Γλώσσα | Που λες είδα… | Β' Δημοτικού Επ. 102
Γεια σας, όμορφα παιδάκια μου!
Τι κάνετε; Πώς περνάτε;
Εγώ είμαι η κυρία Ευηάνα και σήμερα θα κάνουμε ένα μάθημα Γλώσσας μαζί,
της Β' Δημοτικού.
Σας έχω μια έκπληξη!
Τελειώσαμε με το Α' τεύχος!
Και πάμε στο Β'!
Μάθαμε ό,τι μάθαμε από εκεί, πάμε τώρα να μάθουμε περισσότερα πράγματα.
Οπότε τρέξτε, πάρτε μπροστά σας το βιβλίο μαθητή Β' τεύχος...
και το τετράδιο εργασιών για να ξεκινήσουμε.
Θα πάμε και θα δούμε την Ενότητα 9.
Στο προηγούμενο μάθημα, στο τελευταίο του Α' τεύχους,
κάναμε για τη Χωχαρούπα.
Είδαμε ότι οι φίλοι μας,
η Γαλήνη, η Χαρά, ο Λουκάς, ο Αρμπέν,
έκαναν ό,τι μπορούσαν για να φτάσουν σε ένα πολύ όμορφο μέρος,
που λέγεται Χωχαρούπα.
Ρώτησαν πρώτα έναν καμηλιέρη,
ο οποίος τους έμαθε για τους γλωσσοδέτες.
Μετά τους βοηθήσαμε κι εμείς λίγο με κάποια αινίγματα,
να τα λύσουν για να μπορέσουν να βρουν την Χωχαρούπα.
Τελικά έφτασαν και είδαν εκεί...
όλα τα Χαρούμενα Παιδιά...
που ζούσαν όλα με αγάπη, με ειρήνη και με πολλά ζαχαρωτά.
Ωραία θα περνούσα, νομίζω.
Σ' αυτή την ενότητα θα συνεχίσουμε για λίγο με τη Χωχαρούπα...
και θ' ακούσουμε τη Χαρά να μας περιγράφει πώς πέρασαν εκεί.
Τι είδαν βασικά εκεί θα μας περιγράψει.
Πάμε λοιπόν όλοι στη σελίδα 6.
Ξεκινάει λοιπόν η Χαρά και γράφει στο ημερολόγιό της.
Αγαπημένο μου ημερολόγιο,
μόλις γυρίσαμε από τη Χωχαρούπα.
Είναι μια χώρα με καταγάλανο ουρανό.
Τα σπίτια είναι χαμηλά, σαν ψεύτικα.
Η Χωχαρούπα έχει μεγάλα πάρκα με ψηλά δέντρα...
σαν γίγαντες και με μυρωδάτα λουλούδια.
Τα παιδιά είναι πάντα γελαστά,
φορούν χρωματιστά καπέλα...
και διαβάζουν ενδιαφέροντα βιβλία.
Εκεί συνάντησα κι ένα περίεργο ζώο,
το χωχαρουπάκι.
Είναι πολύχρωμο σαν ουράνιο τόξο,
έχει κίτρινα αυτιά,
πορτοκαλί μύτη,
μια φουντωτή ουρά σαν σκιουράκι,
και μιλά με σιγανή και τραγουδιστή φωνή.
Καλό μου ημερολόγιο,
νομίζω ότι δε θα ξεχάσω ποτέ αυτό το ταξίδι!
Πολύ ωραία μας τα είπε η Χαρά.
Μας περιέγραψε πάρα πολύ όμορφα το πώς πέρασε.
Όμως θέλω να δούμε λίγο αν έχουμε καταλάβει το κείμενο.
Αν μας έχουν μείνει κάποια πράγματα.
Για πάμε να απαντήσουμε στις ερωτήσεις του βιβλίου,
που βρίσκονται στην επόμενη σελίδα.
Πώς είναι τα σπίτια, τα πάρκα, τα δέντρα και τα λουλούδια στη Χωχαρούπα;
Τι είπες, Νικόλα;
Α, ναι πολύ σωστά!
Τα σπίτια είναι χαμηλά σαν ψεύτικα.
