Dlaczego tak mało pamiętasz ze szkoły? | Radosław Kotarski | TEDxKatowice (2)
|||||||Kotarski|TEDxKatowice
Why do you remember so little from school? | Radoslaw Kotarski | TEDxKatowice (2)
Чому ви так мало пам'ятаєте зі школи? | Радослав Котарський | TEDxKatowice (2)
W trakcie nauki korzystałem wyłącznie z powszechnie dostępnych metod darmowych.
|during||used|exclusively||commonly|available|methods|free
||||||загальнодоступних|||
Tokom učenja koristio sam isključivo opće dostupne, besplatne metode.
Nigdy w tym czasie nie byłem w Szwecji.
|||||||Sweden
Nikada za to vrijeme nisam bio u Švedskoj.
Rozmawiałem z dwójką Szwedów, w międzyczasie,
I talked||two Swedes|Swedes||in the meantime
|||||тим часом
Razgovarao sam s dvojicom Šveđana u međuvremenu,
których spotkałem przez przypadek na ulicy i pomyślałem:
|met||chance encounter||||I thought
koje sam slučajno sreo na ulici i pomislio sam:
"Jesteście moimi ofiarami, muszę się wygadać po szwedzku".
You are|my|victims|||vent||Swedish
|||||виплакатися||
"Mojim ste žrtvama, moram se napričati švedski".
Pewnie pamiętają mnie do dziś i być może myślą,
|remember|||||||think
Sigurno me do danas pamte i moguće je da misle
że każdy w Polsce zna szwedzki, ale niech tak zostanie.
|||||Swedish language||||remains
da svatko u Poljskoj zna švedski, ali neka im ostane tako što u glavi.
Zdałem sobie sprawę z tego, że nie mogę teraz rzucić wszystkiego
realized|||||||||throw|
Зрозумів||справу||||||||
Shvatio sam da ne mogu odbaciti sve
i uczyć się tego języka od samego początku.
i učiti taj jezik od samog početka.
[Szwedzki]
(Švedski)
Musiałem też myśleć o mojej rodzinie, która właśnie się powiększała.
I had to|||||||||was growing
Morao sam razmišljati i o svojoj obitelji koja se upravo uvećala.
Za moment na świecie pojawił się nasz syn i każdy wie, że to troszkę czasu zajmuje.
||||appeared|||son||||||||takes time
Za tren se na svijetu pojavio naš sin i svatko zna da to oduzima malo vremena.
Tak troszeczkę, ale jednak.
|a little bit||
Malo, ali ipak oduzima.
Okazuje się, że rzeczywiście możemy korzystać z czegoś,
It turns out|||||||
Ispada da zapravo možemo iskoristiti nešto
co wcześniej przebadali naukowcy, absolutnie na naszą korzyść.
||studied|scientists||||benefit
što su znanstvenici ranije ispitali, apsolutno na našu korist.
Trudno mi będzie streścić 304 strony mojej książki, bo mam 1:45 min.,
|||summarize||||||minutes
Bit će mi teško sažeti 304 stranice moje knjige, jer imam 1:45 min,
ale pomyślałam, że wyciągnę jedną rzecz, która wam pokaże, w jaki sposób
|||pull out|||||show||how|way
|||вийму||||||||
ali pomislio sam da izvučem jednu stvar koja će vam pokazati na kakav način
bardzo często coś dla nas intuicyjne, nie jest, wbrew pozorom, bardzo dobre.
|||||intuitive|||contrary to appearances|appearances||
||||||||в супереч|позорам||
jako često nešto što nam je intuicijsko, suprotno izgledima, nije jako dobro.
Weźmy pod uwagę to, jak ćwiczą muzycy czy sportowcy.
let's take|||||practice|musicians||athletes
Uzmimo u obzir to kako vježbaju glazbenici ili sportaši.
