The bare essentials | Christos Bokoros | TEDxAcademy The bare essentials | Christos Bokoros | TEDxAcademy Lo esencial | Christos Bokoros | TEDxAcademy Najważniejsze rzeczy | Christos Bokoros | TEDxAcademy

Μεταγραφή: Chryssa R. Takahashi Επιμέλεια: Lucas Kaimaras

Χαίρετε. Hello!

Πρώτη φορά καλείται ζωγράφος στο βήμα αυτής εδώ της διοργάνωσης. This is the first time a painter is asked to come to the stage of this event.

Αισθάνομαι την τιμή της πρόσκλησης να είμαι εδώ μπροστά σας και να σας μιλώ, I am honored to be invited and to be right here talking to you,

απόηχο κυρίως της τελευταίας μου έκθεσης που είχε τίτλο «Τα στοιχειώδη». mostly as an echo of my last exhibition by the title: "The essentials".

Σ' αυτήν την ενότητα έργων φιλοδόξησα In this unit of art I had aspired

να αποδώσω ένα αίσθημα πνευματικότητας, to attribute a sentiment of spirituality,

παριστώντας μόνο υλικότητα του απτού κόσμου γύρω μας. representing the plain matter of the tangible world around us.

Έτσι ώστε να αναδειχτούν στοιχειώδεις αξίες της ζωής μας. Thus, many values of our life will be demonstrated.

Τα βλέπετε στην οθόνη, εικόνες απ' τα έργα αυτής της έκθεσης. You see on screen, pictures of this exhibition's work pieces. Όσο μπορεί να αποδοθεί σε μια ψηφιακή φευγαλέα εικόνα As far as a fleeting digital image can demonstrate us

η υλικότητα την οποία επεδίωξα. the materiality I wanted to show.

Γιατί όλα αυτά τα έργα ήταν ζωγραφισμένα Because all of this work pieces were drawn

πάνω σε χρησιμοποιημένα μακρόστενα ξύλα από ορεινές γέφυρες. on used long and narrow pieces of wood, taken from mountain bridges.

Δύσκολα περάσματα. Difficult crossings.

Κάθε ένα ξύλο, κάθε ένα έργο, μια γέφυρα. Every single wood, every single art piece, a bridge.

Κατόρθωμα του ανθρώπου να υπερβεί μια δυσκολία. Man's achievement to overcome an obstacle.

Το μήκος και η στενότητα των ξύλων επιλέχθηκαν για να επισημάνουν The length and the narrow size of the pieces were chosen to point out

το μήκος και τη στενότητα της οδού που διανύουμε the length and the narrow size of the road we travel

για να φτάσουμε στην άλλη όχθη, απέναντι. until we reach the other side.

Ζωγραφισμένοι άνθρωποι σαν κι εμάς, εν μέση οδώ, πάνω τους, People like us are drawn, as exhausted and charged,

κοπιώντες και πεφορτισμένοι. in the middle of the road.

Στο βάθος, μια πόρτα μισάνοιχτη στο φως. In the background, a door halfway open in the light.

Μια χαραμάδα φωτός, η οποία μας προσκαλούσε να προχωρήσουμε. A crack of light, which invites us to move forward.

Πίσω της, ένα λιτό γεύμα για συντροφιά, ένα στρωμένο κρεββάτι, Behind, a simple meal serves as companion, a made bed,

νερό να ευπρεπιστούμε, πετσέτα, σαπούνι, water for us to be elegant, a towel, a soap,

καθρεφτάκι να δούμε το πρόσωπό μας καθαρό a mirror for us to see our face clean

και η πόρτα μισάνοιχτη. and the door half way open.

Εισάγοντας το κοινό στον σκοτεινό διάδρομο πριν απ' το φως, Introducing the audience in the dark corridor,

έλεγα τότε πως παιδευόμουν με το μέτρο στο ζητούμενο του ανθρώπου. I said back then that I was challenging myself to seek man's quest.

Είχα ένα όραμα. I had a vision.

Ονειρευόμουνα μια μικρή ευημερία. I was dreaming of prosperity.

Να απολαμβάνουμε τα απολύτως αναγκαία στη ζωή μας. Enjoying the essentials things in our life.

