Αλέξανδρος Α' της Μακεδονίας (Ελληνικοί / Αγγλικοί υπότιτλοι) - Αρχαία Ελληνική Ιστορία |Alpha Ωmega
Ο Αλέξανδρος Α' ο Μακεδών, ήταν βασιλιάς της Μακεδονίας από το 498 π.Χ. μέχρι το θάνατό του το 454 π.Χ.
Ήταν γνωστός για το ρόλο που διαδραμάτισε στη 2η Περσική εισβολή στην Ελλάδα (480 π.Χ.) κατά τη διάρκεια των Περσικών πολέμων,
όπου σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, στήριξε κρυφά τους λοιπούς Έλληνες εναντίον των Περσών,
αλλά και για τη συμμετοχή του στους Ολυμπιακούς Αγώνες και την προσπάθειά του να επεκτείνει το βασίλειό του
και να μεταρρυθμίσει τον Μακεδονικό στρατό.
Καλώς ήρθατε στο κανάλι Alpha Ωmega.
Σε αυτό το βίντεο θα μιλήσουμε για τον Αλέξανδρο τον Α' της Μακεδονίας, τον αποκαλούμενο «Φιλέλληνα» ή «Εύπορο».
Αν επισκέπτεσθε για πρώτη φορά το κανάλι μας μην ξεχάσετε να κάνετε Εγγραφή
και να πατήσετε στο εικονίδιο με το κουδούνι για να ειδοποιήστε κάθε φορά που ανεβάζουμε νέο βίντεο.
Τι λέτε πάμε να ξεκινήσουμε;
Μέλος της δυναστείας των Αργεαδών, η οποία κυβερνούσε την Μακεδονία από τον 8ο αιώνα π.Χ.,
ο Αλέξανδρος ήταν γιος του βασιλιά Αμύντα Α' και της βασίλισσας Ευρυδίκης και αδελφός της Γυγαίας.
Ο Ηρόδοτος αναφέρει ένα σημαντικό επεισόδιο που συνέβη περί το 510 π.Χ.
το οποίο αναδεικνύει την προσωπικότητα του Αλέξανδρου όσο ήταν ακόμα νεαρός πρίγκιπας.
Εκείνη την χρονική περίοδο, ο Μεγάβαζος, ένας από τους ισχυρότερους στρατηγούς του βασιλιά της Περσίας Δαρείου Α',
απέστειλε πρεσβεία στον Αμύντα, ζητώντας «γη και ύδωρ», ως ένδειξη υποταγής στην Περσική κυριαρχία.
Ο βασιλιάς δέχτηκε, προσφέροντας συμπόσιο στους επτά Πέρσες απεσταλμένους,
οι οποίοι γρήγορα άρχισαν να μεθούν και ζήτησαν γυναικεία συντροφιά.
Κατόπιν αυτού, προσήλθαν στη γιορτή γυναίκες του Μακεδονικού Οίκου,
οι οποίες δέχθηκαν παρενοχλήσεις από τους Πέρσες καλεσμένους.
Εξοργισμένος από τη συμπεριφορά των Περσών, ο Αλέξανδρος επινόησε ένα έξυπνο και ύπουλο σχέδιο για να τους σκοτώσει,
διατάσσοντας τους φίλους του να μεταμφιεστούν σε γυναίκες,
εμφανιζόμενοι στην γιορτή ως «ειδικό δώρο» για τους ξένους καλεσμένους και να φονεύσουν τους Πέρσες.
Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο:
«Ο Αλέξανδρος ύστερα απ᾽ αυτά τα λόγια έβαλε δίπλα σε κάθε Πέρση να καθίσει ένας Μακεδόνας, τάχα γυναίκα,
κι αυτοί, μόλις οι Πέρσες έκαναν να τους χαϊδέψουν, τους καθάρισαν.
Κι ετούτοι με τέτοιο θάνατο αφανίστηκαν, κι οι ίδιοι και η ακολουθία τους.
Γιατί συνοδεύονταν κι από άμαξες κι από υπηρέτες κι από τις κάθε λογής πολλές αποσκευές.
