Let's imagine...: Eugene Trivizas at TEDxAthens 2013 Let's imagine...: Eugene Trivizas at TEDxAthens 2013 Imaginons... : Eugene Trivizas à TEDxAthens 2013 Imaginemos...: Eugene Trivizas no TEDxAthens 2013

Μεταγραφή: Athina Mellidou Επιμέλεια: Chryssa R. Takahashi Transcript: Athina Mellidou Edited by Chryssa R. Takahashi

(Χειροκρότημα) (Ζητωκραυγές) (Applause) (Cheering)

Σας ευχαριστώ, καλησπέρα σας. Thank you, good evening.

(Χειροκρότημα) (Applause)

Εμένα όπως βλέπετε, μου φέρανε πολυθρόνα Wie Sie sehen können, wurde mir ein Sessel gebracht. As you can see, I was given an armchair

επειδή συνήθως οι παππούδες και οι γιαγιάδες because, usually, grandpas and grandmas τα παραμύθια τα λένε καθισμένοι σε πολυθρόνες. tell tales while sitting in armchairs.

Είχα ζητήσει, βέβαια, καναπέ, για να κάθονται δίπλα μου I had asked for a couch though, with a seat next to me

ο Θάνος το Κολοκυθάκι, ο Πίκος Απίκος και κάποιοι άλλοι χαρακτήρες μου. for Thanos the Courgettie, Pikos Apikos and more of my characters.

(Χειροκρότημα) (Applause)

Αλλά δεν μπορεί να τα έχει όλα κανείς. But one cannot have it all.

Θα προτιμούσα να σας έλεγα ένα παραμύθι, I would much rather tell you a tale,

αλλά θα σας μιλήσω για το κύριο συστατικό των παραμυθιών. but I am going to talk to you about the main ingredient of tales,

Δηλαδή, τη φαντασία. that is, imagination.

Η φαντασία είναι η πρώτη που χαρτογραφεί τα αχαρτογράφητα νερά. Imagination is the first to chart the uncharted waters. Στη φαντασία μας συντελούνται, αρχικά, τα πιο τολμηρά ταξίδια. Our imagination is where, initially, the boldest journeys take place. Η φωτογραφία, στην οθόνη που βλέπετε, In the photograph you can see on the screen,

είναι ένα πραγματικό άγαλμα, ύψους 7 μέτρων, στο Όσλο της Νορβηγίας. there is a real statue, 7 meters high, in Oslo, Norway.

Θα σας πω σε λίγο τη σημασία αυτού του συνδετήρα Soon, I will tell you about the significance of this paperclip και τη σχέση με την ομιλία μου. and its connection with my talk.

Τον τίτλο της ομιλίας «Ας φανταστούμε» The title of the talk "Let us imagine" τον έχω πάρει από μια διάλεξη, που είχε δώσει ο Τζέιμς Μάξγουελ, has been taken from a lecture given by James Maxwell,

για τη μοριακή δομή των αερίων. on the molecular structure of gases.

Στη διάλεξη αυτή είχε μπροστά του μια σειρά από μπουκαλάκια με αέρια In front of him, in this lecture, he had a series of small bottles of gases

και έδειχνε το περιεχόμενο της στο ακροατήριο του and he showed their content to his audience

για να το παρατηρήσουν, παρόλο που και τα αέρια και τα μόρια ήταν αόρατα. for them to observe, though both the gases and molecules were invisible. Γι' αυτό το λόγο, ο Μάξγουελ επαναλάμβανε κάθε λίγο και λιγάκι την πρόταση For this reason, Maxwell kept repeating the sentence

«Let us imagine», «Ας φανταστούμε. Ας φανταστούμε τα αέρια και τα μόρια». 'Let us imagine. Let us imagine the gases and the molecules.'

Στην επιστήμη πρέπει να φανταζόμαστε In science, we've got to imagine

όλο και περισσότερα, όλο και τολμηρότερα. even more, even more boldly.

Ο Έρβιν Σρέντιγκερ, ο Αυστριακός φυσικός, Erwin Schrödinger, the Austrian physicist, για να εξηγήσει τι είναι το ηλεκτρόνιο in order to explain what an electron is,

το είχε περιγράψει σαν παλμό σε αόρατο σκοινί. had described it as a pulse on an invisible rope.

Γίνεται τώρα, στο μουσείο Γουναρόπουλου, μια έκθεση έργων τέχνης At the Gounaropoulos museum, there is now an art exhibition

εμπνευσμένων από ήρωες των βιβλίων μου, διάφορα εικαστικά, γλυπτά και άλλα έργα, inspired by heroes from my books, paintings, sculptures and other works,

και μεταξύ άλλων εκθέτουμε για πρώτη φορά το αόρατο πράσινο καγκουρό. among which we exhibit the invisible green kangaroo, for the first time. (Γέλια)

Υπάρχει μια προθήκη και μια ταμπελίτσα που λέει, There is a show case and a sign that says «Αόρατο Πράσινο Καγκουρό, Μην αγγίζετε». 'Invisible Green Kangaroo. Do not touch.'

