Czy POLSKA to przyjazne miejsce dla UKRAIŃCÓW? – 7 metrów pod ziemią |||friendly|||Ukrainians||| Is POLAND a friendly place for UKRAINIANS? - 7 meters underground Чи є Польща дружнім місцем для українців? - 7 метрів під землею

Osiem lat temu przyjechałam do Warszawy Eight years ago, I came to Warsaw

na stypendium na miesiąc. |стипендия||месяц

I tak się wydarzyło, że ten miesiąc trwa do dziś. |||happened||||lasts|| It so happened that this month continues today.

Podpity pan w wieku 40-stu paru lat myślę, пьяный||||||| A drunk gentleman at the age of 40, I think,

zaczął mnie wyzywać tylko dlatego, że ja odebrałam telefon i zaczęłam rozmawiać po ukraińsku. ||ругать||||||||||| He only started calling me names because I picked up the phone and started talking in Ukrainian.

Doznaję przykrych rzeczy w internecie, gdzie mi ludzie piszą, że mnie zabiją dlatego, że jestem Ukrainką. узнаю||||||||||||||| |sad||||||||||they will kill||||Ukrainian I experience unpleasant things on the Internet, where people write to me that they will kill me because I am Ukrainian.

Gdzie mi piszą: k*** j*** urwę ci łeb - cytuję. |||||урву||голову|цитирую ||||||||I quote Where they write to me: f *** j *** I'll tear your head off - I quote.

Przepraszam, że ja takie słowa mówię na antenie, ale tak mi piszą. |||||||эфире|||| I am sorry that I say such words on the air, but that's what they write to me.

Sytuacja na froncie się nie zmieniła, tam jak była wojna, tak nadal trwa wojna. ||фронте||||||||||| The situation at the front has not changed, where there was a war, the war continues.

Wśród Ukraińców też były takie osoby, które mówią: There were also people among the Ukrainians who say:

"a wiesz to tam jest gdzieś daleko, ja to w sumie tego nie odczuwam". "And you know, it's somewhere far away, I don't really feel it."

Tylko w momencie, jak kogoś bliskiego ci zabiją, to ty nagle zaczynasz to odczuwać. Only when someone close to you is killed, you suddenly start to feel it.

Natalia, 8 lat temu przeprowadziłaś się z Połtawy do Warszawy. Dlaczego? Jaka była Twoja motywacja? |||переехала|||Полтавы||||||| Natalia, 8 years ago you moved from Poltava to Warsaw. Why? What was your motivation?

"Przeprowadziłam się" to jest w moim przypadku za bardzo powiedziane. |||||||за||сказано "I moved" is too much for me.

Bo 8 lat temu przyjechałam do Warszawy Because 8 years ago I came to Warsaw

na stypendium na miesiąc. on a scholarship for a month.

No i tak się wydarzyło, że ten miesiąc trwa do dziś. And it so happened that this month continues to this day.

Na naszej uczelni połtawskiej, na której wtedy studiowałam, był projekt polsko-ukraiński At our Poltava university, where I was studying at that time, there was a Polish-Ukrainian project

i w ramach tego projektu był konkurs naukowy, and as part of this project there was a science competition,

gdzie trzeba było napisać pracę o odnawialnych źródłach energii ||||||возобновляемых|| where you had to write a thesis about renewable energy sources

i osoby, które napisały najlepsze prace dostawały wyjazd do Polski na miesiąc na stypendium. and the people who wrote the best works were given a trip to Poland for a month on a scholarship.

I to byłaś Ty? And that was you?

To było kilka osób i jedną z tych osób byłam ja. There were several people and one of them was me.

Wzięłam malutką walizkę, bo co mi jako studentce było potrzebne na miesiąc, I took a small suitcase, because what I needed as a student for a month,

parę jeansów i jakaś kurtka, bo to było na jesieni w październiku i pojechałam do Warszawy. |джинсов||||||||осенью|||||| a pair of jeans and a jacket, because it was in the fall of October and I went to Warsaw.

Zaczęłam studiować, poznawać koleżanek i kolegów z roku, I started to study, meet my friends from the year,

było super fajnie it was super fun

i już myślałam, że jadę do domu and I already thought I was going home

i z rodzicami rozmawiałam, że wracam i z moimi wykładowcami z tamtej uczelni też rozmawiałam, że wracam, I talked to my parents that I was coming back and I also talked to my lecturers from that university that I was coming back,

wszystko szło zgodnie z planem... everything was going according to plan ...

Zanim jednego dnia, chyba tydzień przed wyjazdem do domu dostałam telefon, Before one day, maybe a week before leaving home, I got a call

od ówczesnego prodziekana do spraw studenckich, |тогдашнего|проректора||| from the then vice-dean for student affairs,

z prośbą, żebym przyszła do niego. asking me to come to him.

I to był poniedziałek... And that was Monday ...

a w sobotę była impreza w akademiku and on Saturday there was a party in the dorm

i jedyne co mi przyszło do głowy, że dlaczego mogą mnie wzywać do dziekanatu, |||||||||||вызывать||деканата and the only thing that occurred to me was why they could call me to the dean's office,

że ktoś coś narozrabiał, a poszło na nas. |||наделал шалостей|||| that someone did something wrong and it went to us.

I ja całą drogę rano od akademiku do dziekanatu, |я||||||| And all the way in the morning from the dorm to the dean's office

wymyślałam sobie usprawiedliwienia, придумывала||оправдания I made excuses for myself

dlaczego to nie ja, dlaczego nie warto mnie wyrzucać z uczelni i nie pisać pismo na moją uczelnię ukraińską, że ||||||||выгонять||||||||||| why is it not me, why is it not worth kicking me out of the university and not writing a letter to my Ukrainian university that

ja tu narozrabiałam. ||наделала шалостей I messed up here.

Myślę, kurcze, ale będzie wtopa, jak mnie wysłali jako najlepszą studentkę na tę uczelnię, ||но||провал||||||||| I think, gosh, but it will be a problem when they sent me to this university

i ja zaraz wracam z pismem, że "halo, tu wasza studentka narozrabiała". |||||писем||алло||||наделала шалостей and I will be right back with a letter that "hello, this is where your student made a mess".

