Zeki İnsanlar Neden Başarısız Olur?
merhaba sevgili dostum
hayatta işlerin yolunda gitmediği zaman ya da
bazı amaçlarında başarısız olduğun zaman
kendini aptal hissediyor musun ?
ya da daha zeki olsaydım bu problemleri kolaylıkla aşardım diyor musun ?
etrafına baktığın zaman çok başarılı gördüğün insanların hepsi sence çok zeki insanlar mıdır ?
zeka ve başarı ilişkisi konusunda insanların
kafası çok karışık ama genel kanı şu şekilde
zeki insanlar otomatikman başarılı insanlardır.
işte burada çok farklı bir deneyden bahsetmek istiyorum
1900'lü yılların başında yapılan bir deney
burda bildiğimiz şeyleri birazcık
ters köşe yapacak ve bize farklı veriler verecek
bu video da neden zeki insanlar başarısız oluyor
bunların sebeplerinden bahsetmek istiyorum sana
eğitim psikolojisi alanında çok önemli bir isme sahip olan
profesör doktor Lewis Terman
çok enteresan bir deney yapmaya karar veriyor
ve bu deneyin arka planında şu sorunun cevabını merak ediyor aslında
zeki insanlar her zaman başarılı mıdır ?
bu deneyi yapabilmek için
California'da gerçekleşiyor süreç
oradaki tüm okullardaki öğrecilere üç aşamalı IQ testi uygulanıyor
ve bu IQ testinin sonucunda IQ skoru puanı
140 ile 200 arasındaki 1470 tane öğrenci seçiliyor
seçilen bu 1470 tane çocuğun hayatı
o günden itibaren incelenmeye başlanıyor
ve bir şekilde akademik hayatları, arkadaşlık ilişkileri
romantik ilişkileri, evlendikleri zaman evlilik hayatları
iş hayatındaki dostlukları, başarıları
her şey incelenmeye başlanıyor ve bir noktadan sonra
bu zeki çocukların gerçek hayatta
nasıl performans gösterdiği konusunda yorumlar yapılıyor
profesör Terman'a göre şöyle diyor o
bu zeki insanlar Amerika'nın geleceğini belirleyecek insanlardır
çünkü çok zekilerdir
ve hayatta Amerikan dünyasının, entelektüel dünyasının
öncülüğünü bu çocuklar üstlenecektir
kitaplar halinde deneylerin sonuçları yayınlanmaya başlanıyor
ama 4. cilde geldiğimiz zaman kitaplarda
artık profesör Terman bu çocuklar için deha demeyi bırakıyor
çünkü bu 1470 tane çocuğun
sadece ama sadece 100 tanesi
hayatta gerçek başarı elde ediyor
kalan 1370 tanesinin içinde uyuşturucu bağımlıları var
ruh sağılığı bozuklukları yaşayanlar var
ve çok kötü hayat yaşayan insanlar da var
bir çoğu da sıradan işlerde sıradan hayatlar sürüyor
ne oluyor da peki çok ciddi IQ puanına sahip olan bu çocuklar
ve çok büyük bir kısmı gerçek hayatta başarısız oluyor
ve işte işin enteresan kısmı burada başlıyor
zeka başarılı olmaya yetmiyor
peki zeka tek başına başarılı olmak konusunda bize yardımcı olmuyorsa
bu hayatta başarılı olmanın sırrı nedir ya da bir sırrı var mıdır ?
işte bu araştırıldığı zaman bir kaç maddelik
böyle başarılı olmanın arka planındaki
sağlam sebepler tespit ediliyor
ve bunlardan ilki sağduyulu olmak
sağduyulu olmak demek şu demek
hayatta başına gelen olaylar konusunda panik yapmadan
olaylara çok yönlü bakıp
başına gelen çok kötü bir olay bile olsa
ya da bir kaç seçenek arasında kaldığın paniklediğin zaman
büyük resmi görebilme becerisi diyebiliriz aslında
napıyorsun o an yaşadığın olayı
sadece o olayla ya da tek tarafıyla değerlendirmiyorsun
bir kaç aşamasıyla ve farklı açılardan değerlendirdiğin zaman
o senin başarılı olmanı sağlayan en önemli etkenlerden birisi oluyor
başarının arkasındaki en önemli etkenlerden birisi de irade dediğimiz şey
şimdi şöyle düşün etrafındaki insanları
bir sürü insan bir sürü şey yapmak istiyor
ders çalışması gerektiğini biliyor
bir şekilde sınavlara hazırlanması gerektiğini biliyor
bir şekilde kendisini geliştirmesi gerektiğini biliyor
biliyor da biliyor
ama bilmek başka harekete geçmek başka
işte bilip de bilenler sadece çok zeki olabilir
ve detaylıca da bilebilir her detayıyla birlikte
ama eyleme geçmek irade gerektiriyor
eğer ki irade sahibi bir insansan
belki o kadar zeki olmasan da
çok yüksek IQ puanlarına sahip olmasan da
var olan algı seviyenle çok daha güzel işler ortaya koyabiliyorsun
çünkü bildiğini eyleme dökebiliyorsun
bu da irade gerektiriyor
bu 1470 tane çocuğun 100 tanesini başarılı yapan
diğer 1370 tanesinden ayıran
şeylerden bir tanesi de tedbirli olmak
bu tedbirli olmaktan kastettiğim konforlu alana sıkışıp kalmak değil
sadece hayatın getirdiği riskler karşısında hazırlıklı olmak
şimdi diyelim ki üniversiteden mezun olacaksın ve
sonrasında ne yapacaksın seni neler bekliyor ?
