×

我们使用 cookie 帮助改善 LingQ。通过浏览本网站，表示你同意我们的 cookie 政策.

现在开始学习这个课程
image

Don Kichot z La Manchy - Miguel de Cervantes, Księga pierwsza, Rozdział I

Księga pierwsza, Rozdział I

Miguel de Cervantes Saavedra

Don Kichot z La Manchy

tłum.

Walenty Zakrzewski Księga pierwsza

Rozdział I

W którym opisane są stan i zajęcia wielce słynnego hidalga Don Kichota z Manchy.

W mieścinie pewnej, prowincji Manchy, której nazwiska nie powiem, żył niedawnymi czasy hidalgo pewien, z liczby tych, co to prócz spisy u siodła, szabliska starego, szkapy chudziny i paru gończych, niewiele co więcej mają.

Rosolina powszednia, z baraniny częściej niż z wołowiny wygotowana na obiad, bigosik z resztek obiadu prawie co wieczór na kolację, co piątek soczewica, co sobota jaja sadzone po hiszpańsku, a na niedzielę gołąbeczek jakiś w dodatku do codziennej strawy, zjadały mu corocznie trzy czwarte części całego dochodu. Reszta szła na przyodziewek: na opończę z sukna cienkiego, hajdawery aksamitne z takimiż łapciami i na świtkę z krajowego samodziału dobornego, którą się w powszednie dni tygodnia obchodził. Miał on przy sobie ochmistrzynię, która, choć się do tego nie przyznawała, na czwarty krzyżyk dobrze już nastąpiła, siostrzenicę, której jeszcze dwudziesta wiosna nie zaświeciła i parobczaka sprawnego do usługi i w domu, i poza domem, i koło konia, i koło gospodarki. Wiekiem hidalgo nasz już na pięćdziesiątkę zarywał, ale ciałem był krzepki, w sobie kościsty, na twarzy suchy, zawiędły, do rannego stawania od ptaka skorszy, a do polowania bez miary zapalony. Przydomek miał podobno Quixada albo Quesada, bo co do tego nie ma zgodności między historykami, którzy o nim pisali; ale wedle wszelkiego prawdopodobieństwa zdaje się, że się zwał Quijana. Mniejsza wszakże o to dla naszej historii; tu rzecz główna w tym, ażeby opowieść na jedno źdźbło z prawdą się nie rozminęła. Owóż tedy, trzeba wam wiedzieć, mili czytelnicy, że ów jegomość hidalgo, w chwilach wolnych, kiedy nie miał nic do roboty (co bodajże cały rok się wydarzało), strasznie lubił wczytywać się w książki rycerskie, przygody opisujące i tak się do nich zapalił, że nawet o polowaniu całkiem zapomniał i starunku o gospodarkę zaniechał.

Zaciekłość ta jego do owych ksiąg do takiego stopnia doszła, że sprzedał spory szmat ziemi, byle mieć za co tych ksiąg nakupić. Zebrało się też to tego w domu co nie miara; bo gdzie jeno jaką rycerską książkę zobaczył, zaraz kupował. Ale ze wszystkich tych dzieł żadne mu się tak doskonałe nie wydało, jak dzieło słynnego Felicjana de Silva. Zachwycał się dziwną jasnością jego prozy, a zawiłości mowy jego wydawały mu się cudem sztuki pisarskiej; szczególniej też podziwiał jego listy miłosne i uczuciowe, w których unosił się nad najpiękniejszymi ustępami, jak na przykład taki: *Nieuwaga zniewagi, którą sprawujesz w mojej rozwadze, tak niszczy równowagę mojej uwagi, iż nie bez wagi żalić się odważam na twojej piękności przewagę*.

Albo ten drugi, gdzie powiada:

*Wysokie i wspaniałe nieba, które w boskości przymiotów twoich bosko wraz z gwiazdami cię umacniają i dają zjednać godności wyjednanie, która przejednała zacność twoja*.

