2. هند India (4)
خب این دیگه یعنی خشونت اصلا قابل قیاس نیست با هند
-خشونت ناشی از اقدامات افراطی های هند رو و در واکنس به اون در واقع اسلام گراهای افراطی، این رو چه می شه گفت؟ این در حال اوج گیری بوده دیگه در سال های اخیر. دیگه خشونت غریزی نیست به قول شما
-بوده بله در حال اوج گیری هست البته حزب بی جی پی که حزب حاکمه در رابطه با حزب کنگره که قبلا بوده بله عناصر افراطی درشون هست نه اینکه خودش تماما افراطی...برای اینکه در اون دولت شما آدمای سیک هم دارین که کار می کنن ممکنه مسلمان هم باشن ممکنه مسیحی هم باشن آخه فقط این نیستش که. ممکنه این اتفاق بله افتاده و اینو باید گفتش ولی مقاومت در مقابلش از طرف روشن فکرا و هنرمندان و فمینسیت ها جامعۀ مدنی بسیار قوی بوده. شما جرائد آزاد در هند دارید که در بسیاری از کشورهای مسلمان جهان ندارید. اینو فراموش نکنید شما در دو ماه گذشته در قانون جزا زنا رو دیوان عالی شکور گفت زنا مسئلۀ جزایی دیگه نیست
-یعنی قانون سر و کاری نداره باهاش
-قانون سر و کاری نداره. بنابراین شوهر یا زن هر کدوم یک عملی انجام بدن که میشه گفتش که جنایی باشه یعنی مثلاً زنشو بکشه به خاطر اینکه رابطه با یه مرد دیگه داشته زندانش می کنن. خب اینا نکاتی هست که من فکر می کنم به تدریج یه جامعه ای رو می تونه تغییر بده در واقع عاملیتی که ایشون می گن اینه. البته باید آدم واقع بین باشه. جامعل هند یک جامعه ایه که اصولا در روستاهاش و ملتی که سنتی هستن تقدیر طلبن یعنی به تقدیر اعتقاد دارن. ایرانیا دیگه تقریباً به هیچ امر معنوی و مذهبی دیگه اعتقاد ندارن جامعل ایران لااقل
-من یه کمی فکر می کنم عامیت دارین می دین شما در این مورد واقعا میشه گفت...
-نه ببینین جامعۀ جوان ایران رو من می بینم جامعۀ جوان به نظر میاد این چیزا اصلا براش مهم نیست
-ولی بالاخره همین جامعۀ جوان میره شب های احیا قرآن رو سرش هم می گیره و
-در عاشورا تاسوعا
-در عاشورا تاسوعا...ولی نمیشه...نه ببینین من با کل به اصطلاح استدلال شما موافقم ولی فکر می کنم اونجایی از شما جدا می شم که یه مقدار خیلی کلی می گین
-خیلی خب من حالا قبول می کنم. نمی خوام انقدر کلی بگم و من خودم با جوانان...
-و یه نکتۀ دیگه در مورد همین دولت فاندامنتالیستی که هندو فاندامنتالیستی که روی کار هست، آیا فکر نمی کنین که یک کمی دارین می بخشینش روی بعضی از مسائل؟ و فقط اون نیست، هرجا فاندامنتالیست ها قدرت رو می گیرن، حالا چه در جامعه قدرت بگیرن چه در دولت، واثعا خشونت رو تشویق می کنن، نه قانونی اما به طور غیر مستقیم. این همه جا اتفاق افتاده...
