Płynnie po polsku, Should we demolish the Palace of Culture? (sub)

Jeśli interesujesz się Polską i uczysz się języka polskiego, If you are interested in Poland and you are learning Polish,

to prawdopodobnie wiesz, co to jest Pałac Kultury. ||||||Палац| you probably know what the Palace of Culture is.

Często wiedzą to nawet osoby, które polskiego się nie uczą, Even people who do not learn Polish often know this,

bo, nie ma co ukrywać, jest to znak rozpoznawczy Warszawy. ||||verstecken||||erkennungs-| ||||hide|||symbol|identifying feature| because, let's face it, it is the trademark of Warsaw.

Ale nie wszyscy zdają sobie sprawę, że Warszawiacy bardzo nie lubią tego znaku rozpoznawczego ||||||||||||Zeichen|erkennungszeichen |||realize||realize|||||||identifying sign|identifying feature Aber nicht jeder ist sich bewusst, dass die Warschauer dieses Wahrzeichen sehr ablehnen But not everyone is aware that Warsaw residents do not like this trademark very much

i dzisiaj wyjaśnię wam dlaczego. ||I will explain|| and today I will explain to you why.

Jeśli jeszcze mnie nie znasz, to ja jestem Ania, jestem nauczycielką języka polskiego jako obcego, If you don't know me yet, I am Ania, I am a teacher of Polish as a foreign language,

a to jest Płynnie po polsku, podcast dla uczących się języka polskiego jako obcego. and this is Płynnie po polsku, a podcast for learners of Polish as a foreign language.

Pamiętaj, że na mojej stronie internetowej plynniepopolsku.pl znajdziesz całą transkrypcję tego podcastu. Zaczynamy. Remember that on my website plynniepopolsku.pl you will find the entire transcript of this podcast. Let's start.

Pałac Kultury i Nauki to zabytek Warszawy. |||||monument| The Palace of Culture and Science is a monument of Warsaw.

Mówię „zabytek”, ponieważ faktycznie od 2007 roku Pałac Kultury mieści się na liście zabytków, jest w rejestrze zabytków. |monument|||||||is located||||monuments|||register of monuments|of monuments I say "monument" because, in fact, since 2007, the Palace of Culture and Science is included in the list of monuments, it is on the register of monuments.

Pałac Kultury ma 237 m wysokości i aż 42 piętra. |||||||Stockwerke |||||||floors The Palace of Culture and Science is 237 meters high and has 42 floors.

Oczywiście najbardziej znany jest z tarasu widokowego, który znajduje się na 30. piętrze, |||||Terrasse|Aussichtsterrasse||||| |||||the viewing terrace|viewing terrace||||| Of course, it is best known for the observation deck on the 30th floor,

ale w Pałacu Kultury znajdują się też kina, teatry, kawiarnie, bary. ||||||||||Bars ||||are located||||||bars ||||||||||бари but the Palace of Culture and Science also has cinemas, theaters, cafes and bars.

Często są tam też organizowane różne wydarzenia. ||||organized||events Außerdem finden dort häufig verschiedene Veranstaltungen statt. Often, various events are also organized there.

Pałac Kultury znajduje się w samym centrum Warszawy, dosłownie naprzeciwko dworca centralnego. |||||||||gegenüber|Bahnhof|Zentralbahnhof ||||||||literally|across from|the central station|central station The Palace of Culture and Science is located in the very center of Warsaw, literally opposite the central station.

Pamiętam, jak kiedyś ktoś zapytał mnie na dworcu centralnym, gdzie jest Pałac Kultury ||||||||Zentralen|||| ||||asked||||central station|||| I remember one time someone asked me at the central station where the Palace of Culture

i było to dosyć zabawne, ponieważ byliśmy obok Pałacu Kultury. |||quite|funny|||next to|| was and it was quite funny because we were next to the Palace of Culture.

Więc dzisiaj odpowiadam wszystkim, Pałac Kultury mieści się w dzielnicy, którą nazywamy Śródmieście ||antworte||||||||||Mitte ||I respond||||is located||||||Downtown So today I'm answering everyone, the Palace of Culture and Science is located in the district we call Śródmieście, which

i jest to centrum Warszawy. is the center of Warsaw.