(Γέλια) (Χειροκρότημα) (Laughter) (Applause)

Αυτό τα παιδιά το βρίσκουν διασκεδαστικό. Children find this entertaining.

Μια ηλικιωμένη εκπαιδευτικός όμως, με επέπληξε, μου είπε, Aber eine ältere Lehrerin schimpfte mich aus, sagte sie, An old teacher, however, rebuked me. She said,

«Τι πράγματα είναι αυτά; Πού είναι το καγκουρό; 'What is all this? Where is the kangaroo?

Και τι ωφελεί να λέτε στα παιδιά ότι υπάρχει ένα αόρατο πράσινο καγκουρό;» What is the point of telling children there is an invisible green kangaroo?' Έπρεπε να της απαντήσω ότι ωφελεί, επειδή θα βοηθήσει μεθαύριο τα παιδιά I should' ve answered, the point is to help children tomorrow understand

να καταλάβουν τι είναι το ηλεκτρόνιο, σύμφωνα με τον ορισμό του Σρέντιγκερ. what an electron is, according to Schrödinger's definition. (Γέλια) (Χειροκρότημα) (Laughter) (Applause)

Δεν της το είπα όμως, της είπα ότι έχει πάει στην τουαλέτα το καγκουρό But I didn't. Instead, I said the kangaroo had gone to the loo και επιστρέφει όπου να είναι. and would be back soon.

Και έχει κι ένα άλλο πρόβλημα, εκθέτουμε επίσης ένα παγάκι There is also another issue. We also exhibit an ice cube

από δροσοσταλίδες χρυσάνθεμου, το οποίο κι'αυτό δεν υπήρχε. made of chrysanthemum dewdrops, which also did not exist.

Μου λέει, «Πού είναι το παγάκι;» Της λέω «Μόλις έλιωσε, She says, 'Where is the ice cube?' I reply, 'It just melted.

αν ερχόσασταν λίγο νωρίτερα θα το βλέπατε». if you had come a little earlier you would have seen it ".

Η φαντασία, δηλαδή η ικανότητα να συλλαμβάνουμε στο νου μας Die Vorstellungskraft, d. h. die Fähigkeit, in unseren Köpfen zu erfassen Imagination, that is, the ability to grasp

εικόνες και ιδέες πέρα από την εμπειρική πραγματικότητα, images and ideas beyond empirical reality,

έχει πιστεύω άμεση σχέση με την τεχνολογική πρόοδο, I believe, is directly connected with technological progress,

με την επιστημονική σκέψη, with scientific thinking

και, ζητούμενο σήμερα, την οικονομική ανάπτυξη. and, today's issue, financial development.

Ο σημαντικότερος συντελεστής παραγωγής, The most important factor of production,

είχε πει ο Κένεθ Μπόλντουϊν, ο οικονομολόγος, Kenneth Baldwin, the economist, had said, δεν είναι ούτε η γη, ούτε τα εργατικά χέρια, is not the earth, not the manpower,

ούτε το κεφάλαιο. Είναι η φαντασία. not the capital. It is imagination.

Και αυτό το δικαιολογεί επειδή, He justifies this because,

σε αντίθεση με όλους τους άλλους συντελεστές παραγωγής, contrary to all the other factors of production, οι οποίοι έχουν συγκεκριμένα όρια, which have certain limits,

η φαντασία, λέει ο Μπόλντουϊν, είναι απεριόριστη. imagination, says Baldwin, is limitless.

Και συνεπώς τα οφέλη της ανυπολόγιστα. Και προσθέτω και κάτι άλλο. Therefore, its benefits are immeasurable. May I also add

Ότι η φαντασία, δεν είναι μόνο απεριόριστη, είναι και φθηνή. that imagination is not only limitless, but it is also cheap.

Δεν χρειάζεται να δανειζόμαστε για να την χρησιμοποιήσουμε. We do not need to borrow to use it. Για να επιστρατεύσει κάποιος τη φαντασία του, For someone to employ their imagination ώστε να επινοήσει κάτι το πρωτοποριακό, ή να λύσει κάποιο πρόβλημα, in order to invent something original, or solve a problem,

δεν απαιτείται ούτε προηγμένη τεχνολογία, ούτε υψηλά ερευνητικά κονδύλια. neither advanced technology, nor high research funds are required.

Ο Έντισον, που έχει κάνει πάνω από χίλιες εφευρέσεις, το είχε πει πολύ απλά: Edison, who made more than a thousand inventions, put it very simply: «Για να εφεύρεις χρειάζεσαι μόνο καλή φαντασία και ένα σωρό σκουπίδια». 'To invent you need just a good imagination and a pile of junk'. Χαρακτηριστικότατο παράδειγμα του Σπράνγκλερ, ένας θυρωρός, Sprangler's is a characteristic example; a janitor ο οποίος έπασχε από άσθμα, και όταν ξεσκόνιζε τον ενοχλούσε η σκόνη. who had asthma and, when dusting, he was disturbed by the dust.

