Het eeuwenlange geweld in Nederlands-Indië Die Jahrhunderte der Gewalt in Niederländisch-Ostindien The centuries of violence in the Dutch East Indies I secoli di violenza nelle Indie Orientali Olandesi オランダ領東インドにおける暴力の世紀 Os séculos de violência nas Índias Orientais Holandesas

Nederlands-Indië... Dutch Indonesia

Ik denk dat het iets te maken heeft met de VOC? I think it has something to do with the VOC?

Ja, dat wij daar niet per se heel veel goeds hebben gedaan. Yes, that we didn't necessarily do much good over there.

Ik kom even nergens op, sorry. No, nothing comes to mind, sorry. Não estou chegando a lugar nenhum, desculpe.

Heeft het iets te maken met Nederland ín Indië... Does it have anything to do with the Netherlands in Indonesia...

...of Indië in Nederland? ...or Indonesia in the Netherlands?

Ik weet dat er vroeger met de boot heel veel heen werd gevaren. Dat weet ik. ||||||||||||sailed||| I know that in the past there have been many boat trips back and forth. That's what I know.

De wortels van zo'n 2 miljoen Nederlanders liggen in de voormalige Nederlandse kolonie. |roots||||||||former|| The roots of about 2 million dutch people are in the former dutch colony.

Toch weten veel mensen weinig van onze geschiedenis daar en wat we vandaag herdenken. |||||||||||||commemorate Still many people know little of our history there and what we are commemorating today.

De slachtoffers van de Japanse bezetting tijdens de Tweede Wereldoorlog. ||of|||occupation|||| The victims of the Japanese occupation during the second world war

Mijn opa was geïnterneerd in een Japans interneringskamp en tewerkgesteld... |||interned||||internment camp||employed My grandfather was a POW in a japanese camp and forced to do labour... Mój dziadek został internowany w japońskim obozie dla internowanych i przydzielony do pracy...

...en mijn oma heeft de oorlog doorgemaakt als buitenkamper. ||||||experienced||outdoor camper ...and my grandmother has experienced the war outside of the camps.

Vandaag 75 jaar geleden eindigde de oorlog... |||ended|| 75 years ago today the war ended...

...maar het was ook het begin van nieuw geweld. ...but it was also the beginning of new violence.

Wat gebeurde er precies in het land dat we nu kennen als Indonesië? What exactly happened in the country that we now know as Indonesia?

Daarvoor moeten we terug naar de periode voor de Tweede Wereldoorlog, tijdens en erna. We have to go back in time to the period before the second world war, during and after.

Allereerst, de eeuwen voor de Tweede Wereldoorlog. First, the centuries before the second world war.

Eind zestiende eeuw varen er voor het eerst Hollandse koopvaardijschepen naar de Indische eilanden vanwege de handel. |||sail|||||Dutch|merchant ships||||||| At the end of the sixteenth century, dutch trading vessels first traveled to the Indonesian islands.

Vanaf 1602 doen ze dat onder de vlag van de... From 1602 onwards they did it under the flag of..

...V.O.C. V.O.C. (Verenigde Oost-Indische Compagnie) (United East-Indonesian Company)

De handel brengt ons veel welvaart. |||||prosperity Trade brings us great wealth.

Maar het is ook een zwarte bladzijde uit ons verleden, waarbij we onder andere mensen tot slaaf maken en verhandelen. ||||||page||||||||||||| But it's also a black page of our history, where we made people slaves and traded them.

Daar valt nog veel meer over te vertellen, maar voor deze explainer focus ik op hoe ook de Nederlandse staat na de VOC... There is a lot more to tell about that, but for this explainer I will focus on how the dutch state continued..

...doorgaat met koloniseren. Daarom, fast forward naar begin 19e eeuw. continues||colonizing||||||| colonising after the VOC. So: fast-forward to the start of the 19th century.

De VOC gaat failliet. |||bankrupt The VOC goes bankrupt.

