Ιστορία | Οι Δήμοι αναστατώνουν την πρωτεύουσα με τη στάση του Νίκα | Ε' Δημοτικού Επ. 128
Γεια σας!
Σήμερα θα μιλήσουμε για το αποτέλεσμα, τις συνέπειες δηλαδή, των μεταρρυθμίσεων που έκανε ο Ιουστινιανός.
Ξέρουμε ότι ο Ιουστινιανός ανέβηκε στην εξουσία, στο Βυζάντιο, το 527 μ.Χ.
Έκανε, λοιπόν, κάποιες μεταρρυθμίσεις για να μπορέσει να φτιάξει την κατάσταση στο Βυζάντιο,
γιατί υπήρχε μεγάλο ανακάτεμα στη διοίκηση.
Έβαλε, λοιπόν, κάποια τάξη, κάποια σειρά, με νόμους που έφτιαξε.
Έκανε μεταρρυθμίσεις, όπως λέμε.
Για να θυμηθούμε μερικές από αυτές τις μεταρρυθμίσεις που έκανε!
Μία από αυτές τις μεταρρυθμίσεις ήταν ότι έφτιαξε καλύτερα παλιούς ρωμαϊκούς νόμου...
και, μάλιστα, πολλούς από αυτούς τους μετέφρασε και στα ελληνικά.
Επίσης, έβαλε δασμούς, φόρους δηλαδή, σε εισαγόμενα προϊόντα.
Ένας άλλος ήταν ότι κάθε ένας πολίτης πλήρωνε φόρο ανάλογα με τα εισοδήματά του. Πάρα πολύ δίκαιο.
Επίσης έφερε το μυστικό της εκτροφής του μεταξοσκώληκα από την Ανατολή. Πολύ σημαντικό...
για να φτιάχνονται τα μεταξωτά υφάσματα, γιατί μέχρι τότε δεν υπήρχε κάτι τέτοιο.
Έκανε όμως και μερικά άλλα τα οποία δυσαρέστησαν μερικούς.
Για να θυμηθούμε τι άλλο έκανε:
Οι Δήμοι που, όπως ξέρετε, δεν ήταν οι Δήμοι που γνωρίζετε σήμερα αλλά αθλητικά σωματεία...
Και ήταν αυτά τα οποία οργάνωναν τις ιπποδρομίες την εποχή του Βυζαντίου.
Οι Δήμοι, λοιπόν, είχαν πάρα πολλά προνόμια.
Ο Ιουστινιανός περιόρισε, κατήργησε πολλά από τα προνόμια τους...
και επίσης άρχισε να κάνει έναν έλεγχο στα έξοδα που γίνονταν στο δημόσιο.
Αυτό ήταν πολύ καλό βέβαια, αλλα δεν ήταν καλό για τους Δήμους, για τις ομάδες αυτές, για τα σωματεία.
Επίσης, ένα άλλο πολύ καλό που έκανε στις μεταρρυθμίσεις του ήταν ότι... Κάθε ένας γαιοκτήμονας μικρός,
εάν χρωστούσε, εάν είχε κάποιο χρέος σε κάποιον άλλον μεγαλύτερο γαιοκτήμονα, έχανε την ιδιοκτησία του.
Τώρα πια αυτό με τον Ιουστινιανό δεν γινόταν.
Καταλαβαίνετε, λοιπόν, ότι μπορεί τα περισσότερα που έκανε ο Ιουστινιανός να ήταν πολύ θετικά για την αυτοκρατορία...
και να τη δυνάμωσαν, όμως κάποιες από αυτές τις μεταρρυθμίσεις δυσαρέστησαν μερικούς.
Στο εσωτερικό, λοιπόν, της αυτοκρατορίας άρχισε μία αναταραχή.
Τι γίνεται λοιπόν; Το 532 μ.Χ., τον Γενάρη, έγιναν κάποιοι αγώνες στον Ιππόδρομο.
Φυσικά θυμάστε, είπαμε, για τους Δήμους - ότι ήταν αυτοί που οργάνωναν τους αγώνες που γίνονταν στον Ιππόδρομο.
Εκείνοι, λοιπόν, οι αγώνες ανάμεσα στου Βένετους και στους Πράσινους δεν ήταν γραφτό να εξελιχθούν καλά.
Οι οπαδοί των Βένετων και οι οπαδοί των Πράσινων άρχισαν μεταξύ τους να δημιουργούν πρόβλημα,
να έχουν δηλαδή μεγάλη ένταση.
Προσπάθησε η φρουρά του Ιππόδρομου να τους σταματήσει, να τους χωρίσει - τελικά όμως τι κατάφερε;
Ενώθηκαν οι οπάδοι και των δύο ομάδων εναντίον της φρουράς του Ιππόδρομου και άρχισαν όλοι μαζί να φωνάζουν...
