De kleine zielen, van Louis Couperus - Deel 1, De kleine zielen, van Louis Couperus - Deel 1, Hoofdstuk XIV

De kleine zielen, van Louis Couperus - Deel 1, Hoofdstuk XIV

XIV

Het waren drukke dagen bij de Van Naghels, vol emotie van allerlei aard. Over drie weken zoû Emilie trouwen en over veertien dagen wachtten Van Naghel en Bertha hun zoon Otto terug uit Indië, met zijn vrouwtje en hun beide kinderen.

Otto, vroeg gepromoveerd, op zijn vier-en-twintigste jaar getrouwd naar Indië als rechterlijk ambtenaar, had het er niet kunnen uithouden, omdat zijn vrouw van den eersten dag af te Batavia was ziek geworden en was ziek gebleven. Het was de ergernis van Van Naghel, die de carrière van zijn zoon gebroken zag, al was de jongen ook nog jong en al zoû hij hem wel kunnen helpen aan iets anders, in Holland. Maar hij was altijd tegen dit huwelijk geweest: een zwak, Hollandsch meisje, zonder geld. Zij zouden de kinderen voor hunne rekening moeten nemen, in Holland, en hoewel hij gefortuneerd was - hoewel zijne vrouw wat geld had - hoewel hij zijn ministerstraktement had, was het alles bij elkaâr ternauwernood genoeg voor het zeer kostbare huishouden, dat zij voerden: de oudste zoon nu uit Indië verwacht met vrouw en twee kinderen: twee jongens, Frans en Henri, al een paar jaren tegelijkertijd studeerende te Leiden, blijkbaar zonder veel plan nog om af te studeeren; drie uitgaande meisjes, van wie het tweede nu trouwen zoû; een jongen nog van zestien en een meisje van veertien; hun salon, om Van Naghels ambitie, een offcieele salon, waar zij veel menschen zagen uit de hooge regeeringscôterie, terwijl die van het corps-diplomatique er ook even door heen liep: alles bij elkaâr een zoo kostbaar huishouden, dat Bertha de grootste wonderen van zuinigheid moest doen, om het met een slordige halve ton 's jaars vol te houden. En alles werd opgevoerd; alles werd duurder; de twee jongens, Frans en Henri, kostten bijna driedubbel zooveel als Otto hun gekost had; Emilie en Marianne - de eene al drie, de andere pas éen jaar in de wereld - hadden veel hooger eischen in alles en alles dan Louise, die nu al zes jaar uitging, ooit had gehad; de studenten zouden dat jaar beiden in de maskerade meêdoen; Emilie kreeg een uitzet, dat driemaal zooveel kostte als Bertha zelve indertijd van papa en mama Van Lowe gekregen had; Marianne wilde haar minste japonnetje met zij gevoerd hebben; Karel, de gymnaziast, een lange zwakke magere jongen, maar desniettemin in allerlei clubs van football, cricket, tennis, had een zakgeld, dat eenvoudig belachelijk was, en in hun jongste meisje zag Bertha neigingen, die haar angstig maakten voor de toekomst. Zoo was het van buiten een groot druk huis - papa minister; de meisjes aan het Hof geprezenteerd; de jongens flink geld stuk slaande, en van binnen - tusschen Van Naghel en Bertha - dikwijls een moedelooze beprating hoe het toch minder te doen: zij moèsten nu Otto toch eerst wel helpen; de jongens moèsten toch eerst afstudeeren; de meisjes moèsten toch uitgaan, en Karel moèst toch wel blijven in de football- en cricketclubs. Zij konden éen diner minder geven op een winter, maar dat was ook eigenlijk het eenige. En als de jongens, na hun promotie, ook nog geld zouden kosten als Otto hun nu kostte; als Louise en Marianne ook zouden trouwen en ook zoo een uitzet moesten hebben als Emilie nu; als het altijd en altijd zoo door zoû gaan, zonder éen oogenblik, dat hun vergunde eens wat zuinig te zijn, dan wisten zij niet wat zij doen moesten, want hoe Bertha ook berekende en berekende... het ging zoo niet met een halve ton 's jaars. Als Van Naghel dan een oogenblik bitter werd, verweet hij aan Bertha, dat het alles hare schuld was, dat zij een Van Lowe was, dat de Van Lowe's nooit hadden kunnen rekenen, dat hun huishouden vroeger ook veel te hoog was opgevoerd, maar Bertha, rustig, de oogen dicht knippende, hield hem voor, dat Van Naghel zijne carrière te danken had aan papa Van Lowe, aan al diens relaties in die jaren, toen papa na zijn gouverneur-generaalstijd in Holland nog zeer veel invloed had kunnen uitoefenen en zij toonde hem de lijsten van haar budget, waar zij met zorg de verschillende posten had uitgerekend, hem zeggende, dat zoo hij volstrekt wilde een train-de-vie als de hunne, het met den besten wil van de wereld niet voor minder te doen was... En daar zij geen uitkomst zagen, verzoenden zij zich met elkaâr en werd er in een maand niet over geld meer gesproken en bleef hun leven uiterlijk het officieele en solide en toch ietwat modern getinte Hollandsche huishouden: de kinderen wel van hun tijd, maar de ouders toch verstandig en degelijk en die wel zouden weten tot hoever zij konden gaan, en de kinderen zouden kunnen laten gaan. Voor niemand was de ware toestand ook zelfs maar te raden. Bertha sprak nooit met iemand, zelfs niet met hare moeder, over iets wat zweemde naar geldelijke aangelegenheden. Voor de familie en de kennissen breidde het huis in het Bezuidenhout zoo deftig en solide zijn breeden gevel uit, maakten de gangen, de trappen, de salons, de eetzaal, het kantoor van Van Naghel, de kamers der kinderen allen zoo een indruk van onvergankelijke welvaart: de salons en eetzaal heel deftig Hollandsch; de kamers der kinderen, wat moderner, maar toch alles zwaar degelijk, zonder oppervlakkigen, doorzichtigen schijn van prutsige elegance - dat niemand ooit zoû hebben kunnen vermoeden, hoe de beide ouders soms uren lang berekenden, hoe zij die maand een kleine duizend gulden minder zouden verteeren... Het scheen daar in huis, niettegenstaande al de drukte, de diners, de aanstaande bruiloft, de aanstaande komst van den oudsten zoon, voor wien enkele kamers op de bovenverdieping werden ingericht, zoo geleidelijk te gaan, zonder eenige moeite, wel druk van leven, maar harmonisch van middelen, dat niemand ooit aan de minste moeilijkheid zoû hebben kunnen denken. Mama Van Lowe kwam dezer dagen veel bij Bertha en verwaarloosde Constance een beetje, - maar zij hield van die drukte; de verandering op de bovenverdieping, de bemoeiïngen over het uitzet, de repetities der bruiloftsvoorstellingen er dwars door heen; de lange tafels, die gedekt, de bloemen, die geschikt, de visites, die besproken werden; japonnen, die werden thuis gebracht; de jongens veel in Den Haag, druk, vroolijk, jong - zij hield van dit alles, de oude vrouw: het herinnerde haar haar eigen huis van vroeger, het was als de herhaling van haar jonge leven: alleen, dacht zij, zij zelve had dikwijls over geld getobd, ook al had Van Lowe kunnen sparen in zijn gouverneur-generaalstijd... en Bertha had zoo heelemaal geen geldelijke zorgen! Wat was dat heerlijk! En zij bemoeide zich ook, de grootmoeder, met het uitzet van Emilie; zij gaf hare raadgevingen en zij dàcht niet over geld; zij ging, langzaam, de trappen op naar de bovenverdieping, om de kamer te zien voor hare twee achterkleinkinderen, die komen zouden, trotsch op dat vierde geslacht, genietende van die groote familie, dat drukke huishouden, al die beweging, die zijzelve nu zoo miste in haar eigen huis, waar zij nu echter kalm wonen kon, zonder veel bizondere uitgaven meer in haar rustig leven, dat alleen de familie-Zondagavonden geregeld onderbraken. Ja, zij genoot bij Van Naghel en Bertha; zij genoot, dat haar schoonzoon een hooge plaats in de maatschappij innam, zooals haar man indertijd ook had gedaan; zij genoot van het solide, degelijke, officieele huis; en de moderniteit der kinderen, al schudde zij nu en dan eens haar hoofd, deed haar toch glimlachen, omdat zij vond, dat men met zijn tijd meê moest gaan, en dat Van Naghel en Bertha heel verstandig waren de kinderen een beetje vrijen teugel te laten... Er waren wel zeden, waarvan zij niet hield: dat uitgaan van jonge meisjes alleen, 's nachts thuiskomende met den huissleutel in den zak, maar dat waren toch maar heel intime partijtjes, zei Bertha, en het was onmogelijk het anders in te richten. Ja, zij genoot hier, de oude vrouw, in het huis harer oudste dochter, en hoewel zij voor al hare kinderen voelde - omdat zij hare kinderen waren, - gevoelde zij zich bij Bertha meer in haar element dan in het warm burgerlijk egoïste huis van Karel en Cateau, wie zij verweet geen kinderen te hebben; en hoewel zij ook hield van het jonge huishouden van Gerrit en Adeline - de kinderen daar van zeven jaar tot zes maanden als een troep blonde kleintjes - was het haar daar te eenvoudig en gewoon, herinnerde het haar niet aan haar eigen grootheden, kon zij niet uitstaan, dat Gerrit het soms belachelijk maakte, als zij, de oude moeder, heel ter loops liet doorschemeren, dat zij den Russischen gezant bij Bertha ontmoet had. En bij Adolfine en Van Saetzema te komen, ach, dat was haar een ergernis: alsof zij in Adolfine niet haar kind herkende, hun huis wat vulgair en verburgerlijkt, en Adolfine altijd zoo bitter en zoo nijdig en jaloersch van Bertha, vooral nu, dat Floortje geëngageerd was en dier uitzet natuurlijk zoo mooi niet kon zijn als het uitzet van Emilie. Ja, zij ging wel naar Adolfine en besprak wel het uitzet ook daar, maar zij deed het niet met liefde; niet omdat het eenvoudig was - daarom kon het toch ook wel netjes worden - maar omdat Adolfine altijd zoo kwaadaardig kon zeggen: ja, dat is voor ons mooi genoeg, maar bij Bertha...! Zij voelde zich moeder voor al hare kinderen - had zij een lieveling? zij geloofde het niet - maar bij Bertha kwam zij zoo gaarne, omdat zij daar haar eigen verleden terug vond.

