Propuh, jugo, bura |zuidenwind|noordoostenwind Tiefgang, Süden, Sturm Draft, south, gale Zijstocht, zuidenwind, noordwestenwind

PROPUH, BURA I JUGO DRAFT, STORM AND SOUTH ZIJSTOCHT, NOORDWESTENWIND EN ZUIDENWIND

Dragi svi, dobro došli u IrenasCroCafe, mjesto za sve koji vole Hrvatsku i uče hrvatski. ||||||plaats|||||||| Dear everyone, welcome to IrenasCroCafe, a place for everyone who loves Croatia and learns Croatian. Beste allemaal, welkom bij IrenasCroCafe, de plek voor iedereen die van Kroatië houdt en Kroatisch leert. Ja sam Irena i u ovoj epizodi vas vodim sa sobom na more. ||Irena|||||||||| Ik ben Irena en in deze aflevering neem ik jullie mee naar de zee. Jeste li čuli za buru? ||||Sturm ||||storm Have you heard of the storm? Hebben jullie gehoord van de bura? Ili možda za jugo? Or maybe for the south? Of misschien van de sirocco? Ako niste čuli ni za jedno ni za drugo, onda pretpostavljam da znate što je propuh? If you haven't heard of either, then I assume you know what a draft is? Als je van geen van beide hebt gehoord, dan neem ik aan dat je weet wat een tocht is?

U ovoj epizodi više o vjetrovima u Hrvatskoj i o tome kako nam utječu na svakodnevni život. |||||winden||||||||||| In deze aflevering meer over de winden in Kroatië en hoe ze ons dagelijks leven beïnvloeden. Transkript vas čeka kao i do sada na mom Patreon profilu, a sada krenimo! transcript||||||||||||| De transcriptie wacht op je, zoals altijd, op mijn Patreon-profiel, laten we nu beginnen!

Vrijeme je za ćakulu o buri, jugu i propuhu. ||||||||tocht Es ist Zeit, über den Sturm, den Süden und die Dürre zu plaudern. Het is tijd voor een praatje over de bura, de jugo en de trek. Svi koji vole Hrvatsku, apsolutno trebaju znati malo o ova tri vjetra, a osobito u propuhu. |||||||||||||||tocht Iedereen die van Kroatië houdt, moet absoluut een beetje weten over deze drie winden, vooral over de trek.

Možda krenimo prvo s najpoznatijim vjetrom, s propuhom. ||||de bekendste||| Laten we misschien eerst beginnen met de meest bekende wind, de trek.

Propuh zapravo i nije vjetar. Durchzug|||| Draft is eigenlijk geen wind. Nije pravi vjetar, već umjetni vjetar, koji diže kosu na glavi Hrvatima i nasmijava strance. ||||künstlich|||||||||nasmijava| ||||kunstmatig|||||||||| Het is geen echte wind, maar kunstmatige wind, die het haar op het hoofd van de Kroaten omhoog doet en buitenlanders laat lachen.

Propuh je dio života u Hrvatskoj i toliko nam se uvukao pod kožu da sva vjerovanja oko propuha jednostavno prelaze s jedne generacije na drugu. |||||||||||||||geloven||||||||| Zugluft ist ein Teil des Lebens in Kroatien und geht uns so sehr unter die Haut, dass alle Vorstellungen über Zugluft einfach von einer Generation zur nächsten weitergegeben werden. Draft is a part of life in Croatia and has gotten under our skin so much that all beliefs about draft simply pass from one generation to the next. Draft is een deel van het leven in Kroatië en is zo in ons bloed gekropen dat al het geloof rondom draft gewoon van de ene generatie op de andere overgaat.

Pa što je propuh? Maar wat is een tocht? Propuh je vjetar koji nastaje kada otvorite dva prozora u stanu ili prozor i vrata, jer želite da vam malo zrak prostruji kroz prostoriju. |||||||||||||||||||||verloopt|| Een tocht is de lucht die ontstaat wanneer je twee ramen in de kamer opent of een raam en een deur, omdat je wilt dat de lucht een beetje door de ruimte waait. Zvuči dobro, jel' da? Sounds good, right? Klinkt goed, nietwaar? Tko ne bi volio malo vjetra u svojoj sobi. Wie zou er niet van houden om wat wind in zijn kamer te hebben.

Pa, u Hrvatskoj propuh nije uvijek prijatelj. Nou, in Kroatië is tocht niet altijd een vriend. Propuh krivimo za glavobolju, za uklještenje u vratu i u leđima, za migrene, za loše raspoloženje, za prehladu… |wir machen verantwortlich||||Einklemmung|||||Rücken||||||| |we geven de schuld|||||||||||migraine||||| We blame drafts for headaches, neck and back stiffness, migraines, bad moods, colds... We geven tocht de schuld van hoofdpijn, van klem in de nek en de rug, van migraine, van een slecht humeur, van een verkoudheid...