εναντίον και του Ιωάννη Καππαδόκη - θυμάστε, είναι ο λογοθέτης την περίοδο του Ιουστινιανού.
Λογοθέτης είναι, σαν να λέμε σήμερα, υπουργός των Οικονομικών-,
εναντίον του Τριβωνιανού που ήταν νομοθέτης... Όλα αυτα που είχε φτιάξει, λοιπόν, τους καινούριους νόμους και τις μεταρρυθμίσεις ο Ιουστινιανός...
Και πολλά υβριστικά σχόλια και εναντίον του αυτοκράτορα, του Ιουστινιανού.
Η κατάσταση πολύ γρήγορα βγήκε εκτός ελέγχου, η φρουρά δεν μπόρεσε να τους ηρεμήσει...
και έφτασαν στο σημείο που βγήκαν όλοι έξω... Έγιναν τεράστιες, ανυπολόγιστες ζημιές,
κατέστρεφαν ότι έβρισκαν μπροστά τους οι στασιαστές που φώναζαν και συνέχισαν να φωνάζουν,
και μάλιστα χρησιμοποιούσαν και ένα σύνθημα που χρησιμοποιούσαν συνήθως για να ενθαρρύνουν τους ηνίοχους στις ιπποδρομίες, "Νίκα, Νίκα!".
Και γι' αυτό το λόγο ονομάστηκε η στάση αυτή "στάση του Νίκα".
Βγήκαν, λοιπόν, έξω και κατέστρεφαν τα πάντα, δρόμους, δημόσια κτήρια - φτάσανε μέχρι και τα προπύλαια του παλατιού...
και την Αγία Σοφία -πριν την φτιάξει ο Ιουστινιανός πολύ αργότερα-, έκαναν πάρα πολύ μεγάλες ζημιές.
Αυτό βέβαια, όπως καταλαβαίνετε, όχι απλά δυσαρέστησε τον Ιουστινιανό - είχε απογοητευτεί,
δεν ήξερε τι να κάνει και, μαζί με όλα αυτά, είχαμε και κάτι επιπλέον:
κάποιοι πήραν κάποιον, επιστράτευσαν όπως λέμε, έναν αξιωματούχο από το παλάτι, τον Υπάτιο,
τον έφεραν στον Ιππόδρομο και τον ανακήρυξαν αυτοκράτορα.
Πια ο Ιουστινιανός, καταλαβαίνετε ότι δεν μπορούσε αυτό να το αντιμετωπίσει και αποφάσισε να αποχωρήσει.
Ευτυχώς που οι συνεργάτες του όπως και η γυναίκα του η Θεοδώρα, τον εμπόδισαν,
δεν τον άφησαν να πραγματοποιήσει αυτή του τη σκέψη γιατί θα ήταν πολύ μεγάλο πλήγμα για όλη την αυτοκρατορία.
Σε αυτό το σημείο θέλω να κάνω κι εγώ μία στάση, και να δούμε στο βιβλίο μας, στη σελίδα 46,
το κείμενο του ιστορικού Προκόπιου. Για να το διαβάσουμε:
(Η δασκάλα διαβάζει την διαφάνεια)
Τα λόγια αυτά της Θεοδώρας πραγματικά κλόνισαν τον Ιουστινιανό, το σκέφτηκε πάρα πολύ σοβαρά,
βοήθησαν και οι συνεργάτες του που επίσης συμφωνούσαν να μην φύγει,
και αποφάσισε, λοιπόν, να αντιμετωπίσει την κατάσταση.
Φώναξε, λοιπόν, τους δύο μεγάλους του στρατηγούς, τον Βελισσάριο και τον Ναρσή,
και τους είπε να φροντίσουν με την αυτοκρατορική φρουρά να περιοριστούν όλοι οι στασιαστές στον Ιππόδρομο μέσα,
και να φροντίσουν να λύσουν την κατάσταση με κάθε τρόπο.
Καταλαβαίνετε ότι αυτό το "με κάθε τρόπο" δεν ήταν και πολύ καλό.
Πράγματι, η φρουρά κατάφερε να οδηγήσει όλους τους στασιαστές μέσα στον Ιππόδρομο,
έκλεισαν τις πύλες, και δυστυχώς μπορείτε να φανταστείτε τη συνέχεια:
εκείνη την ημέρα σφαγιάστηκαν τριάντα χιλιάδες άνθρωποι.
Τελικά, με το τέλος της στάσης του Νίκα, υποχώρησαν οι στασιαστές, τελείωσε η στάση.
