Kavica u Hrvatskoj Kavica|| Café in Kroatien Coffee shop in Croatia

Ciao svima i dobro došli! |everyone||| Ja sam Irena, a ovo je IrenasCroCafe – mjesto na kojem možete saznati više o Hrvatskoj i o hrvatskom stilu života. ||||this|||place||"where"|can|find out|more||Croatia|||Croatian lifestyle|style of living|way of life Ik ben Irena, en dit is IrenasCroCafe - een plek waar je meer kunt leren over Kroatië en de Kroatische levensstijl. Sa svakom epizodom ću vam pokušati donijeti dašak Hrvatske u vašu svakodnevicu. |each||"I will"||try to bring|bring|a touch|||your|daily life ||episoede|||||een vleugje|||| Met elke aflevering zal ik proberen een vleugje Kroatië in je dagelijks leven te brengen.

U današnjoj epizodi ću govoriti o kulturi kave u Hrvatskoj. |today's|episode||talk about||coffee culture||| In de aflevering van vandaag zal ik het hebben over de koffiecultuur in Kroatië. Sada možete slušati i učiti uz IrenasCroCafe gdje god se nalazite i kada god imate pet minuta u danu za hrvatski. "Now"|you can|||learn|with||wherever|wherever||are located||whenever|wherever|have|five|||in a day||Croatian language Nu kunt u luisteren en leren met IrenasCroCafe, waar u ook bent en wanneer u ook maar vijf minuten op een dag heeft voor het Kroatisch.

Idemo sada na kavu i o tome kako se postaje kavoljubac u Hrvatskoj i što pobogu radimo po sat vremena na kavi. "Let's go"|||coffee|||about that|||become|coffee lover|||||for heaven's sake|we do|for|an hour|hours||coffee |||||||||||||||verdomme|||||| Laten we nu naar de koffie gaan en over hoe je een koffieliefhebber in Kroatië wordt en wat we in vredesnaam een uur lang met koffie doen. A, otkrit ću vam na krajui recept za tursku kavu. |reveal|"I will"|you all||at the end|recipe||Turkish coffee| |||||einde|||| En, ik zal jullie aan het einde het recept voor Turkse koffie onthullen. Makar, kako ja radim tursku kavu. Here's how|how||make|Turkish| Maar, hoe ik Turks koffie maak.

Svi vi koji volite Hrvatsku i koji redovito dolazite u Hrvatsku na ljetovanje ili u posjet obitelji, znate već dobro da se u Hrvatskoj kava pije na jedan poseban način. All of you|all of you|"who"|"love"|||"who"|regularly|come to||||summer vacation|||visit|family|"you know"|already|well||||in Croatia||||one|special|way ||||||||||||vakantie||||||||||||||||| Jullie allemaal die van Kroatië houden en die regelmatig naar Kroatië komen voor vakantie of om familie te bezoeken, weten al goed dat je in Kroatië koffie op een speciale manier drinkt. Opisat ćemo to za sada samo jednom riječju…dugo. describe|we will|||for now||once|word|long |||||||woord| Wir werden es vorerst in nur einem Wort beschreiben ... lang. We zullen het voor nu met één woord beschrijven... lang.

Pijem kavu od kad sam krenula u srednju školu, pa možda da vam za početak ispričam kako se ulazi u svijet kave i kako postajemo zaljubljenici kave i kafića u Hrvatskoj jer to je nešto što se ne postaje preko noći i na tome treba raditi. I drink||since|since||started||high school|high school||maybe||"to you"|for|beginning|tell you|||enters||world of coffee||||"become"|coffee enthusiasts|||cafes|||because|||something||||become|overnight||||on that|needs to be|work on ||||||||||||||beginning||||||||||||||||||||||||||||||| Ik drink koffie sinds ik naar de middelbare school ging, dus misschien kan ik je eerst vertellen hoe je de wereld van koffie binnenkomt en hoe we koffieliefhebbers en cafébezoekers in Kroatië worden, want dat gebeurt niet van de ene op de andere dag en daar moet je aan werken.

