×

Ми використовуємо файли cookie, щоб зробити LingQ кращим. Відвідавши сайт, Ви погоджуєтесь з нашими правилами обробки файлів «cookie».


image

Açık bilim - Dr Karl ile bilim sohbetleri, 03: 2012 MAYA KEHANETİ

03: 2012 MAYA KEHANETİ

Şoför beni Melbourne havaalanından şehre götürüyordu. Sohbet sırasında anladım ki çok endişeliydi. Evliydi, bir çocuğu vardı, biri de yoldaydı. Ama hayatın anlamı neydi ki, Mayaların kehanetlerindeki gibi, yeni bebeği 2012'de daha dört yaşındayken dünyanın sonu gelecekse? Dünyanın, ya da en azından bildiğimiz medeniyetin sonu hakkında kehanetler hep vardı. M. S. 2000 yılında bunlardan piyasaya çok çıkmıştı, güya bir de 5 Mayıs 2005'te tüm gezegenler bir hizada sıralandığında yok olacaktık. (Gezegenler hizaya gelmedi ve, evet, bizlere bir şey de olmadı.

Maya medeniyeti, Amerika kıtasında, Meksika'nın güney eyaletlerinden Honduras'ın batısına kadar Kuzey ve Güney Amerika arasındaki küçük bir kısmı kaplamıştı. Klasik dönemi M. S. 250-900 yılları arasındaydı, yani İspanyol işgali başladığında en iyi yılları çoktan geride kalmıştı.

Zirvedeyken, Mayalar Amerika'daki tek gelişmiş yazı diline, kalabalık şehirlere sahipti ve çok karmaşık matematik, gökbilim ve takvim sistemleri vardı. Bu fevkalade gökbilimciler, bize çıplak gözle neler yapılabileceğini gösterdi. Ay takvimi, Venüs döngüsü ve yıl ölçümleri Kadim Yunan'dakilerden daha doğruydu. Bu da bahsimizi 2012'de dünyanın sonunu öngören takvime getiriyor. Zamanı birçok kutsal ve ruhani döngülerin bir örgüsü olarak gördüklerinden Mayaların çok sayıda takvimi vardı. Bizim kullandığımız Gregoryen takvimin toplumsal, idari ve ticari amaçlarına ek olarak Maya takviminin dini bir öğesi vardı. Meselâ her günün bir koruyucu ruhu vardı ve o gün seyahat için iyi, iş için kötü olabilirdi.

Bu takvimlerden birinin adı Uzun Sayım idi. M. Ö. 355 civarında kullanılmaya başlanmıştı ve M. Ö. 11 Ağustos 3114'e denk gelen 0.0.0.0.0 tarihini başlangıç almıştı. Bu Maya Uzun Sayım takvimi 21 aralık 2012 günü 13.0.0.0.0 tarihini gösterecek.

Bu takvim nasıl işliyor? Bizim sayı sistemimiz 10'luk. Halbuki Mayalılarınki 20'likti, yani takvimlerindeki her hanenin (0'dan 19'a) yirmi muhtemel değeri vardı. Takvim, arabalarımızın kilometre sayacı gibi ilerliyordu. Fakat sayacımız 0'dan 9'a kadarken, Maya takviminde beş hanenin en sağda olanı günleri sayıyor, 19'dan sonra sıfırlanıyor, hemen solundaki hane ise bir artıyordu (0.0.0.1.0). Yani 0.0.0.0.1 bir gün, 0.0.0.1.0 yirmi gün demekti. Sonra 0.0.1.0.0 bir yıl kadar, 0.1.0.0.0 ise yirmi yıl kadar ediyoor derken takvim 1.0.0.0.0'i gösterdiğinde 400 yılı bitirmiş oluyordunuz. Ve 21 Aralık 2012'de Maya Uzun Sayım takvimi 13.0.0.0.0'ı gösterecek. Bu arada 0.0.0.0.0 ile 13.0.0.0.0 arasında yaklaşık 5126 yıl var. Bazı Maya arkeo-astronomlarına göre takvim şimdi sıfırlanıp yeniden başlamalı, bazılarına göre ise yirmiye kadar devam edip öyle sıfırlanmalı.

Kimin haklı olduğunu anlayacak kadar bilgimiz yok. Ama 20'ye kadar giderse 2012 yılında dünyanın sonunun geleceğini söyleyen komplo teorisinin işi şimdiden bitiyor. Yine de şimdilik 13 diyelim.

21 Aralık 2012 iddiaları arasında da çok fark var. Bir uçta “nükleer yokoluş”, diğer uçta “Dünya'nın ortasından geçen ve onu temizleyerek daha yüksek titreşim seviyesinde yükselten enerji”, bu ikisinin arasında da “insanlığın üçte ikisinin helâkı” veya “kuzey ve güney kutuplarının bölünmesi”. — Vaziyeti herhalde anladınız.

