5.1 Παράξενα πράγματα... 5.1 Stranger things...

5.Παράξενα πράγματα. 5.Strange things. Το γατί μας άλλαξε όνομα. Our cat got a name change. Kedimiz adını değiştirdi. Ένας προδότης μεταξύ μας. A traitor among us.

Παράξενα πράγματα, έτσι λέμε με τη Μυρτώ. Strange things, that's what Myrto and I say. Κι αυτά τα παράξενα κάνουν το φετινό καλοκαίρι να μη μοιάζει με τα προηγούμενα. And these strange things make this summer unlike the previous ones. Τις άλλες χρονιές ο Νίκος δεν το κουνούσε από το Λαμαγάρι. ||||||||||Lamagari village In other years, Nikos did not move from Lamagari. Τώρα χάνεται με τις ώρες κι όταν τον ρωτάμε που ήτανε, μας λέει: «Στη χώρα, στην αρραβωνιαστικιά μου». Now he disappears for hours and when we ask him where he has been, he tells us: "In the country, at my fiancee's".

- Τι κατεβάσατε μούτρα; μπαίνει τότε στη μέση η Σταματίνα και μας ψευτομαλώνει. - What did you face down? Stamatina then steps in and falsifies us. Όλο με σας θα παίζει ; Έχει και αρραβωνιαστικιά ο άνθρωπος. Will everything work out for you? The man also has a fiancee. Hep seninle mi oynuyor? Adamın nişanlısı var.

- Πως τη λένε την αρραβωνιαστικιά σου; Γιατί δεν τη φέρνεις στο Λαμαγάρι, να τη γνωρίσουμε; τον ζαλίζουμε εμείς. ||||fiancée||||||||||||| - What is your fiancee's name? Why don't you bring her to Lamagari, so we can meet her? we stun him.

Τότε κείνος αρχίζει τα παραμύθια. Then he starts the fairy tales. Πως τάχατες, μόλις κάνει πως την παίρνει να 'ρθουνε στο Λαμαγάρι, ανοίγει το καπλάνι το μαύρο μάτι του και δεν τον αφήνει να κάνει μήτε βήμα. How are you, as soon as he takes her to come to Lamagari, the chaplain opens his black eye and doesn't let him take a single step. Nasıl oluyor da, onu Lamagari'ye götürür gibi yapar yapmaz, kaprisin kara gözü açılıyor ve bir adım atmasına izin vermiyor. Μια φορά, που πολύ επιμέναμε να μας πει τ' όνομά της, μας είπε σιγά σιγά, τραγουδιστά σχεδόν: Δη-μο-κρα-τί-α. Once, when we insisted on telling us her name, she said to us slowly, almost singing: Di-mo-kra-ti-a.

«Σαν το γατί μας», χάρηκα εγώ. "Like our cat," I gloated. Μα, που να 'ξερα, πως γρήγορα το γατάκι μας θ' άλλαζε όνομα. But, how could I have known, how quickly our kitten would change its name. Ama yavru kedimizin yakında adını değiştireceğini hiç bilmiyordum.

Ο μπαμπάς ήρθε τόσο νευριασμένος το Σαββατοκύριακο, που όλα του φταίγανε. Dad came home this weekend so mad, it was all his fault. Το βράδυ, ενώ όλοι είχαμε καθίσει στο τραπέζι, εγώ σηκώθηκα μια στιγμή να μαζέψω τη Σκούρα και τη Δημοκρατία, γιατί η Σταματίνα είπε πως άρχιζε να ψιχαλίζει. ||||||||||||||||||||||||||it's drizzling In the evening, while we were all sitting at the table, I got up for a moment to collect Skoura and Democracy, because Stamatina said she was starting to crumble. Τη Σκούρα τη βρήκα αμέσως, μα η Δημοκρατία - άφαντη. I found the Dark one immediately, but the Republic - invisible. Τότε άρχισα να ξεφωνίζω: «Δημοκρατίιιιιια!» Ώσπου μ' άκουσε και ήρθε. Then I started yelling: "Democraiiiiii!" Until he heard me and came. Δεν πρόλαβα να μπω στο σπίτι και μ' άρπαξε ο μπαμπάς απ' το χέρι. I didn't have time to enter the house and dad grabbed me by the arm. Νόμισα πως θύμωσε, γιατί σηκώθηκα από το τραπέζι, μα εκείνος τα 'βαλε με το γατί, I thought he was angry, because I got up from the table, but he messed with the cat,