Naprawdę, ja już szłam i myślałam, że to będzie najgorsze spotkanie w moim życiu. |||шла|||||||||| Really, I was already on my way and thought it would be the worst meeting of my life.

I będzie wstyd? ||стыд And it will be a shame?

I kurcze będzie wstydu na poziomie międzynarodowym. ||||||международном And cramps will be a shame at the international level.

To musiała być niezła impreza? |||неплохая| It must have been a nice party?

No była niezła, w akademiku tylko takie się zdarzały, ale no... nie wiem... Well, she was good, only such things happened in the dorm, but ... I don't know ...

Ale okazało się, że...? But it turned out that ...?

I okazało się... Wchodzę do niego i już naprawdę mam całą wymówkę w głowie przygotowaną, |||||||||||отговорка||| And it turned out ... I go inside and I really have the excuse in my head prepared

"Dzień dobry". A on do mnie, że Pani Natalio, tutaj była rada wydziału, ||||||||||||факультета "Good morning". And he told me that Mrs. Natalia, here was the faculty council,

na której profesorowie podjęli kwestię, żeby zaproponować Pani zostać na naszej uczelni, ponieważ |||подняли||||||||| where the professors took up the question of proposing you to stay at our university because

jest Pani bardzo dobra you are very good

i ma... w ciągu tego miesiąca zebrała Pani bardzo dużo dobrych opinii od profesorów, and you have ... during this month you have collected a lot of good opinions from professors,

To proponujemy Pani zostać i kontynuować studia magisterskie na naszej uczelni. We suggest you stay and continue your master's studies at our university.

No i decyzja zapadła, że zostajesz? So the decision was made to stay?

Tak jest. This is.

Myślę sobie, że jeszcze kilka lat temu I think it was a few years ago

Ukrainka na polskiej uczelni to jednak However, a Ukrainian at a Polish university is

było coś rzadkiego. there was something rare.

Dzisiaj na wielu polskich uczelniach ukraińscy studenci Today, Ukrainian students at many Polish universities

niekiedy stanowią nawet większość. sometimes they even constitute the majority.

Dlaczego tak chętnie Ukraińcy studiują w Polsce? Why are Ukrainians so eager to study in Poland?

To prawda, że kiedyś to była rzadkość, bo ja True, it used to be a rarity, because me

poszłam na swojej uczelni, I went to my university,

my mieliśmy... bo ja studiowałam na SGGW - Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, ||||||СГГВ||||Сельского we had ... because I studied at the Warsaw University of Life Sciences - SGGW - Warsaw University of Life Sciences,

mieliśmy tam dział międzynarodowy,

który zajmował się studentami z zagranicy. which dealt with students from abroad.

Poprosiłam, żeby pani dała mi listę studentów z Ukrainy, I asked you to give me a list of Ukrainian students,

bo myślę, że może ktoś jeszcze tutaj studiuję because I think maybe someone else is studying here

i ona na całą uczelnię, a tam są dziesiątki tysięcy studentów, and she to the entire university, and there are tens of thousands of students,

znalazła mi tylko 3 studentów i 2 wykładowców z Ukrainy, she found me only 3 students and 2 lecturers from Ukraine,

a resztę mi wypisała i Rosjanów i Białorusinów, |остальных||||русских|| and the rest she wrote to me, both Russians and Belarusians,

wszystkich jak leci, всех|| everyone like it goes

z kim ja mogłam się integrować. with whom I could integrate.

I mnie to zaskoczyło, że tylko trzy osoby na całą uczelnię, |||удивило||||||| And it surprised me that only three people for the entire university,

a na mój wydział to ja byłam jedyną studentką z Ukrainy. and at my faculty I was the only student from Ukraine.

Teraz... Now...

Jest zupełnie inaczej? Is it completely different?

Jest zupełnie inaczej. Dlatego, że studia na Ukrainie są płatne, It is completely different. Because studies in Ukraine are paid,

ceny są porównywalne do polskich, prices are comparable to Polish ones,

jeżeli student ma wybierać studia na Ukrainie, if the student is to choose studies in Ukraine,

a wybrać studia w Polsce, gdzie

poza dyplomem uzyska jeszcze jakieś nowe doświadczenie, will gain some new experience in addition to the diploma

nauczy się nowego języka, learns a new language,

będzie miał dyplom europejski, jak to na Ukrainie jest postrzegane i będzie miał więcej możliwości, ||||||||||||||возможностей will have a European diploma, as it is perceived in Ukraine, and will have more opportunities,

no to wiadomo, że wybiera opcję wyjechać do Polski. well, it is known that he chooses the option to go to Poland.

Poza tym stał się ten kierunek wydaje mi się bardzo modny, ze względu na to, że Besides, this direction has become very fashionable to me due to the fact that

dużo Ukraińców przyjeżdża do Polski i im się tutaj podoba. many Ukrainians come to Poland and they like it here.

Oni opowiadają o tym swoim znajomym, They tell their friends about it,

piszą w mediach społecznościowych itd. they write on social media etc.

i wszyscy wiedzą, że w Polsce jest fajnie, więc and everyone knows it's fun in Poland, so

nawet jak wybierają studia zagraniczne, bo even when they choose to study abroad, because

są np. kraje, które oferują darmowego dla Ukraińców, w odróżnieniu od Polski. |||||||||в отличие|| there are, for example, countries that offer free for Ukrainians, unlike Poland.

Natomiast nawet pomimo tego, However, even despite this

Ukraińcy chętnie wybierają Polskę, bo Polska jest bardzo blisko geograficznie, Ukrainians willingly choose Poland because Poland is very close geographically,

Polska jest bardzo bliska kulturowo, Poland is culturally very close,

językowo też, bo w pół roku linguistically, too, because in six months

Ukrainiec, który w ogóle nie znał języka potrafi nauczyć się języka. A Ukrainian who did not know the language at all can learn the language.

Znam to po sobie. I know it from myself.

