Powszechna deklaracja praw człowieka Declaración Universal de los Derechos Humanos Déclaration universelle des droits de l'homme

POWSZECHNA DEKLARACJA PRAW CZŁOWIEKA COMMON DECLARATION OF HUMAN RIGHTS

Preambuła

Trzecia Sesja Ogólnego Zgromadzenia ONZ, obradująca w Paryżu, uchwaliła 10 grudnia 1948 roku jednomyślnie Powszechną Deklarację Praw Człowieka. On December 10, 1948, the Third Session of the UN General Assembly, meeting in Paris, unanimously passed the Universal Declaration of Human Rights.

Dokument ten stanowi niewątpliwie jedno z największych i najtrwalszych osiągnięć ONZ. This document is undoubtedly one of the UN's greatest and most enduring achievements. Przetłumaczona na większość języków świata Powszechna Deklaracja Praw Człowieka zbiera oraz porządkuje osiągnięcia i postulaty człowieka, który od wielu setek lat toczy nie skończoną jeszcze walkę o swoją wolność i swoją godność. Translated into most languages of the world, the Universal Declaration of Human Rights collects and organizes the achievements and postulates of a man who has been fighting an unfinished fight for his freedom and his dignity for hundreds of years.

ZWAŻYWSZY, że uznanie przyrodzonej godności oraz równych i niezbywalnych praw wszystkich członków wspólnoty ludzkiej jest podstawą wolności, sprawiedliwości i pokoju świata, CONSIDERING that recognition of the inherent dignity and equal and inalienable rights of all members of the human community is the basis of freedom, justice and peace in the world,

ZWAŻYWSZY, że nieposzanowanie i nieprzestrzeganie praw człowieka doprowadziło do aktów barbarzyństwa, które wstrząsnęły sumieniem ludzkości, i że ogłoszono uroczyście jako najwznioślejszy cel ludzkości dążenie do zbudowania takiego świata, w którym ludzie korzystać będą z wolności słowa i przekonań oraz z wolności od strachu i nędzy, CONSIDERING that disregard and non-respect of human rights led to barbaric acts that shook humanity's conscience, and that the solemn proclamation of mankind's promise to build a world in which people would enjoy freedom of speech and belief, and freedom from fear and misery was solemnly proclaimed

ZWAŻYWSZY, że konieczne jest zawarowanie praw człowieka przepisami prawa, aby nie musiał - doprowadzony do ostateczności - uciekać się do buntu przeciw tyranii i uciskowi, CONSIDERING that it is necessary to enshrine human rights by law so that he does not have to - led to the last resort - to rebel against tyranny and oppression,

ZWAŻYWSZY, że konieczne jest popieranie rozwoju przyjaznych stosunków między narodami, CONSIDERING that it is necessary to promote the development of friendly relations between nations,

ZWAŻYWSZY, że Narody Zjednoczone przywróciły swą wiarę w podstawowe prawa człowieka, godność i wartość jednostki oraz w równouprawnienie mężczyzn i kobiet, oraz wyraziły swe zdecydowanie popierania postępu społecznego i poprawy warunków życia w większej wolności, CONSIDERING that the United Nations restored their faith in fundamental human rights, the dignity and value of the individual and in the equality of men and women, and expressed their determination to promote social progress and improve living conditions in greater freedom,

ZWAŻYWSZY, że Państwa Członkowskie podjęły się we współpracy z Organizacją Narodów Zjednoczonych zapewnić powszechne poszanowanie i przestrzeganie praw człowieka i podstawowych wolności, CONSIDERING that the Member States have undertaken, in cooperation with the United Nations, to ensure universal respect for and respect for human rights and fundamental freedoms,

ZWAŻYWSZY, że jednakowe rozumienie tych praw i wolności ma olbrzymie znaczenie dla ich pełnej realizacji, CONSIDERING that a uniform understanding of these rights and freedoms is of paramount importance for their full implementation,

PRZETO ZGROMADZENIE OGÓLNE GENERAL ASSEMBLY

Ogłasza Uroczyście niniejszą Powszechną Deklarację Praw Człowieka jako wspólny najwyższy cel wszystkich ludów i wszystkich narodów, aby wszyscy ludzie i wszystkie organy społeczeństwa - mając stale w pamięci niniejszą Deklarację - dążyły w drodze nauczania i wychowywania do rozwijania poszanowania tych praw i wolności i aby zapewniły za pomocą postępowych środków o zasięgu krajowym i międzynarodowym powszechne i skuteczne uznanie i stosowanie tej Deklaracji zarówno wśród narodów Państw Członkowskich, jak i wśród narodów zamieszkujących obszary podległe ich władzy.