Zagłębiając się w takie mądrości, nasz biedny szlachetka tracił po trosze rozum i zachodził w głowę, szukając w nich sensu, a podziwiając je tym bardziej, im mniej rozumiał.

Nie bardzo mu do serca przypadło, że Belianis tyle ran odebrał i zadawał, bo zastanawiając się zdrowo nad rzeczą, nie mógł przypuścić, ażeby przy pielęgnowaniu najwyborniejszych nawet medyków i chirurgów, którzy go opatrywali, nie zostało mu szramu na gębie i kiereszunku na ciele. Mimo to wszakże wielce szacował autora tej powieści i nieraz go kusiło coś, ażeby się wziąć do dokończenia jego książki, którą urwał na najciekawszym miejscu prześlicznej przygody. I byłby tego niezawodnie dokonał, pewno bardzo pięknie, gdyby nie to, że mu zawsze na przeszkodzie stały nowe fanaberie w głowie. Często toczył spory z proboszczem swoim, człowiekiem uczonym, licencjatem wykwalifikowanym w Ciguency, o to: kogo wyżej kłaść należy: Palermina Oliwskiego czy Amadisa Galijskiego. Majster Mikołaj znów, balwierz miejscowy, utrzymywał upornie, że nie było rycerza, który by dorównać mógł rycerzowi Słońca, a jeżeli kogo by można postawić przy nim, to jednego tylko Don Goloara, brata Amadisa, co to był kawalerem ze wszech miar doskonałym, a nie takim beksą i piecuchem jak Amadis, któremu wreszcie w żadnym punkcie rycerskości ani na krztę nie ustępował. Krótko mówiąc, szlachetka nasz tak się zaciekł w czytaniu, że dnie i noce nad książkami trawił; doszło do tego, że wskutek zbytecznego natężenia i niewywczasu, mózg mu jakoś scieńczał, iż po prostu mówiąc, zgłupiał na piękne.

Nabił sobie mózgownicę wszystkimi tymi andrybajami, które czytał, tak dalece, że mu się zamieniła całkiem w ładowny lamus czarów, uroków, zabijatyk, potyczek, ran, miłości, sercowych żałości, zapałów, udręczeń, srogości i tym podobnych niedorzeczności. I tak to wszystko, co czytał, wbił sobie krzepko w biedną głowinę, że ani mu gadaj, ażeby mogło być co prawdziwszego w dziejach świata. Prawił, że Cyd Ruy Dias był rycerzem wielce znamienitym, ale że ani mu wody nosić za Rycerzem Ognistego Miecza, który jednym odlewem dwóch wielkoludów straszliwej postury, jak muchy, na dwoje rozpłatał. Bernarda de Caprio wychwalał bardzo, że na równinach Roncewalskich zmógł Rolanda, pomimo osłaniających go czarów, na które użył sposobu, jakim zręczny Herkules udusił Anteusza, strasznego syna ziemi. Pod niebiosa wynosił Morgana, że choć ród swój wiódł od olbrzymów, co zawsze bywali tak butni i grubiańscy, sam przecież był niezmiernie uprzejmy i pięknie wychowany. Ale nad wszystkich uwielbiał Rinalda de Montauban, a mianowicie za to, że tak dzielnie łupił kogo tylko na drodze napotkał z zamku swego wyjechawszy i że tak gracko się spisał, wykradając zza morza bałwana Mahometa, który miał być cały szczerozłoty, jak o tym mówi historia. Co się zaś tyczy Goleona, Zdrajcy Ohydnego, to z całej duszy byłby oddał ochmistrzynię, a w dodatku nawet i młodą siostrzenicę, żeby go był mógł dojechać porządnie z kilkadziesiąt razy nogą pod żeberka. Straciwszy nareszcie rozum z kretesem, przyszła mu do łba myśl najgłupsza, na jaką kiedy bądź szaleniec się zdobył.