öncesinde bir planın var mı ?
ya da iş hayatında bir kriz bekliyorsun öncesinde
buna yönelik bir tedbirin var mı bir ön düşüncen var mı ?
gerçek hayattaki başarılı insanlar hayatta onları nelerin beklediği konusunda
muhakeme gösteriyorlar ve bunlara karşı tedbirli oluyorlar
bazen ergen danışanlarıma soruyorum diyorum ki
ya şu hayatta beklentin nedir hayallerin var mıdır bir amacın var mıdır diye
bir gün birisi hiç unutmuyorum şöyle bir cevap verdi
ya dedi Beyhan abi dedi ben böyle çok iyiyim dedi ya
kimse bana böyle dokunmasın ben dedi böyle bin yıl yaşarım
ne hayal ne hedef ne amaç hiçbiri umrumda değil
baktığım zaman etrafımdaki bir çok gencin buna benzer durumlar yaşadığını görüyorum
hayal yok hedef yok
sen ne kadar zeki olursan ol
senin inanılmaz bir gücün olursa olsun
yönünü belirlemedikten sonra
gitmek istediğin bir nokta olmadıktan sonra
ne anlamı olacak ki o sahip olduğun zeka gücünün
işte başarının arkasındaki en önemli sebeplerden etkenlerden birisi de
bir hedefinin olması
ve bu hedefe yönelik bir amaçla
motive bir şekilde yola devam etme arzusu olmasıdır
başarının arkasındaki önemli etkenlerden birisi de
zamanlama denilen mevzudur
zamanlama şöyle bir şey
hayatta attığın tohumu mevsiminde atmazsan o toprağa
o tohum orada çürür orada sana bir şekilde meyve vermez ürün vermez
ama zamanında attığın her tohum karşılık bulacaktır
doğru zamanda doğru adımı atabilmek başarı konusunda vazgeçilmez kurallardan bir tanesi
başarıyı belirleyen en önemli şeylerden birisi de özgüvendir
özgüven bence sahip olduğun yeteneğin farkında olabilme becerisidir
eğer ki sen 200 puanlık bir IQ'ya sahip olsan bile
ama kendini çok ezik büzük başarısız aptal görüyorsun ya
muhtemelen öylesindir
şimdi nasıl diyeceksin burada
kendini nasıl görüyorsan bir süre sonra ona dönüşmeye başlıyorsun
bu şey gibi
yani senin bir Ferrarin var sen ona Şahin muamelesi yaptığın zaman
bir süre sonra Şahin kapasitesinde kullanmaya başlıyorsun o Ferrari'yi
ama özgüvenli olsan onun gücünün farkına varsan
o Ferrari'yi Ferrari gibi kullanacaksındır
kendin için de durum böyle
eğer ki senin gerçek yeteneklerini sen kendin keşfetmezsen
kimse seni keşfetmeyecektir
burada o 100 kişi vardı ya en başta söylediğim başarılı olan çocuklar
onlar özgüvenli çocuklardı
o yüzden sende kendi özgüvenini inşa etmelisin
bence başarının arkasındaki en önemli ama en az farkedilen
etkenlerden birisi istikrarlı olmak
şimdi sen ne yaparsan yap
hayatta hangi çabayı ortaya koyarsan koy
ilk başta biraz yükselteceksin
ama eğer devamını getirmezsen
bir konuda istikrarlı olmazsan
o bir süre sonra inip düşecektir böyle o seviyesi
ve düştüğü zaman şöyle bir durum çıkacak
sen istikrarsız olduğunun farkına varmazsın sadece dersin ki
ben başaramıyorum
çok zeki de olsan bir onu denedin bir bunu denedin ama hiçbir şeyde
bir istikrar göstermediğin zaman
inanılmaz bir zekaya sahip olsan da
o çabayı düzenli halde ortaya koymadığın için
o zekanın etkisini ortaya koyduğun kısa çabalarla keşfetmen
ya da sonucunu alman hiçbir şekilde mümkün olmayacaktır
az bir zekaya sahip olsan bile düşün ki
ortalama ortalamanın altında bile bir zekaya sahip olsan
ve bir mevzu seçsen kendine bir hedef seçsen
onun için her gün bir şeyler yapsan her gün uğraşsan
belki de çok zeki ama istikrarsız olan birisinden
çok ama çok daha başarılı olabilirsin
zeka hiçbir zaman tek başına yeterli değil
sen eğer ki bu saydığım özellikleri hayatında geliştirebilirsen ki
bu özelliklerin hepsi geliştirilebilir özelliklerdir
doğuştan getirilen şeyler değildir
evet aile içinde öğrendiğin şeylerle bağlantılır ama
daha öncesinde iraden biraz zayıfsa bunu geliştirebilirsin
sağduyun biraz azsa bu konuda kendini olgunlaştırabilirsin
bunları geliştirdiğin zaman bu özellikleri
hayattaki başarı senin avucunun içine kolayca geçecektir
ama nedir en son söylediğim maddeyi sakın ola ki unutma
en önemli şeylerden birisi istikrardır
istikrar olmadığı müddetçe ne yaparsan yap
o puf diye uçup gidecektir
beni dinlediğin için teşekkür ediyorum güzel insan