De Nederlandse staat neemt de gekoloniseerde gebieden over, die heten vanaf dan... |||||colonized|||||| The dutch state takes over the colonised areas, which are called from then on..

...Nederlands-Indië. The Dutch East Indies.

Nederland wil meer gebied, maar er is verzet tegen de overheersing. |||||||resistance|||domination The Netherlands wants to expand her territory, but there is resistance to the occupation. Holandia chce większego obszaru, ale jest opór wobec dominacji.

Om onze kolonie steeds verder uit te breiden, zetten we het KNIL in. |||||||expand||||| To expand our colony, we used the KNIL. (Royal Dutch East Indies Military) Wdrażamy KNIL, aby dalej rozwijać naszą kolonię.

Dat bestaat uit Europese soldaten uit onder meer Nederland en Duitsland... It exists of European soldiers of amongst others, the Netherlands and Germany...

...maar voornamelijk uit soldaten uit Nederlands-Indië. |mainly||||| ...But mainly from soldiers of the dutch east indies.

Die sinds het begin van de kolonisatie meevechten. ||||||colonization|fighting alongside Who fought since the beginning of the colonisation.

In 1830, onder andere na de gewelddadige Java-oorlog, met zo'n 200.000 doden... ||||||Java|||| In 1830, amongst others after the violent Java-war with about 200.000 casualties... Em 1830, inclusive após a violenta Guerra de Java, com cerca de 200.000 mortos...

...vallen deze eilanden onder de Nederlandse kolonie. ...these islands fell under the dutch colony. ...estas ilhas estão sob a colônia holandesa.

Nederland is blut van alle oorlogen die ze voeren en de schulden die ze van de VOC overnemen... ||broke||||||fight||||||||| The netherlands is bankrupt from all the wars it fought and the debt which it took from the VOC... A Holanda está quebrada com todas as guerras que travam e as dívidas que assumem da VOC...

...en dus willen ze zo snel mogelijk geld verdienen aan hun kolonie. ...and so they wanted to earn money off of their colony.

Daarom bedenken ze in 1830 het beruchte... |||||notorious That's why they came up in 1830 with the infamous...

...cultuurstelsel. cultivation system Culture System. ...sistema de cultura.

Voornamelijk op Java en Sumatra. Especially on Java and Sumatra. Principalmente em Java e Sumatra.

Boeren worden uitgebuit en verplicht om op een vijfde van hun land producten zoals suiker... ||exploited||forced|||||||||| Farmers were exploited and obligated to cultivate crops on one fifth of their land: sugar... Rolnicy są wyzyskiwani i zmuszani do używania produktów takich jak cukier na jednej piątej ich ziemi...

...voor de Nederlandse markt te verbouwen. |||||renovate for the dutch market.

Systematische uitbuiting. systematic|exploitation Systematic exploitation.

Het gevolg: boeren verbouwen bijna volledig voor de Nederlandse markt en de voedselproductie voor Java verwaarloost. |||||fully|||||||food production|||neglects The consequence: Farmers cultivate crops almost completely for the dutch market and the food supply for Java is deteriorating.

De bevolking verhongert. ||is starving The population suffers in hunger.

Die uitbuiting blijft doorgaan als in 1860 de slavernij wordt afgeschaft. |||||||||abolished This exploitation keeps continuing when in 1860 slavery is disbanded. Ta eksploatacja trwa nadal po zniesieniu niewolnictwa w 1860 roku.

Op de plantages hebben de Nederlanders Javanen maar ook Chinezen in dienst. ||||||Javanese||||| On the plantations, the dutch keep Javans but also Chinese.

Het zijn loonslaven, die tegen hongerloontjes moeten werken. ||wage slaves|||starvation wages|| They are slaves working for very low pay.

De koelies. |coolies The koelies. Kulisy.

En ook de relaties tussen Europese mannen en inheemse vrouwen... |||relationships|||||indigenous| And also the relations between European men and local women...