Προσοχή στις γαλάζιες λέξεις.
Θα τις δούμε μετά.
Τα πάρκα είναι μεγάλα.
Τα δέντρα ψηλά σαν γίγαντες.
Και τα λουλούδια μυρωδάτα.
Όμως τα παιδιά; Πώς είναι τα παιδιά;
Μπράβο, Ειρήνη!
Τα παιδιά είναι πάντα γελαστά...
Και τι φορούν όμως;
Φορούν χρωματιστά καπέλα.
Ο ουρανός; Πώς είναι ο ουρανός στη Χωχαρούπα;
Ναι, καταγάλανος.
Πάρα πάρα πάρα πολύ γαλανός δηλαδή.
Και συνάντησαν, λέει, ένα περίεργο ζωάκι.
Το χωχαρουπάκι!
Το οποίο μας το περιγράφει κιόλας.
Μας λέει ότι έχει πολλά χρώματα.
Πολύχρωμο δηλαδή, με μία λέξη.
Σαν ουράνιο τόξο.
Έχει... Τι χρώμα;
Κίτρινα αυτιά.
Πορτοκαλί μύτη...
και φουντωτή ουρά.
Μοιάζει σαν σκιουράκι.
Πώς μιλά;
Μιλά με σιγανή αλλά τραγουδιστή φωνή.
Αυτές οι λεξούλες, οι γαλάζιες,
που είχε υπογραμμισμένες,
τι πιστεύετε ότι είναι; Θυμάστε;
Φυσικά, αγάπες μου, και θυμάστε!
Λέγονται επίθετα.
Τα επίθετα, αν θυμάστε πολύ καλά,
έχουν και τα τρία γένη.
Και το αρσενικό και το θηλυκό και το ουδέτερο.
Θα τα βρίσκουμε δηλαδή και με το ο και με το η και με το το.
Και πού μας βοηθούν τα επίθετα;
Δηλαδή αν το προηγούμενο κείμενο δεν είχε επίθετα,
θα καταλάβαινα τι μου έλεγε;
Μας δίνουν περισσότερες πληροφορίες.
Μας περιγράφουν κάτι...
και μας κάνουν λίγο πιο ζωντανή την εικόνα,
που νομίζω ότι αν στο προηγούμενο κείμενο δεν είχαμε τα επίθετα,
δεν θα καταλαβαίναμε πόσο όμορφη είναι η Χωχαρούπα.
Αυτά μας βοηθήσανε να το δούμε κι εμείς με την φαντασία μας.
Πάμε τώρα να δούμε τι άλλο εντυπωσίασε τους φίλους μας,
τον Λουκά και τη Χαρά, και τη Γαλήνη, συγγνώμη.
Υπήρξε μία μηχανή εκεί που ήταν τα παιδιά.
Μας την περιγράφουν και οι δύο.
Πρώτα ο Λουκάς.
Για πάμε να δούμε πώς μας την περιέγραψε. Θα καταλάβουμε πώς είναι αυτή η μηχανή;
Λέει λοιπόν ο Λουκάς, ο φίλος μας:
ΛΟΥΚΑΣ: Που λες, είδα μια μηχανή με καλώδια,
λαμπάκια και ένα κουμπί.
Είχε κεραία, τρύπες, ακουστικό και αριθμούς.
Τι λέτε; Καταλαβαίνουμε πώς είναι αυτή η μηχανή;
Σίγουρα ξέρουμε το τι έχει.
Έχει καλώδια, έχει αριθμούς, έχει λαμπάκι.
Αλλά πού είναι όλα αυτά;
Πώς είναι; Είναι μεγάλα; Είναι μικρά;
Δεν μας δίνει τόσα πολλά στοιχεία.
Για πάμε να δούμε και τη φίλη μας τη Γαλήνη.
Θέλω να πάρετε, πριν να ξεκινήσουμε να διαβάζουμε, μία ξυλομπογιά...
και να δούμε τις διαφορές στα δύο κείμενα.
Να υπογραμμίζετε κι εσείς μαζί μου.
ΓΑΛΗΝΗ: Που λες, είδα μια μαύρη μηχανή...