Ama bu kıyamet senaryosunda iki sorun var:

İlkin, bir döngünün sonuna geldiğinde takvimin yapacağı: yani bu yeni bir döngüye başlamaktan ibaret. Meselâ Batı toplumlarında her yıl 31 Aralık'tan sonra kıyamet kopmuyor, 1 Ocak geliyor. Yani Maya takvimindeki 13.0.0.0.0'in ardından da 0.0.0.0.1 gelecek, yılbaşı için bir alışveriş haftasıyla birlikte. İkinci sorun ise öngörü yapmanın zorluğu, bilhassa geleceğe ve henüz olmamış şeylere yönelikse….

03: 2012 MAYA KEHANETİ 03: 2012 MAYA PROPHECY 03: 2012 MAYAS PROFETIA

Şoför beni Melbourne havaalanından şehre götürüyordu. The driver was taking me from Melbourne airport to the city. Sohbet sırasında anladım ki çok endişeliydi. Während des Gesprächs wurde mir klar, dass er sehr besorgt war. During the conversation, I realized that he was very worried. Evliydi, bir çocuğu vardı, biri de yoldaydı. He was married, had a child, and one was on his way. Ama hayatın anlamı neydi ki, Mayaların kehanetlerindeki gibi, yeni bebeği 2012'de daha dört yaşındayken dünyanın sonu gelecekse? Aber was war der Sinn des Lebens, wenn, wie die Maya prophezeite, die Welt untergehen würde, wenn ihr neues Baby 2012 erst vier Jahre alt wäre? But what was the meaning of life, as in the prophecies of the Maya, when the new baby would be the end of the world in 2012 when it was four years old? Dünyanın, ya da en azından bildiğimiz medeniyetin sonu hakkında kehanetler hep vardı. There were always prophecies about the end of the world, or at least the civilization we know. M. S. MS 2000 yılında bunlardan piyasaya çok çıkmıştı, güya bir de 5 Mayıs 2005'te tüm gezegenler bir hizada sıralandığında yok olacaktık. In 2000, there was a lot of them on the market; (Gezegenler hizaya gelmedi ve, evet, bizlere bir şey de olmadı. (The planets did not line up and, yes, nothing happened to us either.

Maya medeniyeti, Amerika kıtasında, Meksika'nın güney eyaletlerinden Honduras'ın batısına kadar Kuzey ve Güney Amerika arasındaki küçük bir kısmı kaplamıştı. The Maya civilization covered a small part of the Americas, from the southern states of Mexico to the west of Honduras, between North and South America. Klasik dönemi M. S. Classical period MS 250-900 yılları arasındaydı, yani İspanyol işgali başladığında en iyi yılları çoktan geride kalmıştı. It was between the years 250-900, so the best years of the Spanish occupation were long gone.

Zirvedeyken, Mayalar Amerika'daki tek gelişmiş yazı diline, kalabalık şehirlere sahipti ve çok karmaşık matematik, gökbilim ve takvim sistemleri vardı. At the top, Mayans had the only advanced written language in America, crowded cities, and had very complex math, astronomy, and calendar systems. Bu fevkalade gökbilimciler, bize çıplak gözle neler yapılabileceğini gösterdi. These extraordinary astronomers have shown us what can be done with the naked eye. Ay takvimi, Venüs döngüsü ve yıl ölçümleri Kadim Yunan'dakilerden daha doğruydu. The lunar calendar, Venus cycle, and year measurements were more accurate than in Ancient Greece. Bu da bahsimizi 2012'de dünyanın sonunu öngören takvime getiriyor. This brings us to the calendar, which predicts the end of the world in 2012. Zamanı birçok kutsal ve ruhani döngülerin bir örgüsü olarak gördüklerinden Mayaların çok sayıda takvimi vardı. The Mayans had a large number of calendars, as they saw the time as a braid of many sacred and spiritual loops. Bizim kullandığımız Gregoryen takvimin toplumsal, idari ve ticari amaçlarına ek olarak Maya takviminin dini bir öğesi vardı. In addition to the social, administrative, and commercial purposes of the Gregorian calendar we used, the Mayan calendar had a religious element. Meselâ her günün bir koruyucu ruhu vardı ve o gün seyahat için iyi, iş için kötü olabilirdi. For example, every day had a protective spirit, and that day could be good for travel and bad for work.

Bu takvimlerden birinin adı Uzun Sayım idi. Einer dieser Kalender wurde Long Count genannt. One of these calendars was called the Long Count. M. Ö. M. Ö. 355 civarında kullanılmaya başlanmıştı ve M. Ö. It was started to be used around 355 and M. Ö. 11 Ağustos 3114'e denk gelen 0.0.0.0.0 tarihini başlangıç almıştı. Beginning of the date of 0.0.0.0.0 on August 11, 3114. Bu Maya Uzun Sayım takvimi 21 aralık 2012 günü 13.0.0.0.0 tarihini gösterecek. This Maya Long Count calendar will display the date 13.0.0.0.0 on December 21, 2012.