Προσπαθούσε λοιπόν να βρει ένα τρόπο, αντί να ανακυκλώνει την σκόνη He was trying to find a way, instead of recycling the dust,

να απαλλάσσεται από αυτή. to get rid of it.

Έτσι επινόησε την πρώτη ηλεκτρική σκούπα, So, he invented the first vacuum cleaner, χρησιμοποιώντας αρχικά έναν ανεμιστήρα και μια μαξιλαροθήκη. by initially using a fan and a pillow case. Ονόμασε τη σκούπα αυτή "σουΐπερ" και χάρισε μερικές ακόμα σε φίλους He named this 'sweeper' and gave some away to friends και συγγενείς, στις γιορτές. and relatives, on holidays.

Μια από αυτές τις σκούπες την χάρισε στην ξαδέρφη του, τη Σουζάνα Χούβερ. He gave one of these sweepers to his cousin, Susana Hoover... (Γέλια) (Laughter)

Ο σύζυγος της ξαδέρφης του, ο Γουίλιαμ Χένρυ Χούβερ, His cousin's husband, William Henry Hoover,

βιομήχανος δερματίνων ειδών εκείνη την εποχή, είδε τη σκούπα, manufacturer of leather goods at the time, saw the sweeper, βρήκε ενδιαφέρουσα την ιδέα, και μαζί με τον Σπράνγκλερ ιδρύσανε το 1912, thought the idea interesting and in 1912, founded, with Sprangler τη γνωστή εταιρία παραγωγής ηλεκτρικής σκούπας Χούβερ. the famous vacuum cleaner company 'Hoover'.

Και αυτή δεν είναι η μόνη περίπτωση. This is not the only case.

Είναι πάρα πολλές οι περιπτώσεις, που για κάποια εφεύρεση δεν χρειάζεται There are so many cases in which, for an invention,

ούτε εξειδικευμένη γνώση, ούτε υψηλά κονδύλια, ούτε οργανωμένες ομάδες. neither expertise, nor high funds or organised teams are required.

Για παράδειγμα, ο Ελβετός Ζόζεφ ντε Μεστρ, For example, the Swiss Joseph de Maistre, όταν πήγαινε για κυνήγι με το σκύλο του, when going hunting with his dog,

εκνευριζότανε επειδή έπρεπε μετά να καθαρίζει το τρίχωμα του σκύλου sie war verärgert, weil sie das Fell des Hundes anschließend reinigen musste he got angry because afterwards he had to clean the dog's fur από τις κολλιτσίδες που είχαν προσκολληθεί στο τρίχωμα του. from the burrs that caught on to its body. Με αποτέλεσμα, παρατηρώντας τις κολλιτσίδες, να επινοήσει το βέλκρο. Als er die Stichlinge beobachtete, erfand er den Klettverschluss. As a result, by observing the burrs, he invented Velcro. Το βέλκρο δεν είναι τίποτα άλλο από βιομηχανοποιημένη κολλιτσίδα. Velcro is nothing but industrialised burr.

Κάτι παρόμοιο συνέβη και με τον Άρθρουρ Φράι, έναν θεοσεβούμενο Something similar happened with Arthur Fry, a pious man, που επειδή, όταν εκκλησιαζόταν, because, when he went to church,

στο βιβλίο με τους ύμνους του πέφτανε οι σελιδοδείκτες που το κρατούσε, in the book with his hymns the bookmarks he was holding fell, επινόησε το ποστ-ιτ, το οποίο είναι εύκολο να ξεκολλάει. so he invented Post-it, which is easy to come off.

Και διάβαζα μόλις πριν δυο τρεις μέρες στις εφημερίδες, το είδατε κι εσείς, I was reading in the paper only a couple of days ago, you also saw it,

για έναν Αργεντινό μηχανικό αυτοκινήτων, für einen argentinischen Automechaniker, about an Argentinian car mechanic, who

που χρησιμοποιώντας υλικά που βρήκε στο σπίτι του, - by using material that he found at home, δηλαδή μια γυάλινη κανάτα, μια κούκλα, μια σακούλα κι ένα μανίκι, that is, a glass jug, a doll, a plastic bag and a sleeve -

επινόησε μια συσκευή τοκετού eine Entbindungsvorrichtung erfunden invented a childbirth device expected to

που αναμένεται να μειώσει τις καισαρικές τομές και να σώσει πολλά νεογέννητα. reduce Caesarean sections and save many newborns.

Ο ένας με μαξιλαροθήκη και ανεμιστήρα, ο άλλος με κανάτα και μανίκι, Der eine mit einem Kissenbezug und einem Fächer, der andere mit einem Krug und einem Ärmel, One with a pillow case and a fan, the other with a jug and a sleeve,

δημιουργούνε κάτι το καινούριο. they create something new.

