Δέλτα, Π. - Για την πατρίδα, 17. ΙΖ'. Τι στοιχίζει το καθήκον

17. ΙΖ'. Τι στοιχίζει το καθήκον

Όταν φάνηκαν τα Βυζαντινά καράβια εμπρός στο Δυρράχιο, τα πράματα όλα ήταν προετοιμασμένα για να παραδοθεί η χώρα χωρίς μάχη.

Οι στρατιώτες της φρουράς, όταν είδαν πως οι άρχοντες είχαν πάγει με το Αυτοκρατορικό κόμμα, δεν έκαναν καμιάν αντίσταση. Με την αστασία που χαρακτήριζε την εποχή εκείνη, παραδέχθηκαν την Αυτοκρατορική αρχή όσο εύκολα είχαν παραδεχθεί οι μεγιστάνες, λίγα χρόνια πρωτύτερα, να παν στην υπηρεσία του Σαμουήλ.

Ώστε ο πατρίκιος Ευστάθιος Δαφνομήλης παρέλαβε το Δυρράχιο χωρίς καμιά δυσκολία, και οι γιοί του Χρυσήλιου διορίστηκαν πατρίκιοι, ως ανταμοιβή για τις εκδουλεύσεις τους.

Ετοιμάστηκε αμέσως ένας δρόμων να επιστρέψει στην Κωνσταντινούπολη, για να πάγει την είδηση.

Όταν το έμαθε, η Θέκλα ζήτησε από τον Θεόδωρο την άδεια να φύγει με το ίδιο πλοίο, κι ο Θεόδωρος την έδωσε αμέσως.

Πήγε ο ίδιος στα δωμάτια της να την αποχαιρετήσει και με συγκίνηση της είπε:

— Για μας είναι βαθιά η λύπη που σε αποχωριζόμαστε. Μα καταλαβαίνω πως θέλεις να επιστρέψεις να ζήσεις κοντά στη Βασίλισσα που σου έδειξε πάντα πολλή αγάπη.

Και τον αποχαιρέτησε η Θέκλα, χωρίς να του πει πως το σχέδιο της δεν ήταν να πάγει στο παλάτι.

Ο πιστός Παγράτης την πήγε ως απάνω στο δρόμωνα.

— Η καρδιά μου τσακίζεται που σ' αποχωρίζομαι, κόρη μου, της είπε με λύπη, και θα έδινα ό,τι έχω στον κόσμο για να σε κρατήσω κοντά μου. Μα θέλεις να πας πίσω, εκεί που συνήθισες, και σε καταλαβαίνω.

Το βλέμμα που του έριξε η Θέκλα ήταν φορτωμένο λύπη και σκέψη.

— Και συ λοιπόν, σαν τον Δυνάστη Θεόδωρο, νομίζεις πως πηγαίνω στο παλάτι; έκανε. Όχι, καλέ μου Παγράτη, ο κόσμος τελείωσε για μένα όταν έχασα τον καλό μου. Θα ζήσω στη μονή του Στουδίου…

Λίγη ώρα σώπασαν κι οι δυο.

Ο γέρος σκούπισε τα δάκρυα που θάμπωναν τα μάτια του. Πέρασε μ' ένα χάδι το χέρι του στα μαλλιά της.

— Κρίμα στα… είπε με βραχνή φωνή.

— Γιατί; ρώτησε η Θέκλα, και πρόσθεσε: Δε θέλησε να τα κόψω τότε, σα ντύθηκα αγόρι. Τώρα θα τ ' αφιερώσω στην Παναγία.

— Αν δεν ήταν για το παλικάρι που κοιμάται στον πλάτανο από κάτω, στην αυλή της φυλακής μου, θα ερχόμουν μαζί σου, είπε ο γέρος και η φωνή του έτρεμε. Μα ξέρω πως θα είναι παρηγοριά για σένα να ξέρεις, πως ένας χριστιανός θα φροντίζει κάθε μέρα το λάδι της καντήλας που καίει πάνω στον τάφο, και πως θα περάσει καμιά μέρα από κει ο γιος μου, ο καλόγερος, να πει κανένα μνημόσυνο, να συχωρεθεί η ψυχή του…

Η Θέκλα ακούμπησε σιγά το χέρι της στο τραχύ και ρυτιδωμένο χέρι του γέρου και το έσφιξε σιωπηλά. Η καρδιά της ήταν πάρα πολύ γεμάτη για λόγια.

— Τη ζωή του την έδωσε για την πατρίδα χωρίς να τη λογαριάσει, εξακολούθησε ο γέρος. Και συ θα θάψεις τη δική σου ζωή στο μοναστήρι όπου θα κλειστείς… Μπορείς να πεις πως ακριβοπληρώσατε την επιστροφή του Δυρραχίου στην εξουσία του Βασιλέα.