Τελικά όμως νίκησε κανείς σε αυτή τη στάση;
Όχι. Γιατί δεν νίκησε κανείς; Γιατί πέρα από τις ανυπολόγιστες υλικές ζημιές που υπήρχαν...
Αυτές θα μπορούσαν να φτιαχτούν, θα δίνονταν χρήματα, θα ήθελαν χρόνο αλλά θα μπορούσαν να φτιαχτούν.
Τριάντα χιλιάδες άνθρωποι οι οποίοι σκοτώθηκαν θα μπορούσαν να ξαναζήσουν;
Όχι, βέβαια. Γι' αυτό, λοιπόν, λέμε ότι η στάση του Νίκα ήταν ένα πολύ μελανό σημείο για την αυτοκρατορία,
κατά την περίοδο που ήταν αυτοκράτορας ο Ιουστινιανός.
Ας πάμε τώρα να δούμε στο τετράδιο εργασιών ποιές είναι οι δραστηριότητες που έχουμε να κάνουμε.
Σελίδα 17, είστε έτοιμοι; Το μολυβάκι στα χέρια μας, ξεκινάμε!
Βάλτε τα παρακάτω γεγονότα σε αριθμητική σειρά (1 έως 10) ανάλογα με τον χρόνο που έγιναν.
Εδώ είναι, λοιπόν, όλα τα γεγονότα αλλά όχι στη σωστή χρονολογική σειρά.
(Η δασκάλα διαβάζει τα γεγονότα στη διαφάνεια)
Ξεκινάμε, λοιπόν, με την πρώτη πρόταση, μας την έχει δώσει με το νούμερο 1:
"Ο Ιουστινιανός ρύθμισε με νόμο τον τρόπο λειτουργίας του Ιππόδρομου",
και σιγά σιγά βάζουμε σε σωστή σειρά τα γεγονότα, έτσι ώστε όταν θα τα διαβάσουμε...
να δούμε τι έγινε τότε.
Ξεκινάμε: "Ο Ιουστινιανός ρύθμισε με νόμο τον τρόπο λειτουργίας του Ιππόδρομου".
Από αυτό ξεκινάμε. Τι έγινε μετά; Πού θα βάλουμε το νούμερο 2;
Για διαβάστε καλά τις προτάσεις!
Πολύ σωστά, "οι μεταρρυθμίσεις δυσαρέστησαν τους οργανωτές των ιπποδρομιών". Πολύ ωραία.
3: "Στον ιππόδρομο ξέσπασαν ταραχές ανάμεσα στους Πράσινους και Βένετους". Πάρα πολύ ωραία.
4: "η φρουρά των αγώνων προσπάθησε να τους διαχωρίσει". Πολύ καλά.
5: "οι στασιαστές ξεχύθηκαν στην πόλη, κραυγάζοντας 'Νίκα-Νίκα'". Πολύ ωραία.
6... Τι έγινε μετά;
"Ο Ιουστινιανός αποφάσισε να εγκαταλείψει τον θρόνο και να φύγει". Πολύ ωραία.
Προσέξτε, θυμηθείτε, όταν αποφάσισε να φύγει, τι έγινε; Ποιοί ήταν εκείνοι που τον εμπόδισαν;
7: "Η αυτοκράτειρα Θεοδώρα τον έπεισε να αλλάξει την απόφασή του". Πολύ ωραία.
Επόμενο, 8: "Η αυτοκρατορική φρουρά έπνιξε τη στάση στο αίμα".
9: "Ο Ιππόδρομος γέμισε νεκρούς και η πόλη ερείπια".
Και τελευταίο, 10: "οι ιπποδρομίες καταργήθηκαν".
Αυτή, λοιπόν, η στάση του Νίκα, είχε πάρα πολύ άσχημες συνέπειες...
γιατί καταργήθηκαν και οι ιπποδρομίες. Φυσικά, καταλαβαίνετε ότι έπρεπε να ξαναδιορθωθούν όλα αυτά που είχαν χαλάσει,
οι καταστροφές δηλαδή που είχαν γίνει σε κτήρια δημόσια έπρεπε να αντικατασταθούν, όλες οι ζημιές που είχαν γίνει.
Το καταλαβαίνουμε αυτό.
Και το κυριότερο ήταν ότι έχασε πάρα πολύ από το γόητρό του ο Ιουστινιανός με τη στάση του Νίκα, με το αποτέλεσμά της.
Πολύ ωραία, τώρα είμαστε έτοιμοι να πάμε στην επόμενη δραστηριότητα.
"Συμπληρώνω την ακροστιχίδα του Ιουστινιανού".
