاتی وجود داره برای همین دانشمندا فکر می‌کنن اگه بتونن

یه چیز واحدی بدست بیارن که هم شامل نسبیت باشه هم شامل کوانتوم،

احتمالا جواب خیلی از سوالای اساسیمونو میتونیم بگیریم.

تو دهه‌ی 1960 دو تا دانشمند آمریکایی به نام جان ویلر (John Archibald Wheeler)

و برایس دویت (Bryce DeWitt) سعی کردن این کارو انجام بدن.

ویلر و دویت تونستن یه معادله‌ی پیچیده به دست بیارن که

یه ارتباطی بین جهان هستی و کوانتوم برقرار میکرد.

اما این وسط یه اتفاق خیلی عجیبی افتاد. زمان از تو این معادله حذف شده بود!

یعنی بعد از اینکه سعی کردن یه ارتباطی بین نسبیت و

کوانتوم بدست بیارن، دیگه عملا نیازی به زمان نبود.

هرچند این معادله که معروف به معادله‌ی ویلر-دویت،

مخالفم داره اما اگه واقعا درست باشه چی؟

یعنی فرض کنید این نظریه‌های نسبیت و کوانتوم رو وقتی که تک‌تک

کشف کردیم، زمان توشون دخیل بوده، بدون زمان بی‌معنی بودن اما وقتی که

یه نظریه‌ی کامل‌تر کشف بکنیم که شامل هردوی اینا باشه و یه دید خیلی کامل‌تری از دنیا

به ما بده، زمان از توش حذف میشه یعنی عملا چیزی به نام زمان توی دنیا وجود نداشته.

فعلا که هیچکس جواب این سوالا رو نمیدونه،

همچنان مجبوریم صبر کنیم ببینیم در آینده چی پیش میاد.

حالا بریم یه نگاهی بندازیم به تناقضاتی که سفر تو زمان میتونه برامون پیش بیاره.

یعنی اگه بخوایم به گذشته یا آینده سفر کنیم چه پارادوکس‌هایی پیش میاد.

همین پارادوکسا از نظر منطقی میتونن سفر در زمانو منتفی کنن،

هرچند برای بعضیاشونم یه جوابایی پیدا شده که البته بعضا خیلی هم دقیق نیستن.

شماره‌ی یک: پارادوکس پدربزرگ:

پارادوکس پدربزرگ یکی از معروف‌ترین پارادوکسایی

که تو بحث سفر به گذشته وجود داره.

خلاصه‌ش اینه که شما سفر کنید به گذشته، بعد یکی از عواملی

که باعث به وجود اومدن خود شما شده رو از بین ببرید.

مثلا فرض کنید شما به گذشته سفر می‌کنید و پدربزرگتونو

قبل از اینکه ازدواج کنه و پدر شما رو به دنیا بیاره، می‌کشید!

اینجا یه تناقض پیش میاد. پدربزرگ شما مرده در نتیجه

پدر شما هم اصلا به دنیا نمیاد در نتیجه شما هم در آینده اصلا به دنیا نمیایید.

پس کی پدربزرگ شما رو کشته؟

یکی از جوابایی که به این پارادوکس میدن، جهانای موازیه.

در مورد جهانای موازی یه ویدیوی کامل دارم که لینکشو

این بالا میذارم اگه علاقه داشتید میتونید ببینید.

جوابی که به این پارادوکس میدن اینه که بعد از اینکه شما پدربزرگ خودتونو کشتید،

اگه به زمان خودتون برگردید میبینید که اصن شخصی با هویت شما وجود نداشته!

شما با حذف پدربزرگتون، اون دنیایی که توش بودیدو کاملا تغییر دادید.

در عوض یه دنیای دیگه‌ای ایجاد شده که پدربزرگ و پدر شما اونجا وجود دارن و

شما هم اونجا هستید. همون بحثی که تو ویدیوی جهانای موازی داشتیم.

شماره‌ی دو: پارادوکس فرمی:

پارادوکس فرمی در اصل مربوط به یه موضوع دیگه‌س

اما خب تو بحث سفر در زمانم می‌تونیم ازش استفاده کنیم.

طبق این پارادوکس می‌تونیم بگیم اگه سفر به گذشته امکان‌پذیره،

پس چرا همین الان تعداد زیادی مسافر از آینده نداریم؟

یه جوابی که میشه بهش داد اینه که خب من اگه

از آینده اومده باشم احتمالا نیازی نیست به همه بگم.

شاید اون افرادی که از زمان آینده به زمان ما میان هویت خودشونو کاملا مخفی

نگه میدارن تا اون ماموریتی که براش اومدن لو نره.

سال 2009 استفن هاوکینگ یه آزمایشی برای رد کردن سفر به گذشته انجام داد.

یه مهمونی مخفی ترتیب داد اما تاریخ و ساعت شروع مهمونی رو به هیچکس نگفت.