Srednja škola u koju sam išla se nalazila u centru Splita, blizu samog glavnog pazara (tržnice). High|high school||which||went||was located|||Split||very|main|main market| middelbare|||||||||||||hoofd|markt| De middelbare school waar ik naartoe ging bevond zich in het centrum van Split, dichtbij de centrale markt (tržnica). Kao što možete i zamisliti, oko škole je bila hrpa kafića i mogli smo birati želimo li otići na Rivu, u Dioklecijanovu palaču ili možda put Bačvica. "As"|"as"|"you can"||imagine|around|||was|a bunch|cafés||could|we could|choose|we want to||go to||waterfront promenade||Diocletian's|palace||perhaps|to the beach|Bačvice Beach |||||||||stapel||||||||||de Riva||Diocletianus||||| Zoals je je kunt voorstellen, waren er veel cafés rondom de school en konden we kiezen of we naar de Riva, het Paleis van Diocletianus of misschien naar Bačvica wilden gaan. Svi smo tada imali mali džeparac, novac koji bi nam dali roditelji za marendu. All of us||at that time|had|small|pocket money|money|||for us|would give|parents||snack money |||||zakgeld|||||||| Wij hadden toen allemaal een klein zakgeld, geld dat onze ouders ons gaven voor de lunch. Da kupimo nešto za jesti. |buy|something||to eat |kopen||| Om iets te kopen om te eten. Pošto smo svi željeli izgledati cool jer to je ono što tinejdžeri rade, počeli smo provoditi svako slobodno vrijeme između satova u obližnjem kafiću, a najjeftinije piće na meniju je naravno bila kava. Since||all of us|wanted to|look|cool|because|||"the thing"||teenagers|do|started|we have|spend|every single|free|free time|between classes|classes||nearby|||cheapest|drink||menu||of course||coffee Omdat|||||||||||||||||||||||||het goedkoopste||||||| Omdat we er allemaal cool uit wilden zien, want dat is wat tieners doen, begonnen we elke vrije minuut tussen de lessen door door te brengen in het nabijgelegen café, en de goedkoopste drank op het menu was natuurlijk koffie.

Rijetko tko je tada volio kavu i svi smo je uglavnom pili s dva šećera i s dodatnim šlagom na vrhu. Rarely anyone|"Rarely anyone"|is|at that time|liked|||all of us|we all||mostly|drank|||sugars|||extra|whipped cream||on top |||||||||||||||||extra||| Zelden hield iemand toen van koffie en we dronken het meestal met twee suiker en met extra slagroom bovenop. Zapravo bi pojeli šlag i srknuli bi guc ili dva kave. Actually||would eat|whipped cream||sipped|would|sip||| |||||slierten||||| Eigenlijk zouden ze slagroom eten en een slok of twee koffie drinken.

I tako je to krenulo…ljubav prema kavi i druženju po kafićima. |And so|||started|love|towards|||socializing||cafés |||||||||||cafés En zo begon het... de liefde voor koffie en het samenzijn in cafés. Taj kafić je bio naše mjesto gdje smo prepričavali zgode, kovali planove i gdje bi nekada otišli svi zajedno kada bi picali, tj. That cafe|café||was|||||recounted|stories|forged|plans||||sometimes|went||"together"|when we drank||played hooky|i.e. ||||||||vertelden||smeden|||||||||||| Dieses Café war unser Ort, an dem wir Ereignisse erzählten, Pläne schmiedeten und wo wir alle zusammen gingen, wenn wir tranken, d.h. Die café was onze plek waar we verhalen vertelden, plannen smeedden en waar we soms allemaal samen naartoe gingen als we waren uitgelaten, dat wil zeggen. pobjegli iz škole. ran away|| gevlucht uit school.