Πώς όταν κουρασμένοι και πεινασμένοι, Like when we are tired and starving,

καθόμαστε και βάζουμε στο στόμα μας μια μπουκιά ψωμί, μια ρώγα σταφύλι we sit and put in our mouth a mouthful of bread, a grape

κι αισθανόμαστε να πλημμυρίζει, να ξεχειλίζει από ευδαιμονία η γεύση; and we sense the taste of it, the bliss?

Κάτι τέτοιο είχα στον νου μου. I had in mind something like that.

Να ορθώσουμε το ανάστημά μας απαλλαγμένοι απ' τα περιττά. Standing up relieved of all the unnecessary things.

Να ανατρέψουμε την κρίση, κρινόμενοι. Overthrow the crisis, while being criticized.

Και κρίνοντας, να προκρίνουμε το στοιχειώδες, το ουσιώδες. And criticized, to evaluate the essential, to substance.

Με αυτή την επιθυμία μου ήτανε η έκθεση αυτή να μην είναι απλώς My desire was this display to not just be

ένα αισθητικό θέαμα, an aesthetic exhibition,

αλλά να στοχεύει κατευθείαν στην καρδιά των μετεχόντων. but to aim directly to the participants' heart.

Να ανακουφίζει το βλέμμα στην ύλη των έργων Relieve the stare on the matter of the pieces

και στην πειστικότητα της ζωγραφικής and on the painting's convincement

και να διεγείρει την έφεσή μας προς το υψηλό και το κύριο, and irritate our tendency towards the high and the principle,

γιατί έχουμε βαθιά μέσα μας την τάση του ύψους, της ανάτασης. because deep inside us, we have the tendency of the high, the exaltation.

Να ανεβούμε λίγο ψηλότερα. Climb higher.

Να κατανοήσουμε ένα υψηλότερο νόημα βίου. Comprehend a higher sense of being.

Κατά βάθος είναι η επιθυμία μας, It's our innermost desire,

να ακυρώσουμε τον θάνατο πριν μας καταβάλει εκείνος. to defeat death before he defeats us.

Να τον προλάβουμε αναστημένοι εν ζωή. Overtake him and come back to life.

Να μην σερνόμαστε. Not to crawl.

Ένιωθα την ανάγκη να απελευθερωθούμε, I felt the need for us to be free,

να απαλλαγούμε από την τυραννία του εφήμερου. to get rid of this ephemeral tyranny. Απ' την τυραννία του εφήμερου, το οποίο συντηρεί τη μετριότητα From the tyranny of the ephemeral which preserves the mediocrity

και την αφθονία του περιττού. and the frills' bountifulness.

Αλλά η ποιότητά μας δεν είναι εφήμερη. But our quality is not ephemeral.

Δεν είμαστε ακριβώς ανταλλάξιμοι. We can't be returned exactly.

Όσο ζούμε, όλα είναι αθάνατα, και τα ζωντανά και τα πεθαμένα. While we live, everything is immortal, everything that's alive and dead.

Η ψυχή μας ζει σε διευρυμένο τόπο και σε διεσταλμένο χρόνο. Our soul lives in a broaden place and in a dilated time.

Κάθε μας στιγμή σφύζει η αιωνιότητα άπειρου κόσμου. Each moment is filled with the world's infinite eternity.

Και το άπειρο δεν είναι ποσότητα, δεν είναι πλήθος αριθμών το άπειρο. This infinity is not a measure, it's not a variety of numbers.

Είναι η βαθιά συνείδηση του ενός ου εστί χρεία. It is the conscience of the one of no use.

Η συνείδηση της ενότητας σύμπαντος του κόσμου. The world's universal unity conscience.

Καθένας σας κόσμος ολόκληρος. Each of you, an entire world.

Αγγείο πλήρες μυστηρίων. A vase full of mysteries.

Με απροσδόκητες δυνατότητες καταστροφής αλλά και ανεξάντλητη τη δύναμη της αγάπης. With unexpected and destructive potential but also with an endless power of love.

Μετέωροι, ανάμεσά τους πορευόμαστε, πατώντας μια από δω, μια από κει. Hovering, we fare, stepping here and there.

