Het slavernijverleden en het excuus-dilemma |Sklavereivergangenheit|||Entschuldigung| the|slavery past|||apology| Die Vergangenheit der Sklaverei und das Dilemma der Entschuldigung Το παρελθόν της δουλείας και το δίλημμα της δικαιολογίας The slavery past and the excuse dilemma El pasado esclavista y el dilema de la excusa Le passé esclavagiste et le dilemme de l'excuse Il passato della schiavitù e il dilemma delle scuse 奴隷制度の過去と言い訳のジレンマ Przeszłość niewolnictwa i dylemat wymówki O passado da escravatura e o dilema das desculpas Прошлое рабства и дилемма оправдания Kölelik geçmişi ve mazeret ikilemi

1 juli is de dag van Keti Koti. |||||Ketten|Ketten brechen |||||Keti|Keti Koti July 1 is the day of Keti Koti.

'Ketenen gebroken' in het Surinaams. Chains|||| 'Chains broken' in Surinamese.

De dag waarop in 1863 21 vreugdeschoten klinken in Paramaribo en Willemstad... ||||Freudenschüsse||||| ||||salutes of joy||||| The day in 1863 when 21 joy shots sounded in Paramaribo and Willemstad....

...waarmee tot slaaf gemaakten er formeel vrij worden verklaard. |||versklavte Menschen||||| ||||||||declared ...declaring enslaved people there formally free.

Al komt echte vrijheid voor velen pas later, straks meer daarover. Although real freedom for many comes later, more on that later.

Maar 1 juli is de dag die draait om herdenken en vieren. But July 1 is the day that revolves around commemoration and celebration.

En naar één toespraak zal dit jaar extra aandachtig geluisterd worden. |||speech|||||attent|| And one speech will be listened to especially carefully this year.

Geachte aanwezigen, dames en heren. Sehr geehrte|Anwesenden||| Dear|attendees||| Dearly beloved, ladies and gentlemen. Caros participantes, senhoras e senhores.

Die van burgemeester Femke Halsema. Die naar verwachting, 158 jaar na de afschaffing... ||||Halsema|||||||Abschaffung |||Femke|Halsema||||||| |||||||||||abolition That of Mayor Femke Halsema. Who is expected, 158 years after the abolition...

...excuses zal maken voor het slavernijverleden van de stad Amsterdam. |||||Sklavereivergangen|||| |||||slavery past|||| ...will make excuses for the city of Amsterdam's slavery past.

En dat leeft in meer steden. And||exists||| And that is alive and well in more cities. E que vive em mais cidades.

Volgende stap is dan ook wat mij betreft excuses aanbieden. |||||||regarding|| So next step, as far as I am concerned, is to apologize.

Excuses, een woord waar al jaren discussie over is. Apologies, a word that has been debated for years.

De excuses, dat vind ik nogal wat. |||||ziemlich| ||that|||| The apologies, I think that's quite a lot.

Had al in 1863 moeten gebeuren. Should have been done as early as 1863.

Nee, ik vind ook niet dat we dat hoeven te doen, nee. No, I don't think we need to do that either, no.

Het zou toch wel op z'n plaats zijn denk ik, ja. It|||indeed||||||| It would be in place anyway I think, yes. Acho que seria apropriado, sim.

Deze video gaat over het Nederlandse trans-Atlantische slavernijverleden. ||||||||Sklavereivergangenheit ||||||||slavery past This video is about the Dutch transatlantic slavery past.

En ik leg je uit, met wat hulp van Cheryl, wat excuses daarvoor zouden betekenen. |||||||||Cheryl||||| |||||||||Cheryl||||| |||||||||||excuses||| And I'll explain to you, with some help from Cheryl, what apologies for that would mean.

Het is een erkenning van leed wat is aangedaan van een hele zware, duistere periode voor heel veel mensen. |||||Leid|||angetan|||||||||| |||recognition||suffering||||||||dark||||| It is an acknowledgment of suffering that has been inflicted from a very tough, dark period for a lot of people.