- Η θα το πετάξετε, λέει, η θα του αλλάξετε όνομα. - Either throw it away, he says, or change its name. Δεν έχω όρεξη να χάσω τη θέση μου στην Τράπεζα! I don't want to lose my position at the Bank!

Το γατί το βγάλαμε Ία, μα αυτό που ακούσαμε παραήτανε πιά παράξενο. We got the cat out, but what we heard was still strange. Να διώξουν τον μπαμπά από την Τράπεζα για ένα γατί! Kick dad out of the Bank for a cat!

- Θ' αλλάξεις και συ όνομα στην αρραβωνιαστικιά σου; ρωτήσαμε το Νίκο. - Will you also change your fiancee's name? we asked Niko.

- Ποτέ των ποτών, απάντησε γελώντας εκείνος. - Never of drinks, he replied laughing.

Όταν όμως ο Νίκος δεν έλειπε στη χώρα, έπαιζε σαν πάντα μαζί μας. But when Nikos was not away in the country, he played with us as always. Ama Nikos yurt dışında olmadığı zamanlarda her zamanki gibi bizimle oynadı. Όταν είναι κείνος στο Λαμαγάρι, ποτέ δε βαριόμαστε. Όλο και κάποιο παιχνίδι σοφίζεται. Every game gets smarter. Ύστερα είναι και το καπλάνι με τις ιστορίες του. Και τι δε μας είπε φέτος ο Νίκος για το καπλάνι! And what did Nikos not tell us about the chaplain this year! Βαρετικές ιστορίες, που λέει και η Πιπίτσα, μα που μαθαίνεις ένα σωρό πράγματα. Boring stories, which Pipitsa also tells, but where you learn a lot of things. Έκτος από το χαρτί, ξέρουμε πως γίνεται το γυαλί. Apart from paper, we know how glass is made. Κι ακόμα, ο Νίκος μάς έμαθε γιατί πλέει το βαρέλι στη θάλασσα, που είναι τόσο βαρύ και το παπούτσι μας που είναι τόσο ελαφρύ βουλιάζει μόλις το ρίξουμε στο νερό. And still, Nikos taught us why the barrel floats in the sea, which is so heavy, and our shoe, which is so light, sinks as soon as we drop it into the water.

Εμένα όμως μ' αρέσουν πολύ οι βραδινές ιστορίες του καπλανιού. But I really like the evening stories of the goat.

Σα σκοτεινιάζει για καλά και λάμπουνε τ' αστέρια, πάμε με τον Νίκο και ξαπλωνόμαστε σ' έναν ψηλό βράχο που στην κορφή του έχει ένα πλάτωμα. It's getting really dark and the stars are shining, we go with Nikos and lie down on a high rock that has a plateau at its top. Τότε, θαρρείς κι ο ουρανός χαμηλώνει και τ' αστέρια κοντεύουν να μας αγγίξουν. Then, it seems as if the sky is lowering and the stars are about to touch us. Όπου ο ουρανός είναι πολύ μαύρος ο Νίκος λέει ότι είναι η σκιά του καπλανιού, που περιδιαβαίνει από τη Μεγάλη Άρκτο στη Μικρή κι από τον Άρη στην Αφροδίτη. Where the sky is very black, Nikos says it is the shadow of the stag, which travels from Ursa Major to Ursa Minor and from Mars to Venus. Έτσι ξέρουμε τώρα όλοι μας, ακόμα κι η μικρούλα Αυγή, να ξεχωρίζουμε κάθε αστέρι με τ' όνομά του και ποιο είναι πιο κοντά στη γη η πιο κοντά στον ήλιο. So now all of us, even little Dawn, know to distinguish each star by its name and which is closer to the earth or closer to the sun.