Także myślę, że przede wszystkim, I also think that above all

z tych względów Ukraińcy wybierają sobie Polskę jako kraj for these reasons, Ukrainians choose Poland as their country

i dla studiów, i teraz bardzo często dla pracy and for study, and now very often for work

i w ogóle kraj do którego można przyjechać, gdzie można zamieszkać itd. and generally a country where you can come, where you can live, etc.

Studenci to jedno, natomiast do Polski przyjeżdża cała masa Ukraińców do pracy. Students are one thing, while a whole lot of Ukrainians come to Poland to work.

Szacuje się, że w tej chwili mniej więcej to będzie nawet milion osób. Считается|||||||||||| It is estimated that at the moment it will be up to a million people.

Jak wyglądają różnice pomiędzy płacami w Polsce, a na Ukrainie? ||||зарплатами||||| What are the differences between wages in Poland and in Ukraine?

Płace za wykonywanie tej samej Wages for doing the same

pracy w Polsce, a na Ukrainie, work in Poland and in Ukraine,

dwukrotnie, czasami nawet trzykrotnie twice, sometimes even three times

się różnią. are different.

Czyli w Polsce za wykonywanie tej samej pracy można dostać dwa razy tyle, So in Poland you can get twice as much for doing the same job,

czasem w niektórych branżach nawet trzy razy tyle wynagrodzenia. |||отраслях||||| sometimes in some industries up to three times as much salary.

I w związku z tym, że od momentu And therefore from the moment

rozpoczęcia wojny na Ukrainie sytuacja gospodarcza się pogorszyła, начала||||||| the start of the war in Ukraine, the economic situation worsened,

wiadomo, że ogromny wysiłek i |||усилие| known to be a huge effort and

gospodarczy i ekonomiczny idzie na to, żeby economic and economic goes to that

tę wojnę utrzymać, bo wojna nadal trwa, ona nigdzie nie zniknęła. keep this war, because the war is still going on, it has not disappeared anywhere.

W związku z tym ludziom Accordingly, people

coraz ciężej jest się po prostu utrzymać. |тяжелее||||| it's just getting harder to hold on.

I oni podejmują decyzję o tym, że And they make the decision about it

niektórzy wyjeżdżają z kraju. some are leaving the country.

Niektórzy wyjeżdżają do Polski, niektórzy wyjeżdżają gdzieś indziej, Some go to Poland, some go somewhere else,

niektórzy wyjeżdżają całymi rodzinami, some leave with whole families,

ale w większości jest tak, że np. jest jedna osoba z rodziny, but most of the time, e.g. there is one person from the family,

która opuszcza rodzinę i jedzie gdzieś do Polski zarabia pieniądze, |покидает|||||||| who leaves her family and goes somewhere to Poland earns money,

póżniej wraca later comes back

i w taki sposób po prostu utrzymuję swoją rodzinę.

Wspomniałaś o wojnie, mijają już cztery lata, odkąd się rozpoczęła, |||прошло|||||| You mentioned the war, it's been four years since it started

jak dzisiaj sytuacja wygląda how is the situation today

czy wciąż umierają ludzie? are people still dying?

Tak. W odróżnieniu od tego, że w mediach już się zrobiła cisza, Yes. Contrary to the fact that the media has already gone quiet

bo po prostu because simply

chyba temat się mediom znudził I think the media got bored

i nie mówię tutaj tylko o mediach zagranicznych, tak samo w mediach ukraińskich temat wojny jest coraz mniej omawiany, ||||||||||||||||||обсуждаемой and I am not talking only about the foreign media, in the same way, the topic of war is less and less discussed in the Ukrainian media,

Ale sytuacja na froncie się nie zmieniła, But the situation at the front has not changed

tak tam jak była wojna, tak nadal trwa wojna, as there was war, so is the war

jedyne co, to ten konflikt nabrał takiej formy bardziej all this conflict took on more of this form

zamrożonej, czyli nie ma ostrzałów ||||обстрелов frozen, i.e. there is no shelling

tak jak było kiedyś i ofiar po sto osób nawet dziennie, |||||жертв||||| as it used to be and victims of a hundred people even a day,

Są to ofiary, które się zdarzają They are victims that do happen

raz, kilka razy w tygodniu once or several times a week

i ofiary ranne i ofiary śmiertelne. and casualties and deaths.

Są też w wyniku ostrzału, bo ostrzały nadal trwają, They are also the result of shelling, because the shelling continues

jak ofiary wojenne, tak ofiary cywilne, czasami niestety to się zdarza. like war casualties, yes civilian casualties, unfortunately it sometimes happens.

My na Ukrainie mamy coś takiego, co się nazywa przegląd wojenny, |||||||||обзор| We in Ukraine have something called a war review,

gdzie codziennie mówi się o tym where it is talked about every day

co było na wojnie what was in the war

jak minęła ta noc, ile było ostrzałów, ile jest ofiar. how was that night, how many shots there were, how many casualties.

Ostatnio, jakieś dwa tygodnie temu, z mojego miasta, Recently, about two weeks ago from my town

z którego właśnie pochodzę, z Połtawy, where I come from, Poltava,

zabili chłopaka, który miał 20 lat, They killed a boy who was 20

poszedł do wojska, went to the army,

był właśnie na linii frontu i w wyniku ostrzału został postrzelony. ||||||||||ранен he was on the front line and was shot as a result of the shelling.

Takie pogrzeby zdarzają się cały czas. Funerals like this happen all the time.

Ja nawet ze swojego Facebooka, gdzie mam sporo znajomych I even use Facebook where I have a lot of friends

z różnych regionów Ukrainy, from various regions of Ukraine,

faktycznie co tydzień widzę informację o czyjejś śmierci, ||||||чьей-то| in fact, every week I see information about someone's death,

o czyimś pogrzebie itd. about someone's funeral, etc.

Więc wojna nadal trwa i my to zauważamy So the war is still going on and we notice it

tak naprawdę wszędzie, tego się nie da nie zauważać, bo in fact everywhere, it is impossible not to notice, because

tutaj w Polsce i w ogóle jak rozmawiam ze swoimi znajomymi nie z Ukrainy, here in Poland and when I talk to my friends not from Ukraine,

oni się pytają: they ask:

"a jak daleko Ty masz od linii frontu?" "How far are you from the front line?"