Αν είχαμε στη χώρα μας μερικές τέτοιες εφευρέσεις, μερικούς τέτοιους ανθρώπους, If we had such inventions, such people in our country,

θα βγαίναμε συντομότερα από την κρίση πιστεύω. we would exit the crisis sooner, I believe. Γι' αυτό, για να καινοτομήσουν, οι πρωτοπόροι επιστήμονες So, to innovate, pioneering scientists

επιστρατεύουν πιο πολύ τη φαντασία τους, παρά τις γνώσεις τους. employ their imagination more than their knowledge.

Ο Αϊνστάιν το είχε θέσει ξεκάθαρα: Einstein had put it clearly:

«Η φαντασία είναι σπουδαιότερο εφόδιο από τη γνώση, 'Imagination is a more essential requisite than knowledge, επειδή η γνώση περιορίζεται σε αυτό που καταλαβαίνουμε 'as knowledge is limited to all we understand

μια συγκεκριμένη ιστορική στιγμή, 'at a given point in history,

ενώ η φαντασία αγκαλιάζει όλα αυτά που θα κατανοήσουμε στο μέλλον». 'while imagination embraces all we will comprehend in the future.'

Έρχομαι τώρα σε κάτι που πιστεύω πολύ βαθιά, Here's something that I deeply believe in, και το λέω και το ξαναλέω, which I say over and over again, that

ότι στόχος του εκπαιδευτικού συστήματος δεν πρέπει να είναι τόσο η μετάδοση γνώσεων,

όσο η καλλιέργεια της δημιουργικότητας και φαντασίας του παιδιού. as cultivation of a child's creativity and imagination.

Το έχω πει σε πολιτικούς, το έχω πει σε υπουργούς παιδείας, I've said it to politicians, to Ministers of Education,

αλλά δε φαίνεται να το καταλαβαίνουν. but they do not seem to understand it.

Και μάλιστα πρόσφατα, σε ένα βιβλίο με τίτλο «Big Data», του Βίκτωρ Μέγιερ, Recently, in a book entitled 'Big Data' by Viktor Mayer,

σε μία κριτική του, γράφει ο Τζάστιν Γουεμπ in one of his reviews, Justin Webb writes: «Γιατί να σπαταλάμε το χρόνο μας μαθαίνοντας γεγονότα; 'Why waste our time by learning facts?

Όσα ήταν απαραίτητο να τα απομημονεύουμε από βιβλία 'Whatever was necessary to be memorised from books μπορούμε να τα έχουμε διαθέσιμα ανά πάσα στιγμή κυριολεκτικά στην τσέπη μας, 'can be available at any time literally in our pockets,

σε μια μικρή συσκευή, ή μεθαύριο, ακόμη και στα γυαλιά μας». 'in a small device, or tomorrow, even in our pair of glasses.'

Και πάλι ο Αϊνστάιν: Then again, Einstein,

«Ποτέ μην απομνημονεύεις κάτι που μπορείς να το ψάξεις». "Never memorize something you can look for."

Παρόλα αυτά, η ενθάρρυνση της δημιουργικότητας However, encouraging creativity και η καλλιέργεια της φαντασίας and cultivating imagination is one

είναι από τις πιο παραμελημένες πλευρές των συγχρόνων εκπαιδευτικών συστημάτων. of the most neglected aspects of modern education systems.

Παραγεμίζουμε τα παιδιά σα γαλοπούλες με γνώσεις, πληροφορίες, γεγονότα, We stuff children, like turkeys, with knowledge, information, facts,

και αφήνουμε τη φαντασία τους να λιμοκτονεί. and allow their imagination to starve to death.

Τα παιδιά εισάγονται στο σχολείο προικισμένα με πλούσια φαντασία Children enter school gifted with a vivid imagination

και αποφοιτούν με φαντασίες ατροφικές, και στραγγαλισμένες. and graduate with underfed, constricted imagination.

Το βλέπω στα σχολεία που πηγαίνω. I can see it at the schools I go to.

Τα μικρά παιδιά με τα οποία επικοινωνώ είναι γεμάτα φαντασία. The little kids with whom I communicate are full of imagination.

Μετά από λίγο τα βλέπεις γίνονται σαν πιόνια, σαν ρομπότ, After a while, you see them act like pawns, like robots,

κι αγχωμένα κιόλας από αυτά που πρέπει να μάθουν. also stressed by all they need to learn. Κι έφτασε η ώρα του συνδετήρα. The time of the paperclip has come.

Σε μια μελέτη, «Break-point and Beyond: Mastering the Future Today» In the study 'Break-point and Beyond: Mastering the Future Today',

οι ερευνητές παρουσιάζουν τα αποτελέσματα μιας έρευνας the researchers present the results of research σχετικά με τη δημιουργική σκέψη. concerning creative thinking.

Και για τη μέτρηση της, χρησιμοποιούν συνδετήρες. To measure it, they use paperclips;

Όχι μόνο συνδετήρες, τούβλα και άλλα περίεργα αντικείμενα. but also bricks and other strange objects.