με στριφογυριστά καλώδια,
με κίτρινα λαμπάκια και ένα μεγάλο πορτοκαλί κουμπί.
Στο πάνω μέρος είχε μια κόκκινη κεραία...
και μια κόκκινη λάμπα.
Πιο χαμηλά είχε μία σειρά από τρύπες,
στο δεξιό μέρος είχε ένα πράσινο ακουστικό...
και στο κάτω μέρος είχε κάτι που έμοιαζε με ρολόι με μεγάλους αριθμούς.
Όπως βλέπουμε...
σ' αυτό το κείμενο είδαμε πάρα πολλές διαφορές.
Είδαμε πολλά επίθετα,
όπως είπαμε και πριν,
τα οποία μας έδωσαν μια πιο σαφή εικόνα του πώς ήταν η μηχανή.
Μάθαμε το χρώμα της,
μάθαμε πού βρίσκονται τα λαμπάκια και τα καλώδια,
τι σχήμα έχουν.
Νομίζω ότι αν ακούγαμε τη Γαλήνη,
θα ζωγραφίζαμε τη μηχανή πιο καλά,
από ότι αν ακούγαμε τον Λουκά μόνο.
Πάμε λίγο τώρα στην επόμενη σελίδα,
στη σελίδα 9 του βιβλίου μαθητή,
να δούμε λίγο την άσκηση 3.
Εδώ θα χρησιμοποιήσουμε εμείς τα επίθετα...
που μας δίνονται στο γαλάζιο πλαίσιο...
και θα επιλέξουμε τα κατάλληλα,
για να περιγράψουμε τα ουσιαστικά του διπλανού πλαισίου, του κίτρινου.
Βλέπουμε λοιπόν στα ουσιαστικά,
ότι υπάρχει ένας κύριος.
Κατερίνα μου, θα 'θελες να μου πεις...
ποια επίθετα να διαλέξουμε για να περιγράψουμε σε κάποιον...
που δεν βλέπει τον κύριο,
να του πούμε πώς είναι και να καταλάβει;
Ωραία! Ο κύριος είναι χοντρός και καθιστός.
Δεν είναι λεπτός και δεν είναι όρθιος.
Κάθεται σε μία πολυθρόνα.
Την ομπρέλα πάλι πώς θα την περιγράφαμε;
Είναι μονόχρωμη;
Με ένα χρώμα δηλαδή;
Ή πολύχρωμη, με πολλά χρώματα;
Είναι μεγάλη; Είναι θαλάσσης δηλαδή;
Ή είναι μικρή που την κρατάμε στη βροχή;
Η ομπρέλα, πολύ σωστά, είναι πολύχρωμη και μεγάλη.
Είναι ομπρέλα θαλάσσης μάλλον.
Και τέλος, το σπίτι;
Πώς είναι το σπίτι;
Είναι ωραίο;
Παλιό;
Άσχημο; Καινούργιο;
Πώς είναι;
Ναι, θα συμφωνήσω μαζί σας.
Είναι καινούργιο και ωραίο.
Τι λέτε, όμως, τώρα να πάμε λίγο στο τετράδιο εργασιών στη σελίδα 52,
να δούμε άλλη μία ασκησούλα, για να 'μαστε σίγουροι...
ότι είμαστε τέλειοι στα επίθετα και δεν χρειαζόμαστε άλλη δουλειά;
Σ' αυτή την άσκηση, επειδή η Γαλήνη έχει κουραστεί λίγο,
κάνει πάρα πολύ ωραίες περιγραφές αλλά κουράστηκε λιγάκι,
μας ζητά τη βοήθειά μας.
Θέλει να προσπαθήσουμε να τη βοηθήσουμε να περιγράψει το σπίτι της γιαγιάς της.
Η εικόνα εδώ δίπλα θα μας βοηθήσει σ' αυτό.
Μπορούμε να κοιτάζουμε για να ενώσουμε τις κατάλληλες λεξούλες.
Στο σάκο τον κίτρινο θα βρούμε πάλι τα επίθετα,
ενώ στον διπλανό τα ουσιαστικά.
Πάμε να δούμε τι ταιριάζει με τι.