Artykuł 1

Wszyscy ludzie rodzą się wolni i równi pod względem swej godności i swych praw. All people are born free and equal in dignity and rights.

Są oni obdarzeni rozumem i sumieniem i powinni postępować wobec innych w duchu braterstwa. They are endowed with reason and conscience and should act towards others in a spirit of brotherhood.

Artykuł 2

Każdy człowiek posiada wszystkie prawa i wolności zawarte w niniejszej Deklaracji bez względu na jakiekolwiek różnice rasy, koloru, płci, języka, wyznania, poglądów politycznych i innych, narodowości, pochodzenia społecznego, majątku, urodzenia lub jakiegokolwiek innego stanu. Everyone has all the rights and freedoms contained in this Declaration, regardless of any differences in race, color, sex, language, religion, political or other views, nationality, social origin, property, birth or any other state. Nie wolno ponadto czynić żadnej różnicy w zależności od sytuacji politycznej, prawnej lub międzynarodowej kraju lub obszaru, do którego dana osoba przynależy, bez względu na to, czy dany kraj lub obszar jest niepodległy, czy też podlega systemowi powiernictwa, nie rządzi się samodzielnie lub jest w jakikolwiek sposób ograniczony w swej niepodległości. Furthermore, no difference may be made depending on the political, legal or international situation of the country or area to which the person belongs, regardless of whether the country or area is independent or is under a trust system, is not governed by itself or is in any way limited in its independence.

Artykuł 3

Każdy człowiek ma prawo do życia, wolności i bezpieczeństwa swej osoby. Everyone has the right to life, liberty and security of person.

Artykuł 4

Nie wolno nikogo czynić niewolnikiem ani nakładać na nikogo służebności; niewolnictwo i handel niewolnikami są zakazane we wszystkich swych postaciach. You must not slave or impose servitude on anyone; slavery and the slave trade are prohibited in all their forms.

Artykuł 5

Nie wolno nikogo torturować ani karać lub traktować w sposób okrutny, nieludzki lub poniżający. You must not torture or punish or treat you in a cruel, inhuman or degrading way.

Artykuł 6

Każdy człowiek ma prawo do uznawania wszędzie jego osobowości prawnej. Everyone has the right to recognition of his legal personality everywhere.

Artykuł 7

Wszyscy są równi wobec prawa i mają prawo, bez jakiejkolwiek różnicy, do jednakowej ochrony prawnej. Everyone is equal before the law and has the right, without any difference, to equal legal protection.

Wszyscy mają prawo do jednakowej ochrony przed jakąkolwiek dyskryminacją, będącą pogwałceniem niniejszej Deklaracji, i przed jakimkolwiek narażeniem na taką dyskryminację. Everyone has the right to equal protection against any discrimination in violation of this Declaration and against any exposure to such discrimination.

Artykuł 8

Każdy człowiek ma prawo do skutecznego odwoływania się do kompetentnych sądów krajowych przeciw czynom stanowiącym pogwałcenie podstawowych praw przyznanych mu przez konstytucję lub przez prawo. Everyone has the right to an effective appeal to competent national courts against acts in violation of the fundamental rights conferred on him by the constitution or by law.

Artykuł 9

Nikogo nie wolno samowolnie aresztować, zatrzymać lub wygnać z kraju. No one may be arbitrarily arrested, detained or banished from the country.

Artykuł 10

Każdy człowiek ma na warunkach całkowitej równości prawo, aby przy rozstrzyganiu o jego prawach i zobowiązaniach lub o zasadności wysuwanego przeciw niemu oskarżenia o popełnienie przestępstwa być słuchanym sprawiedliwie i publicznie przez niezależny i bezstronny sąd. Everyone has the right to full equality and the right to be heard fairly and publicly by an independent and impartial court when deciding about his rights and obligations, or about the legitimacy of a criminal charge against him.