— Όχι, καλέ μου Παγράτη, είπε η Θέκλα. Πες την πληρώσαμε, όχι όμως την ακριβοπληρώσαμε. Ένα από τα τελευταία του λόγια, όταν του είπα πως πέθαινε ατιμασμένος ήταν: «Εγώ είμαι ένας, θα περάσω και θα ξεχαστώ, η Πατρίδα όμως θα μείνει.» Κι εγώ, Παγράτη, είμαι άλλος ένας. Το Δυρράχιο είναι μια δύναμη για την πατρίδα. Σκέψου πως, τώρα, ο Σαμουήλ θα έχει να πολεμά ανατολή και δύση μαζί. Λογάριασε, τι είναι δυο ζωές που θυσιάστηκαν, κοντά στο έργο που έγινε…

Και πιο σιγά πρόσθεσε, σα να μιλούσε του εαυτού της περισσότερο παρά του Παγράτη.

— Τίποτα μεγάλο δε γίνεται χωρίς θυσίες… Πρέπει τις θυσίες αυτές να ξέρομε να τις κάνομε χωρίς υπολογισμούς.

Ο Παγράτης είχε ακουμπήσει το μέτωπο του στο χέρι του, και συλλογισμένος την άκουε.

— Έχεις δίκαιο, είπε στο τέλος. Η Πατρίδα είναι όλο το έθνος, και ‘μεις, ο καθένας μας, είμαστε από ένα μόριο ασήμαντο του μεγάλου αυτού έθνους.

Όταν έφθασε η ώρα να ξεκινήσει ο δρόμων, ο Παγράτης πήρε τη Θέκλα στην αγκαλιά του και τη φίλησε όπως θα φιλούσε την κόρη του.

Τα δάκρυα τον έπνιγαν και η καρδιά του ράγιζε. Την άφησε απότομα και πήδηξε στη βάρκα που περίμενε να τον πάρει πίσω στη στεριά.

Το πλοίο απομακρύνουνταν, τα σπίτια του Δυρραχίου λίγο - λίγο μίκραιναν, έσβηναν, χάνουνταν πέρα στον ορίζοντα.

Η Θέκλα, ακουμπισμένη στην κουπαστή, κοίταζε τη γη της Ηπείρου όπου κοιμούνταν ο αγαπημένος της το στερνό του ύπνο.

Θυμήθηκε το περιβολάκι της φυλακής, το μεγάλο πλάτανο, τον απλοϊκό κι ακατέργαστο σταυρό. Και το χώμα το νωπό που σκέπαζε το πεθαμένο παλικάρι.

Της φάνηκε τόσο μόνος, τόσο έρημος, σαν παραπονεμένος στην κρύα γη. Αισθάνθηκε όλο το βάρος, όλη την κούραση της δικής της ερημιάς.

— Για την Πατρίδα… μουρμούρισε. Τα χείλη της έτρεμαν. Ένα αναφιλητό φούσκωσε την καρδιά της. Ακούμπησε το κεφάλι στα διπλωμένα χέρια της. Και πρώτη φορά αφότου πέθανε ο άντρας της έκλαψε απελπισμένα.

Τι στοιχίζει το καθήκον, το αισθάνουνταν ως τα βάθη της ψυχής της. Μα δε μετάνιωνε που το είχε κάνει.

Η ευγενική ψυχή δεν κάνει υπολογισμούς όταν έλθει η ώρα της αυτοθυσίας, όσο βαριά κι αν είναι.

Το πάρσιμο του Δυρραχίου δεν τέλειωσε το βουλγάρικο πόλεμο. Εξακολούθησε να ποτίζεται με αίμα άλλα είκοσι σχεδόν χρόνια το χώμα της άτυχης Μακεδονίας και της Ηπείρου. Μα ευκόλυνε πολύ τις στρατιωτικές επιδρομές του Βασιλείου και βοήθησε ώστε, αγάλια μα βέβαια, να καταστραφεί το βουλγάρικο κράτος.

Ο Σαμουήλ αναγκάστηκε να διαμοιράσει τις δυνάμεις του, και κάθε λίγο έχανε και από ένα φρούριο. Τόσο τον στενοχωρούσαν τα Ελληνικά στρατεύματα από την ανατολή και τη δύση, ώστε αναγκάζουνταν ολοένα να υποχωρεί προς τ' άγρια βουνά, όπου ήταν κρυμμένη η πρωτεύουσα του.

Ύστερα από το θάνατο του Σαμουήλ, αδυνάτισε πολύ η αντίσταση των Βουλγάρων.