Τα παράθυρα, για να δούμε τι είναι.
Είναι "μεγάλη παράθυρα";
Είναι "ανοιχτά παράθυρα";
"Κόκκινη παράθυρα";
"Άσπροι παράθυρα";
"Ψηλή παράθυρα", "κεντητά παράθυρα" ή "ξύλινος παράθυρα";
Μπράβο σου, Γιώργο!
Φυσικά και είναι ανοιχτά παράθυρα.
Η στέγη; Πώς είναι η στέγη;
Μεγάλη, κόκκινη ή ψηλή;
Νομίζω κόκκινη.
Είναι πολύ έντονο το χρώμα.
Η καπνοδόχος; Από εκεί δηλαδή που βγαίνει ο καπνός,
όταν ανάβουμε το τζάκι.
Είναι μεγάλη η καπνοδόχος.
Είναι αρκετά ψηλή, αν δούμε.
Τα κουρτινάκια; Αυτά που είναι εκεί, δίπλα στο παράθυρο.
Πώς είναι;
Τα κουρτινάκια μας είναι κεντητά.
Μας δείχνει δηλαδή από τι υλικό είναι φτιαγμένα τα κουρτινάκια.
Η πόρτα;
Η πόρτα, αν δείτε, είναι αρκετά ψηλή.
Μας δείχνει το μέγεθος δηλαδή αυτό το επίθετο.
Και ο φράχτης;
Που είναι γύρω - γύρω, στα πλαϊνά μάλλον του σπιτιού,
είναι ξύλινος.
Πάλι το υλικό μας δείχνει αυτό το επίθετο.
Οι τοίχοι; Τι χρώμα έχουν οι τοίχοι;
Οι τοίχοι είναι άσπροι.
Τώρα πάμε να μαζέψουμε όλες αυτές τις πληροφορίες,
να φτιάξουμε το κειμενάκι για να δούμε πώς είναι τελικά το σπίτι της γιαγιάς.
Το σπίτι της γιαγιάς της Γαλήνης...
έχει μία μεγάλη καπνοδόχο,
πάνω σε μια κόκκινη στέγη.
Επίσης, έχει δύο ανοιχτά παράθυρα,
με κεντητά κουρτινάκια, που το στολίζουν.
Στη μέση υπάρχει μια ψηλή πόρτα.
Κι οι τοίχοι είναι άσπροι.
Από δεξιά κι αριστερά του...
Προσοχή! Λέμε και πού βρίσκεται, έτσι;
...βρίσκεται ένας ξύλινος φράχτης.
Είσαστε έτοιμοι; Το τσεκάρατε;
Θέλω να κοιτάξετε καλά αν έχετε βάλει τελείες και τόνους.
Και στην αρχή της πρότασης, μην ξεχνάτε ποτέ, κεφαλαίο.
Πάμε λοιπόν τώρα να μάθουμε καινούργιες λεξούλες.
Έχετε ήδη μάθει πολλές.
Θα μας βοηθήσουν όμως οι αντίθετες,
για να μπορούμε να αναπτύξουμε λίγο το λεξιλόγιό μας,
να μάθουμε λίγες περισσότερες.
Η άσκηση που βρίσκεται στη σελίδα 53 στο τετράδιο εργασιών,
θα είναι το καλύτερο για να τις μάθουμε.
Θα πρέπει εδώ να συμπληρώσουμε το ουσιαστικό δίπλα απ' το επίθετο...
και να βρούμε το αντίθετό του.
Δηλαδή, αυτό που σημαίνει το ακριβώς ανάποδο.
Για πάμε να δούμε το ανοιχτός.
Λέμε για παράδειγμα, "ανοιχτός φούρνος".
Το αντίθετο; Τι θα ήταν το αντίθετο;
Ναι, μπράβο, το βρήκατε και πάλι!
Ένας κλειστός φούρνος.
Ενώνουμε λοιπόν το ανοιχτός με το κλειστός και συμπληρώνουμε τη λέξη φούρνος.
Σκληρός;
Πηλός, που παίζετε που φτιάχνετε πραγματάκια με τον πηλό, το ξέρετε καλά.