No mam daleko, mam ponad tam jakieś 500km. I am far away, I have over 500 km there.

Tylko to nie jest tak, że wojna jest tylko tam, It's just not that the war is only there,

tak, fizycznie strzelają tylko tam, yes they only shoot physically there

ale ludzie walczą z całej Ukrainy, z mojej wsi, z której pochodzę, z mojego miasta, w którym studiowałam, but people are fighting from all over Ukraine, from my village where I come from, from my city where I studied,

Moi znajomi z uczelni, ze szkoły, My friends from university, school,

ktoś gdzieś tam, z kim się poznałam kiedyś na dyskotece, someone somewhere with whom I met at a disco,

oni walczą na tej wojnie. Oni umierają na tej wojnie i pomimo iż moi rodzice they are fighting this war. They are dying in this war and despite my parents

mieszkają 500km stąd, to nas ta wojna tak samo dotyczy jak każdego Ukraińca, they live 500km from here, this war applies to us as much as every Ukrainian, któremu mogłoby się wydarzać, że jego to też nie dotyczy. |||происходить|||||| to whom it might happen that this does not apply to him either.

Bo niestety na początku tej wojny wśród Ukraińców były też takie osoby, które Because, unfortunately, at the beginning of this war, there were also people who

mówiły, a bo wiesz, to jest tam gdzieś daleko, ja to w sumie tego nie odczuwam. they said, and because you know it's far away, I don't really feel it.

Tylko, że w momencie, jak kogoś bliskiego Ci zabiją, Only that when someone close to you is killed,

to Ty nagle zaczynasz to odczuwać. suddenly you feel it.

Odczuwamy to też w sytuacji gospodarczej, która jest We feel it in the economic situation as well

w porównaniu z tym, co było przed wojną, jest dużo gorsza. compared to what was before the war, it is much worse.

I ja, jako ekonomistka z wykształcenia, And I, as an economist by education,

zdaje sobie sprawę, że też do momentu, dopóki realizes that, too, until

tej wojny nie zakończymy, we will not end this war,

sytuacja gospodarcza nie może się polepszyć. the economic situation cannot get better.

Dlatego, że wojna ciągnie za sobą ogromne nakłady i pracy, finansów i wydatków Because the war entails enormous outlays of labor, finances and expenses

I ona pożera coraz więcej, bo jak na początku armia ukraińska ||поедает|||||||| And she devours more and more, because like the Ukrainian army at the beginning

nie była w ogóle przygotowana na wojnę, nie była wyposażona, często |||||||||оснащена| she was not at all prepared for war, she was not equipped, often

żołnierze musieli walczyć w klapkach, bo nawet jakiegoś tam ||||сланцах|||| soldiers had to fight in flip-flops, even some kind

obuwia nie mieli, nie mówiąc już o karabinach. |||||||винтовках They had no shoes, let alone rifles.

To teraz armia jest dobrze wyposażona, ale trzeba sobie zdawać sprawę, że to się wyposaża kosztem czegoś. Now the army is well equipped, but you have to realize that you equip it at the expense of something.

To co mogło iść na rozwój gospodarki, na budowanie jakichś nowych szkół czy przedszkoli, What could go to the development of the economy, to building some new schools or kindergartens,

To dzisiaj ładujemy w to, żeby utrzymać ||заряжаем|||| This is what we're putting into today to keep

pokój na swoim terytorium i żeby walczyć  z najemnikami Rosji. I z armią rosyjską tak naprawdę. peace in its territory and to fight the mercenaries of Russia. And with the Russian army, in fact.

Czy nie brakuje ochotników do tego, żeby walczyć? Is there no shortage of volunteers to fight?

Młodzi ludzie myślę sobie mają jakiś dylemat, ||||||дилемма Young people think they have some dilemma

przecież mogą wyjechać do Europy... after all, they can go to Europe ...

Właśnie nie, ochotników u nas nigdy nie brakowało. Na początku w ogóle było tak, że ochotników było więcej niż Yes, no, we have never lacked volunteers. In the beginning, there were more than enough volunteers

wojskowych na tej wojnie, jak ta wojna się zaczynała, military in this war as this war began

to tak naprawdę to bataliony ochotnicze to wszystko it's actually volunteer battalions, that's all

zatrzymali tam na granicy ugańskiego i donieckiego obwodu. |||||||области They stopped there on the border of Ughansk and Donetsk regions.

Już później armia zaczęła się do tego przygotowywać, Later the army began to prepare for it,

zaczęli pobierać chłopaków i dzisiaj started fetching guys and today

na szczęście

w większości walczą tam tylko wojskowi. mostly only the military are fighting there.

Ochotników zostało tak naprawdę bardzo mało, There are really very few volunteers,

został chyba tylko część I think only part of it was left

batalionu prawego sektoru, right sector battalion,

który tam jakoś inaczej się nazywa i batalionu Azof. which somehow differently called and the Azof battalion.

A cała reszta już przeszła do wojska, więc And all the rest are already in the army, so

nawet ci którzy poszli na wojnę jako ochotnicy, |||||||добровольцы even those who went to war as volunteers,

później zostali przyjęci do wojska i dzisiaj ||приняты|||| later they were admitted to the army and today

są żołnierzami ukraińskiej armii, więc teraz ochotników jest coraz mniej. they are soldiers of the Ukrainian army, so now there are less and less volunteers.

Natomiast jeżeli chodzi o pobory, ||||зарплаты However, when it comes to salary,

na Ukrainie było już 6, jeżeli się nie mylę, fal poboru, |||||||моясь|периодов|призывов in Ukraine there were already 6, if I'm not mistaken, conscription waves,

i za każdym razem norma była wyrabiana. Bardzo dużo osób chce iść walczyć, bo... and each time the standard was made. A lot of people want to go to fight because ...

bo Ukraińcy rozumieją, za co my walczymy. because the Ukrainians understand what we are fighting for.