Oni często ćwiczą, jak mówią psychologowie kognitywni, w blokach,
||exercise|||psychologists|cognitive psychologists||blocks
Oni često vježbaju, kako govore kognitivni psiholozi, u blokovima,
czyli, na przykład, jeden cios, cały czas go wyprowadzają tak samo,
||||hit||all the time|it|delivering||
||||||||виконують||
odnosno, na primjer, jedan udarac, cijelo ga vrijeme izvode isto,
jak już go doprowadzą do perfekcji, to pójdą kawałeczek dalej.
|||they will bring||perfection||they will go|a little bit|
kada ga usavrše, idu malo dalje.
To jest klasyczne uczenie blokowe.
||classic|learning|block
To je klasično učenje u blokovima.
Okazuje się, że wszystko byłoby pięknie, gdyby nie życie
||||||if not||life
Izgleda da bi sve bilo lijepo, kada ne bi bilo života
i historia jednego człowieka, Muhammada Ali,
|||man|Muhammad Ali|
i povijesti jednoga čovjeka, Muhammada Alija,
który doprowadzał do sytuacji takiej, że chwilę ćwiczył na worku,
|led||situation||||practiced||bag
koji je doveo do takve situacije da je malo vježbao na vreći,
przez trzy minuty coś podziałał, potem brał skakankę,
||minutes||worked out||took|jump rope
tri je minute nešto malo radio, zatim je uzeo uže za skakanje,
szybciutko przestawiał się na skakankę, potem robił pompki,
quickly|switched|||||did|push-ups
brzo se prebacio na uže, zatim je radio sklekove,
za chwilę wracał do gruszki, i wyglądał jak człowiek ćwiczący w wielkim chaosie.
||returned||pears||looked||man|||big|chaos
začas se vraćao boksačkoj kruški i izgledao je kao netko tko vježba u kaosu.
Wiemy to, bo często chwalił się tym, jak ćwiczy.
||||praised||||exercises
To znamo jer se često hvalio time kako vježba.
Zresztą jego trener powiedział,
||trainer|
Uostalom, njegov je trener rekao
że on na sali wygląda jak najgorszy bokser świata.
|||the room|||worst|boxer|
da on u dvorani izgleda kao najgori boksač na svijetu.
I coś w tym było.
I bilo je tu nečega.
On nie układał wszystkich ćwiczeń w blokach tylko je przeplatał.
||arranged||exercises|||||intertwined
On nije sastavljao sve vježbe u blokove, nego ih je isprepletao.
Doprowadzał do sytuacji,
Dolazio je u situaciju
w której za każdym razem swoje mięśnie i mózg
||||||muscles||
u kojoj je svaki put svoje mišiće i mozak
zaskakiwał zupełnie innym zestawem ćwiczeń.
surprised with|||set of|
iznenađivao sasvim drugačijom kombinacijom vježbi.
I to świetnie zadziałało.
To je super upalilo.
Jeśli to przerzucimy na rzeczywistość szkolną, to zobaczymy,
Ako to prebacimo u školsku stvarnost, vidjet ćemo da
że gdy uczymy się wzorów matematycznych, to nie powinniśmy brać jednego wzoru,
kada učimo matematičke formule, ne smijemo uzeti jednu formulu
a następnie podrzucać do niego konkretnych działań,
i zatim u nju ubacivati konkretne operacije,
tylko powinniśmy mieszać ze sobą wzory,
nego trebamo međusobno miješati formule,
prowadzić taki tryb uczenia,
voditi takav način učenja,
w którym, na przykład nie rozwiązujemy 15 takich samych ćwiczeń na jeden wzór,
u kojem, na primjer, ne rješavamo 15 istih vježbi jedne formule,
bo mózg w pewnym momencie wyłącza się i to nie jest dla niego wyzwanie,
jer se mozak u određenom trenu isključuje i to mu nije izazov,
ale kiedy rozwiązujemy cztery zadania z jednego wzoru, potem cztery z następnego
ali kada rješavamo četiri zadatka jedne formule, pa četiri druge
i cztery z jeszcze innego, to on za każdym razem musi o tym pomyśleć.
i četiri iz još jedne, onda on svaki puta mora o tome razmisliti.