Το ερώτημα σχετικά με το συνδετήρα είναι πολύ απλό. The question concerning the clip is very simple. Σε τι μπορεί να μας φανεί χρήσιμος ένας συνδετήρας; What can a paperclip be useful for?

Οι περισσότεροι ενήλικες καταφέρνουν να σκεφτούν Most adults manage to think of το πολύ 10-15 χρήσεις του συνδετήρα. a maximum of 10-15 uses for a paperclip.

Αν κάποιος απαριθμήσει πάνω από 145-200 χρήσεις του συνδετήρα If someone lists more than 145-200 uses for a clip θεωρείται ιδιοφυΐα σε αυτόν τον τρόπο σκέψης. they are considered a genius in this way of thinking. Η έρευνα ήταν διαχρονική. The research was longitudinal.

Αξιολογούσαν τα ίδια άτομα σε διάφορα στάδια της ζωής τους. They evaluated the same people at different stages of their lives.

Σε ηλικία πέντε ετών, το ποσοστό των παιδιών που σκόραρε At the age of five, the percentage of childern who reached

στο υψηλότερο επίπεδο, πάνω από 145 χρήσεις του συνδετήρα, ήταν 98%. the highest score - more than 145 uses for a clip - was 98%. Δηλαδή όταν λέμε τι να κάνεις το συνδετήρα, εννοούμαι να τον ξεδιπλώσεις When we talk about what to do with a clip, we mean unfold it

και να τον κάνεις αγκίστρι, ή σελιδοδείκτη, ή μπρελόκ, and turn it into a hook, or a bookmark, or a key ring,

ή το τούβλο να το χρησιμοποιήσεις για να κρατάς μια πόρτα ανοιχτή. or use a brick to keep a door open;

Δηλαδή χρήσεις πέρα από τη συνηθισμένη, καθιερωμένη χρήση i.e., uses beyond the ordinary, standard use του συγκεκριμένου αντικειμένου. of the specific object.

Σε ηλικία 8-10 ετών το ποσοστό μειώνεται δραματικά σε 50% At the age of 8-10, the percentage drops dramatically to 50% και ου το κάθε εξής, ώσπου όταν ενηλικιωνόμαστε and so on, until by the time we reach adulthood, η μόνη χρήση που μπορούμε να σκεφτούμε για έναν συνδετήρα the only use we can think of for a paperclip είναι να συνδέουμε χαρτιά μεταξύ τους. is to bind sheets together.

Και μερικοί ενήλικες λένε επίσης ότι τον χρησιμοποιούμε για CD-ROM eject, Some adults also say that we use it to eject CD-ROM,

που το βάζουμε σε εκείνη την τρυπούλα και βγαίνει το CD-ROM, when you put it in that little hole and the CD-ROM comes out,

ή άμα είναι βέβαια κανείς διαρρήκτης, or maybe if one is a burglar,

μπορεί να το χρησιμοποιεί για να ανοίγει κλειδαριές ή χειροπέδες. they can use it to open locks or handcuffs. Δοκίμασα κι εγώ σε μια διάλεξη που είχα δώσει γι' αυτό το θέμα, I also tried this in a lecture I once gave on this subject,

και τους έδωσα διάφορα χαρτάκια να σκεφτούν να μου πουν χρήσεις συνδετήρα. and I handed out bits of paper where they could write uses of a clip.

Ούτε πέντε δεν μπορούσαν να σκεφτούν καλά καλά, όχι 145 όπως τα μικρά παιδιά. They could hardly think of five, let alone 145 like little children.

Διαθέτουμε ικανότητες, τις οποίες αντί να τις αναπτύξουμε στο εκπαιδευτικό σύστημα We possess abilities which, instead of developing τις στραγγαλίζουμε, τις χάνουμε. we strangle them, we lose them.

Μαθαίνουμε τα παιδιά να υπηρετούν την πραγματικότητα We teach children to serve reality

αντί να την ξεπερνάνε. rather than transcend it.

Και βέβαια δε θα σας εκπλήξει να σας πω ότι, παραμύθια γράφω, Υou won't be surprised, if I tell you, as a tale writer,

πιστεύω ότι η καλύτερη τροφή της φαντασίας είναι τα παραμύθια. I believe the best food for your imagination is tales. Και πάλι να επικαλεστώ τον Αϊνστάιν: Let me call upon Einstein again:

«Αν θέλετε τα παιδιά σας να είναι έξυπνα, διαβάστε τους παραμύθια. 'If you want your children to be intelligent, read them fairy tales. Αν θέλετε να είναι ακόμα πιο έξυπνα, διαβάστε τους περισσότερα παραμύθια». 'If you want them to be more intelligent, read them more fairy tales.'