Μια στο καλό, μια στο κακό.

Ψάχνοντας να βρούμε νήμα, να βρούμε βήμα, Searching for the thread, to find next step,

να χαράξουμε τη δικιά μας διαδρομή. to shape our own path.

Γεννήθηκα στην επαρχία κι εκεί μεγάλωσα. I was born and raised in the country.

Ανάμεσα σε ανθρώπους οι οποίοι ήτανε πρόσφυγες στη Μικρασιατική καταστροφή, Among people who were refuges coming from Asia Minor in 1922,

ανθρώπους οι οποίοι ζήσανε τον πόλεμο, την αντίσταση, people who lived through the war, the resistance,

την κατοχή, τον εμφύλιο, τις συνέπειές τους, the occupation, the Civil War, their consequences, και σκέφτομαι ότι αν μας άκουγαν σήμερα and I feel that if they were listening to us today

να παραπονιόμαστε για τη σημερινή κατάσταση, complaining about life today,

αυτό που λέμε κρίση, μάλλον θα γέλαγαν. what we have named crisis, they'd probably laugh.

Ζήσανε σε πολύ δυσμενέστερες συνθήκες They lived in far worse conditions than us

και τα κατάφεραν όχι απλώς να σταθούν όρθιοι, and they managed not only to stand on their feet

αλλά να σπείρουνε μέλλον. but to build a future.

Η μαθητεία μου δίπλα τους ήτανε μαθητεία επιδιόρθωσης και ανόρθωσης. Me studying by their side was a study on fixing and lifting.

Τίποτα τότε δεν ήταν για πέταμα. Back then nothing was seen as garbage.

Επιδιόρθωναν και ανόρθωναν τη ζωή τους. They fixed and their life, made it better.

Είτε αυτή ήταν ένα ρούχο που έπρεπε να το ξαναφτιάξουν, Whether it was a cloth they had to repair, είτε ήταν ένα εργαλείο, ένα μηχάνημα, ένα έπιπλο, ένα σκεύος, or a tool, a machine, a furniture, a kitchen item

μια ανθρώπινη σχέση. a relationship.

Και τώρα ακόμη, σκοντάφτετε σε δυσκολίες. Even still, you stumble on difficulties.

Κοιτάω καμιά φορά πίσω να πάρω θάρρος Sometimes I look back to encourage myself

και αναγνωρίζω την περηφάνια στο μεγαλείο της ολιγοσύνης τους. and acknowledge the pride of their few possessions. Βλέπω δηλαδή ένα χαμόγελο και ένα κλείσιμο του ματιού I see a smile, a wink,

και να μου γνέφουνε «Μπροστά μικρέ, προχώρα». a nod: "Go ahead kid, move ahead".

Ζωγράφιζα από μικρός, πριν πάω στο σχολείο. I paint since I was a kid, before I started going to school.

Αλλά έφηβος, αρνήθηκα το χάρισμα, το θεωρούσα δεδομένο But as a teenager, I turned away from my gift, I took it for granted

και πίστεψα ότι το χρέος μου ήταν να παλέψω να αλλάξω τον κόσμο. and I believed my duty was to fight and change the world.

Έφυγα λοιπόν, από τον τόπο μου, νεοφώτιστος επαναστάτης, So I left, my hometown, a rebel,

σπούδασα νομικά, λοξοδρόμησα σε αδιέξοδα, αναποφάσιστος, I studied in law school, came up on dead ends, I was indecisive,

και εν τέλει κατέληξα στη σχολή καλών τεχνών, and at last I ended up in the School of Fine Arts,

αλλά με ένα αίσθημα ναυαγού κι εκεί. but feeling like a castaway there as well.

Δεν έβρισκα άκρη, δεν έβρισκα επαφή. I couldn't find a a purpose, a contact.

Είχα το χάρισμα, αλλά δεν αισθανόμουνα I was gifted, but I couldn't feel

τις βεβαιότητες μιας στέρεης καλλιτεχνικής παιδείας να μου δίνει απαντήσεις. the certainties of a stable artistic education giving me answers.