فقط روی یه دعوتنامه محل دقیق برگزاری مهمونی با ساعت و تاریخشو نوشت.

هدفش این بود که فقط افرادی که در آینده از موضوع این مهمونی

با خبر میشن و توانایی سفر به گذشته هم دارن، بیان به مهمونی.

اما وقتی ساعتش گذشت و هیچکس نیومد، استفن هاوکینگ

نتیجه گرفت که هیچکس نتونسته از آینده به گذشته سفر کنه.

هرچند همونطور که گفتم به نظرم ممکنه که افرادی که از آینده میان،

به هر دلیلی تمایلی برای نشون دادن خودشون نداشته باشن.

یا شایدم سفر به گذشته واقعا غیرممکنه.

شماره‌ی سه: پارادوکس علیت معکوس:

طبق قانون علیت، هر معلولی یه علتی داره.

مثلا وقتی من دستامو به هم میزنم، صدا تولید میشه.

این صدا معلوله، دست زدنم علته.

تو حالت عادی همیشه اول علت میاد بعد معلول.

حالا فرض کنید من به گذشته سفر میکنم به زمانی که هنوز به دنیا نیومدم،

بعد یه کاری توی گذشته انجام میدم، یه تاثیری میذارم، مثلا یه

ساختمون تاریخی رو خراب میکنم. اینجا من علتم، خراب شدن ساختمون معلوله.

من از آینده اومدم یه ساختمون توی گذشته رو خراب کردم،

یعنی برخلاف قانون علیت که همیشه علت قبل از معلول میاد،

اینجا علت بعد از معلول اومده، علیت برعکس شده.

ساختمون توسط چیزی خراب شده که توی اون زمان

هنوز وجود نداشته. این یه تناقضه.

پارادوکسای دیگه‌ای هم هستن برای بحث سفر در زمان

که دیگه برای طولانی نشدن ویدیو درباره‌شون صحبت نمی‌کنم.

برای بعضیاشون جوابایی وجود داره ولی بعضیاشون همچنان بدون جواب موندن.

بحث زمان و سفر در زمان واقعا اینقد وسیع و پیچیده‌س

که توی یه ویدیو نمیشه از همه چیزش حرف زد.

حتی بین دانشمندا هم اینقد نظرات مختلفی راجع به

زمان هست که آدم بیشتر سردرگم میشه.

یه دانشمند میاد یه کتاب مینویسه به نام پایان زمان،

یکی دیگه میاد یه کتاب مینویسه به نام تولد دوباره‌ی زمان.

اصلا نمیدونیم واقعا مفهوم زمان یه چیز واقعیه یا اینکه فقط ساخته‌ی ذهن خودمونه.

نظر شما راجب زمان چیه؟

حتما تو کامنتا برام بنویسید که چه فکری درباره‌ی زمان دارید.

اگه این ویدیو رو دوس داشتی لایک یادت نره،

در آخرم مث همیشه بدون ترس سوال بپرس و دنبال جواب باش!

سفر در زمان و پارادوکس های آن (2) travel|in|time|and|paradox|plural marker|it Zeitreisen und ihre Paradoxien (2) Το ταξίδι στο χρόνο και τα παράδοξά του (2) Le voyage dans le temps et ses paradoxes (2) Il viaggio nel tempo e i suoi paradossi (2) Tijdreizen en zijn paradoxen (2) Podróż w czasie i jej paradoksy (2) Viagem no tempo e seus paradoxos (2) Tidsresor och dess paradoxer (2) Zaman yolculuğu ve paradoksları (2) Time travel and its paradoxes (2)

پس طبق قانون دوم ترمودینامیک جهان هیچوقت نمی‌تونه so|according to|law|second|thermodynamics|universe|never|| So according to the second law of thermodynamics, the universe can never

اگه زمان فقط زاییده‌ی ذهن ما باشه چی؟ if|time|only|||mind|us|is|what What if time is just a product of our minds?

نظریه‌ی Block Universe یا جهان توده هست. ||Block|Universe|or|world|block|is is the Block Universe theory.

طبق این نظریه، کل زمان و کل فضا به صورت یه توده‌ی فضا-زمانه، according to|this|theory|total|time|and|total|space|in|form|a|||| According to this theory, all time and all space exist as a single mass of space-time,

یعنی گذشته و حال و آینده همه با هم هم زمان وجود دارن، it means|past|and|present|and|future|all|with|together||time|existence|exist meaning that the past, present, and future all exist simultaneously,

گذر زمانم فقط یه توهمه. passage|my time|only|a|illusion The passage of time is just an illusion.

با یه مثال سعی می‌کنم یه مقدار قضیه رو روشن‌ترش کنم. with|a|example|I try||I make||little|issue|it|||I make I will try to clarify the issue a bit with an example.