My walczymy za swoją ziemię i za swój kraj, więc jakiegoś problemu z tym, że nie ma komu walczyć We are fighting for our land and our country, so there is a problem with the fact that there is nobody to fight

oczywiście zdarzają się przypadki, kiedy chłopacy of course there are cases when boyfriends

wybierają nie iść na wojnę, wymyślają jakieś tam schematy, uciekają, wyjeżdżają za granicę itd. they choose not to go to war, they invent some patterns, they run away, go abroad etc.

Bo tak jest ukształtowany człowiek. |||укоренён| Because that's how man is shaped.

Ktoś sobie po prostu wybiera, tak, że on woli uciekać, Someone just chooses so that he prefers to run away

bo się boi śmierci. Nie oszukujmy się, nie wiemy, |||||обманываем||| because he is afraid of death. Let's face it, we don't know

jakie decyzje my byśmy podejmowali w takich sytuacjach. ||||принимали||| what decisions would we make in such situations.

Ale jednak większość osób idzie na tę wojnę. But still, most people go to this war.

Nie wszyscy później wracają. Not all come back later.

Ja mam np. znajomych, którzy nigdy nic nie mieli wspólnego z wojskiem, For example, I have friends who have never had anything to do with the military,

ale chcieli tam iść i chcieli pokazać, że Ukraina jest dla nich czymś ważniejszym, but they wanted to go there and wanted to show that Ukraine is something more important to them,

pomimo tego, że wcale nie byli przygotowani na wojnę, to tam szli. despite the fact that they were not at all prepared for the war, they went there.

Natalia, a jak to w ogóle się zaczęło, jak zaczął się ten konflikt? Natalia, how did it all start, how did this conflict begin?

Zaczęło się to od tego, że It started with that

rosyjskie służby specjalne i rosyjscy wojskowi, przebrani za tak zwanych "zielonych ludzików", Russian special services and Russian military, disguised as so-called "green men",

bo byli to wojskowi z Rosji, because they were soldiers from Russia,

ale nie mieli na sobie swoich mundurów, but they were not wearing their uniforms,

tylko byli po prostu na wojskowo ubrani. they were just militarily dressed.

Przyjechali na Krym jednego dnia i powiedzieli, że They came to the Crimea one day and said that

oni, wspólnie z miejscowymi działaczami, ||||активистами they, together with local activists,

nie chcą być częścią Ukrainy, they don't want to be part of Ukraine,

w związku z czym ogłaszają, że są niepodlegli. ||||объявляют||| hence they declare themselves independent.

Oczywiście od razu i miejscowi i armia ukraińska, Of course, the locals and the Ukrainian army at once,

która tam była obecna, powiedzieli, że to jest Rosja, who was there, they said it was Russia,

że są to wojskowi rosyjscy, bo nawet w rozmowie z nimi był wyczuwalny akcent rosyjski, który that they were Russian soldiers, because even in a conversation with them there was a noticeable Russian accent, which

w Ukrainie nikt nie mówi. in Ukraine nobody speaks.

Putin powiedział, że nie, że Rosja absolutnie nic z tym wspólnego nie ma. Putin said no, that Russia has absolutely nothing to do with it.

Po czym oczywiście Then of course

Putin wszędzie potwierdzał, że to Rosjanie pomogli wyzwolić Krym, ||подтверждал|||||| Putin confirmed everywhere that the Russians helped liberate Crimea,

W związku z czym wprowadzili tam rubel rosyjski, ||||||рубль| Accordingly, they introduced the Russian ruble there,

w związku z czym powiedzieli, że to oni therefore they said it was them

będą wspierać ten półwysep. |||полуостров they will support this peninsula.

W związku z czym na dzień dzisiejszy Krym jest Therefore, today the Crimea is

okupowany przez Rosję, obowiązuje tam waluta rosyjska, flaga rosyjska, |||действует||||| occupied by Russia, Russian currency is in force there, Russian flag,

paszporty obywatele dostali rosyjskie, паспорта||| citizens got Russian passports,

zostali jak gdyby częścią Rosji. as if they were part of Russia.

Później Later

jak Krym im się okazało za mało as Crimea turned out to be not enough for them

i oni chcieli pójść dalej, and they wanted to go further

kolejny obwody to był obwód doniecki i ługański, |округа|||||| the next oblasts were the Donetsk and Luhansk oblasts,

gdzie w podobny sposób przebrana armia rosyjska z jakimiś tam aktywistami miejscowymi... ||||переодетая||||||| where the Russian army disguised in a similar way with some local activists ...

aktywistami - nawet ciężko ich nazwać aktywistami, activists - it's even hard to call them activists,

są to po prostu ludzie, którzy dostawali pieniądze od Rosji they are simply people who got money from Russia

i weszli do tej armii tak zwanych "republik" samoutworzonych. ||||||||самообразованных and entered this army of the so-called self-made "republics".

Separatyści tak zwani. So-called separatists.

Oni wspólnie z armią rosyjską They together with the Russian army

też zaczęli mówić, że oni nie chcą być częścią Ukrainy, also began to say that they do not want to be part of Ukraine,

że oni chcą być niepodlegli that they want to be independent

i dosłownie ten sam scenariusz: and literally the same scenario:

tworzyły się, utworzyły się dwie tak zwane republiki ludowe, создали|||||||| two so-called people's republics were formed,

ta republika DNR i LNR, this republic of DNR and LNR,

czyli Doniecka i Ługańska Republika Narodowa. that is, the Donetsk and Lugansk National Republics.

Oni wybrali sobie jakieś tam władze They chose some sort of authority

i są niby kierowani przez obywateli Ukrainy, and are supposedly run by the citizens of Ukraine,

natomiast są sterowani i finansowani z Rosji. ||управляемы|||| while they are steered and financed from Russia.

Co z Ukraińcami, którzy mieszkają na Krymie? What about the Ukrainians who live in Crimea?

Jak tam wygląda życie? What's life like there?

Na Krymie życie wygląda fatalnie - powiedziałabym to tak, bo teraz właśnie |||||сказала бы||||| Life in Crimea looks terrible - I would say it like that, because right now

skończyły się wybory. Były kilka dni temu wybory the elections are over. There was an election a few days ago

na prezydenta Rosji, na Krymie też były przeprowadzane |||||||проводились for the president of Russia, they were also carried out in Crimea

i właśnie dużo dziennikarzy w związku z tym odwiedziło Krym. |||журналистов|||||| and a lot of journalists visited the Crimea in this connection.