Dat was voor den ouderdom dezer moeder en grootmoeder de groote glorie. Dat was voor haar een hoog idee, een natuurlijk ideaal, een bereikte illuzie: een troost voor haar stille na-leven van in haar groote huis eenzame vrouw. Dat zij in dat groote huis eenzaam wilde zijn, en noch Dorine, noch Ernst, noch Paul bij zich duldde, was een bizonderheid in haar, die niets afdeed tot hare godsdienst voor het hooge idee; hare innige blijdschap, dat zij het ideaal verwezenlijkt, de illuzie bereikt zag. Zij had een gelukkigen ouderdom. Zij had in haar groote huishouden veel verdriet ook gehad, trots al hare grootheid, maar niet meer dan haar menschelijk deel: geldelijke zorgen, omdat noch Van Lowe, noch zij zuinig waren; twee kinderen verloren slag op slag; terwijl Constance's misstap zeer zeker een zwàre slag was geweest, waaronder zij vermoedde, dat Van Lowe eigenlijk was bezweken, lijdende in stilte en altijd om het verdriet, dat zijne lievelingsdochter hem had aangedaan... Maar zij, al had zij geleden, met meer veerkracht - had àl dat verdriet niet meer geteld dan haar menschelijk deel: dat wat ieder groot huishouden te beurt kan vallen. En dat zij nu, op haar heel ouden dag, hare kinderen in eén zelfde stad om zich verzameld hield, in een nauwen familie-kring, in een liefdevol familie-leven - zij dacht het een groot geluk, zij was er God dankbaar voor. Zij had niet meer kerkelijke godsdienst dan fatsoenlijk was in hare kringen, die vooral niet waren de orthodoxe kringen der sommige oud-Haagsche families - maar zij was God in haar hart dankbaar. Zij dankte God voor haar geluk, voor haar gelukkigen ouden dag. Het was nu alles goed, nu zij Constance er bij terug had gekregen, er bij terug in Den Haag. Den Haag, dat was, na Buitenzorg, altijd geweest voor haar de ideale plaats om te wonen. Er was het Hof en haar man had haar geleerd van grootheid te houden. Er was een atmosfeer van offlicieele gewichtigheid - in hunne kringen - waarin zij behagen schepte als in een element, dat haar was natuurlijk geworden en waarin Van Naghel en Bertha ook gekomen waren tot hunne grootheid en hooge pozitie. Karel was er teruggekomen na wat geburgemeesterd te hebben, en zij had in hem er haar zoon weêr bij - ook al hield zij - in stilte - niet van Cateau. Gerrit, gedurende zijn luitenantsjaren teDeventer, te Venlo in garnizoen, was nu ritmeester, in Den Haag. En de andere kinderen: zij waren Den Haag nooit uit geweest; zij had ze altijd om zich kunnen houden.

Zij was gelukkig en zij was dankbaar. Zij was zelfs dankbaar, dat Otto terugkwam - al was de reden wat treurig: de ziekte van zijn vrouw - omdat zij hare achterkleinkinderen zoû zien. Het waren haar eerste, zij voelde om ze een nieuwe vreugd, een ongekende aandoening. Zij had om Otto zelven - haar eerste kleinkind - ook zoo iets dergelijks gevoeld, maar nu was dat gevoel bijna intenser - misschien omdat het was om een vierde geslacht, eene voortzetting van de familie, ook al was het Van Naghel en niet Van Lowe. Zij was een vrouw: zij lette niet zoozeer op den naam. Bertha was hare dochter, Otto haar kleinzoon, diens kinderen haar achterkleinkinderen. Zoo rekende zij het naar zich toe, en hoe de naam luidde, was haar van minder belang. Het waren hare kinderen, hare kleinkinderen, hare achterkleinkinderen, die zij allen liefhad, in éene groote liefde, in eene familie-liefde. Dat zij alleen woonde in haar groote huis, was omdat zij oud was, drukte alleen kon velen als drukte was voorbereid: als zij wist, dat er drukte zoû zijn. De Zondag-avonden waren druk, maar ze vermoeiden haar niet. Maar Paul of Dorine bij zich te hebben in huis, ze telkens te hooren thuiskomen, uitgaan, zoû haar zenuwachtig hebben gemaakt. Zij dwaalde iederen dag al de kamers van het groote huis door, om te zien of alles wel netjes was, stond op zijn plaats. Dorine was slordig en Paul was lang niet gemakkelijk, en Ernst met al zijn rariteiten, zoû zij heelemaal niet bij zich kunnen hebben, omdat zij bang was voor al de bacteriën, die zitten in al die oudheden... Maar daarom hield zij toch van hen allen en was zij blij, dat zij woonden in Den Haag, en dat zij hen geregeld zag... Zij was nu eenmaal zoo; niet anders.