Λοιπόν, όλος αυτός ο κόσμος μαζί μ᾽ όλους εκείνους αφανίστηκαν».
Η δολοφονία των απεσταλμένων κρατήθηκε μυστική, αλλά σύντομα οι Πέρσες προσπάθησαν να ανακαλύψουν τι συνέβη στους άνδρες τους.
Την έρευνα διαχειρίστηκε ο στρατηγός Βουβάρης γιος του Μεγάβαζου.
Ο Αλέξανδρος επέδειξε για ακόμη μια φορά πονηριά, δωροδοκώντας τον Πέρση στρατηγό με ένα μεγάλο χρηματικό ποσό
και προσφέροντας την αδερφή του Γυγαία ως σύζυγο.
Οι μελετητές θεωρούν ότι ο γάμος μεταξύ της αδελφής του Αλέξανδρου και του Βουβάρη είναι πιθανός,
αλλά οι περισσότεροι ιστορικοί πιστεύουν ότι η δολοφονία των Περσών απεσταλμένων είναι ψευδής.
Ο Ηρόδοτος δεν παρέχει σχετικές λεπτομέρειες, όπως τα ονόματα των ευγενών που σφαγιάσθηκαν από τον Αλέξανδρο
και για ορισμένους είναι απίθανο ένας νεαρός πρίγκιπας, να τολμήσει να διαπράξει μια τέτοια βίαιη πράξη
χωρίς τη συγκατάθεση του πατέρα του, θέτοντας σε κίνδυνο τις νεοσυσταθείσες διπλωματικές σχέσεις
με την Περσική αυτοκρατορία των Αχαιμενιδών.
Εν ολίγοις, εκτιμάται ότι η ιστορία που ανέφερε ο Ηρόδοτος εφευρέθηκε από πηγές κοντά στον Αλέξανδρο,
για να τονίσουν τη φήμη του και την ευφυΐα του.
Όταν ο Αλέξανδρος ανέβηκε στο θρόνο, μετά το θάνατο του πατέρα του (περί 498 π.Χ.),
η Μακεδονία συνέχισε να αποτελεί Περσικό προτεκτοράτο και το 492 π.Χ. ο νέος βασιλιάς υποτάχθηκε στον Πέρση στρατηγό Μαρδόνιο.
Όταν το 480 π.Χ., ο Ξέρξης Α' εισέβαλε στην Ελλάδα, ελπίζοντας να προσαρτήσει τις πόλεις-κράτη,
ο Αλέξανδρος έπρεπε να παρέχει στους εισβολείς στρατιωτική και διοικητική υποστήριξη.
Ωστόσο, σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, βοήθησε μυστικά τους λοιπούς Έλληνες κατά τη διάρκεια του πολέμου.
Ενώ ο στρατός του Ελληνικού συνασπισμού εγκαταστάθηκε στην κοιλάδα των Τεμπών,
ο Αλέξανδρος τους προειδοποίησε για τον κίνδυνο της ευάλωτης στρατηγικής τους θέσης, αναγκάζοντάς τους να αποσυρθούν.
Αργότερα, μετά τη μάχη της Σαλαμίνας (480 π.Χ.) ο Μαρδόνιος τον έστειλε να ηγηθεί διπλωματικής αποστολής στην Αθήνα,
με στόχο να πείσει τους Αθηναίους να υπογράψουν συνθήκη ειρήνης με τον Ξέρξη.
Ο Αλέξανδρος επιλέχθηκε για την αποστολή ως «φίλος» της Αθήνας που του είχε απονεμηθεί ο τιμητικός τίτλος του «προξένου»
αφού βοήθησε τους Αθηναίους στο παρελθόν με προμήθειες ξυλείας για την κατασκευή του στόλου τους,
πιθανώς πριν το ξέσπασμα του 2ου Περσικού πολέμου.
Ωστόσο, η ειρηνευτική προσφορά απορρίφθηκε κατηγορηματικά.