Więc jeśli chcecie zobaczyć Pałac Kultury, to musicie wybrać ten autobus albo ten tramwaj, |||||||||||||Straßenbahn ||||||||choose||||| So if you want to see the Palace of Culture, you have to choose this bus or this tram

który zatrzymuje się na przystanku „centrum” albo „dworzec centralny”. |hält|||||||Zentralbahnhof |stops||||||| that stops at the "center" or "central station" stop.

To tyle jeśli chodzi o praktyczne informacje. So viel zu praktischen Informationen. So much for practical information.

Pałac Kultury przez bardzo długi czas był też najwyższym budynkiem w Warszawie i warto to o nim wiedzieć. ||für|||||||Gebäude|||||||| ||||||||tallest|building|||||||| The Palace of Culture and Science was also the tallest building in Warsaw for a very long time and it is worth to know it.

Z tego powodu wydawał nam się też bardzo ważny. ||reason|seemed||||| For this reason, it also seemed very important to us.

Jednak już nim nie jest. However, it is not the tallest anymore.

Nie tak dawno temu został wybudowany Varso Tower, ||||||Varso|Turm |||||built|Varso Tower|Varso Tower Not so long ago, Varso Tower was built,

który ma 310 m wysokości (przypomnijmy, że Pałac Kultury miał 237 m wysokości) ||||erinnert euch|||||| ||||let's remember|||||| which is 310 meters high (let us remind you that the Palace of Culture and Science was 237 meters high)

i teraz to Varso Tower jest najwyższym budynkiem nie tylko w Warszawie, ale w całej Polsce. and now Varso Tower is the tallest building not only in Warsaw, but all over Poland.

W Varso Tower też będzie taras widokowy, ale jego otwarcie jest zaplanowane na 2023 rok. |||||Terrasse|Aussichtsterrasse|||Eröffnung|||| |||||terrace|viewing terrace|||opening||scheduled for|in| There will also be an observation deck in Varso Tower, but its opening is scheduled for 2023.

Pałac Kultury nie jest już więc najwyższym budynkiem w stolicy. I co więcej, nie pasuje on do architektury reszty centrum, |||||||||||||||||Architektur|| ||||||||||||||fits|||architecture of|the rest of| So the Palace of Culture is no longer the tallest building in the capital. And what's more, it doesn't fit in with the architecture of the rest of the center,

do drapaczy chmur, które stoją obok niego. |Wolkenkratzern||||| |skyscrapers||||| To the skyscrapers that stand next to it.

Warto zapamiętać to słowo, to wyrażenie: drapacz chmur. Drapacz chmur to bardzo, bardzo wysoki wieżowiec. ||||||Draper||||||||Wolkenkratzer |||||phrase|skyscraper||||||||skyscraper It is worth remembering this word, this expression: skyscraper. A skyscraper is a very, very tall skyscraper.

I takie wieżowce są właśnie postawione obok Pałacu Kultury. ||Wolkenkratzer|||gestellt||| ||skyscrapers|||built||| And such skyscrapers are just being erected next to the Palace of Culture.

Nie wiem, czy wiesz jak wygląda centrum Warszawy i czy wiesz, jak wygląda Pałac Kultury. |||||looks||||||||| I don't know if you know what the center of Warsaw looks like and if you know what the Palace of Culture looks like.

Jeśli nie, to polecam zobaczyć zdjęcia w Internecie, żeby... żeby wiedzieć o czym mówię. |||||photos (1)|||||||| If not, I recommend you see the pictures on the Internet to... to know what I'm talking about.

Tak jak możesz zobaczyć, wszystkie wieżowce obok są wybudowane w nowoczesnym stylu, ||||||||gebaut||| |||||skyscrapers|||built||modern| As you can see, all the skyscrapers next door are built in a modern style,

są często na przykład całe przeszklone, a Pałac Kultury został wybudowany w stylu… socrealizmu pomieszanego z art deco. |||||verglaste||||||||Sozialrealismus|vermischten||| |||||glazed|||||built|||social realism|mixed||| Sie sind zum Beispiel oft ganz aus Glas, und der Kulturpalast wurde im Stil des... sozialistischen Realismus gemischt mit Art Deco gebaut. are often all glass, for example, and the Palace of Culture was built in the style of... social realism mixed with art deco.