Često ćete čuti nekoga u Hrvatskoj kako kaže 'to je od propuha', 'zatvori vrata! Je zult vaak iemand in Kroatië horen zeggen 'het is door de tocht', 'sluit de deur!', Zatvori prozor! Sluit het raam! Propuh je!' Het is tocht!

Propuh uglavnom nije prijatelj u hrvatskim kućanstvima i izgleda da turisti baš ne mogu razumjeti tu našu logiku i ne mogu razumjeti zbog čega je propuh loš i kako to možeš dobiti upalu grla, glavobolju i druge bolove od propuha! |||||||||||||||||||||||||||||||||keel|||||| Tocht is over het algemeen geen vriend in Kroatische huishoudens en het lijkt erop dat toeristen deze logica van ons gewoon niet kunnen begrijpen en niet begrijpen waarom tocht slecht is en hoe je daardoor keelpijn, hoofdpijn en andere pijn kunt krijgen van tocht! Ali, preselite se u Hrvatsku na šest mjeseci, i vjerujte mi, i vas će uhvatiti manija oko propuha. |verhuis(1)|||||||||||||||| Aber wenn Sie für sechs Monate nach Kroatien ziehen, glauben Sie mir, Sie werden von der Draft-Manie erfasst. Maar verhuis naar Kroatië voor zes maanden, en geloof me, ook jij zult de obsessie met tocht oppikken. Kad počnete vjerovati u propuh i kriviti propuh za vašu glavobolju ili upale, znate da ste postali Hrvat / Hrvatica. ||||||||||||ontstekingen|||||| Wanneer je begint te geloven in tocht en tocht de schuld geeft van je hoofdpijn of ontstekingen, weet je dat je een Kroaat / Kroatische bent.

A sada malo ozbiljnije, o druga dva vjetra koja jako utječu na svakodnevni život, a to su bura i jugo. |||serieuzer|||||||||||||||| En nu iets serieuzer, over de andere twee winden die een grote invloed hebben op het dagelijks leven, namelijk de bura en de jugo.

Bura je hladni vjetar koji puše s kopna prema moru, iz pravca sjeveroistoka. |||||||||||Richtung|Nordosten ||||||||||||noordoosten De bura is een koude wind die van het land naar de zee blaast, vanuit het noordoosten. U ovoj epizodi vam neću govoriti o detaljima vjetra, već samo o tome kako utječe na ljude. ||||||||||||||het beïnvloedt|| In deze aflevering zal ik je niet vertellen over de details van de wind, maar alleen over hoe het mensen beïnvloedt. Dok sam živjela u Splitu, buru sam uglavnom voljela. als|||||||| Toen ik in Split woonde, hield ik meestal van de bora. Bura je značila da će se roba prije osušiti, da dan neće biti kišan i da će biti sunčano, ali nije sve oko bure super. ||||wird|||||||||||||||||||| ||||||goederen||||||||||||||||||geweldig Der Sturm bedeutete, dass die Waren schneller trocknen würden, dass der Tag nicht regnen würde und dass es sonnig sein würde, aber nicht alles an dem Sturm war großartig. The storm meant that the goods would dry sooner, that the day would not be rainy and that it would be sunny, but not everything about the storm was great. De bora betekende dat de goederen eerder zouden drogen, dat de dag niet regenachtig zou zijn en dat het zonnig zou zijn, maar niet alles rond de bora is geweldig.

Bura često može biti jaka i zimi nije baš najmiliji vjetar. |||||||||liebstes| |||||||||de liefste| Bura kann oft stark sein und im Winter ist es nicht der angenehmste Wind. Bura can often be strong and in winter it is not the most pleasant wind. De bora kan vaak sterk zijn en in de winter is het niet de meest geliefde wind. Ceste su često zatvorene i opasno je voziti po jakoj buri. |||gesloten||||||| Straßen sind oft gesperrt und es ist gefährlich, bei starkem Sturm zu fahren. De wegen zijn vaak afgesloten en het is gevaarlijk om te rijden bij sterke storm. Bura može puhati i do 150km/h i više od toga. De storm kan waaien tot 150 km/u en meer dan dat. Ako 'guglate' 'bura, vidjet ćete koliko snažna bura može biti. |googeln|||||||| |googlen|||||||| Als je 'storm' googelt, zie je hoe sterk de storm kan zijn.

Tako da, bura je super, ali bura također zimi znači jako hladno vrijeme. Dus, de bora is geweldig, maar de bora betekent ook in de winter erg koud weer. Temperatura vani može biti oko 5 ili 10 stupnjeva, ali ako puše jaka bura, onda je prava temperatura (real feel) puno, puno niža. ||||||graden|||||||||||||| De temperatuur buiten kan rond de 5 of 10 graden zijn, maar als de sterke bora waait, dan is de echte temperatuur (real feel) veel, veel lager. Ali, za sušenje robe, bura je zakon! ||Trocknen|Wäsche||| |||wasgoed||| Maar, voor het drogen van was is de bora top!