Μα και πάλι δεν τελείωσε ο αγώνας.

Μα ως το τέλος το Δυρράχιο βάσταξε, και δεν μπόρεσαν να το κατακτήσουν.

Στα 1018, οι τελευταίοι υπέρμαχοι της βουλγάρικης ανεξαρτησίας υποτάχθηκαν στον Βουλγαροκτόνο, και η Βουλγαρία έγινε επαρχία Βυζαντινή.

To hear audio for this text, and to learn the vocabulary sign up for a free LingQ account.

Відкрийте цей урок на LingQ

17. ΙΖ'. Τι στοιχίζει το καθήκον text17

Όταν φάνηκαν τα Βυζαντινά καράβια εμπρός στο Δυρράχιο, τα πράματα όλα ήταν προετοιμασμένα για να παραδοθεί η χώρα χωρίς μάχη. When the Byzantine ships appeared in front of Dyrrachium, everything was prepared for the country to surrender without a fight.

Πήγε ο ίδιος στα δωμάτια της να την αποχαιρετήσει και με συγκίνηση της είπε: He went|the|same|to the|rooms|her|to|her|say goodbye|and|with|emotion|her|said He himself went to her rooms to bid her farewell and, with emotion, said to her:

Και τον αποχαιρέτησε η Θέκλα, χωρίς να του πει πως το σχέδιο της δεν ήταν να πάγει στο παλάτι. And|him|said goodbye|the|Thekla|without|to|him|tell|that|the|plan|her|not|was|to|go|to the|palace And Thekla bid him farewell, without telling him that her plan was not to go to the palace.

Ο πιστός Παγράτης την πήγε ως απάνω στο δρόμωνα. The|faithful|Pagratis|her|took|up|up|on|road The faithful Pagratis took her all the way up the road.

— Η καρδιά μου τσακίζεται που σ' αποχωρίζομαι, κόρη μου, της είπε με λύπη, και θα έδινα ό,τι έχω στον κόσμο για να σε κρατήσω κοντά μου. The|heart|my|breaks|when||separate|daughter|my|to her|said|with|sadness|and|would|give|everything|have|in the|world|to|to|you|keep|close|to me — My heart breaks that I am parting with you, my daughter, he said sadly, and I would give anything I have in the world to keep you close to me. Μα θέλεις να πας πίσω, εκεί που συνήθισες, και σε καταλαβαίνω. But|you want|to|go|back|there|where|you got used to|and|me|I understand But you want to go back, to where you got used to, and I understand you.

Ο γέρος σκούπισε τα δάκρυα που θάμπωναν τα μάτια του. The|old man|wiped|the|tears|that|blurred|the|eyes|his The old man wiped the tears that blurred his eyes. Πέρασε μ' ένα χάδι το χέρι του στα μαλλιά της. He passed||a|caress|the|hand|his|through|hair|her He gently ran his hand through her hair.

— Γιατί; ρώτησε η Θέκλα, και πρόσθεσε: Δε θέλησε να τα κόψω τότε, σα ντύθηκα αγόρι. Why|asked|the|Thekla|and|added|(I) didn't|wanted|to|them|cut|then|when|I dressed|boy — Why? asked Thekla, and added: I didn't want to cut them then, when I dressed as a boy. Τώρα θα τ ' αφιερώσω στην Παναγία. Now|will||dedicate|to the|Virgin Mary Now I will dedicate it to the Virgin Mary.

— Αν δεν ήταν για το παλικάρι που κοιμάται στον πλάτανο από κάτω, στην αυλή της φυλακής μου, θα ερχόμουν μαζί σου, είπε ο γέρος και η φωνή του έτρεμε. If|not|were|for|the|young man|who|sleeps|in the|plane tree|from|below|in the|yard|of the|prison|my|would|come|with|you|said|the|old man|and|his|voice|his|trembled — If it weren't for the young man sleeping under the plane tree, in the yard of my prison, I would come with you, said the old man, and his voice trembled. Μα ξέρω πως θα είναι παρηγοριά για σένα να ξέρεις, πως ένας χριστιανός θα φροντίζει κάθε μέρα το λάδι της καντήλας που καίει πάνω στον τάφο, και πως θα περάσει καμιά μέρα από κει ο γιος μου, ο καλόγερος, να πει κανένα μνημόσυνο, να συχωρεθεί η ψυχή του… But|I know|that|will|be|comfort|for|you|to|know|that|one|Christian|will|take care of|every|day|the|oil|of the|lamp|that|burns|above|on the|grave|and|that|will|pass|any|day|from|there|the||my|the|monk|to|say|any|memorial service|to|be forgiven|the|soul|of him But I know it will be a comfort for you to know that a Christian will take care of the oil for the lamp that burns on the grave every day, and that my son, the monk, will pass by there one day to say a memorial, so that his soul may rest...