En bij Bertha kwam zij nu iederen dag, afwachtende Otto en zijne kinderen, tot Constance jaloersch werd en haar eens verweet, dat zij heelemaal niet kwam, in hare nieuwe huis bij de Boschjes.

De kleine zielen, van Louis Couperus - Deel 1, Hoofdstuk XIV The|little|souls|of|Louis|Couperus|Volume|Chapter|XIV The Little Souls, by Louis Couperus - Part 1, Chapter XIV

XIV 14 XIV

Otto, vroeg gepromoveerd, op zijn vier-en-twintigste jaar getrouwd naar Indië als rechterlijk ambtenaar, had het er niet kunnen uithouden, omdat zijn vrouw van den eersten dag af te Batavia was ziek geworden en was ziek gebleven. Otto|early|promoted|at|his||and||||||||official|||||||||||||||||was|ill|||||remained Otto, who had been promoted early, married at the age of twenty-four, had gone to India as a judicial officer, but he could not stand it there because his wife had fallen ill from the very first day in Batavia and had remained ill. Het was de ergernis van Van Naghel, die de carrière van zijn zoon gebroken zag, al was de jongen ook nog jong en al zoû hij hem wel kunnen helpen aan iets anders, in Holland. It|was|the|annoyance|of|Van|Naghel|who|the|career|of|his|son|broken|saw|although|was|the|boy|also|still|young|and|although|would|he|him|well|could|help|with|something|else|in|Holland It was the annoyance of Van Naghel, who saw his son's career broken, even though the boy was still young and he could help him with something else in Holland. Maar hij was altijd tegen dit huwelijk geweest: een zwak, Hollandsch meisje, zonder geld. But|he|was|always|against|this|marriage|been|a|weak|Dutch|girl|without|money But he had always been against this marriage: a weak, Dutch girl, without money. Zij zouden de kinderen voor hunne rekening moeten nemen, in Holland, en hoewel hij gefortuneerd was - hoewel zijne vrouw wat geld had - hoewel hij zijn ministerstraktement had, was het alles bij elkaâr ternauwernood genoeg voor het zeer kostbare huishouden, dat zij voerden: de oudste zoon nu uit Indië verwacht met vrouw en twee kinderen: twee jongens, Frans en Henri, al een paar jaren tegelijkertijd studeerende te Leiden, blijkbaar zonder veel plan nog om af te studeeren; drie uitgaande meisjes, van wie het tweede nu trouwen zoû; een jongen nog van zestien en een meisje van veertien; hun salon, om Van Naghels ambitie, een offcieele salon, waar zij veel menschen zagen uit de hooge regeeringscôterie, terwijl die van het corps-diplomatique er ook even door heen liep: alles bij elkaâr een zoo kostbaar huishouden, dat Bertha de grootste wonderen van zuinigheid moest doen, om het met een slordige halve ton 's jaars vol te houden. They|would|the|children|for|their|account|should|take|in|Holland|and|although|he|wealthy|was|although|his|wife|some|money|had|although|he|his|minister's salary|had|was|it|all|by|each other|barely|enough|for|the|very|expensive|household|that|they|maintained|the|oldest|son|now|from|India|expected|with|wife|and|two|children|two|boys|Frans|and|Henri|already|a|few|years|simultaneously|studying|in|Leiden|apparently|without|much|plan|yet|to|graduate|to||three|outgoing|girls|of|whom|the|second|now|marry|would|a|boy|still|of|sixteen|and|a|girl|of|fourteen|their|salon|for|Van|Naghel's|ambition|an|official|salon|where|they|many||saw|from|the|high|government circle|while|that|of|the|||there|also|just|through|past|walked|everything|by|each other|a|so|expensive|household|that|Bertha|the|greatest|wonders|of|frugality|had to|do|to|it|with|a|careless|half|ton|per|year|full|to|keep They would have to take care of the children in Holland, and although he was wealthy - although his wife had some money - although he had his ministerial salary, it was all barely enough for the very expensive household they maintained: the eldest son now expected from India with his wife and two children: two boys, Frans and Henri, both studying in Leiden for a few years now, apparently without much of a plan to graduate yet; three outgoing girls, of whom the second was about to get married; a boy still sixteen and a girl fourteen; their salon, to Van Naghel's ambition, an official salon, where they saw many people from the high government circles, while those from the diplomatic corps also passed through: all together such an expensive household that Bertha had to perform the greatest wonders of frugality to keep it going with a sloppy half a ton a year. En alles werd opgevoerd; alles werd duurder; de twee jongens, Frans en Henri, kostten bijna driedubbel zooveel als Otto hun gekost had; Emilie en Marianne - de eene al drie, de andere pas éen jaar in de wereld - hadden veel hooger eischen in alles en alles dan Louise, die nu al zes jaar uitging, ooit had gehad; de studenten zouden dat jaar beiden in de maskerade meêdoen; Emilie kreeg een uitzet, dat driemaal zooveel kostte als Bertha zelve indertijd van papa en mama Van Lowe gekregen had; Marianne wilde haar minste japonnetje met zij gevoerd hebben; Karel, de gymnaziast, een lange zwakke magere jongen, maar desniettemin in allerlei clubs van football, cricket, tennis, had een zakgeld, dat eenvoudig belachelijk was, en in hun jongste meisje zag Bertha neigingen, die haar angstig maakten voor de toekomst. And|everything|was|raised|everything|was|more expensive|the|two|boys|Frans|and|Henri|cost|almost|three times|as much|as|Otto|them|had cost|had|Emilie|and|Marianne|the|one|already|three|the|other|just|one|year|in|the|world|had|much|higher|demands|in|everything|and|everything|than|Louise|who|now|already|six|years|had gone out|ever|had|had had|the|students|would|that|year|both|in|the|masquerade|participate|Emilie|received|a|trousseau|that|three times|as much|cost|as|Bertha|herself|at that time|from|papa|and|mama|Van|Lowe|had received|had|Marianne|wanted|her|smallest|dress|with|silk|lined||Karel|the|gymnasium student|a|tall|weak|skinny|boy|but|nevertheless|in|all kinds of|clubs|of|football|cricket|tennis|had|a|allowance|that|simply|ridiculous|was|and|in|their|youngest|girl|saw|Bertha|tendencies|that|her|anxious|made|for|the|future And everything was increasing; everything was getting more expensive; the two boys, Frans and Henri, cost almost three times as much as Otto had cost them; Emilie and Marianne - one already three, the other just one year in the world - had much higher demands in everything than Louise, who had been out for six years, ever had; the students would both participate in the masquerade that year; Emilie received a trousseau that cost three times as much as Bertha herself had received from papa and mama Van Lowe at the time; Marianne wanted her smallest dress to be lined with silk; Karel, the gymnasium student, a tall, weak, skinny boy, but nevertheless involved in various football, cricket, and tennis clubs, had an allowance that was simply ridiculous, and in their youngest girl, Bertha saw tendencies that made her anxious for the future. Zoo was het van buiten een groot druk huis - papa minister; de meisjes aan het Hof geprezenteerd; de jongens flink geld stuk slaande, en van binnen - tusschen Van Naghel en Bertha - dikwijls een moedelooze beprating hoe het toch minder te doen: zij moèsten nu Otto toch eerst wel helpen; de jongens moèsten toch eerst afstudeeren; de meisjes moèsten toch uitgaan, en Karel moèst toch wel blijven in de football- en cricketclubs. So|was|it|from|outside|a|big|busy|house|papa|minister|the|girls|at|the|court|presented|the|boys|quite|money|hard|spending|and|from|inside|between|Van|Naghel|and|Bertha|often|a|hopeless|discussion|how|it|nevertheless|less|to|do|they|had to|now|Otto|nevertheless|first|surely|help|the|boys|had to|nevertheless|first|graduate|the|girls|had to|nevertheless|go out|and|Karel|had to|nevertheless|surely|stay|in|the||and|cricket clubs So from the outside it was a large busy house - papa minister; the girls presented at court; the boys spending money lavishly, and inside - between Van Naghel and Bertha - often a despondent discussion about how to do less: they had to help Otto first; the boys had to graduate first; the girls had to go out, and Karel had to stay in the football and cricket clubs. Zij konden éen diner minder geven op een winter, maar dat was ook eigenlijk het eenige. They|could||dinner|less|give|in|one|winter|but|that|was|also|actually|the|only They could give one dinner less in a winter, but that was actually the only thing. En als de jongens, na hun promotie, ook nog geld zouden kosten als Otto hun nu kostte; als Louise en Marianne ook zouden trouwen en ook zoo een uitzet moesten hebben als Emilie nu; als het altijd