Το αντίθετο από έναν σκληρό πηλό τι θα ήταν;
Ο μαλακός πηλός.
Αν έχω μία βρόμικη μπλούζα,
θα προτιμούσα καλύτερα να ήταν το αντίθετο.
Δηλαδή μία...
καθαρή μπλούζα.
Εγώ χθες έφαγα μία ολόκληρη μπανάνα.
Όμως η φίλη μου έφαγε μία μισή μπανάνα.
Το αντίθετο από μένα.
Ένα δωμάτιο μπορεί να 'χει πολύ φως,
δηλαδή να είναι φωτεινό.
Ή το ανάποδο, να είναι σκοτεινό δωμάτιο.
Το ψωμί μας, που τρώμε με το μεσημεριανό και το βραδινό μας,
μπορεί να είναι φρέσκο ή αντίθετα μπαγιάτικο ψωμί.
Το νερό που κάνουμε μπανάκι πώς το θέλουμε;
Ζεστό; Ή κρύο;
Μάλλον ζεστό, ειδικά τώρα τον χειμώνα.
Επίσης το λεξιλόγιό μας μπορούμε να το φτιάξουμε με τις συνώνυμες λέξεις.
Μη χρησιμοποιούμε συνέχεια το ίδιο και το ίδιο.
Μπορούμε να βρούμε άλλες λεξούλες,
οι οποίες να σημαίνουν σχεδόν το ίδιο και το νόημα να μην αλλάζει.
Πάμε να δούμε την άσκηση 5 στη σελίδα 54 του τετραδίου εργασιών.
Θα μάθουμε αρκετές συνώνυμες εδώ.
Έχουμε τη λέξη φωτεινός που μας δίνει το βιβλίο.
Και μας λέει ότι ένας ήλιος μπορεί να είναι φωτεινός...
ή αλλιώς λαμπρός.
Ένα σκυλάκι, για παράδειγμα, μπορεί να είναι...
ήσυχο ή, αλλιώς, ήρεμο σκυλάκι.
Ένας κήπος μπορεί να είναι ωραίος.
Ή αλλιώς όμορφος.
Μία γατούλα μπορεί να είναι χοντρή.
Ή παχουλή.
Σημαίνει σχεδόν το ίδιο.
Επίσης μια ιστορία μπορεί να είναι αληθινή.
Ή μπορούμε να την πούμε αλλιώς πραγματική.
Σημαίνει ακριβώς το ίδιο.
Μία στέγη, όπως είδαμε και πριν στο σπίτι,
μπορεί να είναι τεράστια.
Ή αλλιώς μπορούμε να την πούμε πελώρια.
Και τα δύο σημαίνουν πάρα πολύ μεγάλη.
Ένας δρόμος μπορούμε να πούμε ότι είναι...
όμοιος με έναν άλλο.
Ή αλλιώς μπορούμε να πούμε ότι είναι ίδιος με έναν άλλον.
Αυτές τις λεξούλες μπορούμε να τις βάζουμε μέσα στο κείμενό μας,
για να μην λέμε συνέχεια τα ίδια και τα ίδια.
Το κάνουμε πιο ενδιαφέρον.
Και άλλωστε δεν αλλάζει το νόημα,
θα σημαίνει ακριβώς το ίδιο.
Αυτό που θέλουμε να πούμε θα το καταλάβουν οι υπόλοιποι.
Τώρα, επειδή νομίζω ότι κουραστήκαμε λιγάκι,
λέω να χαλαρώσετε, να καθίσετε αναπαυτικά...
και να διαβάσουμε έναν μύθο του Αισώπου.
Ο Αίσωπος, όπως μας λέει και η κουκουβάγια δίπλα,
ήταν ένας πολύ σοφός άντρας,
που έζησε πριν από πολλούς αιώνες.
Έγραψε μύθους με ζώα,
που είναι διδακτικοί.
Τους διαβάζουμε μέχρι και σήμερα γιατί μας διδάσκουν πάρα πολλά πράγματα.
Πάμε να διαβάσουμε τώρα εμείς τον μύθο "Ο κόρακας και η αλεπού".