To też oczywiście nie jest dziwne, bo jego budowa zaczęła się w 1952 roku, ||||||||Bau|||| This, of course, is not surprising either, since its construction began in 1952,

czyli w czasie, kiedy rząd w Polsce był komunistyczny i zależny od ZSRR. ||||||||||abhängig|| ||||government||||||dependent|| That is, at a time when the government in Poland was communist and dependent on the USSR.

Sam pomysł w ogóle wybudowania Pałacu Kultury w Warszawie należał do samego Stalina. ||||Bau|||||gehörte||| ||||construction of|||||belonged to||| Die Idee, den Kulturpalast in Warschau überhaupt zu bauen, stammt von Stalin selbst. The very idea of building the Palace of Culture in Warsaw at all belonged to Stalin himself.

Dlatego też Pałac był oczywiście wzorowany na moskiewskich budynkach, na architekturze Moskwy. |||||||moskauer|Gebäuden||Architektur der| |||||modeled||Moscow's|buildings||architecture of| Therefore, the Palace was obviously modeled on Moscow buildings, the architecture of Moscow.

Pewnie już domyślasz się, dlaczego warszawiacy nie podchodzili tak entuzjastycznie do projektu budowy |||||||gingen heran||enthusiastisch|||Bau ||you guess|||||approached||enthusiastically|||construction You can probably already guess why Varsovians were not so enthusiastic about the construction project

już od samego początku… right from the start...

Ale o tym za chwilę, na razie szybka powtórka z historii. ||||||||review|| Aber dazu gleich mehr, jetzt erst einmal eine kurze Wiederholung der Geschichte. But about that in a moment, for now a quick replay of the story.

Tak jak powiedziałam, budowa Pałacu zaczęła się w 1952 roku As I said, the construction of the Palace began in 1952

i trwała aż 1175 dni (tak, to sprawdzian z liczebników i z matematyki jednocześnie). ||||||Prüfung||Zahlen|||| |lasted|||||test|||||| and lasted as long as 1175 days (yes, it's a test of numerals and math at the same time).

Prace zakończyły się w 1955 roku, |endeten||| |ended||| The work was completed in 1955,

a przez cały czas, przez cały okres trwania budowy, trwała jednocześnie akcja propagandowa. |||||||dauernde|||||propagandistische |||||||of the construction||was|||propaganda campaign and all the while, there was a simultaneous propaganda campaign throughout the construction period.

Ta propaganda miała na celu pokazanie Polakom, że obywatele ZSRR chcą im pomóc, że Pałac to dar dla Polski ||||||||Bürger|||||||||| |||||showing|||citizens||||||||gift|| Diese Propaganda sollte den Polen zeigen, dass die Bürger der UdSSR ihnen helfen wollten, dass der Palast ein Geschenk an Polen war. This propaganda was intended to show Poles that the citizens of the USSR wanted to help them, that the Palace was a gift to Poland

(dar to inne słowo na prezent, to synonim słowa prezent). Geschenk|||||||Geschenk|| gift|||||||synonym of|| (gift is another word for present, it's a synonym for the word gift).

Ale warszawiacy nie traktowali go jako dar. |||traktieren||| |||treated|||gift But Varsovians did not treat it as a gift.

Dla warszawiaków nie stanowił on, nie był on symbolem komunistycznej potęgi, |der Warschauer||stellte dar|||||Symbol||Macht |||was|||||symbol||power For Varsovians it did not represent, it was not a symbol of communist power,

a raczej [był] symbolem komunistycznego zniewolenia. |||||Versklavung |||||enslavement or rather [he was] a symbol of communist enslavement.

Zniewolenie to taka sytuacja, kiedy nie mamy w pełni wolności. Versklavung||||||||| Enslavement||||||||| Enslavement is when we are not fully free.

Podobno warszawiakom nie podobała się też architektura, styl Pałacu. |den Warschauern||||||| Apparently|Warsaw residents||||||| Apparently, Varsovians also did not like the architecture, the style of the Palace.

Dzisiaj też Pałac budzi takie same kontrowersje. |||arouses|||controversies Today, the Palace is also stirring the same controversy.