Eerst die geschiedenis. First, that history.

Twee eeuwen waarin Nederland 600.000 tot slaaf gemaakte mensen uit Afrika verhandelde. ||||||||||handelte mit ||||||enslaved||||traded Two centuries in which the Netherlands traded 600,000 enslaved people from Africa.

Die handel neemt flink toe in de 17e eeuw nadat de WIC, de West-Indische Compagnie... |||||||||||WIC|||| ||increases|considerably|||||||||||| That trade increases significantly in the 17th century after the WIC, the West India Company...

...een deel van Brazilië inneemt. ||||occupies ...occupies part of Brazil.

Daar hebben Portugezen plantages laten aanleggen, die met Afrikaanse dwangarbeid worden bewerkt. |||||||||Zwangsarbeit|| |||plantations||establish||||forced labor|| There, the Portuguese have had plantations built, which are worked with African forced labour.

Nederland neemt dat over en richt langs de Afrikaanse westkust posten in... the Netherlands||||||||||| Netherlands adopts that and establishes posts along the African west coast....

...voor de handel in mensen. Met fort Elmina in het huidige Ghana als hoofdkwartier. |||||||Elmina||||||Hauptquartier |||||||Elmina|||||| ...for trading people, with Fort Elmina in present-day Ghana as its headquarters.

Mannen, vrouwen en kinderen worden gevangen genomen en door handelaren... Men, women and children are captured and taken by traders...

...verkocht aan de Nederlanders. Ze worden gebrandmerkt met het WIC-logo en op schepen geladen. ||||||gebranntmarkt|||WIC||||| ||||||||||||||loaded ...sold to the Dutch. They are branded with the WIC logo and loaded onto ships.

En dit is nog maar het begin. And this is just the beginning.

Wat volgt is een maandenlange oversteek. |||||Überquerung |||||crossing What follows is a months-long crossing.

Dicht op elkaar gepakt in een bloedheet ruim. Mannen worden vastgeketend. ||||||glühend heiß||||angekettet ||||||sweltering hot||||chained Tightly packed into a blood-hot hold. Men are shackled.

Eten en drinken is er nauwelijks en één op de acht overleeft de overtocht niet. |||||barely||||||||crossing| Food and drink are scarce, and one in eight does not survive the crossing.

Wie de reis wél overleeft staat een leven lang hard werken te wachten op plantages... Those who do survive the journey await a lifetime of hard work on plantations ...

...schepen of in huishoudens. Vaak onder onmenselijke omstandigheden. ||||||inhuman conditions|conditions ...ships or in households. Often under inhumane conditions.

Tegen die slavernij is altijd verzet geweest. ||Sklaverei|||| ||slavery|||resistance| This slavery has always been opposed.

In Haïti breekt een revolutie uit, waarbij de republiek uiteindelijk onafhankelijk wordt. |In Haiti bricht eine Revolution aus, bei der die Republik schließlich unabhängig wird.|||||||||| |Haiti|||||||||| A revolution breaks out in Haiti, with the republic eventually gaining independence.

En op Curaçao leidt de tot slaaf gemaakte Tula een opstand, waarbij duizenden weigeren nog langer te werken op plantages. ||||||||Tula||rebellion|||refuse|||||| ||||||||Tula||||||||||| And on Curaçao, enslaved Tula leads an uprising, with thousands refusing to work on plantations any longer.

En de marrons van Suriname vluchten de bossen in en stichten er dorpen... ||Maroons||||||||gründen|| ||marrons|||||||||| ||Maroons||||||||establish villages|| And the Maroons of Suriname fled into the forests and established villages....

...van waaruit ze plantages overvallen en anderen bevrijden. ||||raid|||free ...from which they raided plantations and freed others.

Ook in Nederland is er in die tijd kritiek op de slavernij, en het racisme wat het mogelijk maakt. |||||||||||Sklaverei||||||| In the Netherlands there was also criticism at that time of slavery, and the racism that makes it possible.

Er volgen petities, boeken en er worden... ||Petitionen|||| ||petitions|||| Petitions, books and...