(Η δασκάλα διαβάζει τον μύθο)
Εδώ δηλαδή βλέπουμε ότι μάλλον...
δεν πρέπει να εμπιστευόμαστε τόσο εύκολα αυτά που μας λένε.
Μάλλον εδώ τον κορόιδεψαν τον κόρακα.
Θέλω να δώσετε λίγο βάση στις λεξούλες που είναι μαυρισμένες.
Είναι οι λέξεις κόρακας, άρχοντας...
και ξανά, πιο κάτω, βλέπουμε τη λέξη κόρακα.
Αυτή την εργασία θα τη δούμε στη σελίδα 14.
Μπορείτε να τρέξετε εκεί να τη βρείτε.
Τώρα αυτά τα ουσιαστικά που είδαμε μαυρισμένα,
στο κειμενάκι μας πριν, στον μύθο μας,
θέλω να μάθουμε να τα κλίνουμε.
Μη μου αγχώνεστε! Είναι πάρα πολύ εύκολο.
Θα σας πω το μυστικό μου αλλά θα μείνει μεταξύ μας.
Δεν θα το πείτε πουθενά!
Πάμε να δούμε λίγο το ουσιαστικό ο αιώνας πώς κλίνεται.
Ονομαστική: ο αιώνας.
Γενική: του αιώνα.
Στην αιτιατική παραμένει: τον αιώνα.
Δεν αλλάζει κάτι, είναι το ίδιο με τη Γενική.
Το ίδιο και στην Κλητική.
Εύκολο; Δηλαδή έχουμε μονάχα το αιώνας και το αιώνα να θυμόμαστε.
Και πάμε γρήγορα στον πληθυντικό.
Ονομαστική: οι αιώνες.
Γενική: των αιώνων.
Αιτιατική: τους αιώνες.
Κλητική: αιώνες.
Πάμε λίγο τώρα να εξασκηθούμε με τη λέξη άντρας;
Για πάμε!
Ονομαστική: ο άντρας.
Γενική: του άντρα.
Αιτιατική: τον άντρα.
Κλητική: άντρα.
Ονομαστική πληθυντικού: οι άντρες.
Γενική: των αντρών.
Αιτιατική: τους άντρες.
Κλητική: άντρες.
Το τελευταίο θέλω να το προσπαθήσετε και μόνοι σας, ε;
Για πάμε!
Ονομαστική ενικού: ο κόρακας.
Γενική: του κόρακα.
Αιτιατική: τον κόρακα.
Κλητική: κόρακα.
Ονομαστική πληθυντικού: οι κόρακες.
Γενική: των κοράκων.
Αιτιατική: τους κόρακες.
Κλητική: κόρακες.
Και τώρα για να κλείσουμε,
θέλω να πάμε στην άσκηση 9, σελίδα 56 του τετραδίου εργασιών.
Εκεί θα δω ποιος κατάλαβε όντως τα επίθετα!
Θυμάστε το μυστικό που σας είπα;
Ότι σε κάποιες πτώσεις είναι ίδιο.
Για πάμε να δούμε.
Τις κρύες νύχτες του _
χειμώνα. Μπράβο!
Τις περνούσαμε ακούγοντας παραμύθια από τον _
πατέρα!
Ο Οδυσσέας πέρασε από ποιανού το νησί;
Από το νησί του _
Κύκλωπα. Πολύ σωστά!
Και λέμε, "Με το πέρασμα των _"
"αιώνων, η εξωτερική μορφή της Γης άλλαξε πολύ".
Δηλαδή η Γη όπως είναι απ' έξω.
"Θυμάσαι ότι τους μήνες...", μπράβο σας παιδιά, "τους λέμε με δύο τρόπους;".
Η φετινή γιορτή είναι αφιερωμένη στους _
ήρωες του Πολυτεχνείου!
Ολόσωστη! Είσαστε φοβεροί!
Νομίζω ότι στα επίθετα είσαστε ξεφτέρια!
Τώρα τελείωσε το μάθημά μας.
Ελπίζω να περάσατε όμορφα,
να διασκεδάσατε και να μάθατε πολλά - πολλά πράγματα.
Γεια σας!