en altijd zoo door zoû gaan, zonder éen oogenblik, dat hun vergunde eens wat zuinig te zijn, dan wisten zij niet wat zij doen moesten, want hoe Bertha ook berekende en berekende... het ging zoo niet met een halve ton 's jaars. And|if|the|boys|after|their|promotion|also|still|money|would|cost|if|Otto|their|now|cost|if|Louise|and|Marianne|also|would|marry|and|also|such|a|dowry|had to|have|as|Emilie|now|if|it|always|and|always|so|through||go|without|one|moment|that|their|allowed|ever|something|frugal|to|be|then|knew|they|not|what|they|do|had to|for|how|Bertha|also|calculated|and|calculated|it|went|so|not|with|a|half|ton|per|year And if the boys, after their promotion, would also cost money like Otto did now; if Louise and Marianne would also get married and would need a trousseau like Emilie does now; if it would always and always go on like this, without a single moment that allowed them to be a bit frugal, then they didn't know what to do, because no matter how Bertha calculated and calculated... it couldn't be done with half a ton a year. Als Van Naghel dan een oogenblik bitter werd, verweet hij aan Bertha, dat het alles hare schuld was, dat zij een Van Lowe was, dat de Van Lowe’s nooit hadden kunnen rekenen, dat hun huishouden vroeger ook veel te hoog was opgevoerd, maar Bertha, rustig, de oogen dicht knippende, hield hem voor, dat Van Naghel zijne carrière te danken had aan papa Van Lowe, aan al diens relaties in die jaren, toen papa na zijn gouverneur-generaalstijd in Holland nog zeer veel invloed had kunnen uitoefenen en zij toonde hem de lijsten van haar budget, waar zij met zorg de verschillende posten had uitgerekend, hem zeggende, dat zoo hij volstrekt wilde een train-de-vie als de hunne, het met den besten wil van de wereld niet voor minder te doen was... En daar zij geen uitkomst zagen, verzoenden zij zich met elkaâr en werd er in een maand niet over geld meer gesproken en bleef hun leven uiterlijk het officieele en solide en toch ietwat modern getinte Hollandsche huishouden: de kinderen wel van hun tijd, maar de ouders toch verstandig en degelijk en die wel zouden weten tot hoever zij konden gaan, en de kinderen zouden kunnen laten gaan. If|Van|Naghel|then|a|moment|bitter|became|blamed|he|to|Bertha|that|it|everything|her|fault|was|that|she|a|Van|Lowe|was|that|the|Van|Lowe's|never|had|been able to|count|that|their|household|earlier|also|much|too|high|was|inflated|but|Bertha|calmly|the|eyes|closed|blinking|held|him|before|that|Van|Naghel|his|career|to|owe|had|to|papa|Van|Lowe|to|all|his|relationships|in|those|years|when|papa|after|his|||in|Holland|still|very|much|influence|had|been able to|exert|and|she|showed|him|the|lists|of|her|budget|where|she|with|care|the|different|items|had|calculated|him|saying|that|so|he|absolutely|wanted|a|train|the|||the||the|||||of|the||||||||and||they||||reconciled|||||and|||||||||||||||||official|||||somewhat||tinted|||the|children|||||||||||||||would|||how far|||go||||||| If Van Naghel then became bitter for a moment, he blamed Bertha, saying it was all her fault, that she was a Van Lowe, that the Van Lowes had never been able to calculate, that their household had also been inflated too much in the past, but Bertha, calmly, blinking her eyes, reminded him that Van Naghel owed his career to papa Van Lowe, to all his connections in those years, when papa could still exert a lot of influence after his time as governor-general in Holland, and she showed him the lists of her budget, where she had carefully calculated the various items, telling him that if he absolutely wanted a lifestyle like theirs, it couldn't be done for less, no matter how good-willed one was... And since they saw no way out, they reconciled with each other and for a month, there was no more talk about money, and their life remained outwardly the official and solid yet somewhat modern-tinged Dutch household: the children were of their time, but the parents were still sensible and solid and would know how far they could go, and the children would be allowed to go. Voor niemand was de ware toestand ook zelfs maar te raden. For|nobody|was|the|true|situation|also|even|but|to|guess For no one was the true situation even to be guessed. Bertha sprak nooit met iemand, zelfs niet met hare moeder, over iets wat zweemde naar geldelijke aangelegenheden. Bertha|spoke|never|with|anyone|even|not|with|her|mother|about|anything|that|hinted|at|financial|matters Bertha never spoke with anyone, not even with her mother, about anything that hinted at financial matters. Voor de familie en de kennissen breidde het huis in het Bezuidenhout zoo deftig en solide zijn breeden gevel uit, maakten de gangen, de trappen, de salons, de eetzaal, het kantoor van Van Naghel, de kamers der kinderen allen zoo een indruk van onvergankelijke welvaart: de salons en eetzaal heel deftig Hollandsch; de kamers der kinderen, wat moderner, maar toch alles zwaar degelijk, zonder oppervlakkigen, doorzichtigen schijn van prutsige elegance - dat niemand ooit zoû hebben kunnen vermoeden, hoe de beide ouders soms uren lang berekenden, hoe zij die maand een kleine duizend gulden minder zouden verteeren... Het scheen daar in huis, niettegenstaande al de drukte, de diners, de aanstaande bruiloft, de aanstaande komst van den oudsten zoon, voor wien enkele kamers op de bovenverdieping werden ingericht, zoo geleidelijk te gaan, zonder eenige moeite, wel druk van leven, maar harmonisch van middelen, dat niemand ooit aan de minste moeilijkheid zoû hebben kunnen denken. For|the|family|and|the|acquaintances|expanded|the|house|in|the|Bezuidenhout|so|dignified|and|solid|its|wide|facade|out|made|the|hallways|the|stairs|the|salons|the|dining room|the|office|of|of||the|rooms|of the|children||so|||of|imperishable||the|||||||||||||||||||superficial|transparencies|||prutsige|||||would|have|been able to||||||||||||||||||||vertaal||||||||||||||wedding||upcoming||||elders van de oudsten.||||||||upper floor||||||||||||||||||||||||||||think For the family and acquaintances, the house in Bezuidenhout expanded its broad facade so dignified and solid, making the corridors, the stairs, the salons, the dining room, Van Naghel's office, the children's rooms all give an impression of everlasting prosperity: the salons and dining room very dignified Dutch; the children's rooms, somewhat more modern, but still all heavy and solid, without superficial, transparent semblance of shabby elegance - that no one would ever have suspected how the two parents sometimes calculated for hours how they would consume a little thousand guilders less that month... It seemed that in the house, despite all the hustle, the dinners, the upcoming wedding, the impending arrival of the eldest son, for whom some rooms on the upper floor were being prepared, everything was going so gradually, without any effort, busy with life, but harmonious in means, that no one would ever have thought of the slightest difficulty. Mama Van Lowe kwam dezer dagen veel bij Bertha en verwaarloosde Constance een beetje, - maar zij hield van die drukte; de verandering op de bovenverdieping, de bemoeiïngen over het uitzet, de repetities der bruiloftsvoorstellingen er dwars door heen; de lange tafels, die gedekt, de bloemen, die geschikt, de visites, die besproken werden; japonnen, die werden thuis gebracht; de jongens veel in Den Haag, druk, vroolijk, jong - zij hield van dit alles, de oude vrouw: het herinnerde haar haar eigen huis van vroeger, het was als de herhaling van haar jonge leven: alleen, dacht zij, zij zelve had dikwijls over geld getobd, ook al had Van Lowe kunnen sparen in zijn gouverneur-generaalstijd... en Bertha had zoo heelemaal geen geldelijke zorgen! Mama|of|Lowe|came|these|days|much|at|Bertha|and|neglected|Constance|a|little|but|she|loved|of|that|busyness|the|change|on|the|upper floor|the|concerns|about|the|trousseau|the|rehearsals|of the|wedding performances|there|across|through|it|the|long|tables|that|were set|the|flowers|that|arranged|the|visits|that|were discussed|were|dresses|that|were|home|brought|the|boys|much|in|The|Hague|busy|cheerful|young|she|loved|of|this|all|the|old|woman|it|reminded|her|her|||Van||||||||||||||||had||||getobd|||||||||||||||so|completely|no|financial|worries Mama Van Lowe visited Bertha a lot these days and neglected Constance a bit, - but she loved that hustle; the changes on the upper floor, the concerns about the trousseau, the rehearsals of the wedding presentations going on; the long tables being set, the flowers being arranged, the visits being