-بله اما پاسخگو هم باید باشن ضمنا تشریفشون ممکنه ببرن چند ماه دیگه بعد از انتخابات
-منظور شما انتخابات دو هزار و نوزده هست
-بله امیدواریم
-یک نکته که در مورد خشونت بگم، ببینید خشونتی که نهفته در فقره خیلی زیاده و ما این رو
-در هند منظورتونه؟
-در هند، بله دیگه. وقتی که اون فقر و فاقۀ وحشتناک...خشونته خشونتیه که اسمشو نمی ذارن خشونت ولی کسی که بچه ش مریض میشه...میمیره...چمیدونم بلاهایی که سرشون میاد اون خشونته خیلی هم برهنه ست ولی خب ازش به عنوان خشونت نام برده نمی شه ولی خشونته
-آقای وحدت ما یه بحثی در پرگار، چند سال پیش داشتیم درمورد معادلۀ نهاد، نهاد سیاسی نهاد اجتماعی نهاد اقتصادی و سوژه. یعنی فرد انسانی بود برای عبور به، در اون برنامه، دموکراسی ولی در مورد مدرنیته هم همینو می شه گفت. در این بحث دو مهمان بودن که یکی می گفت نهادها بسیار مهم هستن. در واقع ساختارگراها چنین اند دیگه، به عبارت دیگه میگه باید یک دولت یک دولت توسعه گرا باشد قانون درست باشه سر جاش نهادهای مدنی باشن، قوۀ قضاییه مستقل باشه و روی نهادها تکیه می کنه، البته نهادهای اقتصادی و اجتماعی هم همین طور. مهمان دیگر روی سوژۀ انسانی که معادل است با فرهنگ با عادات با سنت هایی که سوپزه انسانی بهش پایبند ان تکیه می کرد. به نظر میاد شما روی این سوژه خیلی تکیه می کنید و می گید برای رسیدن به مدرنیته ای که خودتون دارید تعریف می کنید این سوژه باید عاملیت پیدا کنه. آیا فکر نمی کنید در عین حال شما بی توجه هستید به نهادها از جمله همین نهادهای سیاسی هند از جمله سیستمی که درش رقابت آزادانه هست آزادی بیان هست، در یک نهاد بسیار مهم در هند مطبوعاتش هستند. این ها رو اگه کاملاً جدا بکنید بذارید کنار و بگید انسان هندی به اون عاملیتی که فکر می کنید باید برسه نرسیده یه مقدار بخشی از واقعیت رو ندیدید، نه؟
-نه کاملا درست می گید. ببینید اینا این نیستش که یکی از اون مهم تره. هر دوتاشون اهمیت دارن. ببینید من گفتم مثال مشروطه رو زدم درسته که مشروطه موفق نشد ولی تجربۀ خیلی خوبی بود. ببینید در خاطرۀ جمعی ایرانیا موند و دموکراسی رو یه جورایی وارد ایران کرد برای اینکه نهادها خیلی مهمه که درست بشه اما از طرف دیگه تا اون زیر درست نشه تا جامعه تغییر پیدا نکنه نهادها چیز نمی شن به نظر من هر دوتاشون...ایده آل اینه که هر دوتا بتونن به هم دیگه تأثیر بذارن و روی همدیگه تأثیر بذارن ولی تو خود غرب هم اگه نگاه بکنید اول اون انسان هایی که عاملیت و فاعلیت دارن روی کار اومدن بعدا این نهادها توسعه پیدا کردن. البته وجود داشتنش ولی توسعه پیدا کردش ولی خب می دونید یه سوال مرغ و تخم مرغه
-بله ولی منو به یه نکتۀ مهمی می رسونه یا شاد مقایسۀ جالبی باشه. ایران ظرف صد سال انقلاب مشروطیت، ما تو یه برنامۀ دیگه هم گفتیم، انقلاب هزار و سیصد و پنجاه و هفت، جنبش ملی کردن صنعت نفت و اگر جنبش های دیگه از جمله جنبش سبز سال هشتاد و هشت رو در نظر بگیریم می بینیم که انسان های ایرانی اگر بشه چنین اسمی گذاشت، این ملت، به هر حال همیشه در تلاطم بوده این تلاطم به این شکلش یعنی اراده برای تغییر سیاسی رو در هند شما می بینید آقای جهان بگلو؟
-خیلی بیشتر! من الان می گم بیایم دربارۀ آیندۀ هند ده سال دیگه پنج سال دیگه با ایندۀ ایران مقایسه کنیم. آیندۀ ایران تاریکه، بدیل های سیاسی ایران همه خشن اند. چه سلطنت طلب ها چه مجاهدین هر کدوم...خشونت وحشتناک، بسیاری می گن که باید تنها راهی که ما گذار بکنیم باید بکشیم نابود کنیم. در هند شما اصلا چنین آلترناتیوی نمی بینید
-ولی اقلیت اند. نسبت به جمعیت ایران، اقلیت کوچیکی هستن
-خب من مطمئن نیستم اقلیت باشن برای اینکه وقتی گفتمان ملت ایران رو می بینی از خشم خیلی توش... خشمناکن خشمگینن
-یه نکته رو فراموش می کنین، اگر ایرانیان تقریباً هر بیست سالی یک جنبش دارن برای اینکه هنوز دنبال اون چیزی هستن که قرار بود انقلاب مشروطیت برسه و اون آزادی، حکومت قانون، حرمت انسان.
-هیچ وقت این چیزا سریع انجام نمی شه
- اما در هند حداقل از هزار و نهصد و چهل و هت به بعد حداقل یک دولت مستقل و به هر حال دارای دموکراسی به وجود اومده، یعنی این در ...آقای وحدت اینکه مسئلۀ عاملیت در یک ملت وجود داره و در دیگری وجود نداره ...