...die al sinds het begin van de kolonisatie bestaan... ...which exist since the begin of the colonisation...

...berusten nog steeds op slavernij. resting|||| ...are still based on slavery.

Die vrouwen, de njai, hebben namelijk geen rechten, zijn ondergeschikt en leven in angst. |||njai||||||subordinate|||| The women, the Njai, have no rights, are subordinate and live in fear.

Ze kunnen ieder moment worden afgedankt. |||||dismissed They can be discarded at a moment's notice. W każdej chwili można je wyrzucić.

Als de man bijvoorbeeld zijn huis verkoopt, samen met zijn inboedel... ||||||||||furnishings When a man sells his house for example, together with all of his possessions...

...dan wordt de njai meeverkocht en "inlandsch meubel" genoemd. ||||sold together||native|furniture| ...the Njai is sold with it and is called a "piece of inlands furniture".

Mede door deze relaties, ontstaan de Indo-Europeanen. ||||arise||Indo-Europeans| Partially due to these relations, the Indo-Europeans came into existence.

En dát zijn de mensen die wij ook wel Indo's noemen, niet te verwarren met de Indonesiërs. And these are the people who we call Indos, not to be confused with Indonesians.

Nederland koloniseert door. The Netherlands continues the colonisation.

Het opstandige Atjeh in het noorden van Sumatra is de laatste stap in de Nederlandse overheersing. The rebellious Atjeh in Northern Sumatra is the last step of the dutch occupation.

En dat veroveren we, ook weer op een gewelddadige manier, tijdens de Atjehoorlog. ||||||||||||Aceh War And this we also conquered, again in a violent way, during the Atjeh war.

Daarin vechten ook de loyale Molukkers als elitesoldaten mee in het KNIL. |||||||elite soldiers|||| In this war, also the loyal Moluccans fought as elite soldiers in the KNIL(Royal Dutch East Indies Military).

De héle Indische archipel valt nu onder het gezag van Nederland. The entire Indies archipel is now under dutch rule. Cały archipelag indonezyjski podlega teraz Holandii.

Dan volgt in 1900 de ethische politiek. Then in 1900, ethical politics follows.

Beter geschoolde werknemers zijn goed voor de economie. Better schooled employees are good for the economy.

En dus start Nederland met onderwijs voor de lokale bevolking. And so, the Netherlands starts with education for the locals.

Toch is er maar een kleine groep mensen die ook echt onderwijs krijgt. Still only a small group of locals really receives education.

Zij ontpoppen zich tot verschillende nationalistische bewegingen. ||||||movements They emerge as several nationalistic movements. Okazało się, że są to różne ruchy nacjonalistyczne.

Ieder met hun eigen ideologie, maar allemaal verzetten ze zich tegen... Everyone with their own ideologies, but they all resist against...

...de Nederlandse kolonisator. Eén van hun leiders is deze man: Soekarno. ||||||||||Soekarno the dutch coloniser. One of their leaders is this man: Soekarno.

Hij zal later de eerste president van Indonesië worden. He will later be the first president of Indonesia.

Onder zijn leiding eisen jongeren in de jaren 20 meer politieke invloed. Under his leadership, young people in the 1920's more political influence.

Dat had Nederland niet voorzien en om de macht te bewaken arresteren ze Soekarno in 1928. The Netherlands did not accept this and to keep their power, they arrested Soekarno in 1928.

En hij is een van de velen. And he is one of many.

Tot zover de tijd vóór de Tweede Wereldoorlog. So far for the time before the second world war.

Eind 1941 wordt Nederlands-Indië aangevallen en veroverd door: Japan. At the end of 1941, the dutch east indies are attacked and conquested by:Japan.

Sommige Indonesiërs zijn in eerste instantie blij met de Japanners. Initially, some Indonesians are happy with the Japanese.

Niet langer worden ze gekoloniseerd. They are colonised no longer.

Maar Japan voert hard beleid. But Japan has a strict policy.

