6. Ο Σέρλοκ προβαίνει σε μια επίδειξη (2)
«Θάνατος από κάποιο ισχυρό φυτικό αλκαλοειδές», απάντησα, «κάποια ουσία συναφή της στρυχνίνης η οποία θα προκαλούσε τέτανο.»
«Αυτή ήταν η ιδέα που μου ήρθε όταν είδα τους τραβηγμένους μύες του προσώπου. Ερχόμενος στο δωμάτιο κοίταξα αμέσως για τα μέσα με τα οποία το δηλητήριο θα μπορούσε να είχε εισέλθει στον οργανισμό του. Όπως είδες, ανακάλυψα ένα αγκάθι το οποίο είχε πιεσθεί ή ριχτεί δίχως ιδιαίτερη δύναμη στο δέρμα του κεφαλιού του. Παρατηρείς πως το πληγέν σημείο ήταν εκείνο το οποίο θα μπορούσε να είναι στραμμένο προς το την τρύπα στο ταβάνι αν ο άντρας ήταν στητός στην καρέκλα του. Τώρα εξέτασε το αγκάθι.»
Το ανασήκωσα επιφυλακτικά και το έφερα στο φως της λάμπας. Ήταν μακρύ, αιχμηρό και μαύρο, με έντονη την παρουσία υμένιου κοντά στη αιχμή του σαν κάποια κολλώδης ουσία να είχε στεγνώσει πάνω του. Το πλατύ άκρο του είχε καθαριστεί και στρογγυλευτεί με ένα μαχαίρι.
«Πρόκειται για κάποιο Αγγλικό αγκάθι;» ρώτησε. «Όχι, σιγουρότατα δεν είναι.» «Με όλα αυτά τα δεδομένα θα έπρεπε να είσαι σε θέση
να προβείς σε κάποια απλά συμπεράσματα. Όμως να οι τακτικοί, οπότε είναι ώρα για τις εφεδρείες να σαλπίσουν υποχώρηση.»
Καθώς μίλησε, τα βήματα τα οποία πλησίαζαν ήχησαν δυνατά στο διάδρομο, κι ένας ιδιαίτερα γεροδεμένος, ευτραφής άντρας με γκρίζο κουστούμι μπήκε βαριά μέσα στο δωμάτιο. Επρόκειτο περί ενός κοκκινοπρόσωπου, ρωμαλέου και πληθωρικού άντρα, με δυο εξαιρετικά μικρά λαμπερά μάτια τα οποία κοιτούσαν έντονα μέσα από φουσκωτές και παχουλές σακούλες. Στο κατόπιν εμφανίστηκε ένας επιθεωρητής με στολή κι ο ακόμη αναστατωμένος Θαντέους Σόλτο.
«Ορίστε υπόθεση!» φώναξε με μια πνιχτή, βραχνή φωνή. «Να μια ωραία υπόθεση! Μα ποιοι είναι όλοι αυτοί; Μα, το σπίτι μοιάζει να είναι γεμάτο σα κουνελοφωλιά!»
«Πιστεύω πως πρέπει να με θυμάσαι, κ. Άθελνυ Τζόουνς», είπε ο Σέρλοκ ήρεμα.
«Μα, φυσικά σε θυμάμαι!» είπε ξεφυσώντας. «Ο Κος Σέρλοκ Χολμς, ο θεωρητικός. Σε θυμάμαι! Ποτέ δεν θα ξεχάσω το πώς μας τα έψαλλες σε όλους σχετικά με αίτια, συμπερασμούς και αποτελέσματα στην υπόθεση του λίθου του Μπίσοπγκέιτ. Είναι αλήθεια πως μας ώθησες στη σωστή διαδρομή, μα θα αναγνωρίζεις πλέον πως επρόκειτο περισσότερο για καλή τύχη παρά για καλή συμβουλή.»
«Ήταν ένας εξαιρετικά απλός συλλογισμός.»