Και βασανιζόμουνα να καταλάβω το τι και το γιατί της τέχνης. I was struggling to comprehend the whats and the whys of art.

Ευτυχώς λέω τώρα. Thank God, that's what I'm saying now.

Ένιωθα λοιπόν, ότι η ζωγραφική, εκ φύσεως και εξ ανάγκης, So I felt that painting, by nature and need,

διαλέγεται με την αλήθεια και την αιωνιότητα. belongs with truth and eternity.

Σ' αυτές προσδοκά. It turns to these two.

Τι νόημα όμως μπορεί να έχει μέσα σε μια κοινωνική συνθήκη σαν τη δική μας, What's the point though in a social convention like our own,

η οποία μας αναγκάζει να αντικαθιστούμε συνεχώς το νέο με το νεότερο which is constantly making us replace new with newest

και να προσδοκούμε το ακόμη πιο νέο; and looking forward to the even more new?

Πότε παλιώνει το νέο; When does new get old?

Κι ύστερα, τι νόημα μπορεί να έχει η ζωγραφική And what is the meaning of painting

σε ένα κοινό το οποίο ως επί το πλείστον δηλώνει αμήχανα ότι δεν ξέρει από τέχνη; to an audience which states awkwardly that it knows nothing of art?

Σε ποιους, λοιπόν, απευθύνεται και τι τους απευθύνει; To whom, then, is it meant for and what does it tells them?

Και προς τι αυτός ο καθολικός, ο οικουμενικός σεβασμός και θαυμασμός What is it about all this universal, worldwide respect and admiration

στο υψηλό κύρος της τέχνης; in the high credibility of art?

Με τέτοιους κόμπους στο μυαλό μου έμπλεξα τέχνη και ζωή With such thoughts in my head I tangled art and life

σε αρχαία μονοπάτια και παλίμψηστα ερωτήματα. in old paths and questions.

Έγινε η ζωγραφική μου πεδίο αυτογνωσίας. My painting became a place of self awareness.

Ένα φωτεινό παραπέτασμα στο χάος, ο δρόμος που με έφερε ως εδώ. A bright curtain in the chaos, a road which brought me up till here.

Είναι άδειο το σκοτάδι, αναρωτιόμουν βλέποντας το χάος. Is the darkness empty? I was wondering while I looked upon the chaos.

Τι βλέπουμε στο φως; What do we see in the light?

Είναι η αναπαράσταση, παράσταση της τάσης μιας υπόστασης; Is it the representation, the show of a tendency of an exhibition?

Είναι η επιφάνεια, προφάνεια του αφανούς; Is it the surface, the distinction of the invisible?

Τι είναι προφανές και πώς παρίσταται; What is obvious and how does it represent itself?

Είναι σήμα ή σώμα το ον; Is this being a signal or is it corporeal?

Μπορεί ο άνθρωπος να παραστήσει και κάτι πέρα του προφανούς;

Να εικονίσει το απόλυτο; Depict the absolute?

Έχει και πρόσωπο η αρετή, ή μόνο νόημα; Does virtue has a face, or just sense?

Και τι νόημα έχει η προσωπική έκφραση ενός καλλιτέχνη, ενός δημιουργού What's the point of the self-expression of an artist, a creator

αν δεν αντανακλάται στο έργο του if it's not reflected in his work

και η αντίληψη της κοινότητας για το υψηλό και το κύριο; and the community's perception for the high and prime?

Ενέχει και πνεύμα ή είναι μόνο διακοσμητική η τέχνη; The art has spirit or is it only meant for decoration?

Είναι αισθητική ή ηθική κατηγορία το υπέροχον κάλλος, Is it an aesthetic or a moral category the great beauty,

η ομορφιά που θα σώσει τον κόσμο; the beauty that will save the world?

Ή μήπως ο κόσμος μόνο σώζει την ομορφιά; Or is it just the world which saves beauty?

Αλλά τότε γιατί να υπάρχει ζωγραφική και να μην υπάρχει τίποτα; But then why does the paint exists? Why nothing in its place?

Να διεγείρει συνειδήσεις; To raise consciences?

Ή να μας καθησυχάζει; Or to make us feel more at ease?