De Nederlanders en een deel van de Indo-Europeanen komen terecht in Japanse interneringskampen... The dutch and a part of the Indo-Europeans land in Japanese prison camps...

...waar de omstandigheden erbarmelijk zijn. ...where the circumstances are pitiful.

Veel mannen worden krijgsgevangen gemaakt en moeten dwangarbeid verrichten. |||prisoners of war||||| Many men are made prisoners of war and are used for force labour.

Over het algemeen geldt: hoe Europeser je als Indo-Europeaan bent, hoe groter de kans is dat je in een kamp terechtkomt. |||||||||European||||||||||||ends up Generally speaking: the more European you look as Indo-European, the bigger the chance is to be put in a camp.

Maar ook de buitenkampers leven in honger en continue vrees dat de Japanners ze oppakken. |||outdoor campers|||||constant|||||| But also the people outside the camps live in hunger and fear of imprisonment by the Japanese. Ale Buitenkamperowie żyją również w głodzie i ciągłym strachu, że Japończycy ich złapią.

En groepen Indonesiërs worden tot slaaf gemaakt, de zogenoemde romoesja. Groups of Indonesians are made slaves, the so-called Romoesja.

Zij worden, samen met krijgsgevangenen, bijvoorbeeld gebruikt voor de aanleg... ||||prisoners of war||||| They are used, together with the prisoners of war, for the construction...

...van de Birmaspoorweg, ook wel de Dodenspoorlijn. ||||||Death Railway ...of the Birma railway, or "dead man railway". ...Kolei Birmańskiej, znanej również jako Kolej Śmierci.

De Indonesiërs voelen zich bedrogen. The Indonesians feel cheated.

Japan was niet de redder, maar een nieuwe bezetter. Japan was not the saviour, but a new colonisation power.

De eerdere propagandaleus van Japan: Azië voor de Aziaten... The former propaganda slogan of Japan: "Asia for Asians"...

...bleek een leugen te zijn. ...appeared to be a lie.

Maar dan komt augustus 1945. But then, August 1945 comes.

Amerika, bondgenoot van Nederland, gooit een atoombom op Hiroshima... The USA, ally of the Netherlands, drops a nuclear bomb on Hiroshima...

...en een paar dagen later op Nagasaki. ...and a few days later, on Nagasaki.

Honderdduizenden mensen overlijden direct, of later door stralingsziekte en kanker. Hundreds of thousands of people die immediately, or later due to radiation disease and cancer.

Japan geeft zich over. Japan surrenders.

En daarmee komt een einde aan de Tweede Wereldoorlog in het hele Nederlandse Koninkrijk. And that ends the second worldwar in the entire dutch monarchy.

En dát is vandaag precies 75 jaar geleden. And that is today exactly 75 years ago.

Maar ook al eindigt er een oorlog, er begint ook een nieuw hoofdstuk van geweld. But even though a war ends, a new chapter of violence begins.

Na de Japanse capitulatie ontstaat er een machtsvacuüm. After the Japanese surrender a power vacuum arises.

Een deel van de Nederlanders zit nog vast in de kampen en de rest is weggejaagd. A part of the dutch are still imprisoned in camps and the rest is chased off.

De nationalisten Soekarno en de gelijkgestemde Mohammed Hatta zien hun kansen. The nationalists Soekarno and the like-minded Mohammed Hatta see their chances.

Twee dagen na de Japanse val, op 17 augustus, wordt de Republiek Indonesië uitgeroepen. Two days after the fall of the Japanese, on August 17, the Indonesian republic is declared.

Uit angst dat Nederland de macht weer grijpt, houden de nationalisten het gebied in een ijzeren greep. Fearing that the Netherlands will try to grab the power again, the nationalists hold the territory in an iron grip.

Op meerdere plekken wordt extreem geweld gebruikt. In many places, extreme violence is used.

Zoals verkrachting en moord op Nederlanders, Indo-Europeanen... Like rape and murder on dutch, indo-europeans...