«Ω, ελάτε, τώρα, ελάτε! Ποτέ να μην ντρέπεσαι να το παραδεχτείς. Μα τι είναι όλα αυτά; Άσχημη υπόθεση! Άσχημη υπόθεση! Εδώ έχουμε σοβαρά στοιχεία —δεν υπάρχει χώρος για θεωρίες. Πόσο τυχερός στάθηκα που έτυχε να βρίσκομαι στο Νόργουντ για κάποια άλλη υπόθεση! Ήμουν στο σταθμό όταν έφτασε το μήνυμα. Από τι θεωρείς πως πέθανε ο άντρας;»
«Ω, μα πρόκειται καν για μια υπόθεση περί της οποίας να μου επιτρέπεται να διατυπώσω κάποια θεωρία», είπε ο Χολμς ξερά.
«Όχι, όχι. Ωστόσο, δεν μπορούμε να αρνηθούμε πως έπεσες διάνα μερικές φορές. Τρομάρα μου! Πόρτα κλειδωμένη, καταλαβαίνω. Πετράδια αξίας μισού εκατομμυρίου αγνοούνται. Πως ήταν το παράθυρο;»
«Ασφαλισμένο, ωστόσο υπάρχουν πατημασιές στο πρεβάζι.»
«Λοιπόν, λοιπόν, αν ήταν ασφαλισμένο οι πατημασιές δεν έχουν καμία σχέση με το ζήτημα. Κοινή λογική. Ο άντρας ενδέχεται να πέθανε αιφνιδίως, όμως έχουμε και τα πετράδια που αγνοούνται. Αχά! Έχω μια θεωρία. Αυτές οι αναλαμπές που έρχονται κατά καιρούς. — Βγείτε απλά έξω για λίγο, αρχιφύλακα, κι εσείς, Κε Σόλτο. Ο φίλος σας μπορεί να παραμείνει. — Ποια η γνώμη σας σχετικά, Κε Χολμς; Ο Σόλτο, κατόπιν εκούσιας ομολογίας του, ήταν με τον αδελφό του χθες το βράδυ. Ο αδελφός πεθαίνει αιφνιδίως, οπότε κι ο Σόλτο ξεφεύγει αρπάζοντας τον θησαυρό; Πως σας φαίνεται;»
«Στο οποίο ο νεκρός πολύ προνοητικά σηκώθηκε και κλείδωσε την πόρτα από μέσα.»
«Χμ! Υπάρχει ένα σφάλμα σ' αυτό. Ας εφαρμόσουμε την κοινή λογική στο ζήτημα. Ο Θαντέους Σόλτο ήταν με τον αδελφό του, υπήρξε μια διαφωνία: αυτά είναι όσα γνωρίζουμε. Ο αδελφός είναι νεκρός και τα πετράδια λείπουν. Το γνωρίζουμε κι αυτό. Το κρεβάτι του δεν χρησιμοποιήθηκε. Ο Θαντέους βρίσκεται εμφανώς σε μια ιδιαίτερα ταραγμένη διανοητική κατάσταση. Η εμφάνιση του είναι —βασικά, δεν είναι ευχάριστη. Βλέπετε πως υφαίνω τον ιστό μου γύρω από τον Θαντέους. Το δίχτυ αρχίσει να κλείνει γύρω του.
«Δεν έχετε ακόμη στην κατοχή σας όλα τα στοιχεία», είπε ο Χολμς. «Αυτή η σκλήθρα ξύλου, την οποία έχω κάθε λόγο να θεωρώ δηλητηριασμένη, βρέθηκε στο δέρμα της κεφαλής του άντρα στο σημείο που διακρίνεται ακόμη το σημάδι, η κάρτα ετούτη, γραμμένη όπως βλέπεις, βρισκόταν πάνω στο τραπέζι, και πλάι της υπήρχε αυτό το μάλλον περίεργο όργανο με την πέτρινη κεφαλή. Πως όλα αυτά εφαρμόζουν στην θεωρία σου;»
«Την επιβεβαιώνει από κάθε άποψη», είπε ο παχύς επιθεωρητής πομπωδώς. «Η οικία είναι γεμάτη από Ινδικές παραδοξότητες. Ο Θαντέους το ανέφερε, κι αν αυτή η σκλήθρα είναι δηλητηριασμένη κάλλιστα θα μπορούσε να την έχει χρησιμοποιήσει όπως κάθε άλλος. Η κάρτα είναι απλώς στάχτη στα μάτια —μια παραπλάνηση, κατά πάσα πιθανότητα. Το μόνο ερώτημα είναι, πως απεχώρησε; Αχά, μα φυσικά, να μια τρύπα στην οροφή.»