(Γέλια) (Laughter)

Ο Άλαν Τούρινγκ, ο πατέρας της επιστήμης των ηλεκτρονικών εγκεφάλων, Alan Turing, the father of computer science

είχε επηρεαστεί στο έργο του από παραμύθια. had been influenced in his work by tales,

Παραμύθια με προφητείες που διάβαζε όταν ήταν παιδί. tales with prophecies that he read as a child. Η αγάπη του για τα παραμύθια συνεχίστηκε σε μεγάλη ηλικία His love for tales went on until at an older age

και τη μοιραζόταν αυτή την αγάπη με τον μαθηματικό Γκέντελ, and he shared this love with Gödel, the mathematician,

ο οποίος είχε πει ότι μόνο οι μύθοι αποδίδουν την πραγματικότητα who had said that only myths convey reality όπως θα έπρεπε να είναι. the way it should be.

Ακόμα και η τραγική αυτοκτονία του Τούρινγκ το '54, Even Turing's tragic suicide in '54

ήταν μια αναπαράσταση του αγαπημένου του παραμυθιού της Χιονάτης. was a representation of his favourite fairy tale, Snow White. Αυτοκτόνησε δαγκώνοντας μια μπουκιά από ένα μήλο εμποτισμένο με κυάνιο. He killed himself by biting an apple soaked in cyanide.

Υπάρχουν κάποιοι που πιστεύουν, αν και δε γίνεται δεκτό επισήμως, Some believe, though this is not accepted officially,

ότι το δαγκωμένο μήλο των Η/Υ της Apple that the bitten apple of Apple computers

είναι φόρος τιμής στον πατέρα των ηλεκτρονικών εγκεφάλων. is a tribute to the father of computer science. Έρχομαι κι εγώ να σας απαριθμήσω τον ρόλο που έχουν παίξει τα παραμύθια Here I come to list the role of tales

στη ζωή πολλών σημαντικών ανθρώπων. in the lives of many important people.

Γιατί όμως είναι σημαντικά τα παραμύθια κι ο μύθος; But why are tales and myths so important? Επειδή ο μύθος προηγείται. Because the myth precedes.

Η πραγματικότητα έπεται. Reality follows.

Οι γοργόνες κολυμπούσαν ανέκαθεν στα παραμύθια Mermaids have always swum in fairy tales, όπως επίσης και κένταυροι κάλπαζαν ανέκαθεν στα παραμύθια. just like centaurs have always galloped in fairy tales.

Τώρα με τη βοήθεια των «transgenics», διαγονιδιακή τεχνολογία, Now with the help of transgenic technology,

φανταστικά όντα δημιουργούνται το ένα μετά το άλλο. imaginative beings are created one after the other.

Το Γαλλικό Ινστιτούτο Αγρονομικής Έρευνας δημιουργεί το πρώτο πυγολαμπιδο-λαγουδάκι, Das französische Institut für Agrarforschung entwickelt den ersten Glühwürmchenhasen, The French Institute of Agronomic Research creates the first GFB bunny,

που φωσφωρίζει σαν πυγολαμπίδα. that glows like a firefly.

Με τη χρήση DNA αράχνης, ερευνητές στο Κεμπέκ δημιουργούν τον πρώτο αραχνοτράγο, Using spider DNA, researchers in Quebec create the first spider-billy goat, από το γάλα του οποίου παρασκευάζονται πανίσχυρες ίνες για αλεξίσφαιρα γιλέκα. from the milk of which powerful fibers are made for bulletproof vests.

Το ίδιο και με τους μανδύες που σε καθιστούν αόρατο. The same goes for invisibility cloaks.

Ανέκαθεν τους διαβάζαμε στα παραμύθια. We have always read about them in fairy tales.

Τώρα, η επιστημονική ομάδα του Ξιάνγκ Ζανγκ στο πανεπιστήμιο του Μπέρκλεϊ Now, Xian Zhang's scientific team at UC Berkeley

καταφέρνει να καταστήσει αόρατα τρισδιάστατα αντικείμενα manages to render three-dimensional obects invisible

καλύπτωντας τα με τα λεγόμενα «metamaterials». by covering them with the so-called "metamaterials". Είναι κάτι σαν οπτικά τεφλόν, που απωθούν τα σωματίδια του φωτός They are like optical Teflon, repelling the light particles

και καθιστούν το αντικείμενο αόρατο. making the object invisible.

Δηλαδή το παραμύθι εδώ και πολύ καιρό μας το λέει, So the tale has been telling us for a long time now, και τώρα το πραγματοποιούμε, το υλοποιούμε. and we now realise it, we materialise it.