...en etnische groepen waarvan de nationalisten denken dat ze de Nederlanders steunen, zoals Chinezen en Molukkers. ...and ethnic groups of which the nationalists think they support the dutch, like chinese and moluccans.

Dit is de Bersiap. |||Bersiap movement This is the Bersiap.

Mijn vader is toen ook opgepakt. Gemarteld. Vermoord. My father was then arrested. Tortured. Murdered.

En de man die dat gedaan heeft, was gewoon een gek, hakte een arm af, ging het bloed drinken. |||||||||||chopped off||||||| And the man who did that, was called Sabaroedin, he was crazy. He chopped off an arm and drank the blood.

Gestoord. Insane.

Nederland stuurt 130.000 soldaten om het geweld de kop in te drukken. The Netherlands sends 130.000 soldiers to fight the violence.

Maar, samen met de aanwezige soldaten van het KNIL, komen ze terecht in de Onafhankelijkheidsoorlog. But together with the already present soldiers of the KNIL, they land in the war of independence.

Tijdens deze oorlog voert Nederland verschillende militaire operaties uit. Toen bekend als de politionele acties. During this war, the Netherlands performs several military operations. Then known as police actions.

Een eufemistische en inmiddels omstreden term, omdat het eigenlijk ging om... |euphemistic||||||||| A euphemistic and nowadays controversial term, because it actually was about...

...brute, militaire onderdrukking, waarbij zo'n 100.000 Indonesiërs het leven lieten. ...brutal, military suppression, which killed about 100.000 Indonesians.

De eerste actie duurt een paar weken. The first action took a few weeks.

Operatie Product... Operation product...

...waarbij de Nederlanders de plantages op Java en Sumatra willen heroveren. ...where the dutch wanted to recapture the plantations on Java and Sumatra.

Die leverden eerder veel geld op, wat Nederland ook nu weer nodig heeft... These brought in a lot of money, which the Netherlands needed...

...om deze nieuwe oorlog te financieren en voor de wederopbouw van het thuisland na de Tweede Wereldoorlog. ...to finance this new war and for the reconstruction of the homeland after the second world war.

De VN Veiligheidsraad dwingt Nederland te stoppen met deze militaire actie. The United Nations Security Council forces the Netherlands to stop this military operation.

Wat volgt is een staakt-het-vuren van anderhalf jaar. Maar dan gaat Nederland over op... What follows is a ceasefire of one and a half years. But then, the Netherlands switch to...

...Operatie Kraai. ...Operation crow.

Deze actie is erop gericht om de Indonesische regering met de grond gelijk te maken. This action is aimed at destroying the Indonesian government. Akcja ta ma na celu zrównanie z ziemią indonezyjskiego rządu.

En dat lijkt te lukken. And it seems to work.

Nederlandse parachutisten vallen Yogjakarta op Java aan en nemen president Soekarno en zijn vice-president Hatta gevangen. Dutch paratroopers attack Yogjakarta on Java and capture president Soekarno and his vice-president Hatta.

De Indonesische legerleiding roept de bevolking op tot een totale guerrilla en komt in verzet. The Indonesian military leadership calls to the population for a total guerilla and starts to resist.

Maar ook de wereld is woest op Nederland. But also the world is angry with the Netherlands.

De Verenigde Staten dreigen bijvoorbeeld de miljardensteun vanuit de Marshallhulp, bedoeld voor wederopbouw... The United States threaten for example to stop the billion-dollar support from the Marshall plan, meant for reconstruction...

...in te trekken, als Nederland zich niet per direct terugtrekt. ...if the Netherlands does not retreat at once.

En dus draagt Nederland in 1949 officieel de soevereiniteit over. And so in 1949, the Netherlands officially transfers sovereignty.

Merdeka. Vrijheid. Independence| Merdeka. Freedom.