Sam fakt, że został wpisany do rejestru zabytków i jest traktowany jako zabytek, był bardzo kontrowersyjny. ||||eingetragen||das Register||||behandelt||||| ||||entered||register of monuments|monuments register|||treated||monument||| The very fact that it has been listed and is being treated as a monument has been very controversial.

Kiedy Konserwator Zabytków w Warszawie zdecydował, że Pałac będzie w rejestrze zabytków, |der Konservator|||||||||| |Conservator of Monuments|||||||||| When the Conservator of Monuments in Warsaw decided that the Palace would be in the register of monuments,

wiele ważnych osób w państwie i artystów napisało list do prezydenta. |||||||schrieben||| |||||||wrote||| Many important people in the state and artists wrote a letter to the president.

Prosili, żeby decyzja została anulowana, bo Pałac według nich nie powinien być traktowany jak zabytek. sie baten||||annulliert|||||||||| they requested||||cancelled|||according to|||should||treated|| Sie forderten die Aufhebung der Entscheidung, da der Palast ihrer Meinung nach nicht als Denkmal behandelt werden sollte. They asked that the decision be canceled because the Palace, according to them, should not be treated as a monument.

Na przykład pewien znany architekt profesor Lech Kołczyński mówił, że – tutaj cytat – ||||Architekt|||Kołczyński||||Zitat |||||||Kołczyński||||quote (1) For example, a certain well-known architect, Professor Lech Kolchinski, said that - here quote.

„Zabytki to są przede wszystkim budynki, które przedstawiają wartości kulturowe, historyczne. |||||||darstellen|Werte|kulturelle| Monuments||||||||values|cultural values| "Monuments are primarily buildings that represent cultural, historical values.

A co przedstawia Pałac?” – koniec cytatu. ||represents|||quote (1) And what does the Palace represent?" - end of quote.

Z drugiej strony były też osoby, które zgadzały się z tym, że Pałac Kultury to mimo wszystko zabytek. |||||||sich einig|||||||||| |||||||agreed||||||||||monument Andererseits gab es auch Leute, die der Meinung waren, dass der Kulturpalast doch ein Denkmal sei. On the other hand, there were also people who agreed that the Palace of Culture is a monument after all.

Argumentowały to tym, że Pałac stanowi część polskiej architektury z XX wieku, Sie argumentierten||||||||||| argued that|||||represents|||||| They argued that the Palace is part of Poland's 20th century architecture,

że stanowi część naszej historii |is part of||| That it is part of our history

i mimo że nie lubimy tej historii, to musimy ją zaakceptować i musimy zaakceptować to, ||||||||||akzeptieren|||| ||||||||||accept|||| and even though we don't like the story, we have to accept it and we have to accept that,

że Pałac jest ważnym elementem w architekturze Warszawy. |||||in der|| That the Palace is an important element in the architecture of Warsaw.

Są też takie głosy, które twierdzą, że Pałac trzeba po prostu wyburzyć. |||||||||||abreißen |||voices||claim||||||demolish it |||||||||||знести There are also those voices that claim that the Palace should simply be demolished.

Dyskusja na ten temat powraca co jakiś czas. Diskussion||||||| ||||returns||| Die Diskussion über dieses Thema kommt immer wieder auf. The discussion on this topic recurs from time to time.

Ostatnio powróciła właśnie w tym roku po ataku Rosji na Ukrainę. |ist zurückgekehrt||||Jahr|||||die Ukraine |returned|||||||||Ukraine It recently resurfaced just this year after Russia's attack on Ukraine.

Wówczas Prezes Związku Przedsiębiorców i Pracodawców zaproponował, że na miejscu pałacu powinien powstać park. |der Präsident||Unternehmer||Arbeitgeber|vorschlug|||||||Park At that time|||Entrepreneurs||Employers|proposed that|||||should|be built| At the time, the President of the Union of Entrepreneurs and Employers suggested that a park should be built on the site of the palace.

Ale mówili o tym wcześniej już inni politycy. Aber das wurde schon von anderen Politikern gesagt. But this has been said before by other politicians.