...clubs opgericht om de slavernij te stoppen. ||||Sklaverei|| |founded||||| ...clubs founded to end slavery.

En één club heeft waarschijnlijk de langste verenigingsnaam ooit... |||||||Vereinsname| |||||||club name| And one club probably has the longest association name ever....

...de Vereeniging tot Uitgaaf van het Tijdschrift Bijdragen tot de Kennis der Nederlandsche... |||Ausgabe|||||||||Niederländischen |||Publication||||Contributions to||||| ...the Vereeniging tot Uitgaaf van het Tijdschrift Bijdragen tot de Kennis der Nederlandsche...

...en vreemde Koloniën, bijzonder betrekkelijk de Vrijlating der Slaven. ||||relativ zur||Freilassung der Sklaven||Sklaven ||||regarding||Emancipation of Slaves|| ...and foreign Colonies, especially relating to the Release of Slaves.

Hun tijdschrift, het verzet in de koloniën, de verenigingen... ||||||||Vereine |||resistance|||||associations Their magazine, the resistance in the colonies, the associations...

...het verhoogt allemaal de druk op politici om slavernij af te schaffen. |erhöht|||||||Sklaverei||| |increases||||||||||abolish ...it all increases the pressure on politicians to abolish slavery.

En andere landen doen dat al. And other countries are already doing that.

Nederland volgt als een van de laatsten, op 1 juli 1863 wordt slavernij formeel verboden... ||||||||||Sklaverei|| ||||||last|||||| The Netherlands was one of the last to follow, formally outlawing slavery on July 1, 1863....

...in Suriname en op de Caribische eilanden. ...in Suriname and the Caribbean islands.

Maar in de praktijk moeten velen verplicht op dezelfde plek blijven doorwerken. But in practice, many are required to continue working in the same place.

In Suriname tien jaar lang, waardoor echte vrijheid er pas in 1873 volgt. En op sommige plekken nog later. In Suriname for ten years, so real freedom did not follow until 1873, and in some places even later.

Compensatie komt er alleen voor de voormalige eigenaren, terwijl diegenen die voor ze moesten werken... |||||||Eigentümer||diejenigen||||| |||||||owners||||||| Compensation only comes to the former owners, while those who had to work for them…

...hun leven uit het niets moeten opbouwen. ...have to build their lives from scratch.

Waarin 1 juli voor velen een belangrijke dag wordt. In which July 1 will be an important day for many. Em que 1 de julho será um dia importante para muitos.

Op het Oranjeplein in Paramaribo vieren honderden Surinamers op de Emancipatiedag. ||Oranjeplatz||||||||Emanzipationstag ||Oranje Square||||||||Emancipation Day At Oranjeplein in Paramaribo, hundreds of Surinamese celebrate Emancipation Day.

De dag waarop 100 jaar geleden de slavernij werd afgeschaft. ||||||Sklaverei|| The day on which slavery was abolished 100 years ago.

Ook hier in Nederland wordt, op steeds meer plekken, gevierd en herdacht. Zoals door Cheryl. Also here in the Netherlands, in more and more places, people are celebrating and remembering - like by Cheryl.

Keti Koti betekent voor mij vrijheid. Vrijheid voor mijn voorouders. |||||||||Vorfahren Keti Koti means freedom to me - freedom for my ancestors.

Voor mijn betovergrootmoeder, die was een tot slaaf gemaakte. Die is in 1848 geboren. ||Urgroßmutter|||||||||| ||betovergrootmoeder|||||||||| ||great-great-grandmother|||||||||| For my great great grandmother who was an enslaved. He was born in 1848.

Vrijheid van 400 jaar onderdrukking. Maar ook vrijheid voor mezelf, dat ik kan zijn wie ik ben vandaag de dag. |||oppression||||||||||||||| Freedom from 400 years of oppression. But also freedom for myself, that I can be who I am today.

Dat herdenken en vieren gebeurt elk jaar, maar dit jaar is bijzonder. That commemoration and celebration happens every year, but this year is special.