Artykuł 11

Każdy człowiek oskarżony o popełnienie przestjpstwa[2] ma prawo, aby uznawano go za niewinnego dopóty, dopóki nie udowodni mu się winy zgodnie z prawem podczas publicznego procesu, w którym zapewniono mu wszystkie konieczne środki obrony. Everyone charged with a crime [2] has the right to be presumed innocent until proved guilty according to law during a public trial in which he has been given all the necessary means of defense.

Nikt nie może być skazany za przestępstwo z powodu działania lub zaniechania nie stanowiącego w chwili jego dokonania przestępstwa według prawa krajowego lub międzynarodowego. No one may be convicted of an offense because of an act or omission not constituting an offense at the time of his execution under national or international law. Nie wolno także wymierzać kary wyższej niż ta, która była przewidziana w chwili popełnienia przestępstwa. Nor may a higher penalty be imposed than was foreseen at the time the crime was committed.

Artykuł 12

Nie wolno ingerować samowolnie w czyjekolwiek życie prywatne, rodzinne, domowe, ani w jego korespondencję, ani też uwłaczać jego honorowi lub dobremu imieniu. You must not arbitrarily interfere in anyone's private, family or home life, or in his correspondence, nor derogate his honor or good name.

Każdy człowiek ma prawo do ochrony prawnej przeciwko takiej ingerencji lub uwłaczaniu. Everyone has the right to legal protection against such interference or derogation.

Artykuł 13

Każdy człowiek ma prawo swobodnego poruszania się i wyboru miejsca zamieszkania w granicach każdego Państwa. Everyone has the right to move freely and to choose where to live within the borders of each State.

Każdy człowiek ma prawo opuścić jakikolwiek kraj, włączając w to swój własny, i powrócić do swego kraju. Everyone has the right to leave any country, including his own, and return to his country.

Artykuł 14

Każdy człowiek ma prawo ubiegać się o azyl i korzystać z niego w innym kraju w razie prześladowania. Everyone has the right to seek asylum and to use it in another country in the event of persecution.

Nie można powoływać się na to prawo w przypadku ścigania wszczętego rzeczywiście z powodu popełnienia przestępstwa pospolitego lub czynu sprzecznego z celami i zasadami Organizacji Narodów Zjednoczonych. This right cannot be invoked in the case of prosecutions that are actually brought about because of the commission of a common crime or an act contrary to the purposes and principles of the United Nations.

Artykuł 15

Każdy człowiek ma prawo do posiadania obywatelstwa. Everyone has the right to a nationality.

Nie wolno nikogo pozbawiać samowolnie obywatelstwa ani nikomu odmawiać prawa do zmiany obywatelstwa. No one may be arbitrarily deprived of citizenship or the right to change citizenship.

Artykuł 16

Mężczyźni i kobiety bez względu na jakiekolwiek różnice rasy, narodowości lub wyznania mają prawo po osiągnięciu pełnoletności do zawarcia małżeństwa i założenia rodziny. Men and women, irrespective of any race, nationality or religion, have the right to marry and to found a family after having reached the age of majority.

Mają oni równe prawa w odniesieniu do zawierania małżeństwa, podczas jego trwania i po jego ustaniu. They have equal rights with respect to the marriage, during and after marriage. Małżeństwo może być zawarte jedynie za swobodnie wyrażoną pełną zgodą przyszłych małżonków. A marriage can only be concluded with the free full consent of the future spouses. Rodzina jest naturalną i podstawową komórką społeczeństwa i ma prawo do ochrony ze strony społeczeŃstwa[3] i Państwa. The family is a natural and basic cell of society and has the right to protection from society [3] and the State.

Artykuł 17

Każdy człowiek, zarówno sam jak i wespół z innymi, ma prawo do posiadania własności. Everyone has the right to own property alone as well as in association with others.

Nie wolno nikogo samowolnie pozbawiać jego własności. No one may be arbitrarily deprived of his property.

Artykuł 18

Każdy człowiek ma prawo wolności myśli, sumienia i wyznania; prawo to obejmuje swobodę zmiany wyznania lub wiary oraz swobodę głoszenia swego wyznania lub wiary bądź indywidualnie, bądź wespół z innymi ludźmi, publicznie i prywatnie, poprzez nauczanie, praktykowanie, uprawianie kultu i przestrzeganie obyczajów. Everyone has the right to freedom of thought, conscience and religion; this right includes the freedom to change religion or faith and the freedom to proclaim their religion or faith either individually or in partnership with other people, publicly and privately, through teaching, practicing, worshiping and observing customs.