Με εξαιρετική ευελιξία, λαμβάνοντας υπ'όψιν τον όγκο του, σκαρφάλωσε τα σκαλοπάτια και χώθηκε μέσα στη σοφίτα, και αμέσως μετά ακούσαμε την θριαμβευτική φωνή του να εξαγγέλλει πως είχε ανακαλύψει μια καταπακτή.
«Μπορεί και να βρει κάτι», σχολίασε ο Χολμς, ανασηκώνοντας τους ώμους του, «έχει κατά καιρούς αναλαμπές λογικής. Il n'y a pas des sots si incommodes que ceux qui ont de l'esprit!»
«Βλέπετε!» είπε ο Άθελνυ Τζόουνς επανεμφανιζόμενος στα σκαλιά, «τα στοιχεία είναι καλύτερα από τις θεωρίες, τελικά. Η άποψη μου σχετικά με την υπόθεση επιβεβαιώθηκε. Υπάρχει μια καταπακτή η οποία επικοινωνεί με τη στέγη, κι είναι μισάνοιχτη.»
«Εγώ ήμουν που την άνοιξα.»
«Ω, αλήθεια! Την προσέξατε, τότε;» Φάνηκε κάπως αποκαρδιωμένος στην ανακάλυψη. «Λοιπόν, όποιος κι αν την παρατήρησε, αποδεικνύει πως διέφυγε ο άνθρωπος μας. Επιθεωρητά!»
«Μάλιστα, κύριε», ακούστηκε από τον διάδρομο.
«Ζητήστε από τον Κο Σόλτο να έρθει εδώ. — Κε Σόλτο, είναι καθήκον μου να σας ενημερώσω πως ότι πείτε θα χρησιμοποιηθεί ενάντια σας. Σας συλλαμβάνω εν ονόματι της Βασίλισσας ως ύποπτο για τον θάνατο του αδελφού σας.»
«Ορίστε, λοιπόν! Δεν σας το είπα!» φώναξε ο καημένος ο άνθρωπος απλώνοντας απελπισμένα τα χέρια του και κοιτώντας μας.
«Μην ανησυχείτε σχετικά, Κε Σόλτο», είπε ο Χολμς, «νομίζω πως μπορώ να αναλάβω την απαλλαγή σας από την κατηγορία.»
«Μην υπόσχεσαι πάρα πολλά, Κε Θεωρητικέ, μην υπόσχεσαι πάρα πολλά!» διέκοψε απότομα ο επιθεωρητής. «Ίσως να ανακαλύψεις πως είναι δυσκολότερο από όσο πιστεύεις.»
«Όχι μονάχα θα τον απαλλάξω, κ. Τζόουνς, αλλά θα σου κάνω τιμής ένεκεν δώρο το όνομα και την περιγραφή ενός εκ των δύο ανθρώπων που βρίσκονταν στο δωμάτιο χθες βράδυ. Το όνομα του, έχω κάθε λόγο να πιστεύω, είναι Τζόναθαν Σμολ. Πρόκειται για άνθρωπο χαμηλής μόρφωσης, μικρόσωμο, αθλητικό, έχοντας χάσει το δεξί του πόδι και φορώντας ένα ξύλινο πόδι το οποίο έχει φθαρεί στην εσωτερική πλευρά. Η αριστερή του μπότα έχει μια τραχιά, τετράγωνη σόλα, με μέταλλο γύρω από το τακούνι. Είναι μεσήλικας, αρκετά ηλιοκαμένος, κι υπήρξε κατάδικος. Οι λιγοστές αυτές ενδείξεις ίσως να σου φανούν χρήσιμες, σε συνδυασμό με το γεγονός πως αρκετό δέρμα λείπει από την παλάμη του χεριού του. Ο άλλος άντρας—»
«Ε! Ο άλλος άντρας;» ρώτησε ο Άθελνυ Τζόουνς με σαρκασμό στην φωνή του, εντούτοις εντυπωσιασμένος, όπως αντιλήφθηκα, από την ακρίβεια της συμπεριφοράς του άλλου.