discussed; dresses being brought home; the boys busy in The Hague, lively, cheerful, young - she loved all of this, the old woman: it reminded her of her own house from the past, it was like a repetition of her young life: only, she thought, she herself had often worried about money, even though Van Lowe could have saved during his time as governor-general... and Bertha had absolutely no financial worries! Wat was dat heerlijk! What|was|that|delicious How wonderful that was! En zij bemoeide zich ook, de grootmoeder, met het uitzet van Emilie; zij gaf hare raadgevingen en zij dàcht niet over geld; zij ging, langzaam, de trappen op naar de bovenverdieping, om de kamer te zien voor hare twee achterkleinkinderen, die komen zouden, trotsch op dat vierde geslacht, genietende van die groote familie, dat drukke huishouden, al die beweging, die zijzelve nu zoo miste in haar eigen huis, waar zij nu echter kalm wonen kon, zonder veel bizondere uitgaven meer in haar rustig leven, dat alleen de familie-Zondagavonden geregeld onderbraken. And|she|interfered|herself|also|the|grandmother|with|the|furnishing|of|Emilie|she|gave|her|advice|and|she|thought|not|about|money|she|went|slowly|the|stairs|up|to|the|upper floor|to|the|room|to|see|for|her|two|great-grandchildren|who|would come|would|proud|on|that|fourth|generation|enjoying|from|that|large|family|that|busy|household|all|that|activity|that|she herself|now|so|missed|in|her|own|house|where|she|now|however|peacefully|live|could|without|much|particular|expenses|more|in|her|quiet|life|that|only|the||Sunday evenings|regularly|interrupted And she also got involved, the grandmother, with Emilie's trousseau; she gave her advice and she didn't think about money; she went slowly up the stairs to the upper floor to see the room for her two great-grandchildren, who would come, proud of that fourth generation, enjoying that large family, that busy household, all that movement, which she now missed so much in her own house, where she could now live calmly, without many special expenses in her quiet life, which was only interrupted regularly by family Sunday evenings. Ja, zij genoot bij Van Naghel en Bertha; zij genoot, dat haar schoonzoon een hooge plaats in de maatschappij innam, zooals haar man indertijd ook had gedaan; zij genoot van het solide, degelijke, officieele huis; en de moderniteit der kinderen, al schudde zij nu en dan eens haar hoofd, deed haar toch glimlachen, omdat zij vond, dat men met zijn tijd meê moest gaan, en dat Van Naghel en Bertha heel verstandig waren de kinderen een beetje vrijen teugel te laten... Er waren wel zeden, waarvan zij niet hield: dat uitgaan van jonge meisjes alleen, 's nachts thuiskomende met den huissleutel in den zak, maar dat waren toch maar heel intime partijtjes, zei Bertha, en het was onmogelijk het anders in te richten. Yes|she|enjoyed|at|Van|Naghel|and|Bertha|she|enjoyed|that|her|son-in-law|a|high|position|in|the|society|occupied|just as|her|husband||also|had|done|she|enjoyed|of|the|solid|substantial|official|house|and|the|modernity|of the|children|although|shook|she|now|and|then|once|her|head|made|her|still|smile|because|she|found|that|one|with|his|time|along|must|go|and|that|Van|Naghel|and|Bertha|very|wise|were|the|children|a|little|free|rein|to|let|There|were|well|customs|of which|she|not|liked|that|going out|of|young|girls|alone|at|night|coming home|with|the|house key|in|the|pocket|but|that|were|still|but|very|intimate|parties|said|Bertha|and|it|was|impossible|it|otherwise|in|to|arrange Yes, she enjoyed being with Van Naghel and Bertha; she enjoyed that her son-in-law held a high position in society, just as her husband had done in his time; she enjoyed the solid, substantial, official house; and the modernity of the children, although she sometimes shook her head, still made her smile, because she thought that one had to keep up with the times, and that Van Naghel and Bertha were very wise to give the children a little free rein... There were indeed customs she did not like: young girls going out alone, coming home at night with the house key in their pocket, but those were just very intimate parties, Bertha said, and it was impossible to arrange it differently. Ja, zij genoot hier, de oude vrouw, in het huis harer oudste dochter, en hoewel zij voor al hare kinderen voelde - omdat zij hare kinderen waren, - gevoelde zij zich bij Bertha meer in haar element dan in het warm burgerlijk egoïste huis van Karel en Cateau, wie zij verweet geen kinderen te hebben; en hoewel zij ook hield van het jonge huishouden van Gerrit en Adeline - de kinderen daar van zeven jaar tot zes maanden als een troep blonde kleintjes - was het haar daar te eenvoudig en gewoon, herinnerde het haar niet aan haar eigen grootheden, kon zij niet uitstaan, dat Gerrit het soms belachelijk maakte, als zij, de oude moeder, heel ter loops liet doorschemeren, dat zij den Russischen gezant bij Bertha ontmoet had. Yes|she|enjoyed|here|the|old|woman|in|the|house|of her|oldest|daughter|and|although|she|for|all|her|children|felt|because|they|her|children|were|felt|she|herself|with|Bertha|more|in|her|element|than|in|the|warm|bourgeois|selfish|house|of|Karel|and|Cateau|whom|she|reproached|no|children|to|have|and|although|she|also|loved|of|the|young|household|of|Gerrit|and|Adeline|the|children|there|of|seven|years|to|six|months|like|a|bunch|blonde|little ones|was|it|her|there|too|simple|and|ordinary|reminded|it|her|not|of|her|own|greatness|could|she|not|stand|that|Gerrit|it|sometimes|ridiculous|made|when|she|the|old|mother|very|casually|indirectly|let|hint|that|she|the|Russian|envoy|at|Bertha|met|had Yes, she enjoyed herself here, the old woman, in the house of her eldest daughter, and although she felt for all her children - because they were her children - she felt more at home with Bertha than in the warm bourgeois selfish house of Karel and Cateau, whom she reproached for not having children; and although she also loved the young household of Gerrit and Adeline - the children there ranging from seven years to six months like a bunch of blonde little ones - it was too simple and ordinary for her there, it did not remind her of her own greatness, she could not stand that Gerrit sometimes made it ridiculous when she, the old mother, casually hinted that she had met the Russian envoy at Bertha's. En bij Adolfine en Van Saetzema te komen, ach, dat was haar een ergernis: alsof zij in Adolfine niet haar kind herkende, hun huis wat vulgair en verburgerlijkt, en Adolfine altijd zoo bitter en zoo nijdig en jaloersch van Bertha, vooral nu, dat Floortje geëngageerd was en dier uitzet natuurlijk zoo mooi niet kon zijn als het uitzet van Emilie. And|at|Adolfine|and|Van|Saetzema|to|come|ah|that|was|her|a|annoyance|as if|she|in|Adolfine|not|her|child|recognized|their|house|somewhat|vulgar|and|bourgeois|and|Adolfine|always|so|bitter|and|so|spiteful|and|jealous|of|Bertha|especially|now|that|Floortje|engaged|was|and|her|dowry|naturally|so|beautiful|not|could|be|as|it|dowry|of|Emilie And going to Adolfine and Van Saetzema, oh, that was a nuisance for her: as if she did not recognize her child in Adolfine, their house somewhat vulgar and bourgeois, and Adolfine always so bitter and so spiteful and jealous of Bertha, especially now that Floortje was engaged and her dowry could naturally not be as beautiful as Emilie's dowry. Ja, zij ging wel naar Adolfine en besprak wel het uitzet ook daar, maar zij deed het niet met liefde; niet omdat het eenvoudig was - daarom kon het toch ook wel netjes worden - maar omdat Adolfine altijd zoo kwaadaardig kon zeggen: ja, dat is voor ons mooi genoeg, maar bij Bertha...! Yes|she|went|indeed|to|Adolfine|and|discussed|well|||||but||||||||because|||||could|||||||but|||||malicious|||||||||||at|Bertha Yes, she did go to Adolfine and discussed the dowry there as well, but she did it without love; not because it was simple - it could still be neat - but because Adolfine could always say so maliciously: yes, that is nice enough for us, but at Bertha...! Zij voelde zich moeder voor al hare kinderen - had zij een lieveling? She|felt|herself|mother|for|all|her|children|had|she|a|favorite She felt like a mother to all her children - did she have a favorite? zij geloofde het niet - maar bij Bertha kwam zij zoo gaarne, omdat zij daar haar eigen verleden terug vond. she|believed|it|not|but|at|Bertha|came|she|so|gladly|because|she|there|her|own|past|back|found She did not believe so - but she liked to go to Bertha because there she found her own past back.