Artykuł 19

Każdy człowiek ma prawo wolności opinii i wyrażania jej; prawo to obejmuje swobodę posiadania niezależnej opinii, poszukiwania, otrzymywania i rozpowszechniania informacji i poglądów wszelkimi środkami, bez względu na granice. Everyone has the right to freedom of opinion and expression; this right includes the freedom to have an independent opinion, to seek, receive and disseminate information and views by all means, regardless of frontiers.

Artykuł 20

Każdy człowiek ma prawo spokojnego zgromadzania i stowarzyszania się. Everyone has the right to peaceful assembly and association.

Nikogo nie można zmuszać do należenia do jakiegoś stowarzyszenia. No one can be forced to belong to any association.

Artykuł 21

Każdy człowiek ma prawo do uczestniczenia w rządzeniu swym krajem bezpośrednio lub poprzez swobodnie wybranych przedstawicieli. Everyone has the right to participate in the government of his country directly or through freely chosen representatives.

Każdy człowiek ma prawo równego dostępu do służby publicznej w swym kraju. Everyone has the right to equal access to public service in his country. Wola ludu jest podstawą władzy rządu; wola ta wyraża się w przeprowadzanych okresowo rzetelnych wyborach, opartych na zasadzie powszechności, równości i tajności, lub na innej równorzędnej procedurze, zapewniającej wolność wyborów. The will of the people is the basis of government power; this will is expressed in periodic fair elections based on the principles of universality, equality and secrecy, or on another equivalent procedure ensuring freedom of choice.

Artykuł 22

Każdy człowiek ma jako członek społeczeństwa prawo do ubezpieczeń społecznych; ma również prawo do urzeczywistniania - poprzez wysiłek narodowy i współpracę międzynarodową oraz zgodnie z organizacją i zasobami każdego Państwa - swych praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych, niezbędnych dla jego godności i swobodnego rozwoju jego osobowości. Everyone has the right to social security as a member of society; he also has the right to realize - through national effort and international cooperation and in accordance with the organization and resources of each State - his economic, social and cultural rights, necessary for his dignity and the free development of his personality.

Artykuł 23

Każdy człowiek ma prawo do pracy, do swobodnego wyboru pracy, do odpowiednich i zadowalających warunków pracy oraz do ochrony przed bezrobociem. Everyone has the right to work, to free choice of employment, to just and favorable conditions of work and to protection against unemployment.

Każdy człowiek, bez względu na jakiekolwiek różnice, ma prawo do równej płacy za równą pracj[4]. Everyone, regardless of any differences, has the right to equal pay for equal work [4]. Każdy pracujący ma prawo do odpowiedniego i zadowalającego wynagrodzenia, zapewniającego jemu i jego rodzinie egzystencję odpowiadającą godności ludzkiej i uzupełnianego w razie potrzeby innymi środkami pomocy społecznej. Everyone who works has the right to adequate and satisfactory remuneration, ensuring for him and his family an existence which is compatible with human dignity and, if necessary, supplemented by other means of social assistance. Każdy człowiek ma prawo do tworzenia związków zawodowych i do przystępowania do związków zawodowych dla ochrony swych interesów. Everyone has the right to form a trade union and to join a trade union to protect his interests.

Artykuł 24

Każdy człowiek ma prawo do urlopu i wypoczynku, włączając w to rozsądne ograniczenie godzin pracy i okresowe płatne urlopy. Everyone has the right to leave and rest, including a reasonable reduction of working hours and periodic paid leave.

Artykuł 25

Każdy człowiek ma prawo do stopy życiowej zapewniającej zdrowie i dobrobyt jego i jego rodziny, włączając w to wyżywienie, odzież, mieszkanie, opiekj[5] lekarską i konieczne świadczenia socjalne, oraz prawo do ubezpieczenia na wypadek bezrobocia, choroby, niezdolności do pracy, wdowieństwa, starości lub utraty środków do życia w inny sposób od niego niezależny. Everyone has the right to a standard of living ensuring the health and well-being of his and his family, including food, clothing, housing, medical care and necessary social benefits, and the right to insurance against unemployment, sickness, incapacity for work, widowhood , old age or loss of livelihood otherwise independent of him.