I polskich i ukraińskich. Both Polish and Ukrainian.

I jak czytam te relacje, to szczerze mówiąc And when I read these accounts, honestly

ja myślałam, że będzie źle, ale nie myślałam, że będzie aż tak źle. I thought it would be bad, but I didn't think it would be that bad.

Po pierwsze cały Krym zrobił się jedną... First, the whole of Crimea has become one ...

jednym ogromnym terytorium propagandy. one huge territory of propaganda.

Wszędzie wisi mnóstwo plakatów o Rosji, o tym jak to Rosja There are a lot of posters everywhere about Russia, about how Russia is

kocha Krym, o tym, że Putin jest najlepszym prezydentem itd. loves Crimea, about Putin being the best president, etc.

Jeżeli chodzi o ceny i sytuację gospodarczą to jest fatalna, As for prices and the economic situation, it is terrible,

bo ceny są 3-4 razy wyższe niż na Ukrainie. because prices are 3-4 times higher than in Ukraine.

A zarobki te same? And the earnings are the same?

A zarobki są troszkę wyższe, ale nie aż na tyle jak ceny. And the wages are a little higher, but not as much as the prices.

No i najgorzej oczywiście tam jest Ukraińcom i Tatarom Krymskim, And, of course, the worst is there for Ukrainians and Crimean Tatars,

którzy są tak naprawdę narodem rdzennym Krymu, |||||коренным| who are in fact the indigenous people of Crimea,

bo dzisiaj oni są represjonowani, często za swoje poglądy ||||репрессируемые|||| because today they are repressed, often for their views

wrzucani do więzienia rosyjskiego. бросали||| thrown into a Russian prison.

Często są prześladowani, często są torturowani. They are often persecuted and often tortured.

Wszyscy, z przymusu, byli zmuszeni do tego, żeby wymienić swoje paszporty na rosyjskie. Everyone was forced to exchange their passports for Russian ones.

Niektórym ludziom udało się tego nie robić, za co teraz, Some people managed not to do it, for what

że tak powiem teraz odpłacają, bo mają wszędzie ogromne z tym problemy. ||||отплачивают||||||| so to speak, they are now repaying because they have huge problems with it everywhere.

Niektórzy mają po dwa paszporty, bo wzięli sobie rosyjski z przymusu, ale z miłości do Ukrainy zostawili sobie swój i wierzą, że to się zmieni. Some have two passports, because they took Russian forcibly, but for the love of Ukraine, they left theirs for themselves and they believe that this will change. No ale niektórzy sobie pozmieniali już, ||||поменяли| Well, some of them have already changed,

według paszportu nie liczą się Ukraińcami, tylko Rosjanami. according to the passport, they do not count Ukrainians but Russians.

Tak naprawdę sytuacja jest fatalna, ludziom, którzy tam zostali. jest In fact, the situation is terrible for the people who stayed there. is

jest bardzo ciężko. it's very hard.

Sporo osób mogło i się przeprowadziło do innych regionów Ukrainy. A lot of people could and have moved to other regions of Ukraine.

Teraz jak jedziemy do Lwowa, Kijowa, do Połtawy, wszędzie spotykamy mnótwo ludzi, którzy opowiadają Now, when we go to Lviv, Kiev, Poltava, everywhere we meet a lot of people who tell

swoje historie, że oni uciekli z Krymu i założyli sobie - zaczęli życie od zera w zupełnie innym mieście. ||||||||основали||||||||| their stories that they escaped from Crimea and made a bet - they started life from scratch in a completely different city.

Ale wiadomo, że nie każda rodzina mogła sobie na to pozwolić. Ja mam znajomych, którzy mają tam rodziny, domy But it is known that not every family could afford it. I have friends who have families and houses there

którzy nie mogli tego wszystkiego tak łatwo opuścić i zostali. |||||||покинуть|| who couldn't leave it all so easily and stayed.

I którzy piszą nam, że oni czekają aż Ukraina przyjdzie, że oni chcą, żeby tu była Ukraina, And who write to us that they are waiting for Ukraine to come, that they want Ukraine to be here,

ale nie mogą o tym głośno mówić, bo się po prostu boją. but they can't talk about it out loud because they're just afraid.

Natalia, mieszkasz w Polsce już 8 lat, to kawał czasu, Natalia, you've been living in Poland for 8 years, it's a long time,

czy Polacy lubią Ukraińców? Jakie są Twoje doświadczenia? do Poles like Ukrainians? What are your experiences?

Moje doświadczenia są takie, że Polacy generalnie, w większości, lubią Ukraińców. My experience is that Poles generally, for the most part, like Ukrainians.

Czyli jeżeli mówić So if to speak

o tym jak ja się czuję tutaj w ciągu tych 8 lat, about how I feel here during these 8 years,

co mnie spotkało, ile mnie spotkało dobrego i złego, what happened to me, how much good and bad happened to me,

to zdecydowanie Polacy lubią Ukraińców.

Bardzo często jak się spotykam na co dzień czy to w pracy, czy to nawet gdzieś tam w życiu prywatnym z Polakami Very often, when I meet every day, whether at work, or even somewhere in my private life with Poles to doznaję tylko, nie wiem, jakichś najlepszych doświadczeń. I just have, I don't know, some best experiences.

Natomiast While

jest część Polaków, there are some Poles,

głównie są to środowiska narodowościowe, |||среды|национальные they are mainly national backgrounds,

które nie lubią Ukraińców who do not like Ukrainians

i jeżeli wcześniej mogli nie lubić i za głośno o tym nie mówić and if they could not like it before and not talk about it too loudly

to w ciągu ostatnich lat mówią o tym coraz głośniej. they are talking about it louder and louder in recent years.