Na przykład poprzedni minister kultury w 2017 roku uznał, że nie ma nic przeciwko wyburzeniu Pałacu. |||||||hatte erkannt||||||dem Abriss| ||previous|||||acknowledged||||||demolition of| So erklärte der frühere Kulturminister im Jahr 2017, dass er keine Einwände gegen den Abriss des Palastes habe. For example, the previous Minister of Culture in 2017 said he had no objection to demolishing the Palace.

Mogłoby się wydawać, że jest to dyskusja, która nigdy się nie skończy. ||seem||||discussion|||||ends It might seem that this is a discussion that will never end.

I mam wrażenie, że co jakiś czas będą pojawiać się głosy z różnych stron, które będą apelowały o zburzenie Pałacu. ||||||||||||||||appellieren||Abriss| ||impression||||||appear||voices||||||call for||demolition of| Und ich habe das Gefühl, dass von verschiedenen Seiten immer wieder Stimmen laut werden, die den Abriss des Palastes fordern. And I have a feeling that from time to time there will be voices from different sides calling for the demolition of the Palace.

Tak naprawdę decyzja należy do prezydenta Warszawy, bo Pałac formalnie należy do miasta Warszawy. |||||||||formell|||| Tatsächlich liegt die Entscheidung beim Bürgermeister von Warschau, da der Palast formell der Stadt Warschau gehört. In fact, the decision is up to the mayor of Warsaw, because the Palace formally belongs to the city of Warsaw.

Nie jest to więc wykluczone, nie jest to niemożliwe, że będzie taki prezydent Warszawy, ||||ausgeschlossen||||||||| ||||excluded||||||||| Es ist also nicht ausgeschlossen, es ist nicht unmöglich, dass es einen solchen Präsidenten von Warschau geben wird, So it is not out of the question, it is not impossible that there will be such a president of Warsaw,

który zdecyduje się na taki radykalny krok. Who decides to take such a radical step.

Ale nie można zapominać o jednej bardzo ważnej, istotnej rzeczy: |||vergessen||||wichtigen|wichtigen| |||forget||||important|essential| Aber eine sehr wichtige, wesentliche Sache darf nicht vergessen werden: But one very important, essential thing must not be forgotten:

o tym, że w grę wchodzą też pieniądze. Bardzo duże pieniądze. |||||eine Rolle spielen||||| |||||are at stake||||| über die Tatsache, dass auch Geld im Spiel ist. Sehr viel Geld. about the fact that money is also involved. Very big money.

W 2017 roku na przykład Pałac zarobił w sumie prawie 50 milionów złotych (czyli około 12 milionów euro). |||||verdiente||||||||| |||||earned||||||||| In 2017, for example, the Palace earned a total of nearly 50 million zlotys (or about 12 million euros).

Pewnie w zeszłym roku, w tym roku było to jeszcze więcej. ||last|||||||| Probably last year, this year it was even more.

Ale nie znalazłam żadnych aktualnych, żadnych najnowszych danych. ||||aktuellen||| ||||current||latest|data But I couldn't find any up-to-date, any recent data.

Więc po pierwsze, Warszawa zarabia bardzo dużo na Pałacu Kultury. ||||verdient||||| ||||earns||||| Erstens verdient Warschau also sehr viel am Kulturpalast. So, first of all, Warsaw makes a lot of money from the Palace of Culture.

Sam taras widokowy w 2017 roku przyniósł zysk 10 mln złotych. ||||||Gewinn|mln| ||viewing terrace|||brought|profit|million| The observation deck alone brought in a profit of 10 million zlotys in 2017.

A musimy pamiętać, że zburzenie też nie byłoby za darmo. |||||||wäre|| ||||demolition||||| And we must remember that demolition would not be free either.

Zburzenie Pałacu kosztowałoby bardzo, bardzo dużo pieniędzy, ||würde kosten|||| ||would cost|||| Demolishing the Palace would cost a very, very large amount of money,

prawdopodobnie ok. 900 mln złotych, czyli prawie 200 mln euro. probably about 900 million zlotys, or nearly 200 million euros.

Wyburzenie jest, jak możesz zauważyć, mało opłacalne. Abbruch||||||rentabel Demolition (1)||||notice||profitable Demolition is, as you can see, not very cost-effective.

Nie opłaca się, to znaczy, że nie przynosi zysków, nie przynosi pieniędzy. ||||||||Gewinne||| |pays off|||||||profits||| Not profitable means not profitable, not bringing in money.