Στο 479 π.Χ., τη νύχτα πριν τη μάχη των Πλαταιών, ο βασιλιάς της Μακεδονίας φέρεται να επισκέφθηκε το Ελληνικό στρατόπεδο,
αποκαλύπτοντας στους Έλληνες τα σχέδια μάχης του Μαρδόνιου.
Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, είπε στους Αθηναίους:
«Άνδρες Αθηναίοι, καταθέτω εμπιστευτικά στη φύλαξή σας αυτά τα λόγια,
με την παράκληση να μείνουν απόρρητα, μονάχα στον Παυσανία να τα πείτε και σε κανέναν άλλο,
για να μη με πάρετε στο λαιμό σας.
Γιατί δε θα μιλούσα, αν η έγνοια μου για ολόκληρη την Ελλάδα δεν ήταν μεγάλη.
Γιατί κι εγώ στην καταγωγή ανέκαθεν είμαι Έλληνας και δε θα ήθελα να βλέπω την Ελλάδα να χάσει τη λευτεριά της και να σκλαβωθεί.
Λέω λοιπόν πως στάθηκε αδύνατο οι θυσίες να δώσουν προγνωστικά που να ευφράνουν την ψυχή του Μαρδονίου και του στρατού του.
Γιατί, τότε, θα είχατε έρθει στα χέρια εδώ και καιρό.
Λοιπόν, τώρα αποφάσισε να κάνει πέρα τις θυσίες και με το χάραμα της μέρας, να δώσει μάχη.
Γιατί, όπως υποθέτω, τον έζωσε φόβος μήπως μαζευτείτε περισσότεροι.
Μ᾽ αυτά τα δεδομένα, αρχίστε τις ετοιμασίες.
Και πάλι, αν ο Μαρδόνιος αναβάλει τη σύγκρουση και δεν την επιχειρήσει, κάντε κουράγιο μένοντας στη θέση σας.
Γιατί τα τρόφιμα που του έμειναν είναι για λίγες μέρες.
Κι αν το τέλος του πολέμου έρθει όπως το θέλει η καρδιά σας, κάποιοι ας φροντίσουν να ξαναδώσουν και σε μένα τη λευτεριά,
που για χάρη της Ελλάδας έχω κάνει μια τέτοια αποκοτιά από τη λαχτάρα μου, θέλοντας να σας κάνω φανερές τις προθέσεις του Μαρδονίου,
για να μη πέσουν [ξαφνικά] οι βάρβαροι επάνω σας την ώρα που δεν το περιμένατε.
Κι είμαι ο Αλέξανδρος ο Μακεδών».
Αυτά είπε και γύρισε με τ᾽ άλογό του στο στρατόπεδο και στη θέση του».
Ο Ελληνικός θρίαμβος κατά των Περσών στις Πλαταιές σηματοδότησε το τέλος του πολέμου
και ο Αλέξανδρος αποφάσισε να συνταχθεί με τους λοιπούς Έλληνες, βοηθώντας τους να απομακρύνουν τους Πέρσες από τα εδάφη τους.
Η αξιοπιστία όλων αυτών των συμβάντων που ανέφερε ο Ηρόδοτος αμφισβητείται εν μέρει από κάποιους ιστορικούς,
αλλά αυτό που είναι βέβαιο είναι ότι τόσο κατά τη διάρκεια όσο και μετά την αποχώρηση των Περσών,
ο Αλέξανδρος επέδειξε εξαιρετικές διπλωματικές δεξιότητες,
διατηρώντας την ενότητα του βασιλείου του και θέτοντας τα θεμέλια της μελλοντικής του ανάπτυξής.
Ενόσω ήταν στην εξουσία ως βασιλιάς της Μακεδονίας,
ο Αλέξανδρος κατάφερε να εκμεταλλευτεί τις πολιτικές συνθήκες και να επωφεληθεί με την προσάρτηση εδαφών.
Απέκτησε τον έλεγχο της ανατολικής περιοχής της κοιλάδας Στρυμόνα, πλούσια σε λατομεία
και κατέκτησε τη στρατηγική λιμενική πόλη Πύδνα στον Θερμαϊκό Κόλπο.