I niestety takie wiadomości o tym, And unfortunately such news about

że coś się złego wydarzyło, czy że jakiś Ukrainiec został that something bad happened or that some Ukrainian stayed

pobity w Polsce tylko ze względu na swoją narodowość, beaten in Poland only because of his nationality,

bardzo szybko docierają na Ukrainę, w związku z czym ||достигают|||||| very quickly reach Ukraine, therefore

i w sumie bardzo szybko rozchodzą się tutaj po Polsce, |||||распространяются|||| and they are spreading very quickly around Poland here,

w związku z czym można odnieść takie wrażenie, |||||отнести|| therefore you get this impression

że tutaj Polacy już nie lubią Ukraińców, that Poles don't like Ukrainians here anymore,

nienawidzą, biją,

obrażają itd. offend etc.

Owszem to się zdarza. Nie można Yes it does. Can not

tego gdzieś tam zasuwać pod dywan i mówić, że tego nie ma, |||засовывать|||||||| tuck it somewhere under the rug and say it's not there,

bo to jest. because it is.

I to rzeczywiście w ciągu ostatnich lat zdarza się And it has happened in recent years

coraz częściej, kiedy my jesteśmy tylko

na tle narodowościowym dyskryminowani, wyzywani, ||национальном|| discriminated against, challenged on the basis of nationality,

opluwani, szarpani |дерганье spit on, jerked

w transporcie publicznym np.

Tobie także się zdarzają takie sytuacje, czy o tym się po prostu tylko słyszy? Do you also have such situations, or are you just hearing about it?

Mi się zdarzyła taka sytuacja w tramwaju, I had such a situation on the tram,

gdzie where

podpity pan, a drunk gentleman,

w wieku, nie wiem, 40 paru lat myślę, at the age of, I do not know, in 40 I think

zaczął mnie wyzywać tylko dlatego, że ja odebrałam telefon i zaczęłam rozmawiać po ukraińsku. He only started calling me names because I picked up the phone and started talking in Ukrainian.

Jechałam tramwajem, ktoś do mnie zadzwonił, ja odebrałam i on zaczął tam I was on the tram, someone called me, I picked up and he started there

Usłyszał język? He heard the language?

Usłyszał język i to, że mówię po ukraińsku i zaczął mówić dużo niemiłych rzeczy. He heard the language and that I speak Ukrainian and started to say a lot of unpleasant things.

I tutaj właśnie sytuacja mnie przeraziła, bo to było |||||напугала||| This is where the situation terrified me, because it was

akurat on wszedł na jednym przystanku i do he happened to enter at one stop and to

następnego przystanku on mnie wyzywał ||||вызывал the next stop he called me names

i żadna osoba w tym tramwaju nie zareagowała. and no person on this tram reacted.

Ja, żeby tego nie prowokować, bo myślałam, że może być tylko gorzej, Me, so as not to provoke it, because I thought it could only get worse,

zaczęłam się kierować w stronę drzwi i na kolejnym przystanku po prostu od razu wysiadłam, I started walking towards the door and at the next stop I just got out straight away

żeby nie prowokować. so as not to provoke.

Nie wiem, mógł mnie uderzyć, mógł zrobić cokolwiek, jakbym się tylko do niego odezwała. ||||ударить||||||||| I don't know, he could hit me, he could do anything if I just spoke to him.

Widać było, że był pijany It was evident that he was drunk

i właśnie ja nawet nie na tyle się przeraziłam ||||||||испугалась and I wasn't even that scared enough

od tego, co on zaczął do mnie mówić, no bo okej, from what he started talking to me because okay

takie osoby się zdarzają. such people do happen.

Ja się bardziej przeraziłam dlatego, I was more scared because

że w Polsce, w której mieszkam od 8 lat that in Poland, where I have lived for 8 years

i która mi się wydawała zupełnie and which seemed to me completely

innym krajem niż zobaczyłam wtedy w tym tramwaju, a different country than I saw then in this tram,

nikt na podobną sytuację nie zareagował. no one reacted to a similar situation.

Niestety takie sytuacje w Polsce zdarzają się coraz częściej i moim zdaniem Unfortunately, such situations in Poland happen more and more often, and in my opinion

dlatego, że osoby robiące takie rzeczy nie są w żaden sposób karane, because people who do such things are not punished in any way,

to takich sytuacji będzie coraz więcej, bo oni dostają na to przyzwolenie. there will be more and more such situations, because they are allowed to do so.

Kiedy w Londynie wydarzyła się sytuacja, że pobito Polaków, to trzech ministrów polskich tam pojechało, |||произошла||||||||||| When there was a situation in London that Poles were beaten, three Polish ministers went there,

żeby pokazywać służbom to show the services

brytyjskim jak w podobnych sytuacjach trzeba działać. British as in similar situations, you need to act.

A kiedy w ich kraju bije się ludzi tylko dlatego, że jesteśmy trochę inni i że nie jesteśmy Polakami, And when people in their country are beaten only because we are a bit different and because we are not Poles,

to jakoś 3 ministrów nigdy na podobną sytuację nie zareagowało. somehow 3 ministers never reacted to a similar situation.

I to jest tak naprawdę przykre, bo And that's actually sad because

bo jeżeli dzisiaj tego nie zatrzymamy, jeżeli nie pokażemy temu społeczeństwu, że takich rzeczy robić nie wolno, because if we don't stop it today, if we don't show this society that we can't do such things,

że nie można człowieka opluwać, nie można go szarpać, ||||плевать||||дергать that you cannot spit on a man, you cannot tug him,

że nie można go wyzywać i grozić śmiercią, ||||||угрожать| that he cannot be challenged and threatened with death,

bo poza tym, co ja doznałam osobiście, to ja jeszcze doznaję because apart from what I experienced personally, I am still experiencing it

przykrych rzeczy w internecie, gdzie mi ludzie piszą, że mnie zabiją, unpleasant things on the internet, where people write to me that they will kill me,

dlatego, że jestem Ukrainką, że mi piszą because I am Ukrainian, they write to me

k****, urwę ci łeb - cytuję, przepraszam, że ja takie słowa mówię na antenie, ale tak mi piszą f ***, I'll tear your head off - I quote, I'm sorry that I say such words on the air, but that's what they write to me

i ja muszę z tym żyć, i nikt na to nie reaguje. and I have to live with it, and no one reacts to it.