A sada nešto malo o jugu. And now a little something about the south. En nu iets over de Jugo. Jugo je topli vjetar koji često nosi kišu sa sobom i lošije vrijeme. |||||||||||slechter| Jugo is een warme wind die vaak regen met zich meebrengt en slecht weer. Jugo puše s mora na kopno, iz smjera jugoistoka. |||||||richting| Jugo waait van zee naar het vasteland, uit zuidoostelijke richting.

Jugo je vjetar koji uglavnom baš i ne volimo na moru. Jugo is de wind die we meestal niet zo leuk vinden op zee. Ne toliko zbog kiša, već zbog toga što se puno ljudi tada žali na glavobolju. Niet zozeer vanwege de regen, maar omdat veel mensen dan klagen over hoofdpijn. Ne znam djeluje li jugo zaista tako na ljude. |||||wirklich||| Ich weiß nicht, ob der Süden solche Menschen wirklich betrifft. Ik weet niet of de Jugo echt zo op mensen werkt. Sama ne patim od glavobolja, ali moji prijatelji i obitelj se nekada znaju žaliti na glavobolje i loše raspoloženje zbog juga. ||leiden||Kopfschmerzen|||||||||beschweren||||||| ||lijden|||||||||||||||||| Zelf heb ik geen last van hoofdpijn, maar mijn vrienden en familie kunnen soms klagen over hoofdpijn en een slecht humeur door de zuidelijke wind.

Tako znamo često reći da je vrijeme trulo kada puše jugo ili znamo samo reći 'ajme, koja južina', onako s nezadovoljnim tonom u glasu. |||||||verfault||||||||||Süden|||||| |||||||rot|||||||||||||||| That's how we often say that the weather is rotten when the southerly blows, or we only know how to say 'oh, what a southerly', with a disgruntled tone in our voice. We zeggen vaak dat het weer slecht is wanneer de zuidelijke wind waait of we zeggen gewoon 'oh jee, wat een zuidwind', met een ontevreden toon in onze stem.

A još nešto o buri što sam zaboravila spomenuti. ||||||||noemen En nog iets over de bora wat ik was vergeten te vermelden. Bura ima još jedno veliko značenje za ljude uz more. Bora heeft nog een grote betekenis voor de mensen aan zee. U Splitu kažemo da proljeće dolazi kada prođu tri marčane bure. |||||||||März| |||||||verlopen||| In Split, we say that spring comes when the three March storms pass. In Split zeggen we dat de lente komt wanneer er drie maartburen voorbij zijn. Sjećam se da sam nekada znala brojati koja je ovo bura po redu. ik herinner|||||||||||| I remember that I used to know how to count which storm this is in order. Ik herinner me dat ik vroeger kon tellen welke bura dit in volgorde was. Kada prođu sve tri marčane bure, onda je to uglavnom znak da zaista kreće lijepo vrijeme i da neće biti više niskih temperatura. |||||||||||||||||||||lage| Wanneer de drie maartse buien voorbij zijn, is dat meestal een teken dat het echt mooi weer begint te worden en dat er geen lage temperaturen meer zullen zijn. Vrijeme za jakne, a ne za kapute. ||||||Mäntel ||||||jassen Tijd voor jassen, en niet voor mantels. Vrijeme za sandale i za pospremiti čizme. |||||aufräumen| |||||opruimen| Tijd voor sandalen en om de laarzen op te bergen.

Sada je ožujak i kada prođu tri bure, znači da kreće proljeće u Splitu! ||maart||||||||||| Het is nu maart en als de drie stormen voorbij zijn, betekent dat de lente in Split begint!

Dragi svi, toliko a sada o vjetrovima uz more. Beste allemaal, dat was het en nu over de winden langs de kust. Ja se jedva čekam ponovno smjestiti negdje uz more i uživati u buri ili u jugu, na plaži ili negdje u kafiću ako je kiša. |||||verblijven||||||||||||||||||| Ik kan niet wachten om me weer ergens aan zee te vestigen en te genieten van de bura of de zuidenwind, op het strand of ergens in een café als het regent. Svaki vjetar ima svoje lijepe strane, a u propuh baš i ne vjerujem. Elke wind heeft zijn mooie kanten, maar ik geloof niet echt in tocht. Jedino ne volim kada vrata ili prozor jako udare kad se naglo zatvore zbog propuha. ||||||||zuschlagen|||||| |||||||||||snel||| The only thing I don't like is when the door or window slams hard when they close suddenly due to a draft. Ik houd er alleen niet van als de deur of het raam hard slaat als ze plotseling dichtgaan door de tocht.

Šaljem vam svima veliki pozdrav i čujemo se uskoro u novoj epizodi. ||||||||||nieuwe| Ik stuur jullie allemaal een grote groet en we spreken elkaar binnenkort in de nieuwe aflevering. Ciao, ciao