Sada 20ak godina kasnije, pijem kavu bez šećera i bez šlaga, i dalje se volim nalaziti sa svojim prijateljima iz Splita na istim mjestima. "Now"|about|years|later|drink||without|sugar|||whipped cream||still||like to|meet up with||my|friends||Split||same|places |||||||||||||||ontmoeten|||||||| Nu, 20 jaar later, drink ik koffie zonder suiker en zonder slagroom, en ik geniet nog steeds van de tijd met mijn vrienden uit Split op dezelfde plekken. I dalje idemo na Rivu, na Bače ili u Palaču na kavu. |still|"go"||||Bačvice Beach||||| ||||||Bače|||||koffie We gaan nog steeds naar de Riva, naar Bače of naar het Paleis voor een kopje koffie.

Većina nas više ne pije kavu s Ledo šlagom za kojom smo ludovali u srednjoj školi. Most of us|||||||Ledo (brand name)|||for which|we used to|were crazy about||high school| |||||||Ledo|||||ludovali||| Die meisten von uns trinken keinen Kaffee mehr mit der Ledo-Schlagsahne, von der wir früher in der High School geschwärmt haben. De meeste van ons drinkt geen koffie meer met Ledo slagroom waar we gek op waren in de middelbare school. To je bio sam početak. That was||||beginning Dat was pas het begin. Sada smo prave kavopije i ispijamo kavicu po sat vremena kad se vidimo, a pogotovo jer se sada ne vidimo toliko često kao prije. "now"|"we are"|real|coffee drinkers||sipping|coffee|for about|hour|hours|||see each other||especially|||now||see each other|as often||"as"|before |||||drinken|||||||||||||||||| Nu zijn we echte koffieliefhebbers en drinken we koffie voor een uur wanneer we elkaar zien, vooral omdat we elkaar nu niet zo vaak zien als voorheen.

No, u Hrvatskoj se ne pije svugdje kava s aparata. However|||is being|||everywhere|||machine |||||||||automaat Nee, in Kroatië drinkt men niet overal koffie uit een machine. Macchiato, tj. Macchiato, i.e.| Macchiato, dat wil zeggen. kava s mlijekom, espresso, latte i tako dalje se uglavnom i dalje piju kafićima, a turska kava koju većina Hrvatka pije je kod kuće i ne može se naći u kafićima. ||milk|espresso|latte||and so on|and so on||mostly||and so on||cafés||Turkish coffee|coffee|which|majority of people|Croatians|||at home|at home||cannot||"is"|be found||cafés |||espresso||||||||||||||||||||||||||| Koffie met melk, espresso, latte, enzovoort, wordt voornamelijk nog steeds in cafés gedronken, terwijl Turkse koffie, die de meeste Kroaten drinken, thuis is en niet in cafés te vinden is.

Ako slučajno sjednete u neki kafić koji nudi tursku kavu, onda znate da to vrlo vjerojatno nije lokalno mjesto. "If"|by any chance|sit down|||café||offers|||"then"|you know|||very|most likely||local|local spot |toevallig|zit|||||||||||||||| Als je per ongeluk in een café zit dat Turkse koffie aanbiedt, dan weet je dat het zeer waarschijnlijk geen lokale plek is.

Turska kava se pije uglavnom kod kuće dok se čitaju novine ili dok se čitaju vijesti online, dok još ne otvorimo skroz oči. |||is drunk|mostly|at home|at home|while||are being read|newspapers|||||news online|||still||"we open"|completely|eyes ||||||||||||||||||||openen|| Turkse koffie drinkt men meestal thuis terwijl men de krant leest of online nieuws leest, terwijl we nog niet helemaal onze ogen geopend hebben. Kasnije ću vam dati i svoj recept za tursku kavu, tako pričekajte svakako do kraja. Later|"I will"||give|||recipe||||so|wait|definitely||the end |||||||||||wacht||| Later zal ik je ook mijn recept voor Turkse koffie geven, dus wacht zeker tot het einde.