Από εκεί ξεκίνησε η στάση του "Νίκα": από πού ξεκίνησε η στάση του Νίκα;
Ξεκινάει από γιώτα, μετρήστε και τις γραμμούλες... Από πού είπαμε ότι ξεκίνησε;
Πολύ σωστά, Ιππόδρομος. Γράφουμε τη λεξούλα, πάντα με κεφαλαία στην ακροστιχίδα.
Πολύ ωραία, πάμε στην επόμενη ερώτηση: Οι δήμοι ήταν οι .... των ιπποδρομιών.
Τι είπαμε ότι κάνανε οι δήμοι; Τι φρόντιζαν οι δήμοι;
Ήταν οι οργανωτές, πολύ σωστά. Οργανωτές, λοιπόν,
έτσι; Καμία σχέση με τους δήμους που γνωρίζετε σήμερα.
Επόμενη: αυτόν ανακήρυξαν αυτοκράτορα οι στασιαστές.
Ποιόν είπαμε ότι επιστράτευσαν από το παλάτι, τον πήραν και τον έφεραν στον Ιππόδρομο, και τον ανακήρυξαν αυτοκράτορα;
Θυμάστε; Τον Υπάτιο, πολύ σωστά!
Συγγνώμη...
Πάμε στην επόμενη: στη ... του "Νίκα" δεν νίκησε κανείς, είπαμε.
Πώς το ονομάσαμε όλο αυτό το γεγονός; Στη στάση του "Νίκα", έτσι...
Και αυτοί που συμμετείχαν ήταν στασιαστές, πολύ ωραία.
Πάμε στην επόμενη: τόσες χιλιάδες ήταν τα θύματα των ταραχών.
Πόσοι είπαμε ότι σκοτώθηκαν; Τριάντα, πολύ ωραία,
τριάντα χιλιάδες, πολύ μεγάλος αριθμός.
Πάμε στην επόμενη: ήταν ο Προκόπιος. Θυμηθείτε τι ήταν ο Προκόπιος,
αυτός που διαβάσαμε από το βιβλίο, το κειμενάκι για την Θεοδώρα.
Ιστορικός, πολύ σωστά.
Πάμε στην επόμενη ερώτηση: αυτό το σύνθημα έλεγαν οι στασιαστές.
Είπαμε ότι το έλεγαν και όταν θέλαν να ενισχύσουν λίγο τους ηνίοχους στις ιπποδρομίες. Ποιό ήταν;
Έτσι, "Νίκα"! Γι' αυτό και ονομάστηκε η στάση με το ίδιο όνομα.
Δεν έχει καμία σχέση βέβαια με τη νίκη, γιατί δεν έγινε νίκη, δεν είχαμε νίκη.
Το μικρό όνομα του Καππαδόκη: ήταν ο λογοθέτης, υπουργός δηλαδή στη δική μας εποχή θα λέγαμε, των Οικονομικών.
Πώς τον έλεγαν στο μικρό του; Από γιώτα;
Ιωάννης, σωστά! Πολύ ωραία, πάμε στην επόμενη:
Αυτή η φρουρά μπήκε στον ιππόδρομο: όταν είπε ο Ιουστινιανός στον Βελισσάριο και τον Ναρσή,
τους δύο στρατηγούς του, να αναλάβουν, τους είπε να πάρουν την αυτοκρατορική φρουρά. Πολύ ωραία.
Άλλη η φρουρά η αυτοκρατορική και άλλη η φρουρά του Ιπποδρόμου, έτσι; Ήταν διαφορετικά.
Πάμε στην επόμενη: ένας από τους στρατηγούς του Ιουστινιανού. Από Ν. Πολύ εύκολο για εσάς!
Ναρσής, τέλεια.
Οι ... των δήμων δημιούργησαν τις ταραχές:
Οι ομάδες, πολύ σωστά. Και η τελευταία μας ερώτηση:
Ήταν ο Βελισσάριος: στρατηγός, σωστά.
Αυτή, λοιπόν, ήταν η ακροστιχίδα του Ιουστινιανού.
Αυτό ήταν το μάθημά μας, παιδιά,
για την περίφημη στάση του Νίκα.
Τελικά κανένας δεν νίκησε σε αυτή τη στάση, βλέπετε ότι ακόμα και για έναν πολύ μεγάλο,
πολύ ισχυρό, πολύ σπουδαίο αυτοκράτορα όπως ήταν ο Ιουστινιανός, όταν στο εσωτερικό υπάρχουν αναταραχές,
είναι πολύ μεγάλο το πρόβλημα και πολύ μεγάλη η δυσκολία για τον ίδιο να τα αντιμετωπίσει όλα αυτά.
Έτσι, λοιπόν, η στάση του Νίκα ήταν ένα μελανό σημείο για την περίοδο της αυτοκρατορίας του Ιουστινιανού.
Τελειώσαμε για σήμερα,
να είστε καλά!