Μια φορά το καπλάνι, που έβλεπε με το μαύρο μάτι, είδε ένα αστέρι με μια μακριά ουρά που το λένε κομήτη. Το αστέρι αυτό έτρεχε και θα πέρναγε κοντά από τη γη. This star was running and would pass close to the earth. Τ' άκουσαν και τα πουλιά, πέταξαν τρομαγμένα και το 'παν στους ανθρώπους. The birds also heard it, flew away in fright and told the people. Ο Νίκος λέει ότι ήτανε μικρός τότε, μα θυμάται πολύ καλά πως τη μέρα, που θα καιγότανε η γη, η θεία Δέσποινα έψηνε γλυκό βύσσινο. ||||||||||||||||||||||was baking||sour cherry Nikos says that he was young then, but he remembers very well that on the day when the earth would burn, Aunt Despina was baking sweet sour cherries. Το παράτησε στη φωτιά να βγει στο δρόμο μαζί με τον κόσμο, που είχε μαζευτεί στην πλατεία να δει τον κομήτη που θα τους έκαιγε όλους. He left it in the fire to go out into the street with the people, who had gathered in the square to see the comet that would burn them all. Ο κομήτης πέρασε, η γη δεν κάηκε - κάηκε όμως το βύσσινο της θείας Δέσποινας κι η κατσαρόλα ακόμα. Ο Νίκος ίσαμε τώρα την πειράζει τη θεία Δέσποινα κι άμα θέλει να φάει γλυκό βύσσινο, της λέει: «Δε με κερνάς κανένα κομήτη, θεία». ||||||||||||||||||||treats me||comet| Nikos is now teasing Aunt Despina and if she wants to eat a sweet cherry, he tells her: "You don't treat me like a comet, aunt".

Ποιος ξέρει, τι άλλο θ' ακούγαμε για το καπλάνι - ιστορίες και παραμύθια —αν δεν συνέβαινε εκείνο που συνέβηκε εκείνη τη μέρα... Who knows what else we would hear about the chaplain—stories and fables—if what happened that day hadn't happened... O gün olanlar olmasaydı, kim bilir Kaplan hakkında başka neler duyardık - hikayeler ve masallar -...

Ίσως να φταίει, άθελά του, και ο Οδυσσέας, που δεν πήγε ποτέ του σχολείο και δεν ξέρει Γεωγραφία. |||unintentionally|||||||||||||| Perhaps Odysseus is also to blame, unwittingly, for he never went to school and does not know Geography. Belki de bu, hiç okula gitmemiş ve coğrafya bilmeyen Odysseus'un da farkında olmadan hatasıdır.

Καθόμασταν όλοι μαζί με το Νίκο στην αμμουδιά. Nikos and I were all sitting on the beach. Ο ήλιος μόλις πήγαινε να δύσει. The sun was just going down. Ο Νίκος λέει, πως πουθενά δεν δύει έτσι ωραία ο ήλιος, όσο στο Λαμαγάρι. Nikos says that nowhere does the sun set as beautifully as in Lamagari. Άρχισε κείνος να σιγοτραγουδά ένα πολύ όμορφο τραγούδι, σε μία άγνωστή μας γλώσσα. He started humming a very beautiful song, in a language unknown to us.

- Τι τραγούδι είν' αυτό; ρώτησε ο Νώλης, που πήρε αμέσως το σκοπό. - What song is this? asked Nolis, who immediately got the point. - Bu ne şarkısı? diye sordu Nolis ve hemen melodiyi aldı.

- Ισπανικό, απάντησε ο Νίκος.

- Τι θα πει Σπανικό; λέει ο Οδυσσέας. - What does Spanish mean? says Odysseus.

- Ισπανικό, κουτέ, διορθώνει η Μυρτώ. - Spanish, baby, Myrto corrects.

Ο Νίκος θύμωσε, γιατί είπε τον Οδυσσέα κουτό η Μυρτώ. Nikos got angry because Myrto called Odysseus lame.