Omdat er in Amsterdam waarschijnlijk excuses zullen klinken. because||||||| Because in Amsterdam there will probably be excuses.

Niet namens individuele burgers, maar namens het stadsbestuur. ||individuellen||||| |on behalf of||||on behalf of||city council Not on behalf of individual citizens, but on behalf of city government.

Vanwege de rol die het vroeger speelde tijdens de slavernij. |||||||||Sklaverei Because of the role it used to play during slavery.

Waar de stad vorig jaar al onderzoek naar liet doen en waaruit bleek dat Amsterdam... where||||||||||||it became clear|| Which the city already commissioned research on last year, which showed that Amsterdam...

...langdurig betrokken was bij de organisatie van slavenhandel en slavernij. |||||||Sklavenhandel|| long-term|involved|||||||| ...was long involved in the organization of slave trade and slavery.

Sporen van die betrokkenheid zijn nog altijd zichtbaar. |||Beteiligung|||| Traces of that involvement are still visible. Traços desse envolvimento ainda são visíveis.

Zoals de grachtenpanden die werden gebouwd met het geld verdiend aan de plantages. ||canal houses||||||||||plantations Like the canal houses that were built with the money earned from the plantations.

En dit is een goed voorbeeld: vandaag de dag de burgemeesterswoning... ||||||||||Bürgermeisterwohnung ||||||||||mayor's residence And this is a good example: today the mayor's residence...

...maar in de 17e eeuw woonde hier Paulus Godin. Bewindhebber van de West-Indische Compagnie en ook echt heel direct betrokken. |||||||Paulus|Gottin|Verwalter||||||||||| |||||||Paulus|Godin|Bewindhebber||||||||||| |||||||Paulus Godin|Godin (1)|director||||||||||| ...But in the 17th century, Paulus Godin lived here. Administrator of the West India Company and also really very directly involved.

Naast de huidige bewoner van dat pand, Femke Halsema, overweegt ook de burgemeester... |||Bewohnerin||||||||| |||resident|||building|||is considering||| In addition to the current resident of that building, Femke Halsema, the mayor is also considering...

...van Rotterdam excuus. Die vindt dat ook de landelijke politiek stappen moet zetten. ||Entschuldigung|||||||||| ||||||||||||take steps ...of Rotterdam excuse. Who believes that national politics must also take steps.

Ik roep daartoe dan ook het kabinet op dit gebaar te maken. ||to that end|||||||gesture|| To that end, I call on the Cabinet to make this gesture.

In een paar andere landen werd het woord excuus eerder uitgesproken. In a few other countries, the word apology was spoken earlier.

Zoals in Benin, Ghana en de VS. ||Benin|||| ||Benin|||| ||Benin|||| As in Benin, Ghana and the US.

De Senaat maakt vandaag unaniem excuses. |Der Senat|||einstimmig| ||||unanimously| The Senate unanimously apologizes today.

En in Engeland deden de steden Londen en Liverpool het. And in England, the cities of London and Liverpool did it.

In 2001 sprak een Nederlandse minister namens de regering al 'diepe spijt, neigend naar berouw' uit. |||||||||||zu Reue neigend||| |||||on behalf of||||||leaning towards||regret| In 2001, a Dutch minister on behalf of the government already expressed 'deep regret, tending to remorse'.

En in 2013 werd dat... And in 2013, that became...

...diepe spijt en berouw, over hoe Nederland is omgegaan met de menselijke waardigheid. ||||||||umgegangen ist|||| |||regret|||||dealt||||dignity ...deep regret and remorse for how the Netherlands has dealt with human dignity.

Maar excuses komen er voorlopig niet, volgens Rutte. ||||for now||| But excuses are not coming for now, according to Rutte.

Dat vind ik nogal wat, om te zeggen: ja, daar nog eens op terugkijkend, mijn voorgangers... |||ziemlich||||||||||rückblickend darauf|| |||||||||||||looking back||predecessors I think that's quite a bit, to say: yes, looking back on that, my predecessors...