Badania przeprowadzone w 2014 roku pokazały przepięknie,
Istraživanja iz 2014. godine predivno su pokazala
że różnice między uczniami, którzy uczą się blokowo,
da su razlike između učenika koji uče u blokovima
a uczniami uczącymi się w przeplatany sposób, jest drastycznie wielka.
||||||||драматично велика|
i onih koji uče na isprepleten način drastično velike.
Co najśmieszniejsze, ci, którzy uczyli się jak Muhammad Ali,
Što je najsmješnije, oni koji su se učili kao Muhammad Ali,
czyli przeplatali wzory matematyczne, twierdzili intuicyjnie,
odnosno miješali matematičke formule, intuitivno su tvrdili
że poradzą sobie o wiele gorzej
da im ide puno gore
niż ci, którzy uczyli się "po bożemu" - blok za blokiem.
||||||по-божому|||
nego onima koji su se učili kako Bog zapovijeda - blok za blokom.
Okazało się, że byli w stanie ponad dwukrotnie lepiej
Pokazalo se da su mogli više nego dva puta bolje
poradzić sobie na teście niż ci zblokowani.
snaći se s tekstom, nego oni u blokovima.
Tak bardzo jest to dla nas nieintuicyjne.
Toliko nam je to neintuicijsko.
Każda z metod, do których zachęcam, żebyście zrobili to sami,
Svaka od metoda, na koje vas potičem da ih uporabite sami,
szukali na własną rękę sposobu, w jaki można się włamać do własnego mózgu,
tražite na vlastitu ruku način na koji se može provaliti u vaš mozak,
ja to dokładnie tak nazywam,
ja to tako zovem,
pokazuje nam, że jeśli użyjemy czegoś innego,
pokazuje nam, da ako koristimo nešto drugo,
to nam to w głowie po prostu zostanie.
to će nam u glavi jednostavno ostati.
Właśnie z tego powodu większość z nas świetnie pamięta,
Upravo iz tog razloga većina nas sjeća se izvrsno
co robiła w czasie World Trade Center,
što je radila za vrijeme World Trade Centera,
bo to jest rzecz, która nas zaangażowała.
jer to je stvar koja nas je angažirala.
Ja to też dobrze pamiętam.
Ja to također dobro pamtim.
Poszłem do mojego wujka i wspólnie oglądaliśmy, jak dwie wieże płoną.
|||||||||вежі|горять
Ošao sam svom ujaku i zajedno smo gledali kako dva tornja gore.
To było coś, co wywołało u mnie jakieś emocje, zaangażowało mnie.
|||||||||залучило мене|
To je bilo nešto što je u meni izazvalo nekakve emocije, angažiralo me.
Tak samo, jak większość z was zapamięta z tej prezentacji mój błąd gramatyczny,
Isto kao što će većina ovdje zapamtiti moju gramatičku grešku,
bo powinienem powiedzieć "poszedłem" a nie "poszłem".
jer trebao sam reći "otišao", a ne "ošao".
Ale włamałem się do waszego mózgu.
Provalio sam u vaš mozak.
W tym momencie was obudziłem.
U tom sam vas trenu probudio.
I to jest w dużej mierze podsumowanie tego, czym są te wszystkie metody.
I to je velikim dijelom rezime toga što te sve metode jesu.
Dlatego że wielu z nas takie myślenie,
Zato jer većina od nas takvo mišljenje,
że gdzieś siedzimy z rodziną i słyszymy stwierdzenie:
da negdje sjedimo s obitelji i čujemo izjavu:
"Idź się pouczyć" traktuje jak wyrok bez zawieszenia.
|||||||без умовно
"Odi učiti", tretira kao presudu bez odgode.
A to nie musi być wyrok.
To ne mora biti presuda.
Dziękuję.
Hvala.
(Brawa)
(Pljesak)