Ubrdał sobie, że tak dla blasku własnej sławy, jako i dla dobra ojczyzny, wypada mu koniecznie zrobić się błędnym rycerzem, puścić się w świat szeroki konno i zbrojnie na wielkie przygody i te wszystkie praktyki, których się naczytał o słynnych rycerzach błędnych, żeby jak oni mszcząc krzywdy cudze, narażając się na wszelkie niebezpieczeństwa, na boje i trudy, dojść chwały nieśmiertelnej. Roiło się już w rozmarzonej głowinie nieborakowi, że co najmniej czeka go cesarstwo Trebizondy jako nagroda dzielności potężnego ramienia. Upojony tak słodkimi omamieniami i ponętą tej świetnej przyszłości, rozgorzał cały żądzą jak najprędszego uskutecznienia swoich zamysłów. Najpierw tedy zabrał się co żywo do oczyszczenia różnych części zbroi w dziedzictwie po naddziadach mu pozostałej, a od kilku wieków pod rdzą i kurzem w kącie domostwa gdzieś błogo spoczywającej. Pozbierał je, obmył, odpolerował, do kupy jak tylko mógł najlepiej poskładał. Ale ku wielkiemu strapieniu spostrzegł biedak, że starej zbroicy nie dostawało jednej z najważniejszych części, bo zamiast szyszaka, znalazło się tylko kawał nagłówka od niego, a reszty ani weź nigdzie dopytać. Nie zrażając się tą biedą: w bystrym dowcipie swoim znajduje radę na nią, dokleja sobie z tektury brakujące części, stula to wszystko z żelastwem pospołu i tym sposobem fabrykuje sobie coś do hełmu podobnego. Na nieszczęście, przyszło mu do głowy spróbować, czy ta klejonka wytrzyma w danym wypadku ciosy, jakie spaść na nią mogą; jak tedy urżnie raz i drugi mieczem w ów szyszak tak za pierwszym zaraz cięciem zdruzgotał na nic całą robotę, nad którą przez cały tydzień się namozolił. Oczywiście strasznie mu ta próba nie do smaku poszła, ale trzeba było myśleć o zabezpieczeniu własnej osoby i nie było innej rady, jak wziąć się znów co żywo do przeróbki owego szyszaka. Pod tekturę tedy żelazne dał obróżki, wszystko skleił bardzo pięknie i w przekonaniu własnym bardzo mocno; ale odechciało mu się już prób robić, bo pewny był, że ma szyszak z przyłbicą najwykwintniejszego gatunku. Dokonawszy tego dzieła, zajął się rumakiem; poszedł do stajni, przyglądał się szkapie swojej, a choć chudzina ta mizerniej może wyglądała, niż wywłoka Goveli qui tantum ossa et pellis fuit, byłby jednak poprzysiągł, że był to rumak dzielniejszy od Bucefała Aleksandryjskiego i Babieki Cydowej.