Voor het laatst wappert de Nederlandse vlag op het Paleis aan het Koningsplein te Batavia. For the last time the dutch flag waves on the palace of the royal square in Batavia.

Het is de dag van de soevereiniteitsoverdracht. It's the day of transfering sovereignty.

Onder de tonen van het Indonesische volkslied gaat vervolgens de rood-witte vlag in top. ||||||national anthem|||||||| Under the sounds of the Indonesian anthem, the red-white Indonesian flag rises to the top.

Zoals je ziet: Nederland heeft het over de soevereiniteitsoverdracht. |||the Netherlands|||||sovereignty transfer As you can see: the Netherlands are talking about transfering sovereignty.

Maar Indonesië over de onafhankelijkheid. But Indonesia is talking about independence.

Ook nu nog wordt dat op 17 augustus gevierd. And also that is celebrated on August 17.

Een datum die Nederland tot op de dag van vandaag juridisch niet erkent. A date that the Netherlands to this day does not officially recognise.

Na de onafhankelijkheidsoorlog komen zo'n 300.000 mensen naar Nederland. After the war of independence, about 300.000 people come to the Netherlands.

Voor de Nederlanders is geen plek meer en Soekarno dwingt de Indo-Europeanen... The dutch people have no place anymore and Soekarno forces the Indo-Europeans...

...die vaak een Nederlands paspoort hebben, tot een keuze: ...who often have a dutch passport, to make a choice:

Indonesiër worden of vertrekken. Become an Indonesian or leave.

Ook de familie van Carel kwam destijds naar Nederland. Also Carel's family came to the Netherlands during that time.

De reden daarvoor was dat er in hun voordeur een dolk was geprikt. The reason for that was a knife stuck in their front door.

Met een brief daaraan en een boodschap, een hele duidelijke boodschap. With a letter on the knife, carrying a message. A very clear message.

Oprotten of je wordt vermoord. Get out|||| Piss off or you will be killed.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog is mijn opa geïnterneerd, in een Japans interneringskamp. During the second world war, my grandfather was captured in a Japanese internment camp.

En mijn oma heeft de oorlog meegemaakt als buitenkamper. And my grandmother lived through the war outside the camps.

Na 15 augustus 1945, de capitulatie van Japan, stopte het geweld niet. After August 1945, the surrender of Japan, the violence didn't stop.

Een voorbeeld daarvan: een kapitein van het Nederlands leger rijdt door de straat... An example of this: a captain of the dutch army drives through a street...

...paradeert met zijn Jeep waarop afgesneden oren van Indonesiërs hingen. |||Jeep|||||| ...parading with his Jeep with severed ears of Indonesians.

Een aantal dagen daarna kwam er een wraakactie van de Indonesiërs daar op... A few days later, a revenge action by Indonesians followed...

...waar mijn oma de dupe van werd. ...of which my grandmother was the victim. ...które cierpiała moja babcia.

De Indonesiërs hadden een heel groot rotsblok bij zich... The Indonesians carried a large rock with them...

...en dat hebben ze zo op haar hond gegooid, dus die was in één keer verbrijzeld. |||||||||||||||shattered ...and they threw it on her dog. So it was killed instantly. ...i rzucili to na jej psa, więc został zmiażdżony za jednym zamachem.

Nederland kijkt jarenlang weg van haar eigen handelen in voormalig Nederlands-Indië. The Netherlands looked away of her doings in the former dutch east indies.

In 2016 blijkt uit onderzoek dat een deel van de Nederlandse militairen... In 2016 a study shows that a part of the dutch soldiers...

...structureel massageweld en oorlogsmisdaden pleegde. |massage weld||| ...committed structural mass violence and war crimes.

En de politiek en militaire leiding in Den Haag en Batavia, wisten daarvan. And the politicians and military leaders in the Hague and Batavia, knew of it.

Dat betekent niet dat iedere soldaat vuile handen had, een groot deel had niks te maken met het geweld. ||||||dirty|||||||||||| That does not mean that every soldier had blood on their hands, a large part had nothing to do with the violence.