En wat de oude vrouw vooral zoo aardig vond in het huis van Bertha, was de gehechtheid onderling, het familie-zwak voor elkaâr, zooals zij dat ook altijd in haar huis had gekweekt, zooals zij het zoo nog kweekte, met die instelling van haar Zondagavonden, om de kinderen toch bij elkaâr te houden. And|what|the|old|woman|especially|so|nice|found|in|the|house|of|Bertha|was|the|attachment|among each other|the|||for|each other|as|she|that|also|always|in|her|house|had|cultivated|as|she|it|so|still|cultivated|with|that|intention|of|her|Sunday evenings|to|the|children|still|with|each other|to|keep And what the old woman especially found so nice in Bertha's house was the mutual attachment, the family bond for each other, just as she had always cultivated in her own home, just as she still cultivated it, with her Sunday evening gatherings, to keep the children together. Ja, bij Van Naghel en Bertha was dat ook heel sterk: het alles-zijn voor de kinderen, en zelfs iets wat zij zelve niet deed, deed Bertha: de zoon, die eenmaal uit huis was gegaan, weêr opnemen nu hij terugkwam met een zieke vrouw en twee kinderen. Yes|at|Van|Naghel|and|Bertha|was|that|also|very|strong|the|||for|the|children|and|even|something|that|she|herself|not|did|did|Bertha|the|son|who|once|out|home|was|gone|again|take in|now|he|returned|with|a|sick|wife|and|two|children Yes, at Van Naghel and Bertha's, that was also very strong: being everything for the children, and even something that she herself did not do, Bertha did: taking back the son who had once left home, now that he returned with a sick wife and two children. Het roerde haar: ach, wat waren zij goed voor hun troepje, en wat was dat toch treurig, dat dat jonge vrouwtje zoo ziek was. It|moved|her|oh|how|were|they|good|to|their|little group|and|how|was|that|still|sad|that|that|young|woman|so|sick|was It moved her: oh, how good they were to their little group, and how sad it was that the young woman was so ill. En ook de kinderen, onderling, zij kenden het familie-zwak; Otto was met zijne oudste zuster, Louise, die vijf-en-twintig, volgde op hem in leeftijd, altijd in drukke correspondentie gebleven; de twee studenten waren alleraardigst met hunne jonge, uitgaande zusjes, en Henri was zelfs een beetje jaloersch, dat Emilie geëngageerd was; alleen Karel was misschien een beetje uithuizig en te veel weg uit den familie-kring voor zoo een jongen jongen, met al zijn clubs en gewichtigheid, en daardoor had Marietje, het jongste meisje, van veertien, het wel wat stil... En toch hielden ze allemaal van Marietje, de studenten, de oudere zusjes... Ja, dat was iets liefs in geheel hunne groote familie: het familie-zwak, de gehechtheid aan elkaâr, de trots op elkaâr, de trots op de namen van Van Lowe en Van Naghel: het niet-kunnen-dulden, dat wie-ook een familie-lid te na kwam, zelfs al werd de kritiek in den familie-kring zelven niet gespaard. And|also|the|children|among themselves|they|knew|the|family|||||||||||and|||||in|||||correspondence||||||very nice||||outgoing|||||||||||||||||||out of the house||||||the||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||not|||||||||||||||||||||themselves||spared And also the children, among themselves, they knew the family bond; Otto had always remained in close correspondence with his oldest sister, Louise, who was twenty-five, following him in age; the two students were very nice with their young, outgoing sisters, and Henri was even a bit jealous that Emilie was engaged; only Karel was perhaps a bit too much of a wanderer and too often away from the family circle for such a young boy, with all his clubs and importance, and because of that, Marietje, the youngest girl, at fourteen, felt a bit left out... And yet they all loved Marietje, the students, the older sisters... Yes, that was something lovely in their whole large family: the family bond, the attachment to each other, the pride in each other, the pride in the names of Van Lowe and Van Naghel: the inability to tolerate anyone who came too close to a family member, even if criticism within the family circle itself was not spared. Maar dat iemand van de kennissen aan een lid van de familie raakte, dat kònden zij niet dulden, geen van allen. But|that|someone|of|the|acquaintances|to|a|member|of|the|family|touched|that|could|they|not|tolerate|none|of|all But that someone from the acquaintances touched a family member, they could not tolerate, none of them. Zelfs voor Constance hadden zij altijd gevoeld, dat zwak - omdat zij eene zuster was. Even|for|Constance|had|they|always|felt|that|weak|because|she|a|sister|was Even for Constance, they had always felt that weakness - because she was a sister. En de oude mevrouw herinnerde zich - wat Constance aanging - de wijsgeerige beschouwingen van haar jongsten zoon Paul; de moeite, die Dorine had gedaan alle broêrs en zusters te vereenigen op dien eersten Zondagavond, dat Constance zoû komen; zij herinnerde zich de meêgaandheid van alle hare kinderen - want tegen haar, uit een eerbied, - had niemand kritiek geoefend over die zuster, die slecht had gehandeld. And|the|old|lady|remembered|herself|as for|Constance|concerned|the|philosophical|reflections|of|her|youngest|son|Paul|the|effort|that|Dorine|had|made|all|brothers|and|sisters|to||on|that|first|Sunday evening|that|Constance|would|come|she|remembered|herself|the|presence|of|all|her|children|for|against|her|out of|a|respect|had|no one|criticism|exercised|over|that|sister|who|badly|had|acted And the old lady remembered - as far as Constance was concerned - the philosophical reflections of her youngest son Paul; the effort that Dorine had made to unite all the brothers and sisters on that first Sunday evening, when Constance would come; she remembered the companionship of all her children - for out of respect for her, - no one had criticized that sister, who had acted poorly. Zij zag het zóo, bij hen allen: het familie-zwak voor elkaâr. She|saw|it|so|with|them|all|the|||for|each other She saw it this way, among them all: the family weakness for each other. Zij voelden zich altijd broêr en zuster; zij hielden elkaâr de hand boven het hoofd, ook al was er wel eens verschil van meening, zelfs jalouzie - zij voelden in den kring zich eén. They|felt|themselves|always|brother|and|sister|they|held|each other|the|hand|over|the|head|also|although|was|there|well|once|difference|of|opinion|even|jealousy|they|felt|in|the|circle|themselves| They always felt like brother and sister; they kept each other under their protection, even if there were sometimes differences of opinion, even jealousy - they felt one in the circle.