Και τώρα η δική μου ταπεινή συνεισφορά στην επιστήμη. And now, my humble contribution to science. Στο πρώτο μου παραμύθι που δημοσιεύτηκε πριν από πολλά πολλά χρόνια In my first fairy tale, which was published many years ago

σε ένα περιοδικό «Η Διάπλαση των Παίδων», ένας ποντικός τρώει μια σελίδα ζωολογίας in the journal "I Diaplasi ton Pedon", a mouse eats a page on zoology,

σε μια βιβλιοθήκη, με τη ζωγραφιά μιας γάτας. in a library, with the drawing of a cat. Αυτό του δίνει την αυτοπεποίθηση να επιχειρήσει να φάει μια αληθινή γάτα, This gives him the confidence to attempt to eat a real cat

τη Γρατζουνίλδη, για όποιους το 'χουν διαβάσει αυτό το βιβλίο. named Scratchilda, for those who have read the book. Ένας φοιτητής μου μου έφερε πρόσφατα μερικές φωτογραφίες One of my students recently brought to me some photos

που είχε δώσει στη δημοσιότητα το πρακτορείο Ρόιτερ, published by Reuters, και μου είπε «Να, η ιστορία της Γρατζουνίλδης και του Ιγνάτιου γίνεται πραγματικότητα». and told me 'Here, the story of Scratchilda and Ignatius comes true';

Φωτογραφίες ενός ποντικού που αντιμετωπίζει άφοβα μια αμήχανη γάτα. photos of a mouse fearlessly confronting an awkward cat. (Γέλια) (Laughter)

Από μια έρευνα Ιαπώνων επιστημόνων σχετικά με τις πηγές του φόβου. From a research of Japanese scientists on the sources of fear. Επίσης σ' ένα άλλο μου βιβλίο είχα περιγράψει, Also, in another book of mine, I had described, το ονόμαζα, το χαμαιλεοντικό σακάκι. what I called, the 'chameleon jacket',

Ένα σακάκι, που όταν το φοράς, αλλάζει χρώμα ανάλογα με το που βρίσκεσαι. a jacket changing colour on wearing it, depending on your whereabouts. Αν για παράδειγμα κάνεις περίπατο σ' ένα λιβάδι με παπαρούνες If, for example, you walk in a field of poppies

το σακάκι γίνεται πράσινο με κόκκινες βούλες. the jacket turns green with red dots. Αν κάνεις περίπατο κοντά στη θάλασσα, If you walk by the sea, γίνεται γαλάζιο με άσπρες κυματιστές γραμμές. it turns azure with white wiggly lines. Άμα πέφταν τα πεφταστέρια πάνω σου, γίνεται ασημένιο. If shooting stars fall onto you, it turns silver.

Φανταζόστε την ικανοποίηση μου όταν διάβασα την είδηση You can imagine my satisfaction when I read the news

για την τρίτη γενεά υφασμάτων, τις λεγόμενες «ευφυείς ίνες», about the third generation of textiles called 'smart fibres',

τα οποία υφάσματα αλλάζουν χρώμα ανάλογα είτε με το περιβάλλον which change colour either according to the environment

είτε σύμφωνα με άλλους παράγοντες. or other factors.

Κι αυτά μπορεί να φαίνονται τώρα αστεία, αλλά έχω διαβάσει ότι οι έρευνες αυτές These might seem funny, but I have read that these researches για αυτές τις ευφυείς ίνες που αλλάζουν χρώμα on these smart fibres changing colour

ανάλογα με κάποιους παράγοντες στο περιβάλλον ή οτιδήποτε, depending on some factors in the environment or whatever,

χρηματοδοτούνται από υπουργεία εθνικής αμύνης, are funded by ministries of defence, επειδή τέτοιου είδους υφάσματα είναι ό,τι πρέπει για καμουφλάζ. as this kind of textiles would fill the bill for camouflage.

Γιατί φοράς μια στολή που παίρνει το χρώμα του περιβάλλοντος σου. You wear a uniform that takes the color of your environment.

Ελπίζω παρόμοια τύχη να έχουν κι άλλες εφευρέσεις μου, I hope more of my inventions will have similar luck, όπως το ηλεκτρικό ρουφοσκόπιο, ή το ελαφρίδι που ακούσατε πριν από λίγο like the electric suctionscope, or the light bob you heard about a while ago,

ότι είναι το αντίθετο από το βαρίδι, και μάλιστα σε μια ομιλία που είχα κάνει the opposite of a plumb bob, and actually in one of my lectures,

ένα παιδί ήρθε και μου είπε μετά: «Μη σας νοιάζει κ. Τριβιζά, a child came to me afterwards saying, 'Don't worry Mr. Trivizas,

όταν μεγαλώσω θα εφεύρω το ελαφρίδι, 'when I grow up, I will invent the light bob, so that

για να μη κουραζόστε που ταξιδεύετε συνέχεια να κουβαλάτε τη βαλίτσα σας». so that you do not get tired of traveling all the time to carry your suitcase ". Και δεν αποκλείεται στην επόμενη διάλεξη μου να έχουμε κι ένα ελαφρίδι να σας δείξουμε. In my next lecture, we may as well have a light bob to show you. Ας επιστρέψουμε τώρα στους συνδετήρες. Now, let's go back to paperclips.