Warszawiacy są bardzo, bardzo podzieleni. ||||divided Warsaw residents are very, very divided.

Podobno nie byli aż tak podzieleni po samym wybudowaniu Pałacu, ||||||||Bau| apparently|||||divided|||construction of| Offensichtlich waren sie nach dem Bau des Palastes selbst nicht mehr so gespalten, Apparently, they were not so divided after the Palace itself was built,

bo wtedy wszyscy uważali, że Pałac to zły pomysł, że to symbol zniewolenia, dominacji ZSRR. |||dachten||||||||||| |||thought||||||||||| because at that time everyone thought that the Palace was a bad idea, that it was a symbol of enslavement, domination of the USSR.

Chyba przyzwyczailiśmy się już do tego, że Pałac jest w Warszawie |wir haben uns||||||||| |we got used||||||||| I guess we are already used to the fact that the Palace is in Warsaw

i nie wiem sama, czy potrafię wyobrazić sobie Warszawę bez Pałacu. ||||||imagine|||| And I don't know myself if I can imagine Warsaw without the Palace.

Ja wychowałam się już w Polsce, która nie miała niczego wspólnego z komunizmem |habe|||||||||||Kommunismus |I was raised|||||||||in common||communism Ich bin in einem Polen aufgewachsen, das nichts mit dem Kommunismus zu tun hatte. I already grew up in Poland, which had nothing to do with communism

i Pałac Kultury przez długi czas traktowałam właśnie jako symbol Warszawy. ||||||behandelte|||| ||||||considered|||| and I treated the Palace of Culture for a long time precisely as a symbol of Warsaw.

Myślę, że jest wiele takich młodych osób, które nie zdają sobie dziś sprawy z tego, |||||||||realize||||| Ich denke, dass es viele dieser jungen Menschen gibt, die sich dessen heute nicht bewusst sind, I think there are many such young people who are not aware of this today,

że dla starszych pokoleń, że dla starszych osób Pałac Kultury to może być kontrowersyjna budowla. |||||||||||||kontroverses|Bauwerk |||generations||||||||||controversial|building That for older generations, that for older people the Palace of Culture may be a controversial building.

Ciekawa jestem sama, jaka będzie przyszłość Pałacu Kultury i czy faktycznie ktoś kiedyś odważy się go wyburzyć. |||||||||||||odważy||| |||||||||||||dare||| I am curious myself what the future of the Palace of Culture will be, and whether anyone will actually dare to demolish it someday.

Zobaczymy. A na razie, tak jak powiedziałam, Pałac możecie jeszcze póki co zobaczyć w centrum Warszawy. ||||||||||for now||||| Wir werden sehen. Und im Moment kann man, wie gesagt, immer noch den Palast im Zentrum von Warschau sehen. We'll see. And for now, as I said, you can still see the Palace for the time being in the center of Warsaw.

Bardzo, bardzo dziękuję za to, że udało ci się dotrwać aż tutaj, mam nadzieję, że ten podcast był dla ciebie interesujący. |||||||||durchhalten||||||||||| ||||||you managed|||make it||||||||||| Thank you very, very much for making it all the way to here, I hope you found this podcast interesting.

Daj znać, co myślisz na ten temat i czy w twoim kraju też jest jakaś taka kontrowersyjna budowla. ||||||||||||||some||| Lassen Sie uns wissen, was Sie über dieses Thema denken und ob es auch in Ihrem Land ein solch kontroverses Gebäude gibt. Let us know what you think about this topic and if there is any such controversial construction in your country too.

Bardzo chętnie się tego dowiem. ||||I will find out I am very eager to find out.

Nie zapomnij też, że poza podcastami publikuję filmiki na YouTubie i różne zdjęcia z Polski na Instagramie, |||||Podcasts||||||||||| |||||podcasts|||||||photos|||| Also, don't forget that in addition to podcasts, I publish videos on YouTube and various photos from Poland on Instagram,

jest na przykład cała kolekcja Pałacu Kultury. There is, for example, the entire collection of the Palace of Culture.

A my słyszmy się w następnym odcinku. Pa, pa! ||hören|||||| ||hear|||||| And we'll see in the next episode. Bye Bye!