Dat was voor den ouderdom dezer moeder en grootmoeder de groote glorie. That|was|before|the|old age|of this|mother|and|grandmother|the|great|glory That was the great glory for the old age of this mother and grandmother. Dat was voor haar een hoog idee, een natuurlijk ideaal, een bereikte illuzie: een troost voor haar stille na-leven van in haar groote huis eenzame vrouw. That|was|for|her|a|lofty|idea|a|||||||comfort|for|her|quiet|||of|in|her|large|house|lonely|woman That was for her a lofty idea, a natural ideal, an achieved illusion: a comfort for her quiet afterlife as a lonely woman in her large house. Dat zij in dat groote huis eenzaam wilde zijn, en noch Dorine, noch Ernst, noch Paul bij zich duldde, was een bizonderheid in haar, die niets afdeed tot hare godsdienst voor het hooge idee; hare innige blijdschap, dat zij het ideaal verwezenlijkt, de illuzie bereikt zag. That|she|in|that|large|house|alone|wanted|to be|and|neither|Dorine|nor|Ernst|nor|Paul|with|herself|tolerated|was|a|peculiarity|in|her|which|nothing|detracted|from|her|devotion|for|the|lofty|idea|her|profound|joy|that|she|the|ideal|realized|the|illusion|achieved|saw That she wanted to be alone in that large house, and tolerated neither Dorine, nor Ernst, nor Paul, was a peculiarity in her that did not detract from her devotion to the lofty idea; her deep joy that she realized the ideal, that she saw the illusion achieved. Zij had een gelukkigen ouderdom. She|had|a|happy|old age She had a happy old age. Zij had in haar groote huishouden veel verdriet ook gehad, trots al hare grootheid, maar niet meer dan haar menschelijk deel: geldelijke zorgen, omdat noch Van Lowe, noch zij zuinig waren; twee kinderen verloren slag op slag; terwijl Constance’s misstap zeer zeker een zwàre slag was geweest, waaronder zij vermoedde, dat Van Lowe eigenlijk was bezweken, lijdende in stilte en altijd om het verdriet, dat zijne lievelingsdochter hem had aangedaan... Maar zij, al had zij geleden, met meer veerkracht - had àl dat verdriet niet meer geteld dan haar menschelijk deel: dat wat ieder groot huishouden te beurt kan vallen. She|had|in|her|large|household|much|sorrow|also|had|despite|all|her|greatness|but|not|more|than|her|human|share|financial|worries|because|neither|Van|Lowe|nor|she|thrifty|were|two|children|lost|blow|in|quick succession|while|Constance's|misstep|very|certainly|a|heavy|blow|was|been|under which|she|suspected|that|Van|Lowe|actually|was|succumbed|suffering|in|silence|and|always|for|the|sorrow|that|his|favorite daughter|him|had|wronged|But|she|although|had|she||with|more|resilience|had|all|that|sorrow|not|more|counted|than|her|human|share|that|what|every|large|household|to|turn|can|fall She had also experienced much sorrow in her large household, despite all its grandeur, but no more than her human share: financial worries, because neither Van Lowe nor she were frugal; two children lost one after the other; while Constance's misstep had certainly been a heavy blow, under which she suspected Van Lowe had actually succumbed, suffering in silence and always because of the grief that his favorite daughter had caused him... But she, although she had suffered, with more resilience - had not counted all that sorrow more than her human share: that which can befall any large household. En dat zij nu, op haar heel ouden dag, hare kinderen in eén zelfde stad om zich verzameld hield, in een nauwen familie-kring, in een liefdevol familie-leven - zij dacht het een groot geluk, zij was er God dankbaar voor. And|that|she|now|on|her|very|old|day|her|children|in|one|same|city|around|herself|gathered|kept|in|a|close|||in|a|loving|||she|thought|it|a|great|happiness|she|was|there|God|grateful|for And that now, in her very old age, she kept her children gathered in the same city, in a close family circle, in a loving family life - she considered it a great blessing, she was grateful to God for it. Zij had niet meer kerkelijke godsdienst dan fatsoenlijk was in hare kringen, die vooral niet waren de orthodoxe kringen der sommige oud-Haagsche families - maar zij was God in haar hart dankbaar. She|had|not|more|religious|faith|than|decent|was|in|her|circles|which|especially|not|were|the|orthodox|circles|of|some|||families|but|she|was|God|in|her|heart|grateful She had no more ecclesiastical religion than was decent in her circles, which were especially not the orthodox circles of some old Hague families - but she was grateful to God in her heart. Zij dankte God voor haar geluk, voor haar gelukkigen ouden dag. She|thanked|God|for|her|happiness|for|her|happy|old|day She thanked God for her happiness, for her happy old age. Het was nu alles goed, nu zij Constance er bij terug had gekregen, er bij terug in Den Haag. It|was|now|everything|well|now|she|Constance|her|back|returned|had|received|her|back|returned|in|Den|Haag Everything was good now, now that she had Constance back, back in The Hague. Den Haag, dat was, na Buitenzorg, altijd geweest voor haar de ideale plaats om te wonen. The|Hague|that|was|after|Buitenzorg|always|been|for|her|the|ideal|place|to|to|live The Hague had always been, after Buitenzorg, the ideal place for her to live. Er was het Hof en haar man had haar geleerd van grootheid te houden. There|was|the|Court|and|her|husband|had|her|taught|to|greatness|to|love There was the Court and her husband had taught her to love greatness. Er was een atmosfeer van offlicieele gewichtigheid - in hunne kringen - waarin zij behagen schepte als in een element, dat haar was natuurlijk geworden en waarin Van Naghel en Bertha ook gekomen waren tot hunne grootheid en hooge pozitie. There|was|an|atmosphere|of|unofficial|seriousness|in|their|circles|in which|she|pleasure|derived|as|in|an|element|which|her|was|naturally|become|and|in which|Van|Naghel|and|Bertha|also|had come|were|to|their|greatness|and|high|position There was an atmosphere of unofficial weightiness - in their circles - in which she took pleasure as in an element that had become natural to her, and in which Van Naghel and Bertha had also reached their greatness and high position. Karel was er teruggekomen na wat geburgemeesterd te hebben, en zij had in hem er haar zoon weêr bij - ook al hield zij - in stilte - niet van Cateau. Karel|was|there|returned|after|some|having served as mayor|to|have|and|she|had|in|him|there|her|son|again|with|also|although|loved|she|in|silence|not|of|Cateau Karel had returned after having served as mayor, and she had her son back with her - even though she - in silence - did not love Cateau. Gerrit, gedurende zijn luitenantsjaren teDeventer, te Venlo in garnizoen, was nu ritmeester, in Den Haag. Gerrit|during|his|lieutenant years|in Deventer|in|Venlo|in|garrison|was|now|captain|in|The|Hague Gerrit, during his lieutenant years in Deventer, stationed in Venlo, was now a captain in The Hague. En de andere kinderen: zij waren Den Haag nooit uit geweest; zij had ze altijd om zich kunnen houden. And|the|other|children|they|were|The|Hague|never|out|been|she|had|them|always|around|herself|could|keep And the other children: they had never left The Hague; she had always been able to keep them around her.