Kava s aparata se pije kasnije, kada idemo na posao, kada smo na pauzi za ručak ili se dogovorimo s prijateljima za druženje poslije posla jer kavu pijemo u bilo koje doba dana. Coffee||machine|||later||"go"||work|when|we are|on|on break||lunch break|||agree with||friends||socializing|after work|work|||we drink||any|any time|time of day|day |||||||||||||pauze|||||afspreken|||||||||||||| Koffie uit het apparaat drinken we later, wanneer we naar het werk gaan, wanneer we op lunchpauze zijn of wanneer we met vrienden afspreken om na het werk samen te zijn, omdat we koffie op elk moment van de dag drinken. To ne znači da svi Hrvati kući piju tursku kavu samo, ali turska kava se pije samo kod kuće. ||means||all|Croatians|at home|drink|Turkish coffee||only||Turkish coffee|||||at home|at home Dat betekent niet dat alle Kroaten thuis alleen Turkse koffie drinken, maar Turkse koffie wordt alleen thuis gedronken. Ne u kafićima. ||cafes Niet in cafés. Kafići su rezervirani za macchiato, latte, cappuccino i druge vrste talijanske kave. Cafés||reserved for||macchiato|latte|cappuccino|||types of|Italian| ||gereserveerd||||||||Italiaanse| Cafés zijn gereserveerd voor macchiato, latte, cappuccino en andere soorten Italiaanse koffie.

A sada, pitanje koje dobivam često od ljudi, od učenika koji ne žive u Hrvatskoj ili nemaju obitelj u Hrvatskoj je što to Hrvati rade po sat vremena na kavi i kako mogu ispijati jednu kavicu toliko dugo vremena. |"now"|question|"that"|get||from|people|from|students|||live||||"do not have"|family||||what|that||do|||time||coffee break||how|can they|sip on|one|cup of coffee|so long|so long|time |||||||||||||||||||||||||||||||||drinken||||| En nu de vraag die ik vaak krijg van mensen, van leerlingen die niet in Kroatië wonen of geen familie in Kroatië hebben: wat doen de Kroaten zo'n uur lang met koffie en hoe kunnen ze zo lang aan een kopje koffie nippen?

Pa…teme koje se žvaču na kavama ovise o društvu u kojem se nalazite. |topics|which||chewed over||coffee gatherings|depend on||company||"in which"||"you are" ||||gekauwd||||||||| Nou... de onderwerpen die tijdens de koffiepauzes worden besproken, hangen af van de samenleving waarin je je bevindt. Ako se nalazimo se prijateljima, onda ćemo pretresti sve što se dogodilo od kada se nismo vidjeli. ||we meet with||friends|||catch up on||||happened||since||haven't|seen each other |||||||doornemen||||||||| Als we met vrienden zijn, dan zullen we alles bespreken wat er is gebeurd sinds we elkaar niet hebben gezien. Ako idemo s kolegama na kavu, onda su teme uglavnom posao, naravno nađe se tu i malo ogovaranja i žaljenja, ali i naravno dobre zafrkancije. "If"|"we go"||colleagues|||then||topics|mostly|work|of course|"there is"||there too|||gossiping||complaints|||of course||good-natured teasing |||||||||||||||||rodden||jammeren|||||grappen Als we met collega's op koffie gaan, dan zijn de onderwerpen meestal werk, natuurlijk zijn er ook wat roddels en jammeren, maar ook natuurlijk goede grappen.

Dosta ljudi voli provesti svoju pauzu za ručak u kafiću. A lot of|people|likes to|spend||break||lunch||café veel||||||||| Veel mensen brengen hun lunchpauze graag door in een café. Ljudi obično kupe neko pecivo u pekari i onda se zapute u kafić. |usually|buy||pastry||bakery||then||head to||café ||kopen||||bakkerij||||verdergaan|| Hrvatski kafići uglavnom ne nude sendviče, tostove i drugu hranu i sasvim je normalno ponijeti pecivo sa sobom i pojesti ga u kafiću. ||mostly||offer|sandwiches|toasts||other|food||completely||perfectly acceptable|bring along|pastry||with you||eat|completely normal||café ||||bieden||toast||||||||||||||||