Ook nu nog wordt er onderzoek gedaan naar ons koloniale verleden. Nowadays, still studies are being performed to our colonial history.

Oorlogsinstituut NIOD publiceert volgend jaar de resultaten van een groot vierjarig onderzoek... Next year, war institute NIOD will publish the results of a large four-year study...

...naar het gebruik van extreem geweld tussen 1945 en 1950. ...to the use of extreme violence between 1945 and 1950.

Het kost ons járen om excuses te maken voor ons koloniale verleden. It takes us years to make excuses for our colonial past.

Omdat we Indië-veteranen niet willen kwetsen en bang zijn voor eventuele financiële consequenties. Because we don't want to offend the veterans and are afraid for financial consequences. Bo nie chcemy krzywdzić indyjskich weteranów i boimy się ewentualnych konsekwencji finansowych.

Beatrix probeert het voor het eerst in 1995, maar wordt teruggefloten door toenmalig premier Wim Kok. Beatrix tried for the first time in 1995, but was called back by then prime minister Wim Kok.

In 2005 zeggen we tijdens een staatsbezoek alleen dit: In 2005 during a state visit we say only this: "It is clear, that this large-scale deployment of military forces in 1947 put the Netherlands on the wrong side of history."

Dan 2013: excuses voor een aantal executies zonder proces tijdens de Onafhankelijkheidsoorlog. Then in 2013: apologies for a number of executions without judicial process during the independence war.

Maar niet voor het hele militaire optreden. But not for the entire military operations.

Dan, 10 maart dit jaar: Then, March 10, this year: In line with earlier statements by my government, I would like to express my, and repeat, regret and my apologies for the excessive violence on the part of the dutch in those years.

Eindelijk een gedeeltelijk excuus, op het allerhoogste niveau. En dat is belangrijk, vertelt Carel: Finally a partial apology, on the highest level. And that is important, says Carel:

Ik vind het excuus belangrijk, maar ik denk dat het nog niet volledig is. I find the apologies important, but I think it's not complete yet.

Ik denk ook zeker dat er nog excuses moeten komen voor de Indische gemeenschap. Wat hen is overkomen. I think there have to be made apologies for the east indies community. To what happened to them.

Daarbij denk ik dat het niet alleen een taak voor Nederland is maar ook voor Japan. I think this is not only a task for the Netherlands but also for Japan.

En Indonesië mag ook excuses maken voor het geweld dat losbarstte na de capitulatie van Japan. ||||||||||erupted||||| And Indonesia can also offer their apologies for the violence that erupted after the surrender of Japan.

Maar niet voor iedereen vallen de excuses goed. Deze veteraan vocht mee en zegt er dit over: But apologies were not received well by everyone. This veteran fought in those wars and said this:

Ik vind het een schande. Ik ben vreselijk kwaad. I find it a shame. I am extremely angry.

Wij zijn onder valse voorwendselen naar Indië gestuurd. We were sent under false pretenses to the indies.

70 procent van de uitgezonden militairen waren geen misdadigers. |||||||criminals 70 percent of the military deployed were not criminals.

En weer anderen vinden dat de excuses niet ver genoeg gaan. And others find the apologies not enough.

Volgens hen moet Nederland excuses aanbieden voor het hele koloniale verleden. According to them, the Netherlands has to offer their apologies for their entire colonial past.

Een beladen dag dus vandaag, die niet alleen geldt als herdenking van slachtoffers... Today is a loaded day, that not only counts as commemoration of victims... Tak więc dzisiaj jest ciężki dzień, który jest nie tylko upamiętnieniem ofiar...

...maar ook een pijnlijke start van nieuw geweld 75 jaar geleden. ...but also a painful start of new violence, 75 years ago.

15 augustus gaat heel Nederland aan en niet alleen de Indische gemeenschap. 15 August concerns the entire Netherlands and not only the indies community.