- Καλά θα έκανες, κυρία πολύξερη, τη μάλωσε, αντί να κοροϊδεύεις, να μαθαίνεις όποιον δεν ξέρει. - You would do well, lady of knowledge, he scolded her, instead of mocking, to teach those who do not know. - Çok bilmiş hanımefendi, alay etmek yerine onu azarlasanız, bilmeyenlere öğretseniz iyi edersiniz. Ύστερα ο Νίκος πήρε ένα ξυλαράκι και ζωγράφισε πάνω στην υγρή άμμο ολόκληρο το χάρτη της Ευρώπης και κει, στην άκρη αριστερά, η Ισπανία. Then Nikos took a stick and drew on the wet sand the entire map of Europe and there, on the far left, Spain.

Εμείς με τη Μυρτώ την ξέρουμε, γιατί έχουμε δια βάσει τον «Δον Κιχώτη», τον ιππότη της Ελεεινής Μορφής, που είναι Ισπανός. Myrto and I know her, because we have "Don Quixote", the knight of the Merciful Form, who is Spanish. Καλά θα 'τανε, συλλογίστηκα, να διηγηθεί τώρα ο Νίκος στα παιδιά για τον Δον Κιχώτη και τον ιπποκόμο του, τον Σάντσο Πάντσα, κι ίσως να πει, πως... πως, αντί το άλογό του το Ροσινάντε, ο Δον Κιχώτης καβάλησε το καπλάνι. It would be well, I reasoned, for Nico to tell the children now about Don Quixote and his squire, Sancho Pancha, and perhaps say how... how, instead of his horse Rocinante, Don Quixote rode chaplains.

- Τι θα πούνε τα λόγια του τραγουδιού; ρωτάει ο Νώλης. - What will the words of the song say? Nolis asks.

Ο Νίκος άργησε λίγο ν' απαντήσει, μα ύστερα είπε: Nikos took a while to answer, but then he said:

- Θα σας έλεγα την ιστορία του Δον Κιχώτη από τη Μάντσα, είπε ο Νίκος κι έκανε μια κουκίδα στο χάρτη, και μας έδειξε τη Μάντσα. - I would tell you the story of Don Quixote from Mancha, said Nikos and made a dot on the map, and showed us Mancha. Μα, τώρα, ο Δον Κιχώτης δεν μπορεί πιά να τριγυρνάει στις πόλεις και τα χωριά της Ισπανίας, γιατί εκεί γίνεται πόλεμος. Να η Μαδρίτη, η πρωτεύουσα της Ισπανίας, κάνει κι άλλη κουκίδα στο χάρτη ο Νίκος. ||||||||||dot|||| Here is Madrid, the capital of Spain, Nikos makes another dot on the map.

- Πόλεμος λοιπόν, συνεχίζει. - So war, he continues. Από τη μια είναι στρατιώτες, απ' όλα τα μέρη του κόσμου: Άγγλοι, Γάλλοι, Ρώσοι, Αμερικανοί, και τραγουδάνε το τραγούδι που έλεγα πριν. On the one hand there are soldiers, from all parts of the world: English, French, Russian, American, and they sing the song I was saying before. Bir yanda dünyanın her yerinden askerler var: İngilizler, Fransızlar, Ruslar, Amerikalılar ve daha önce söylediğim şarkıyı söylüyorlar. Από την άλλη, κατσούφηδες με μαύρα πουκάμισα. On the other hand, black-shirted buffoons.

- Πήγες εσύ στην Ισπανία; απόρησε η Άρτεμη. - Did you go to Spain? Artemis asked. Εκείνος γέλασε: He laughed:

- Όχι, μα πηγαίνει το... καπλάνι κι έρχεται και μου τα λέει. - No, but the... goat goes and comes and tells me.

- Με ποιους είναι το καπλάνι; ρώτησε ο Νώλης. - Who is the goatherd with? Nolis asked.

- Σαν έχει το γαλάζιο μάτι ανοιχτό είναι μ' αυτούς που τραγουδάνε, σαν έχει το μαύρο, τότε πάει με τους κατσούφηδες. |||||||||||||||||||grumpy people - If he has a blue eye open, he is with those who sing, if he has a black eye, then he goes with the sardines.