Matka i dziecko mają prawo do specjalnej opieki i pomocy. Mother and child have the right to special care and assistance. Wszystkie dzieci, zarówno małżeńskie jak i pozamałżeńskie, korzystają z jednakowej ochrony społecznej. All children, both married and unmarried, enjoy equal social protection.

Artykuł 26

Każdy człowiek ma prawo do nauki.

Nauka jest bezpłatna, przynajmniej na stopniu podstawowym. Education is free, at least at the basic level. Nauka podstawowa jest obowiązkowa. Basic education is compulsory. Oświata techniczna i zawodowa jest powszechnie dostępna, a studia wyższe są dostępne dla wszystkich na zasadzie równości w zależności od zalet osobistych. Technical and vocational education is widely available, and higher education is available to everyone on an equal basis depending on personal merits. Celem nauczania jest pełny rozwój osobowości ludzkiej i ugruntowanie poszanowania praw człowieka i podstawowych wolności. The aim of teaching is to fully develop human personality and strengthen respect for human rights and fundamental freedoms. Krzewi ono zrozumienie, tolerancję i przyjaźń między wszystkimi narodami, grupami rasowymi lub religijnymi; popiera działalność Organizacji Narodów Zjednoczonych zmierzającą do utrzymania pokoju. It promotes understanding, tolerance and friendship between all nations, racial or religious groups; supports United Nations activities aimed at maintaining peace. Rodzice mają prawo pierwszeństwa w wyborze nauczania, które ma być dane ich dzieciom. Parents have a prior right to choose the education to be given to their children.

Artykuł 27

Każdy człowiek ma prawo do swobodnego uczestniczenia w życiu kulturalnym społeczeństwa, do korzystania ze sztuki, do uczestniczenia w postępie nauki i korzystania z jego dobrodziejstw. Everyone has the right to freely participate in the cultural life of the society, to use art, to participate in the progress of science and to enjoy its benefits.

Każdy człowiek ma prawo do ochrony moralnych i materialnych korzyści wynikających z jakiejkolwiek jego działalności naukowej, literackiej lub artystycznej. Everyone has the right to the protection of the moral and material benefits resulting from any of his scientific, literary or artistic activities.

Artykuł 28

Każdy człowiek ma prawo do takiego porządku społecznego i międzynarodowego, w którym prawa i wolności zawarte w niniejszej Deklaracji byłyby w pełni realizowane. Everyone has the right to a social and international order in which the rights and freedoms contained in this Declaration would be fully implemented.

Artykuł 29

Każdy człowiek ma obowiązki wobec społeczeństwa, bez którego niemożliwy jest swobodny i pełny rozwój jego osobowości. Everyone has duties to the society without which the free and full development of his personality is impossible.

W korzystaniu ze swych praw i wolności każdy człowiek podlega jedynie takim ograniczeniom, które są ustalone przez prawo wyłącznie w celu zapewnienia odpowiedniego uznania i poszanowania praw i wolności innych i w celu uczynienia zadość słusznym wymogom moralności, porządku publicznego i powszechnego dobrobytu demokratycznego społeczeństwa. In exercising their rights and freedoms, everyone is subject only to such restrictions that are set by law only to ensure proper recognition and respect for the rights and freedoms of others and to satisfy the legitimate requirements of morality, public order and the universal well-being of a democratic society. Z niniejszych praw i wolności nie wolno w żadnym przypadku korzystać w sposób sprzeczny z celami i zasadami Organizacji Narodów Zjednoczonych. In no case may these rights and freedoms be exercised in a manner contrary to the purposes and principles of the United Nations.

Artykuł 30

Żadnego z postanowień niniejszej Deklaracji nie można rozumieć jako udzielającego jakiemukolwiek Państwu, grupie lub osobie jakiegokolwiek prawa do podejmowania działalności lub wydawania aktów zmierzających do obalenia któregokolwiek z praw i wolności zawartych w niniejszej Deklaracji. Nothing in this Declaration can be understood as granting any State, group or person any right to engage in business or to issue acts intended to overthrow any of the rights and freedoms contained in this Declaration.