فرض کنید من از اراک سوار ماشین میشم حرکت میکنم برم به سمت تهران. assume|you (plural)|I|from|Arak|get in|car|I am|||I go|towards|direction|Tehran Suppose I get in a car from Arak and start heading towards Tehran.

این نظریه‌ی بلاک یونیورس هم یه همچین ایده‌ای داره. this|||block|universe|also|a|such|||has This block universe theory has a similar idea.

ایده‌ی جالبیه اما یه سوالی که پیش میاره اینه که اگه آینده‌ی جهان ||interesting|but|a|question|that|forward|brings||that|if|||world It's an interesting idea, but one question it raises is that if the future of the universe is already determined right now,

همه‌چیز دقیقا همونجوری میشه که باید بشه. ||exactly|the same way|will be|that|should|happen everything will happen exactly as it should.

بین دو تا از بزرگترین نظریه‌های فیزیکه، یعنی نسبیت و کوانتوم. between|two|from|of|greatest|||physics|meaning|relativity|and|quantum between two of the greatest theories of physics, namely relativity and quantum.

نسبیت با اجسام خیلی بزرگ کار داره مث ستاره‌ها و سیارات و گرانش بین اینا، relativity|with|bodies|very|large|deals|has|like|||and|planets|and|gravity|between|these Relativity deals with very large objects like stars and planets and the gravity between them,

بین این دو تا نظریه یه اختلافاتی وجود داره برای همین دانشمندا فکر می‌کنن اگه بتونن between|this|two|until|theories|a|differences|exist|has|for|this|scientists|think|||if|they can There are some differences between these two theories, which is why scientists think that if they can

تو دهه‌ی 1960 دو تا دانشمند آمریکایی به نام جان ویلر (John Archibald Wheeler) In|||two|(a particle indicating a pair)|scientists|American|by|the name|John|Wheeler||| In the 1960s, two American scientists named John Archibald Wheeler

و برایس دویت (Bryce DeWitt) سعی کردن این کارو انجام بدن. and|Bryce|DeWitt|||tried|to|this|work|to|do and Bryce DeWitt tried to do this.

ویلر و دویت تونستن یه معادله‌ی پیچیده به دست بیارن که Wheeler|and|Duet|were able to|a|||complex|to|obtain|bring|that Wheeler and DeWitt were able to derive a complex equation that

اما این وسط یه اتفاق خیلی عجیبی افتاد. زمان از تو این معادله حذف شده بود! but|this|in the middle|a|event|very|strange|happened|time|from|this||equation|removal|had been|was But in the meantime, a very strange thing happened. Time had been removed from this equation!

هرچند این معادله که معروف به معادله‌ی ویلر-دویت، although|this|equation|that|known|as|||| Although this equation, known as the Wheeler-DeWitt equation,

یعنی فرض کنید این نظریه‌های نسبیت و کوانتوم رو وقتی که تک‌تک that is|assume|you do|these|||relativity|and|quantum|them|when|that|| I mean, suppose that when we discovered these theories of relativity and quantum,

کشف کردیم، زمان توشون دخیل بوده، بدون زمان بی‌معنی بودن اما وقتی که discovered|we|time|in them|involved|had been|without|time|||to be|but|when|that time was involved in them, being meaningless without time, but when

یه نظریه‌ی کامل‌تر کشف بکنیم که شامل هردوی اینا باشه و یه دید خیلی کامل‌تری از دنیا a|||||discover|we do|that|includes|both||be|and|a|perspective|much|||of|world Let's discover a more complete theory that includes both of these and gives us a much more comprehensive view of the world.

یعنی اگه بخوایم به گذشته یا آینده سفر کنیم چه پارادوکس‌هایی پیش میاد. so|if|we want|to|past|or|future|travel|we do|what|||arise|come That is, if we want to travel to the past or the future, what paradoxes arise.

شماره‌ی یک: پارادوکس پدربزرگ: ||one|paradox|grandfather Number one: The grandfather paradox:

پارادوکس پدربزرگ یکی از معروف‌ترین پارادوکسایی paradox|grandfather|one|of|||paradoxes The grandfather paradox is one of the most famous paradoxes

خلاصه‌ش اینه که شما سفر کنید به گذشته، بعد یکی از عواملی |||that|you|travel|do|to|past|then|one|of| In summary, it is that you travel to the past, and then one of the factors

مثلا فرض کنید شما به گذشته سفر می‌کنید و پدربزرگتونو for example|assume|you do|you|to|past|travel|||and|your grandfather For example, imagine you travel to the past and kill your grandfather

قبل از اینکه ازدواج کنه و پدر شما رو به دنیا بیاره، می‌کشید! before|||marriage|does|and|father|you|him|to|world|brings|| before he gets married and gives birth to your father!