Παρά τον τίτλο του προξένου, οι εδαφικές φιλοδοξίες του Αλέξανδρου τον είχαν συχνά φέρει σε αντίθεση με την Αθήνα,
υποστηρίζοντας τον έλεγχο μεγάλων περιοχών της Χαλκιδικής και της Θράκης.
Από γεωπολιτική άποψη, ο στρατηγικός στόχος του Αλεξάνδρου
ήταν να αποδεσμεύσει την Μακεδονία από την επιρροή των φορτικών γειτόνων του.
Δεν ήταν μόνο οι Αθηναίοι, προερχόμενοι από τη θάλασσα, αλλά και οι Θράκες,
οι οποίοι κατείχαν πλούσια ορυχεία και ασκούσαν πίεση στο βασίλειο της Μακεδονίας από τα ανατολικά,
καθώς και οι φυλές των Ιλλυριών και των Παιόνων, γνωστές για τις εφόδους τους στα δυτικά και βόρεια σύνορα.
Για την επίτευξη αυτού του στόχου, ο Αλέξανδρος εισήγαγε μια σημαντική στρατιωτική μεταρρύθμιση
με τη δημιουργία της μελλοντικής ραχοκοκαλιάς του Μακεδονικού στρατού,
καθιερώνοντας τους εταίρους (σύντροφοι) και τους πεζέταιρους (πεζοί σύντροφοι).
Σύμφωνα με απόσπασμα του Έλληνα ιστορικού Αναξιμένη του Λαμψακηνού:
«Αφού έκανε τους πιο ευγενείς άντρες να υπηρετούν ως ιππείς, ο Αλέξανδρος τους ονόμασε εταίρους,
ωστόσο την πλειονότητα, δηλαδή το πεζικό, το ονόμασε πεζέταιρους.
Το έκανε αυτό προκειμένου κάθε μία από τις δύο ομάδες, που απολάμβανε της βασιλικής προστασίας, να είναι πάντα απόλυτα πιστή στον βασιλέα».
Ο Αλέξανδρος ο Α' πέθανε σε 454 π.Χ., αφήνοντας το θρόνο στον μεγαλύτερο γιο του, Αλκέτα Β'.
Δεν γνωρίζουμε τις ακριβείς συνθήκες θανάτου του, παρόλο που ο Ρωμαίος ιστορικός Κούρτιος Ρούφος θεωρεί ότι δολοφονήθηκε.
Το προσωνύμιο «Φιλέλληνας», με το οποίο είναι γνωστός,
αναφέρεται για πρώτη φορά τον 2ο αιώνα μ.Χ. από τον ιστορικό Δίωνα τον Χρυσόστομο.
Η βασιλεία του Αλέξανδρου διήρκεσε σχεδόν 50 χρόνια, κατά τη διάρκεια των οποίων το βασίλειο της Μακεδονίας επεκτάθηκε και πέτυχε ευημερία.
Κατά τη διάρκεια του πρώτου μισού του 5ου αιώνα π.Χ., υπήρξε επίσης καλλιτεχνική ανάπτυξη στην περιοχή,
όπως πιστοποιείται από τα χρυσά αντικείμενα και νομίσματα που βρέθηκαν αργότερα, καθώς και αλλαγή στον τρόπο ζωής της Μακεδονίας,
αφού από την εποχική βοσκή, πολλοί εγκαταστάθηκαν σε πόλεις, ενώ άλλοι έγιναν αγρότες.
Γενικά, άρχισαν σιγά – σιγά να αναγνωρίζονται ως μέρος του λοιπού Ελληνικού κόσμου.
Για τον ίδιο τον Αλέξανδρο, η αναγνώριση από τα μεγάλα ιερά της Ελλάδας ήταν μια «επαναστατική» εξέλιξη,
η οποία έθεσε τα θεμέλια για τη μελλοντική κυριαρχία του Φιλίππου Β' του Μακεδόνα (βασ. 359-336 π.Χ.).