-نه من اینو نگفتم، این حرف رو نزدم، کم و بیشش رو گفتم
-حتی کم و بیشش رو هم نمی تونین بگین
-اگر موافق هستید خداحافظی کنیم، شاید چند دقیقه بشه در پادکست این بحث رو ادامه داد وقتی که دوربین ها خاموش می شن. به آخر برنامۀ تلویزیونی این هفته می رسیم. تشکر که پای این بحث نشستید و تشکر از مهمان های این برنامه. رامین جهان بگلو، فرزین وحدت و هایده مقیسی. پرگار را پیش از تلویزیون روی یوتیوب منتشر می کنیم تا اگر مایلید اون رو زودتر ببینید. هم پرگار تلویزیونی هم پادکست یعنی نسخۀ شنیداری پرگار در وبسایت بی بی سی فارسی منتشر می شه. پادکست برنامه که اندکی طولانی تره و صحبت خودمونی بعد از خاموش شدن دوربین ها به اون اضافه می شه رو در کانال تلگرام بخش فارسی بی بی سی می تونید دریافت کنید. شب و روز بر همۀ شما خوش.
خب خیلی ممنون از مهمان های عزیز، یه سه چهار دقیقه ای وقت داریم یه گپ خودمونی...هرچند گپ خیلی خودمونی بود. آقای وحدت این اتهامی که آقای جهان بگلو متوجه شما کرد که نرفتی هند
-من یه بلیط براشون می فرستم
-دعوتم نکرده که برم
-نکته برای همینه شما انقدر مثال هند رو...
-آره دیگه
-خانم مقیسی شما اشنایی تون منهای آشنایی با کارهای فمینستای هندی چقدره با هند؟ می خوام ببینم که از نزدیک سفر رو...
-سفر رفتم بله
-چون خود من که سفر کردم و دو هفته در هند بودم واقعا خیلی یاد گرفتم
-بله خب به هر حال مشاهدۀ عینی خیلی فرق می کنه تا اینکه آدم توی مقاله یا کتاب بخونه. می دونین به هر حال فرق می کنه
-هند یه قاره ست. هند انقدر بزرگه که شما یک بار دوبار ده سال هم نمی تونین ببینینش
-بله ولی در عین حال رامین جان سفر دو هفته ای هم فقط به قول معروف دست زدن به یک جایی هست و برگشتن. اون چیز رو به آدم نمی ده ولی خب به هر حال وقتی شما می خونین و دقیق هم می خونید و در ارتباط با...من خب چون کارم مسئلۀ زنان هست و خیلی از همکارام هندی هستن و خیلی از شاگردا خب به هر حال ارتباط فکر می کنم به حد کافی دارم اما همون روز اولم به شما گفتم که من خودمو متخصص هند نمی دونم
-بله ولی روی میزان آشنایی و همین طور زندگی کردن در اونجا یک روی سکۀ دیگه هم داره. آقای جهان بگلو فکر نمی کنید به دلیل اینکه اونجا هستید، دوست و آشنا زیاد دارید، در کالجی در اونجا دارید تدریس می کنید، دانشجوی زیاد...یه مقدار در واقع نگاه شما رو به هند در واقع حیثیتی نمی کنه؟ گویی باید ...یعنی خود من قبل از اینکه انگلیس بیام بین ایران و انگلیس یه کشور دیگه رفتم یه حس خاصی دارم یعنی وقتی خبرای اونجا رو می شنوم انگار خبر خونه که ایرانه که خبر انگلیس و خبر کشور سوم...اینا به درجاتی...نه؟
-خیلی به هند علاقه داره
-خب ببینین من به هند علاقه دارم، در مورد هند کار می کنم ولی این جوری نیست، نه واقعا حیثیتی نیست. یعنی سعی می کنم بیشتر بفهمم. در واقع سه تا دانشجویی که با من کار می کنن هر سه زن اند. یکیشون مسلمون دو هندو و از سنین مختلف، از جاهای مختلف هند میان و واقعا اینا با هم متفاوت ان و من ازشون سوال می کنم مثلاً در مورد روابطشون با مردها در مورد خانواده شون و اینا و تمام...
-ولی رامین قبول داری که لزوما با زن ها کار کردن به این معنی نیست که زن ها لزوما همه دید فمینیستی دارن و دید انتقادی دارن؟ می دونی این تفاوت می کنه...
-نه من اینو نمی گم...
-اجازه بدید پس بالا از استودیو خارج شیم و این صحبت رو ادامه بدیم. خیلی ممنون از همگی شما.