LEADERSHIP   2009-01-09

Hier, Alpha Oumar Konaré, ancien président du Mali et de la Commission de l'Union africaine, répondait sur RFI aux questions de Christophe Boisbouvier, et s'exprimait notamment sur les élections ghanéennes et la victoire de John Atta-Mills. Mali eski Cumhurbaşkanı ve Afrika Birliği Komisyonu Başkanı Alpha Oumar Konaré, dün RFI'da Christophe Boisbouvier'e verdiği mülakatta Gana seçimleri ve John Atta-Mills'in zaferi hakkındaki görüşlerini aktardı. À de nombreuses reprises, il a employé le terme de « leadership », et de façon très positive. Birçok kez "liderlik" terimini kullandı ve bunu çok olumlu bir şekilde yaptı.

Et le leadership de John Atta-Mills au Ghana est aujourd'hui incontestable. John Atta-Mills'in Gana'daki liderliği artık tartışılmaz. Il a été élu, bien élu, et prend le pouvoir tout à fait légalement dans le pays. Seçildi, iyi seçildi ve ülkede iktidarı oldukça yasal bir şekilde ele geçiriyor. Alors, est-ce que c'est son leadership qui a facilité son élection, ou est-ce que c'est son élection qui détermine son leadership ? Yani liderliği mi seçilmesini kolaylaştırdı, yoksa seçilmesi mi liderliğini belirledi? L'usage de ce mot n'est pas unique. Bu kelimenin kullanımı benzersiz değildir. Il est bien sûr anglais, utilisé tel quel en français, et n'est d'ailleurs pas utilisé tant que ça. Elbette İngilizce'dir, Fransızca'da olduğu gibi kullanılır ve çok fazla kullanılmaz. Il l'est peut-être davantage en Afrique qu'ailleurs. Belki de başka yerlere kıyasla Afrika'da daha fazla. Il est construit à partir de « leader », autre mot anglais aujourd'hui très courant en français. Fransızca'da artık çok yaygın olan bir başka İngilizce kelime olan "leader" kelimesinden türetilmiştir. Un leader est un chef, celui qui est dans une position de pouvoir, de commandement, celui qui dirige. Lider bir şeftir, güç ve komuta konumunda olan, yöneten kişidir. Et diriger est bien le sens principal du verbe anglais to lead , dont vient le mot « leader ». Ve liderlik etmek, "lider" kelimesinin geldiği liderlik etmek fiilinin ana anlamıdır.

Mais attention, être leader est en général une position de fait plus qu'une position de droit. Ancak dikkat edin, lider olmak genellikle hukuki bir konumdan ziyade fiili bir konumdur. Bien souvent, le leader n'a pas de position officielle et légitimée. Çoğu zaman liderin resmi, meşrulaştırılmış bir pozisyonu yoktur. On parle du leader d'une rébellion, d'un mouvement revendicatif, d'une révolution, autant que du leader d'un pays. Bir ülkenin lideri kadar bir isyanın, bir protesto hareketinin ya da bir devrimin liderinden bahsediyoruz. Le mot s'accommode donc autant de l'officiel que du clandestin. Dolayısıyla bu kelime hem resmi hem de gizli olan için kullanılabilir. La syllabe « –ship » qu'on lui ajoute indique, en anglais, la position qui correspond à cet état : le leader est le chef ; le leadership, c'est le fait d'être chef, la position ou le statut de chef. Ona eklenen "-ship" hecesi bu duruma karşılık gelen pozisyonu gösterir: lider şeftir; liderlik şef olma olgusu, şefin pozisyonu veya statüsüdür. Mais le mot désigne souvent une simple position dominante, et ne s'applique pas forcément à un humain. Ancak bu kelime genellikle sadece baskın bir pozisyonu ifade eder ve bir insan için geçerli olması gerekmez. Si une société est leader sur son marché, c'est-à-dire si elle est la plus importante, on peut parler de son leadership. Eğer bir şirket kendi pazarında lider ise, yani en büyük şirket ise, onun liderliğinden söz edebiliriz. Le leadership de la société Truc en matière de location de voitures est menacé par la société Machin, qui la talonne et pourrait devenir plus importante. Truc'un araç kiralama alanındaki liderliği, hemen arkasından gelen ve daha da büyüyebilecek olan Machin'in tehdidi altında.

Il y a évidemment des synonymes. Belli ki eş anlamlı kelimeler var. On peut dire, en français, position dominante, domination, prééminence, suprématie ou même hégémonie, même si ce mot est plus péjoratif. Fransızcada "hakim pozisyon", "hakimiyet", "prééminence", "suprématie" ve hatta bu kelime daha aşağılayıcı olsa bile "hégémonie" diyebiliriz. On parle en général d'hégémonie quand cette position dominante est agressive, qu'elle tente de défendre sa position première par des moyens qu'on peut penser déloyaux ou injustifiés. Bu hakim konum saldırgan olduğunda, birincil konumunu tartışmalı bir şekilde haksız veya gerekçesiz yollarla savunmaya çalıştığında genellikle hegemonyadan söz ederiz. Ce que j'ai remarqué d'étonnant dans le discours d'Alpha Omar Konaré, c'est l'aspect extrêmement positif de ce « leadership ». Alpha Omar Konaré'nin konuşmasında şaşırtıcı bulduğum şey, bu "liderliğin" son derece olumlu yönüydü. Dans l'usage politique qu'on en fait aujourd'hui, il désigne plutôt le pouvoir légitime, celui qui a la caution de l'institution. Günümüzün siyasi kullanımında, daha çok meşru iktidara, kurumun desteğine sahip olan iktidara atıfta bulunur. Le leadership s'oppose à la dictature, il évoque la bonne gouvernance, ou du moins le fait d'être aux affaires à l'issue d'un processus démocratique. Liderlik diktatörlüğün tam tersidir, iyi yönetişimi ya da en azından demokratik bir sürecin ardından yönetimde olmayı çağrıştırır. Mais le mot est parfois employé avec le sens d'autorité naturelle, qui ne s'assoit pas sur la force, mais se laisse porter par l'adhésion populaire. Ancak bu kelime bazen güce dayanmayan, ancak halkın desteğiyle hareket etmesine izin veren doğal otorite anlamında da kullanılmaktadır. Coproduction du Centre national de Documentation Pédagogique. Centre national de Documentation Pédagogique tarafından ortaklaşa üretilmiştir. http://www.cndp.fr/