Ο Παγράτης είχε ακουμπήσει το μέτωπο του στο χέρι του, και συλλογισμένος την άκουε. The|Pagratis|had|rested|the|forehead|his|on|hand|his|and|thoughtful|her|listened Pagratios had rested his forehead on his hand, and while deep in thought, he listened.

— Έχεις δίκαιο, είπε στο τέλος. You have|right|he said|at|the end — You are right, he said in the end. Η Πατρίδα είναι όλο το έθνος, και ‘μεις, ο καθένας μας, είμαστε από ένα μόριο ασήμαντο του μεγάλου αυτού έθνους. The|Homeland|is|all|the|nation|and||the|each|of us|are|from|one|particle|insignificant|of|great|this|nation The Homeland is the whole nation, and we, each one of us, are but an insignificant particle of this great nation.

Όταν έφθασε η ώρα να ξεκινήσει ο δρόμων, ο Παγράτης πήρε τη Θέκλα στην αγκαλιά του και τη φίλησε όπως θα φιλούσε την κόρη του. When|arrived|the|time|to|start|the|journey||Pagratis|took|her|Thekla|in|arms|his|and|her|kissed|as|would|kiss|the|daughter|his When the time came to start on the road, Pagratios took Thekla in his arms and kissed her as he would kiss his daughter.

Της φάνηκε τόσο μόνος, τόσο έρημος, σαν παραπονεμένος στην κρύα γη. To her|seemed|so|alone|so|deserted|like|pitiful|in the|cold|earth He seemed so alone, so desolate, like a lamenting soul on the cold earth. Αισθάνθηκε όλο το βάρος, όλη την κούραση της δικής της ερημιάς. She felt|all|the|weight|all|the|fatigue|her|own|her|loneliness She felt all the weight, all the fatigue of her own desolation.

Ο Σαμουήλ αναγκάστηκε να διαμοιράσει τις δυνάμεις του, και κάθε λίγο έχανε και από ένα φρούριο. The|Samuel|was forced|to|divide|the|forces|his|and|every|little|lost|and|from|one|fortress Samuel was forced to divide his forces, and he was losing a fortress every now and then. Τόσο τον στενοχωρούσαν τα Ελληνικά στρατεύματα από την ανατολή και τη δύση, ώστε αναγκάζουνταν ολοένα να υποχωρεί προς τ' άγρια βουνά, όπου ήταν κρυμμένη η πρωτεύουσα του. So|him|troubled|the|Greek|armies|from|the|east|and|the|west|so that||increasingly|to|retreat|towards||wild|mountains|where|was|hidden|the|capital|of him The Greek troops from the east and west troubled him so much that he was increasingly forced to retreat to the wild mountains, where his capital was hidden.

Στα 1014, τον Ιούλιο, ο Σαμουήλ νικήθηκε από τον Βασίλειο και το στρατηγό του Νικηφόρο Ξιφία στα στενά του Κλειδιού, και θα αιχμαλωτίζουνταν μάλιστα αν δεν τον έσωζε ο παλικαράς ο γιός του ο Ρωμανός, με κίνδυνο της ζωής του. In|the|July|the|Samuel|was defeated|by|the|Basil|and|the|general|his|Nicephorus|Xiphias|in the|passes|of|Kleidi|and|would|be captured|indeed|if|not|him|saved|the|brave man|the|son|his|the|Romanos|with|risk|of|life|his In 1014, in July, Samuel was defeated by Basil and his general Nicephorus Xiphias at the pass of Klidion, and he would have been captured if it weren't for his brave son Romanos, who saved him at the risk of his own life.

Μα και πάλι δεν τελείωσε ο αγώνας. But|and|again|not|finished|the|race But still, the struggle did not end.

Οι διάδοχοι του εξακολούθησαν τον πόλεμο με λύσσα, και, δυο- τρεις φορές, το Δυρράχιο πολιορκήθηκε, επειδή για τους Βουλγάρους το φρούριο αυτό με το λιμένα του είχε πολύ μεγάλη σπουδαιότητα. The|successors|of him|continued|the|war|with|ferocity|and||three|times|the|Dyrrhachium|was besieged|because|for|the|Bulgarians|the|fortress|this|with|the|port|of it|had|very|great|importance His successors continued the war fiercely, and, two or three times, Dyrrachium was besieged, because for the Bulgarians this fortress with its harbor was of great importance.

Μα ως το τέλος το Δυρράχιο βάσταξε, και δεν μπόρεσαν να το κατακτήσουν. But|until|the||it||||||||conquer But until the end, Dyrrachium held out, and they could not conquer it.