Ο ανδριάντας του συνδετήρα που βλέπετε, The statue of the paperclip you see,

αναφέρεται σε μια ακόμα συμβολική χρήση του συνδετήρα. refers to yet another symbolic use of the paperclip. Οι Νορβηγοί θεωρούν τη χώρα τους ως τον τόπο επινόησης Norweger sehen ihr Land als den Ort der Erfindung Norwegians consider their country as the place of invention

του πρώτου συνδετήρα, το 1901 νομίζω. of the first paperclip in 1901, I think.

Οπότε κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, So, during the Second World War, οι Νορβηγοί, για να δείξουν ότι είναι όλοι ενωμένοι εναντίον του κατακτητή Norwegians, to show that they are all united against the conqueror, αντί να χρησιμοποιούν κουμπιά, στερέωναν τα ρούχα τους με συνδετήρες, instead of using buttons, they fixed their clothes with clips,

ή μετά φορούσαν συνδετήρες. or then wore paperclips.

Όποιος φορούσε συνδετήρα στη Νορβηγία εκείνη την εποχή Whoever wore a paperclip in Norway at that time κινδύνευε να συλληφθεί από την Γκεστάπο. ran the risk of getting arrested by Gestapo.

Και για να σας δείξω το διωγμό της φαντασίας στην εκπαίδευση To prove the persecution of imagination from education, που δεν έχουμε δυστυχώς το χρόνο να σας αναπτύξω τους λόγους ιστορικά - as we cannot afford the time to elaborate on the historic reasons

για τους οποίους διώκεται η φαντασία, why imagination is persecuted -

θα σας πω μια ιστορία που μου τη διηγήθηκε, δε ζει πλέον, I will tell you a story narrated to me - he no longer lives - ο θεατρικός συγγραφέας, Ιάκωβος Καμπανέλης, by the theatrical writer, Iakovos Kampanelis μια μέρα στον Εκδοτικό Οίκο Κέδρο που μιλούσαμε, - one day at the Kedros Publishing House where we were talking - μου είπε αυτήν την ιστορία για την κόρη του η οποία είναι μεγάλη γυναίκα τώρα. he told me this story about his daughter who is a grown woman now.

Μου είπε λοιπόν ότι στο σχολείο είχαν ζητήσει από τα παιδιά He told me that at school, it was asked of the children

να γράψουν πώς περάσαν το Σαββατοκύριακο τους, to write how they spent their weekend, ή κάποια γιορτή, δε θυμάμαι, και να κάνουν μια ζωγραφιά. or some holiday, I don't remember, and to make a drawing.

Μου λέει ο Καμπανέλης, Kampanelis told me,

ότι είχαν πάει με την κορούλα του μια εκδρομή με το αυτοκίνητο, he had been with his daughter on a road trip, κι όπως το αυτοκίνητο έτρεχε, and as the car was running,

παρατηρούσε το κοριτσάκι από το παράθυρο the little girl observed, through the window, τον ήλιο ανάμεσα σε διάφορα διάσελα, δηλαδή τον έβλεπε die Sonne zwischen verschiedenen Abgründen, das heißt, er sah die Sonne the sun between the cols, so she saw it

να εμφανίζεται, να εξαφανίζεται, και το ξανάβλεπε και το ξανάβλεπε appear, disappear and she saw it again and again όπως περνούσε το αυτοκίνητο as the car passed by,

και όταν η δασκάλα ζήτησε να κάνει κάποια ζωγραφιά, and when the teacher asked for a drawing, ζωγράφισε μια σειρά από βουνά και ανάμεσα τους πέντε ήλιους. she drew a line of mountains and, between them, five suns.

Και γύρισε, μου λέει ο Καμπανέλης, κλαμμένη από το σχολείο She returned from school crying, as Kampanelis told me,

γιατί η δασκάλα είχε διαγράψει τους τέσσερεις ήλιους because the teacher had crossed out the four suns

και είχε αφήσει μόνο τον ένα. and had only left one.

Ποια είναι η ειρωνεία;

Η ειρωνεία είναι ότι και από επιστημονικής πλευράς The irony is that even from a scientific perspective η κορούλα του Καμπανέλη, όχι η δασκάλα, είχε δίκιο. Kampanelis' daughter, not the teacher, was right. Δεν υπάρχει ένας μόνο ήλιος. There is not just one sun.

Το ηλιακό μας σύστημα δεν είναι το μοναδικό. Our solar system is not the only one. Οι ήλιοι είναι πολλοί. Ίσως άπειροι. There are many suns, perhaps infinite;

Σίγουρα όμως, σας διαβεβαιώνω, παραπάνω από πέντε. definitely more than five though, I assure you.

Αυτά είχα να σας πω, παίρνω τώρα το αόρατο πράσινο καγκουρό μου That's what I had to tell you, I'm getting my invisible green kangaroo now και επιστρέφω στο νησί των πυροτεχνημάτων. and go back to the Island of Fireworks.

Σας ευχαριστώ. (Χειροκρότημα) Ευχαριστώ πολύ. Thank you very much

(Χειροκρότημα)