Kafići su mjesto gdje se obavlja puno poslova. Cafés|are|place|where||conducted|a lot of|business activities Da, puni su jer ljudi uglavnom provode svoju pauzu za ručak tamo, umirovljenici vole čitati novine i družiti se u kafićima, a studenti provode svoje pauze tamo, ali u kafićima se često obavljaju i poslovi. Yes|full||because|people|mostly|spend|their|break|||there|retired people|like to|read newspapers|||socialize|||cafés|||spend||breaks|there|||cafés||often|are conducted||business activities ||||||||||||||||||||||||||||||||verrichten|| Ja, ze zijn vol omdat mensen meestal hun lunchpauze daar doorbrengen, gepensioneerden lezen graag de krant en socializen in de cafés, en studenten brengen daar hun pauzes door, maar in de cafés worden ook vaak zaken gedaan. Tako ćete nerijetko čuti i ozbiljnije razgovore za stolom do. |you will|quite often|hear||more serious|serious conversations||at the table|next to ||||||gesprekken||| Zo zult u niet zelden ook ernstigere gesprekken aan de tafel naast u horen.

I za većinu nas ta ljubav prema kavi i druženju u kafićima kreće od malih nogu. ||majority|||love|towards|coffee||socializing|||begins||"young age"|young age Voor de meeste van ons begint die liefde voor koffie en socializen in de cafés al op jonge leeftijd. Od one prve kave s puno šlaga i dva ili čak tri šećera. ||first|||a lot of|whipped cream||||||sugars Van die eerste koffie met veel slagroom en twee of zelfs drie suiker.

Turska kava s druge strane je malo kompliciranija priča jer tursku kavu svatko pije na svoj način. Turkish|Turkish coffee||other side|other hand|||more complicated|||Turkish coffee|Turkish coffee|everyone|drinks|"in"||own way |||||||compliceret||||||||| Turkse koffie aan de andere kant is een iets gecompliceerder verhaal, want Turkse koffie drinkt iedereen op zijn eigen manier. Nije kao macchiata ili espressa da uvijek znaš što ćeš dobiti, ili makar što bi trebao dobiti. It isn't|"like"|macchiato||||always|you know|||get||"at least"|||"should"|get ||macchiato|||||||||||||| Het is niet zoals macchiata of espresso dat je altijd weet wat je krijgt, of althans wat je zou moeten krijgen.

Tursku kavu svatko pije na svoj način, iako ćete naravno pronaći recepte online za tursku kavu. |Turkish coffee|everyone|drinks||own|own way||you will|of course|find|recipes|||| |||||||||||recepten|||| Iedereen drinkt Turkse koffie op zijn eigen manier, hoewel je natuurlijk online recepten voor Turkse koffie zult vinden. Pravi recept zapravo ne postoji. The real|recipe|actually||does not exist Echte recepten bestaan eigenlijk niet. Moja obitelj obožava tursku kavu i svatko je pije na svoj način. |family|adores|Turkish coffee|||everyone|||||own way Mijn familie is dol op Turkse koffie en iedereen drinkt het op zijn eigen manier.