«Πρόκειται μάλλον περί ενός περίεργου προσώπου», είπε ο Σέρλοκ Χολμς, στρεφόμενος επί τόπου. «Ευελπιστώ πως πολύ σύντομα θα μπορέσω να σου τους παρουσιάσω και τους δυο. Πρέπει να μιλήσουμε, Γουώτσον.»
Με οδήγησε έξω στο κεφαλόσκαλο της σκάλας.
«Αυτό το απροσδόκητο συμβάν», είπε, «μας απομάκρυνε από τον πραγματικό σκοπό του ταξιδιού μας.»
«Ακριβώς αυτό σκεφτόμουν», απάντησα, «δεν είναι σωστό η Δδα Μόρσταν να παραμείνει σε ετούτο το συφοριασμένο σπίτι.»
«Όχι. Οφείλεις να τη συνοδέψεις σπίτι της. Μένει με την Κα Σέσιλ Φόρεστερ στο Κάτω Κάμπεργουέλ, οπότε δεν είναι πολύ μακριά. Θα σε περιμένω εδώ αν βγεις και πάλι. Για μήπως είσαι υπερβολικά κουρασμένος;»
«Διόλου. Δεν πιστεύω πως θα ησυχάσω πριν μάθω περισσότερα σχετικά με αυτή την εξαιρετική ιστορία. Κάτι έχω δει κι εγώ από την δύσκολη πλευρά της ζωής, μα σου δίνω τον λόγο μου πως αυτή η σύντομη διαδοχή παράδοξων εκπλήξεων απόψε αναστάτωσε εντελώς τα νεύρα μου. Θα ήθελα, εντούτοις, να παρακολουθήσω το ζήτημα μαζί σου, τώρα που έφτασα ως εδώ.»
«Η παρουσία σου θα μου είναι μεγάλη βοήθεια», απάντησε. «Θα δουλέψουμε την υπόθεση ανεξάρτητα και θα αφήσουμε εκείνο τον τύπο, τον Τζόουνς, να θριαμβολογεί με ότι κουτουράδα ενδεχομένως να επιλέξει να κατασκευάσει. Όταν θα έχεις αφήσει την Δδα Μόρσταν, θέλω να πας στο Νο 3 της Πίντσιν Λέιν, χαμηλά κοντά στην όχθη, στο Λάμπεθ. Το τρίτο σπίτι στη δεξιά πλευρά ανήκει σε ένα ταριχευτή πουλιών, το όνομα του είναι Σέρμαν. Θα δεις μια νυφίτσα να κρατά ένα μικρό κουνέλι στο παράθυρο. Ξύπνα το γέρο Σέρμαν και πες του, μαζί με τα χαιρετίσματα μου, πως θέλω τον Τόμπι αμέσως. Θα φέρεις τον Τόμπι πίσω στην άμαξα μαζί σου.»
«Σκύλος, να υποθέσω.»
«Ναι, ένα περίεργο μπασταρδόσκυλο με την πλέον εκπληκτική ικανότητα οσμής. Θα προτιμούσα να έχω την βοήθεια του Τόμπι παρά ολόκληρης της αστυνομικής δύναμης του Λονδίνου.»
«Θα τον φέρω τότε», είπα. «Έχει ήδη πάει μια. Θα πρέπει να έχω επιστρέψει πριν τις τρεις αν καταφέρω να βρω ξεκούραστο άλογο.»
«Και εγώ», είπε ο Χολμς, «θα δω τι μπορώ να μάθω από την Κα Μπέρνστόουν κι από τον Ινδό υπηρέτη, ο οποίος, μου είπε ο Κος Θαντέους, κοιμάται στην πλαϊνή σοφίτα. Κατόπιν θα μελετήσω τις μεθόδους του σπουδαίου Τζόουνς και θα ακούσω τους όχι και τόσο διακριτικούς σαρκασμούς του.
«'Wir sind gewohnt dass die Menschen verhohnen was sie nicht verstehen.'»
«Ο Γκαίτε είναι πάντοτε επίκαιρος.»