...hebben dat toen fout gedaan en daar bied ik dan excuses voor aan. Als kabinet hebben wij niet besloten om die excuses te maken. ...did that wrong then and I apologize for that. As a Cabinet, we did not decide to make those apologies.

De meerderheid van de Nederlandse bevolking, 55 procent, is ook tegen het maken van excuses... The majority of the Dutch population, 55 percent, is also against making excuses...

...blijkt uit een peiling van Onderzoeksbureau I&O; research. 31 procent vindt dat die excuses er wel moeten komen. |||||Forschungsinstitut|||||||||||| |||poll||research agency|||||||||||| ...according to a poll by research firm I&O; research. 31 percent think there should be apologies.

Dus ik geef je de argumenten van beide kanten. So I'll give you the arguments from both sides.

Tegenstanders vinden vooral dat je mensen die nu leven niet verantwoordelijk... Opponents especially think that people who are living now are not responsible...

...kunt houden voor acties van vorige generaties. ...for the actions of previous generations.

Ik vraag me af wat daarmee wordt opgelost. |||||||solved I wonder what that will solve.

Waar houdt het dan op, hé? -Nee, ik vind ook niet dat we dat hoeven te doen, nee. where||||||||||||||||| So where does it stop, huh -no, I don't think we need to do that either, no.

Ja, je kan er nu geen sorry meer voor zeggen want het is gebeurd. Yes, you can't say sorry for it now because it happened.

Het is te lang geleden en alle direct betrokkenen zijn inmiddels al dood. ||||||||Beteiligten|||| It has been too long and all those directly involved are already dead.

Daarnaast vrezen ze dat het einde zoek is als er excuus komt voor de slavernij. |fürchten||||||||||||| In addition|fear||||end|||||||||slavery In addition, they fear that the end will be lost if there is an excuse for slavery.

Want in Nederland is veel meer gebeurd wat nu niet meer zou kunnen. Because much more has happened in the Netherlands that could no longer be done.

Je zou dan in theorie voor talloze dingen excuses kunnen gaan maken. You could then theoretically start making excuses for countless things.

Voorstanders noemen vooral de erkenning van aangedaan leed als belangrijkste reden. Befürworter||||||erlittenen|Leid||| Proponents mainly cite the recognition of the suffering suffered as the most important reason.

Het zou toch wel op z'n plaats zijn denk ik. Surely it would be in place I think.

Erkennen is heel belangrijk. Acknowledging is very important.

Nu heb ik het gevoel dat het eindelijk erkend wordt. -Het had al in 1863 moeten gebeuren. ||||||||anerkannt||||||| ||||||||recognized||||||| Now I feel it is finally being recognized -it should have been done back in 1863.

Een moment om echt stil te staan bij wat er is gebeurd. A moment to really reflect on what happened.

En daarmee een manier om mensen bewuster te maken van hoe de geschiedenis doorwerkt in het heden. ||||||||||||||||Gegenwart ||||||||||||||||present And thus a way to make people more aware of how history affects the present.

En daarbij wijzen ze op racisme en achterstelling. |||||||Benachteiligung ||point|||||marginalization |||||||discriminatie And in doing so, they point to racism and disadvantage.

Er is dus volop discussie, maar wat betekent zo'n excuus? |||reichlich|||||| So there is plenty of discussion, but what does such an excuse mean?

Nou, Cheryl hoopt dat het het begin is van meer begrip. ||||||||||understanding Well, Cheryl hopes it's the beginning of more understanding.

Het is een erkenning van oké, er is scheefgroei. Mensen hebben een achterstand ontwikkeld. ||||||||Schieflage||||| |||recognition|||||uneven growth||||disadvantage|developed It's an acknowledgment of okay, there's skewed growth. People have developed a backlog.

Niet omdat ze zo graag een achterstand wilden ontwikkelen. Die is er gewoon vanuit de geschiedenis. Not because they were so eager to develop a backlog, which is simply there from history.