Να συντηρεί το κατεστημένο ή να αναιρεί την αντίληψη του κόσμου; Maintain the establishment or countermand the world's perception?

Να είναι μοχλός εκπολιτισμού; To be an agent of civilizing?

Ή μήπως είναι εργαλείο χειραγώγησης; Or is it a tool of manipulation?

Να είναι σχεδία διαφυγής; Is it an escape raft?

Αλλά, μπορεί να σωθεί κανένας μόνος; But is it possible for anyone to save himself?

Ή μήπως κιβωτός της κοινότητας; Or does the ark belong to the community?

Ποια τέχνη κάνει το ένα, ποια το άλλο; Which art pertains to one, and which to the other?

Ποια εξυπηρετεί και ποιο σκοπό; Τίνος; Which serves which purpose? Whose?

Αλλά ο κόσμος δεν είναι απέναντί μας για να δίνει απαντήσεις. But people don't stand before us to give answers.

Ατυχή μόνο τα ερωτήματά μας και αντανακλά τα σημάδια μας. It echoes only our questions and reflects our scars.

Ωστόσο αυτά τα ερωτήματα είναι πολύτιμα για μας. But still those questions are precious to us.

Από αυτά τα ερωτήματα διαμορφώνουμε την υπόστασή μας. Through these questions we shape our substance.

Αυτά τα ερωτήματα φωτίζουν το πρόσωπό μας, να λάμψει, να φανεί. These questions illuminate our faces, make it sparkle.

Από αυτά τα ερωτήματα επίσης γεννιούνται τα έργα μας. These questions are also give birth to our work.

Πάνω σε αυτά τα ερωτήματα χτίζονται. They are built over them.

Αυτά μας οδηγούν. They lead us.

Και αυτά μας ανάγουν όπου θέλουμε να αναχθούμε. They are redacting us where we wish to be redacted.

Εμείς είμαστε η απάντηση στα ερωτήματά μας. We are the answer to our questions.

Με τα έργα μας, με τις πράξεις μας, με τη ζωή μας. Through our work, our actions, our life.

Εμείς τη φτιάχνουμε τη ζωή μας. We make our life.

Εμείς φτιάχνουμε αυτό το παράδειγμα. We set the example.

Τι είναι η ζωή μας; Ένα ποίημα είναι. What is our life? A poem is what it is.

Ένα μάθημα. Επ' αγαθώ ή όχι, εμείς αποφασίζουμε. A lesson. Good or bad, we make the call.

Κι αν είναι γύρω μας ή μέσα μας σκοτάδι, If darkness is around us or inside us,

το στοιχειώδες μας ζητούμενο είναι η ελευθερία στο φως. what we really want is freedom in the light.

Βέβαια, θέλει αρετή και τόλμη η ελευθερία. Of course, freedom needs virtue and boldness.

Θέλει επίσης υπομονή. Patience is also required.

Να περιμένουμε να έρθει η ώρα της, να ωριμάσει. To wait until the right time has come, until it's ripe.

Αλλά είναι στο χέρι μας. But it's in our hands.

Είναι κυρίως στο χέρι μας το να μη χάνουμε από τα μάτια μας το φως. It's in our hands not to lose the light.

Γιατί πρέπει από κάπου να κρατηθούμε, Because we have something to hold on,

κάπου να πατήσουμε, κάπου να σταθούμε. to stand on.

Μέχρι να καταφέρουμε να ρίξουμε μια γέφυρα πάνω από τη δυσκολία Till we manage to build a bridge above the difficulties

και να διαβούμε μπρος. and move forward.

Άφησα επίτηδες τελευταία εικόνα, I left on purpose this image for last,

σαν σύνοψη όλων αυτών που σας είπα, μια επίμονη γρατζουνιά στο σκοτάδι. as a summary of all things I said, a persistent scratch in the darkness.

Μέχρι να το χαράξει, μέχρι να δούμε φως. Until it is scratched, until we see the light.

Γιατί στο χέρι μας είναι το μέλλον που θα μοιραστούμε. Because it's in our hands, the future we will share.

Ευχαριστώ που με ακούσατε. Thanks for listening.

(Χειροκρότημα)