Ja to zgłosiłam do prokuratury, śledztwo trwa już ponad trzy lata ||||прокуратуры|||||| I reported it to the prosecutor's office, the investigation has been going on for over three years

i nic się w tej sprawie nie dzieje. and nothing is happening in this case.

Czy oni piszą dlaczego? Do they write why?

Nie piszą dlaczego. Po prostu, bo jesteś Ukrainką, im tego wystarczy, dla nich to jest argument. They don't write why. Simply because you are Ukrainian, that's enough for them, it's an argument for them.

Historia polsko-ukraińska nie jest łatwa, Polish-Ukrainian history is not easy,

mamy krew na rękach po obu stronach, we have blood on our hands on both sides

oczywiście, jeśli zacząć się licytować, co moim zdaniem nie ma żadnego sensu, ||||торговаться||||||| of course, if you start bidding, which I don't think makes any sense,

to można udowodnić, kto ma więcej, a kto ma mniej. it can be proved who has more and who has less.

Na to nie mamy wpływu. Ja mam 20 kilka lat, We have no influence on this. I'm 20 a few years old,

ja nie mam nic wspólnego z OUN, UPA, banderą, Szuchewyczem, I have nothing to do with the OUN, UPA, the flag, Shukhevych,

ja się w ogóle urodziłam w Ukrainie centralnej, gdzie te jednostki nawet nie były - ||||родилась||||||||| I was born in central Ukraine, where these units were not even there -

my mieliśmy Armię Czerwoną, my nie mieliśmy nic wspólnego z OUN, UPA. we had the Red Army, we had nothing to do with the OUN, the UPA.

I dzisiaj mnie zaczynają z tego rozliczać? ||||||рассчитывать And today they are starting to hold me accountable for it?

I kiedy Ukraińcy mówią, że oni nic na ten temat nie wiedzą, And when the Ukrainians say they don't know anything about it,

co w większości jest prawdą, bo nas ten temat nie dotyczy, kiedyś gdzieś tam na lekcjach historii coś na ten temat było, ale nikt konkretnie nie pamięta co i kiedy, which is mostly true, because this topic does not concern us, there was something about it somewhere in history lessons, but nobody specifically remembers what and when,

ludzie często nie wiedzą, kto to jest Bandera, kto to jest Szuchewycz, dlaczego się wydarzyła rzeź wołyńska, |||||||||||||||резня| people often do not know who Bandera is, who is Shukhevych, why the Volyn slaughter happened,

to jak słyszą, że ja nie wiem, how they hear that I don't know

to taka osoba od razu jest atakowana, bo such a person is immediately attacked because

ty nie możesz nie wiedzieć, ty udajesz, że nie wiesz. ||||||притворяешься||| you can't not know, you pretend you don't know.

Nie, to tak nie jest, Ukraińcy rzeczywiście mogą o tym nie wiedzieć. No, it is not like that, the Ukrainians may not know about it.

I my, nawet jak wiemy, to nie mamy na to wpływu. And we, even as we know, have no influence on it.

Natalia, na polityków pewnie mamy niewielki wpływ, a powiedz Natalia, we probably have little influence on politicians, tell me

co my, jako zwykli, szarzy ludzie możemy zrobić, ||||серые||| what can we, as ordinary gray people, do

żeby Ukraińcom w Polsce żyło się jak najlepiej? for Ukrainians in Poland to live the best life?

Co mogą zrobić szarzy ludzie? What can gray people do?

W sumie to samo, co mogą zrobić politycy, tylko na swoim poziomie. Basically what politicians can do, only at their own level.

Np. taki szary człowiek może For example, such a gray man can

w tramwaju zareagować na zachowanie podobnego pana in a tram to react to the behavior of a similar gentleman

i powiedzieć mu, że takie zachowanie jest nieodpowiednie. |||||||неподобающее and tell him that such behavior is inappropriate.

I pomóc temu obcokrajowcowi. And help that foreigner.

Bo często... np. ja, kiedy już wysiadłam z tramwaju, to do mnie dotarło, Because often ... e.g. me, when I got off the tram, it hit me,

że było trzeba wezwać policję i na to zareagować. that the police had to be called and responded to.

Ale ja się na tyle tego nie spodziewałam i przestraszyłam, |||||||сподевалась||испугалась But I didn't expect it so much and I scared me,

że ja... wtedy mój mózg co mógł najszybciej to zrobić, żeby się obronić, to wyjść z tego tramwaju. that I ... then my brain, the fastest way to defend itself, was to get out of this tram.

I właśnie taki Polak może pomóc zatrzymać tego pana, może zgłosić go na policję, And just such a Pole can help stop this gentleman, report him to the police,

może pokazać, że coś takiego robić w jego kraju nie wolno. can show that this is not allowed in his country.

Może z szacunkiem traktować Ukraińca i przecież ||уважением|||| He can treat the Ukrainian with respect, and yet

i tak jak mówię, pomimo tego, co mi się w życiu wydarzyło tutaj kilka razy, and as I say, despite what has happened to me several times in my life,

to ja nie mogę o Polakach i Polsce powiedzieć nic złego. I cannot say anything bad about Poles and Poland.

Bo jeżeli ja zaczynam jakoś to współmierzyć, to ||||||сопоставлять| Because if I start to measure it somehow, then

tych złych, to nie wiem ile... the bad ones, I don't know how many ...

Na szczęście? Fortunately?

dwa procent jest na szczęście, a tych dobrych jest dużo więcej. two percent are lucky, and the good ones are much more.

Więc jeżeli po prostu będziecie So if you just will

w porządku, to tego nam wystarczy, bo my od Was tak naprawdę niczego specjalnego nie potrzebujemy. Bądźcie sobą - nam tego wystarczy. okay, that's enough for us, because we don't really need anything special from you. Be yourself - that's enough for us.

Czyli jest dobrze, ale może być lepiej, dlatego apelujemy: nie bądźmy obojętni. ||||||||апелируем||будем|равнодушны So it is good, but it can be better, which is why we appeal: let us not be indifferent.

Natalio, bardzo dziękuje za spotkanie, dziękuje Ci za rozmowę. Natalia, thank you very much for the meeting, thank you for the interview.

Dziękuję.