Εμείς πατήσαμε με τα ξυπόλητα πόδια μας το χάρτη, εκεί ακριβώς που έδειξε ο Νίκος πως στέκονταν οι μαυροπουκαμισάδες, ώσπου χάλασε το σχήμα. We stepped on the map with our bare feet, exactly where Nikos showed where the black shirts were standing, until the shape broke. Nikos'un bize Kara Gömleklilerin durduğunu gösterdiği yere, şekil kaybolana kadar çıplak ayaklarımızla bastık.

Ύστερα ο Νίκος μας κοίταξε όλους καλά καλά, και λέει: Then Nikos took a good look at us all, and says:

- Αυτό είναι το μυστικό μας.

Εμείς δώσαμε λόγο τιμής, πως δε θα πούμε πουθενά τίποτα. Η Πιπίτσα ξανάπε πάλι τα δικά της! «Να νεκροφιλήσω... να δω όλο μου το σόι στη νεκρό κάσα...». "To necrophilize... to see all my soi in the dead casa...". "Ölüyü öpmek... tüm ailemi ölü tabutunda görmek...".

Το βράδυ, σαν πέσαμε στα κρεβάτια μας, αρχίσαμε σιγά σιγά να τραγουδάμε το τραγούδι του Νίκου. At night, as if we fell into our beds, we slowly started to sing Nikos' song. Το λέγαμε μόνο με το σκοπό και θυμόμασταν δυο από τα παράξενα λόγια. We only said it on purpose and remembered two of the strange words. Φαίνεται, όμως, ότι δεν τραγουδούσαμε και τόσο πολύ σιγά, γιατί μας άκουσε ο Νίκος κι ανέβηκε φουριόζος στην κάμαρά μας. ||||||||||||||||furious||| It seems, however, that we were not singing so softly, because Nikos heard us and went up to our room furiously.

- Τρελούτσικα, μας ψευτομαλώνει. - Crazy, it's falsely normalizing us. Δεν είπαμε πως είναι το μυστικό μας! We didn't say it was our secret! Sırrımız olduğunu söylemedik! Θέλετε να μας ακούσουν οι μεγάλοι; Do you want the adults to hear us?

- Κι αν μας ακούσουν, τι θα γίνει; - And if they hear us, what will happen?

- Θα ρωτήσουν ποιος σας το 'μαθε κι αυτό είναι τραγούδι της Δημοκρατίας. - They will ask who taught you this and this is a song of the Republic.

- Μπορεί να διώξουν και τον μπαμπά από την Τράπεζα; ρώτησα. - Maybe they will kick dad out of the Bank too? I asked.

- Μπορεί, γελάει ο Νίκος. - Maybe, Nikos laughs. Ύστερα σοβάρεψε: Φταίω εγώ που ξέχασα πως είστε μικρά παιδιά. Then he got serious: It is my fault that I forgot that you are little children.

Σαν έφυγε ο Νίκος, δεν μπορούσε να μας πάρει ο ύπνος. When Nikos left, we couldn't fall asleep. Nikos gittiğinde uyuyamadık.

Πολύ περίεργα είναι όλα. It's all very strange. Γιατί να διώξουν τον μπαμπά από την Τράπεζα αν εμείς τραγουδάμε Ισπανικό τραγούδι; (Η Ία ήρθε και κουλουριάστηκε στα πόδια μου)... η αν δεν αλλάξουμε όνομα στο γατί μας; ||fire from job|||||||||||||||||||||||||| Why would they kick dad out of the Bank if we're singing a Spanish song? (Ia came and curled up at my feet)... or if we don't change our cat's name?

- ΕΥ-ΠΟ; ΛΥ-ΠΟ; ψιθυρίζει η Μυρτώ. - EY-PO? LY-PO? Myrtle whispers.

- ΕΥ-ΠΟ, ΕΥ-ΠΟ! Ας κάνουν οι μεγάλοι παράξενα πράγματα. Let the adults do weird things. ΕΥ-ΠΟ, ΕΥ-ΠΟ!