Zij was gelukkig en zij was dankbaar. She|was|happy|and|she|was|grateful She was happy and she was grateful. Zij was zelfs dankbaar, dat Otto terugkwam - al was de reden wat treurig: de ziekte van zijn vrouw - omdat zij hare achterkleinkinderen zoû zien. She|was|even|grateful|that|Otto|returned|although|was|the|reason|somewhat|sad|the|illness|of|his|wife|because|she|her|great-grandchildren|would|see She was even grateful that Otto came back - although the reason was somewhat sad: the illness of his wife - because she would see her great-grandchildren. Het waren haar eerste, zij voelde om ze een nieuwe vreugd, een ongekende aandoening. It|were|her|first|she|felt|for|them|a|new|joy|an|unprecedented|condition They were her first; she felt a new joy, an unprecedented affection for them. Zij had om Otto zelven - haar eerste kleinkind - ook zoo iets dergelijks gevoeld, maar nu was dat gevoel bijna intenser - misschien omdat het was om een vierde geslacht, eene voortzetting van de familie, ook al was het Van Naghel en niet Van Lowe. She|had|for|Otto|himself|her|first|grandchild|also|so|something|similar|felt|but|now|was|that|feeling|almost|more intense|perhaps||it|||||||continuation|Van|||||||Van|||||Lowe She had felt something similar for Otto himself - her first grandchild - but now that feeling was almost more intense - perhaps because it was for a fourth generation, a continuation of the family, even though it was Van Naghel and not Van Lowe. Zij was een vrouw: zij lette niet zoozeer op den naam. She|was|a|woman|she|paid attention|not|so much|to|the|name She was a woman: she did not pay much attention to the name. Bertha was hare dochter, Otto haar kleinzoon, diens kinderen haar achterkleinkinderen. Bertha|was|her|daughter|Otto|her|grandson|his|children|her|great-grandchildren Bertha was her daughter, Otto her grandson, and his children her great-grandchildren. Zoo rekende zij het naar zich toe, en hoe de naam luidde, was haar van minder belang. So|counted|she|it|towards|herself|to|and|how|the|name|sounded|was|her|of|less|importance So she counted it towards herself, and what the name was mattered less to her. Het waren hare kinderen, hare kleinkinderen, hare achterkleinkinderen, die zij allen liefhad, in éene groote liefde, in eene familie-liefde. It|were|her|children||grandchildren||great-grandchildren|who|she|all|loved|in|one|great|love|in|one|| They were her children, her grandchildren, her great-grandchildren, whom she loved all in one great love, in a family love. Dat zij alleen woonde in haar groote huis, was omdat zij oud was, drukte alleen kon velen als drukte was voorbereid: als zij wist, dat er drukte zoû zijn. That|she|alone|lived|in|her|large|house|was|because|she|old|was|pressure|only|could|many|if|pressure|was|prepared|if|she|knew|that|there|pressure|would|be The fact that she lived alone in her large house was because she was old; the bustle only pressed on her if she knew that there would be bustle. De Zondag-avonden waren druk, maar ze vermoeiden haar niet. The|||were|busy|but|they|tired|her|not Sunday evenings were busy, but they did not tire her. Maar Paul of Dorine bij zich te hebben in huis, ze telkens te hooren thuiskomen, uitgaan, zoû haar zenuwachtig hebben gemaakt. But|Paul|or|Dorine|with|himself|to|have|in|house|they|every time|to|hear|coming home|going out|would|her|nervous|have|made But having Paul or Dorine in the house, hearing them come home and go out, would have made her nervous. Zij dwaalde iederen dag al de kamers van het groote huis door, om te zien of alles wel netjes was, stond op zijn plaats. She|wandered||day|all|the|rooms|of|the|large|house|through|to|to|see|if|everything|well|tidy|was|stood|in|its|place She wandered through all the rooms of the large house every day to see if everything was tidy and in its place. Dorine was slordig en Paul was lang niet gemakkelijk, en Ernst met al zijn rariteiten, zoû zij heelemaal niet bij zich kunnen hebben, omdat zij bang was voor al de bacteriën, die zitten in al die oudheden... Maar daarom hield zij toch van hen allen en was zij blij, dat zij woonden in Den Haag, en dat zij hen geregeld zag... Zij was nu eenmaal zoo; niet anders. Dorine|was|messy|and|Paul|was|far|not|easy|and|Ernst|with|all|his|peculiarities||she||not|with|herself|could|have|because|she|afraid|was|of|all|the|bacteria|that|are|in|all|those|antiquities|But|therefore|loved|she|still|of|them|all|and|was|she|happy|that|they|lived|in|Den|Haag|and|that|they|them|regularly|saw|She|was|now|once|so|not|different Dorine was messy and Paul was far from easy, and Ernst with all his peculiarities, she could not have with her at all, because she was afraid of all the bacteria that were in all those antiques... But still, she loved them all and was happy that they lived in The Hague and that she saw them regularly... She was just like that; nothing else.

En bij Bertha kwam zij nu iederen dag, afwachtende Otto en zijne kinderen, tot Constance jaloersch werd en haar eens verweet, dat zij heelemaal niet kwam, in hare nieuwe huis bij de Boschjes. And|at|Bertha|came|she|now||day|waiting for|Otto|and|his|children|until|Constance|jealous|became|and|her|once|reproached|that|she|at all|not|came|in|her|new|house|near|the|Boschjes And she now visited Bertha every day, waiting for Otto and his children, until Constance became jealous and once reproached her for not coming at all to her new house by the Boschjes.

SENT_CWT:AFkKFwvL=19.21 PAR_TRANS:gpt-4o-mini=6.73 en:AFkKFwvL openai.2025-01-22 ai_request(all=76 err=0.00%) translation(all=63 err=0.00%) cwt(all=2758 err=17.98%)