این بالا میذارم اگه علاقه داشتید میتونید ببینید. this|up||if|interest|you have|you can|see I'll put this up here, if you're interested you can take a look.

جوابی که به این پارادوکس میدن اینه که بعد از اینکه شما پدربزرگ خودتونو کشتید، answer|that|to|this|paradox|they give||that|after|of|the fact that|you|grandfather|yourself|killed The answer they give to this paradox is that after you kill your grandfather,

در عوض یه دنیای دیگه‌ای ایجاد شده که پدربزرگ و پدر شما اونجا وجود دارن و in|exchange|a|world|||created|has been|that|grandfather|and|father|your|there|existence|have|and Instead, another world has been created where your grandfather and father exist and

شماره‌ی دو: پارادوکس فرمی: ||two|paradox|Fermi Number two: Fermi's paradox:

پارادوکس فرمی در اصل مربوط به یه موضوع دیگه‌س paradox|Fermi|in|principle|related|to|a|topic|| Fermi's paradox is actually related to another topic.

اما خب تو بحث سفر در زمانم می‌تونیم ازش استفاده کنیم. but|well|we|discussion|travel|in|time|||from it|use|we do But we can use it in the discussion of time travel.

طبق این پارادوکس می‌تونیم بگیم اگه سفر به گذشته امکان‌پذیره، according to|this|paradox|||say|if|travel|to|past|| According to this paradox, we can say that if time travel to the past is possible,

یه جوابی که میشه بهش داد اینه که خب من اگه a|answer|that|can be|to him|given|||well|I|if One answer that can be given is that well, if I

نگه میدارن تا اون ماموریتی که براش اومدن لو نره. keep||until|that|mission|that|for him|they came|revealed|doesn't leak So that the mission they came for doesn't get revealed.

سال 2009 استفن هاوکینگ یه آزمایشی برای رد کردن سفر به گذشته انجام داد. year|Stephen|Hawking|a|experiment|for|||travel|to|past|conducted|gave In 2009, Stephen Hawking conducted an experiment to disprove time travel to the past.

به هر دلیلی تمایلی برای نشون دادن خودشون نداشته باشن. for|any|reason|tendency|to|||themselves|might not have|be for whatever reason, may not want to show themselves.

شماره‌ی سه: پارادوکس علیت معکوس: ||three|paradox|causality|reverse Number three: The paradox of reverse causality:

حالا فرض کنید من به گذشته سفر میکنم به زمانی که هنوز به دنیا نیومدم، now|assume|you (plural)|I|to|past|||to|time|that|yet|to|world|I was born Now imagine I travel to the past, to a time before I was born,

اینجا علت بعد از معلول اومده، علیت برعکس شده. here|cause|after||effect|has come|causality|reversed|has become here the cause comes after the effect; causality has been reversed.

پارادوکسای دیگه‌ای هم هستن برای بحث سفر در زمان paradoxes|||also|exist|for|discussion|travel|in|time There are other paradoxes as well regarding time travel.

که دیگه برای طولانی نشدن ویدیو درباره‌شون صحبت نمی‌کنم. that|anymore|for|long|not to be|video|||talk|| I won't talk about them to avoid making the video too long.

برای بعضیاشون جوابایی وجود داره ولی بعضیاشون همچنان بدون جواب موندن. for|some of them|answers|exist|there are|but|some of them||without|answer|remained For some of them, there are answers, but some still remain unanswered.

بحث زمان و سفر در زمان واقعا اینقد وسیع و پیچیده‌س discussion|time|and|travel|in|time|really|this much|vast|and|| The discussion of time and time travel is really that vast and complex.

حتی بین دانشمندا هم اینقد نظرات مختلفی راجع به even|among|scientists|also|this many|opinions|different||to Even among scientists, there are so many different opinions about it.

یکی دیگه میاد یه کتاب مینویسه به نام تولد دوباره‌ی زمان. one|other|comes|a|book|writes|by|the name|birth|||time another one comes and writes a book called The Rebirth of Time.

اصلا نمیدونیم واقعا مفهوم زمان یه چیز واقعیه یا اینکه فقط ساخته‌ی ذهن خودمونه. at all|we don't know|really|concept|time|a|thing|reality|or|that|only|||mind|ourselves We really don't know if the concept of time is something real or just a construct of our own minds.

نظر شما راجب زمان چیه؟ opinion|you|about|time|what is What is your opinion about time?

حتما تو کامنتا برام بنویسید که چه فکری درباره‌ی زمان دارید. definitely|you|comments|for me|write|that|what|thought|||time|you have Make sure to write in the comments what you think about time.

SENT_CWT:AFkKFwvL=8.68 PAR_TRANS:gpt-4o-mini=2.53 en:AFkKFwvL openai.2025-02-07 ai_request(all=145 err=0.00%) translation(all=116 err=0.00%) cwt(all=1310 err=9.24%)