Netko ne voli šećer, netko voli samo jednu čajnu žličicu ili dvije žličice. Someone||likes|sugar|someone|likes|only|one|teaspoonful|teaspoon||two|teaspoons ||||||||thee|lepel||| Netko voli jaču kavu, a netko drugi slabiju, itd. ||stronger|||||weaker|etc. |||||||zwakkere|enzovoort Iemand houdt van sterkere koffie, en een ander van zwakkere, enzovoort. Ja sam naučila raditi tursku kavu po šalicama kao mjere. ||learned|make||||by the cups||measurements |||||||kopjes|| Ik heb geleerd om Turkse koffie te maken met kopjes als maat. Stavim dvije male šalice vode, one koje se dobiju kad se naruči kava s toplim mlijekom u Hrvatskoj, ta veličina. "I put"||small|small cups|of water|the ones|"that"||are given|when||order|coffee with milk||warm milk|warm milk||||that size |||||||||||||||||||grootte Ik doe er twee kleine kopjes water in, die je krijgt als je koffie met warme melk bestelt in Kroatië, die maat. Tko voli šećer, dodat će možda jednu ili dvije žličice šećera za svaku šalicu, ovisi koliko slatku kavu volite. Whoever|likes|sugar|add||maybe|one|||teaspoons|sugar|||cup|depends on|how much|sweet|coffee| Wie van suiker houdt, voegt misschien één of twee theelepels suiker toe voor elke kop, afhankelijk van hoe zoet je de koffie lekker vindt. I nakon toga kada voda prokuha, stavim dvije velike žlice turske kave. |after that|after that|when|||I add|two|large|tablespoons|Turkish coffee| |||||kookt|||||| En daarna, als het water kookt, doe ik twee grote lepels Turkse koffie erbij. Ostavim kavu da prokuha, maknem je s vatre i onda je ponovno vratim i pustim još jednom da prokuha. I leave|||boil|remove it|||heat||then||again|bring back||let it boil|once more|once more||boil ||||haal ik het|||||||||||||| Ik laat de koffie koken, haal het van het vuur en zet het dan weer terug om het nog een keer te laten koken.

Čim se jave mjehurići, maknem je s vatre. As soon as||appear|bubbles|remove|||heat ||||haal ik het weg||| Zodra er bubbels verschijnen, haal ik het van het vuur. I to je to. En dat is het. Turska kavica je spremna. |||ready Turkse koffie is klaar. Pripremite još neke keksiće, Domaćicu ili Napolitanke po mogućnosti, pozovite prijatelje i ugodno druženje može početi. Prepare|some more|some more|cookies|Domacica cookies||Wafer cookies||if possible|invite|friends||pleasant|get-together|can|begin |||koekjes|||Napolitanka||||||||| Maak nog wat koekjes, bij voorkeur Domaćica of Napolitanke, nodig vrienden uit en een gezellige bijeenkomst kan beginnen.

Dragi svi, čujemo se uskoro dragi svi i uživajte u kavici! Dear|everyone|we'll talk||soon|Dear|||enjoy||coffee Lieve allemaal, we horen elkaar snel weer, lieve allemaal en geniet van jullie koffie! Ciao, ciao. |Hi, bye. Ciao, ciao.

Turska kava za jednu do dvije osobe Turkish||for|one||two|people Turkse koffie voor één tot twee personen

Šećer Sugar Suiker

Turska kava Turkish| Turkse koffie

Džezva ili malo lončić Coffee pot||small|small pot |||mokapot

Voda Water

- Staviti dvije šalice vode i dodati dvije čajne žličice šećera Add|two|cups|water||add|two||teaspoons|sugar |||||||thee|| - Doe twee kopjes water en voeg twee theelepels suiker toe

- Ostaviti vodu da prokuha Let stand|water||comes to boil - Laat het water koken

- Maknuti džezvu s vatre i dodati dvije velike žlice kave Remove|coffee pot||heat||add||large|tablespoons|coffee grounds |percolator|||||||| - Haal de koffiepot van het vuur en voeg twee grote lepels koffie toe

- Ostaviti da prokuha Let boil||comes to boil

- Maknuti s vatre čim se jave mjehurići Remove||heat|as soon as||appear|bubbles appear - Van het vuur halen zodra de luchtbellen verschijnen

- Vratiti još jednom na vatru i ponovno vratiti čim se jave mjehurići Return||once more||heat||again|Return|as soon as||appear|bubbles - Nogmaals op het vuur zetten en opnieuw van het vuur halen zodra de luchtbellen verschijnen

- Poslužiti uz Napolitanke ili neke druge keksiće Serve with|with|wafer cookies||some other|other|cookies - Serveer met Napolitanke of andere koekjes