Bu takvim nasıl işliyor? How does this calendar work? Bizim sayı sistemimiz 10'luk. Our number system is 10. Halbuki Mayalılarınki 20'likti, yani takvimlerindeki her hanenin (0'dan 19'a) yirmi muhtemel değeri vardı. Whereas the Mayans had 20s, so each digit (from 0 to 19) on their calendar had twenty possible values. Takvim, arabalarımızın kilometre sayacı gibi ilerliyordu. The calendar was progressing like the odometer of our cars. Fakat sayacımız 0'dan 9'a kadarken, Maya takviminde beş hanenin en sağda olanı günleri sayıyor, 19'dan sonra sıfırlanıyor, hemen solundaki hane ise bir artıyordu (0.0.0.1.0). But when our counter was from 0 to 9, in the Mayan calendar the rightmost of the five digits counts the days, after 19 it is reset, and the digit to the right of it increases by one (0.0.0.1.0). Yani 0.0.0.0.1 bir gün, 0.0.0.1.0 yirmi gün demekti. So 0.0.0.0.1 meant one day, 0.0.0.1.0 meant twenty days. Sonra 0.0.1.0.0 bir yıl kadar, 0.1.0.0.0 ise yirmi yıl kadar ediyoor derken takvim 1.0.0.0.0'i gösterdiğinde 400 yılı bitirmiş oluyordunuz. Then you said 0.0.1.0.0 is about a year, 0.1.0.0.0 is about twenty years, and when the calendar shows 1.0.0.0.0, you have finished 400 years. Ve 21 Aralık 2012'de Maya Uzun Sayım takvimi 13.0.0.0.0'ı gösterecek. And on December 21, 2012, the Maya Long Count calendar will show 13.0.0.0.0. Bu arada 0.0.0.0.0 ile 13.0.0.0.0 arasında yaklaşık 5126 yıl var. Meanwhile, there are about 5126 years between 0.0.0.0.0 and 13.0.0.0.0. Bazı Maya arkeo-astronomlarına göre takvim şimdi sıfırlanıp yeniden başlamalı, bazılarına göre ise yirmiye kadar devam edip öyle sıfırlanmalı. According to some Mayan archaeo-astronomers, the calendar should now be reset and restarted, some say it should continue until twenty and then reset it.

Kimin haklı olduğunu anlayacak kadar bilgimiz yok. We do not have enough information to understand who is right. Ama 20'ye kadar giderse 2012 yılında dünyanın sonunun geleceğini söyleyen komplo teorisinin işi şimdiden bitiyor. But if it goes up to 20 in 2012, the end of the world of the conspiracy theory is already finished. Yine de şimdilik 13 diyelim. Still, let's say 13 for now.

21 Aralık 2012 iddiaları arasında da çok fark var. There is also a great difference between the 21 December 2012 allegations. Bir uçta “nükleer yokoluş”, diğer uçta “Dünya'nın ortasından geçen ve onu temizleyerek daha yüksek titreşim seviyesinde yükselten enerji”, bu ikisinin arasında da “insanlığın üçte ikisinin helâkı” veya “kuzey ve güney kutuplarının bölünmesi”. M Nuclear extinction kutup at one end, inin energy that passes through the middle of the Earth and cleanse it and raises it at a higher vibration level ”, and as the division of two-thirds of humanity“ or uç division of the north and south poles Bir. — Vaziyeti herhalde anladınız. - Sie bekommen wahrscheinlich die Situation. - You probably get the situation.

Ama bu kıyamet senaryosunda iki sorun var: But there are two problems with this apocalyptic scenario:

İlkin, bir döngünün sonuna geldiğinde takvimin yapacağı: yani bu yeni bir döngüye başlamaktan ibaret. First, what the calendar does when it comes to the end of a cycle: so it's just starting a new cycle. Meselâ Batı toplumlarında her yıl 31 Aralık'tan sonra kıyamet kopmuyor, 1 Ocak geliyor. For example, in Western societies, the apocalypse does not come every year after December 31, January 1 is coming. Yani Maya takvimindeki 13.0.0.0.0'in ardından da 0.0.0.0.1 gelecek, yılbaşı için bir alışveriş haftasıyla birlikte. So in the Mayan calendar after 13.0.0.0.0 0.0.0.0.1 next, with a shopping week for Christmas. İkinci sorun ise öngörü yapmanın zorluğu, bilhassa geleceğe ve henüz olmamış şeylere yönelikse…. The second problem is the difficulty of making predictions, especially if it's about the future and things that haven't happened yet….