Zo'n excuses is een teken van ja, er zijn heel veel dingen mis gegaan in het verleden, maar moving forward... ||||||||||||||||||weitergehen|nach vorne ||||||||||||||||||moving|vooruit ||||||||||||||||||moving|moving forward Such an apology is a sign of yes, a lot of things have gone wrong in the past, but moving forward....

...en kijkend naar de toekomst, wat kunnen we doen om de verhoudingen recht te trekken. |||||||||||Verhältnisse||| |||||||||||relationships|||to correct ...And looking to the future, what can we do to straighten out the relationships.

Dan kun je ook weer werken richting begrip. Then you can also work toward understanding again.

Het gaat in ieder geval een stuk verder dan alleen spijt uitspreken. Daarmee toon je medeleven. |||||||||||||||Mitgefühl |||||||||||||toon||sympathy In any case, it goes a lot further than just expressing regret. With that you show compassion.

Maar met het maken van excuus zet je ook een stap richting het nemen van verantwoordelijkheid, zeggen kenners. |||||||||||||||||Experten |||||||||||||||responsibility||experts But by making an excuse you also take a step towards taking responsibility, experts say.

Nederland deed het eerder in Indonesië. The Netherlands did it earlier in Indonesia.

Spijt en excuses... Regrets and apologies... Desculpe e desculpe...

...voor geweldsontsporingen van Nederlandse zijde. |Gewaltexzesse||| |violence outbursts||| ...for violent derailments on the part of the Dutch side. ...por descarrilamentos violentos por parte do lado holandês.

Toen vanwege het geweld tijdens de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog. |||violence|||Indonesian| Then because of the violence during the Indonesian War of Independence.

En de Nederlandse regering maakte excuses voor de hulp aan de Duitsers bij de Holocaust. And the Dutch government made excuses for helping the Germans in the Holocaust.

Bied ik vandaag namens de regering excuses aan voor het overheidshandelen van toen. ||||||||||staatliches Handeln|| |||on behalf of|||||||government actions|| Do I apologize today on behalf of the government for the government's actions at the time.

Maar het nemen van verantwoordelijkheid kan ook juridische gevolgen hebben. But taking responsibility can also have legal consequences.

Voor eventuele herstelbetalingen, waar ook discussie over is. ||Wiedergutmachungszahlungen||||| ||restoration payments||||| For any reparations, which are also under discussion.

Juridisch betekent het dat je misschien toch een stapje dichterbij een schadevergoeding bent. |||||||||||Schadensersatz| ||||||||step|||compensation| Legally, it means you may be one step closer to compensation after all.

Dat is wel een heel moeilijk juridisch proces, maar het is niet onmogelijk. While that is a very difficult legal process, it is not impossible.

Al wil een rechter precies weten wie, wat, waar en wanneer is overkomen en dat is volgens experts moeilijker als het gaat om iets... ||||||||||||happened||||||||||| Although a judge wants to know exactly who, what, where and when happened, and experts say that is more difficult when it comes to something

...dat meerdere generaties terug gebeurde. ...that happened several generations back.

Er wordt daarnaast nagedacht over andere stappen. |||thought||| In addition, other steps are being considered.

Zoals de komst van een slavernijmuseum en het instellen van Keti Koti als nationale feestdag. ||Ankunft|||Sklavereimuseum||||||||| |||||slavery museum|||establishment|||||| Such as the arrival of a slavery museum and the establishment of Keti Koti as a national holiday.

Het is very important om op die dag stil te staan. ||zeer|wichtig||||||| ||heel|belangrijk||||||| It is very important to stand still on that day.

Wat al zeker is? What is already certain? O que já é certo?

Een herdenkingsjaar in 2023 met extra aandacht voor het Nederlandse slavernijverleden. |||||||||Sklavereivergangen |commemorative year|||||||| A commemorative year in 2023 with additional focus on the Dutch slavery past. Um ano comemorativo em 2023 com atenção redobrada ao passado escravista holandês.

En ook zeker: onze nieuwe video, zaterdag. Dus, belletje? And also definitely: our new video, Saturday, so, call?