Cztery dni, jak Pan Bóg przykazał, strawił, susząc sobie głowę nad wymyśleniem nazwiska dla tego rumaka; boć nie uchodzi, myślał sobie, żeby wierzchowiec tak słynnego rycerza nie był światu z imienia znanym. Szło mu koniecznie o to, żeby wymyślić takie, co by zarazem malowało stan owego wierzchowca przed wejściem w szeregi błędnego rycerstwa, i to czym miał stać się później. Konieczną i logiczną wydawało mu się rzeczą, że kiedy pan zmienia stan swój, iżby i koń nazwę swą zmienił, a przyjął taką, co by go uświetniła i godnie odpowiadała nowemu jego powołaniu. Dobrze tedy rzecz tę rozważywszy, przerozumowawszy, przekombinowawszy, z tysiąc rozmaitych nazw próbując, zmniejszając, zdłużając i łatając, postanowił nareszcie nazwać go Rosynantem, bo nazwa ta wydała mu się bardzo wspaniałą, świetną i wielce znaczącą, a godną pierwszego w świecie bieguna. Wynalazłszy tak śliczne imię dla konia swego, zaczął teraz myśleć, jakie by tu sobie samemu nadać nazwisko; osiem dni przemyśliwał i nazwał się Don Kichotem; niektórzy autorowie tej historii, co do joty prawdziwej, myśleli z tego powodu, że istotnie musiał się nazywać Quixada, a nie Querrada, jak to inni utrzymywali. Przypomniawszy zaś sobie, że Amadisowi dzielnemu nie dość było na własnym nazwisku poprzestać i że dodał jeszcze do niego nazwę ojczyzny swej i królestwa, dla większego ich uświetnienia przezwał się Amadisem z Galii, nasz rycerz uczynił tak samo i przezwał się Don Kichotem z Manchy, myśląc, że tym sposobem rozgłosi po świecie całym i zaleci na wieki imię swej rodziny i miejsca rodzinnego. Tak tedy wyszorowawszy należycie zbroicę, z nagłówka wysztukowawszy sobie hełm przyzwoity, rumaka ochrzciwszy wspaniale, a siebie znamienicie, mniemał, że teraz nie brakuje mu już nic więcej, jak tylko damy, w której by był zakochanym; bo rycerz błędny bez miłości, to tak samo jak drzewo bez liścia i owocu, a nawet po prawdzie, jak ciało bez duszy.

Jeśli kiedy, na nieszczęście, mówił sobie, a raczej na szczęście moje, przyjdzie mi się spotkać z jakim wielkoludem, jak się to błędnym rycerzom zwykle przytrafia, i gdy pierwszym cięciem powalę go na ziemię albo rozpłatam na dwoje, słowem, gdy go zwyciężę, to przecież muszę z niego komuś zrobić prezent; muszę słyszeć, jak padłszy na kolana przed damą serca mego, pokorniutkim i skruszonym głosem przemawiać będzie do niej: „Pani, ja jestem olbrzym Karakuliambro, pan wszechwładny wyspy Malindranii, którego niezwyciężony i niewysłowionej nigdy chwały rycerz Don Kichot z Manchy zwyciężył w pojedynczym boju; z jego to rozkazu przychodzę ukorzyć się u stóp Waszej Znamienitości i oddać pod jej wolę i rozporządzenie, jako nędzny jej sługa i niewolnik”. O, jakże się cieszył, jak radował nasz rycerz, wyrecytowawszy sam do siebie tę piękną mowę, a nie posiadał się już z rozkoszy, kiedy znalazł nareszcie w głowie niewiastę, którą wrytował na panią serca swego! Była nią, jak mniemają historycy, gładka dość dziewucha wiejska, córka rolnika ze wsi, w której mieszkał nasz rycerz i kochał się w niej kiedyś, ale tak, że ona o tym ani trochę nie wiedziała i ani się domyślała. Nazywała się Alonza Lorenzo; ją to wybrał on teraz na panią swych myśli i serca; a wyszukując i dla niej także nazwiska równie szlachetnego, jak własne, i które by miało w sobie coś książęcego, po długich turbacjach nazwał ją nareszcie Dulcyneą z Toboso, jako w rzeczy samej stamtąd pochodziła, i że imię to przypadało mu niemniej do myśli i smaku, jak i imiona, powynajdywane przezeń dla siebie i konia swego.

Learn languages from TV shows, movies, news, articles and more! Try LingQ for FREE

Księga pierwsza, Rozdział I Книга||| Book|first|Chapter|I ||Capítulo|I Buch Eins, Kapitel I Libro Primero, Capítulo I Livre premier, chapitre I Libro primo, capitolo I Livro Um, Capítulo I Книга перша, розділ перший Book One, Chapter I

Miguel de Cervantes Saavedra Miguel|of|Cervantes|Saavedra Мігель|||Саведра Miguel de Cervantes Saavedra

Don Kichot z La Manchy |||La|Mancha Don|Quixote|from|The|Mancha ||de|| |Кіхот|||Ла-Манча Dom Quixote de La Mancha Don Quixote of La Mancha

tłum. crowd multitud натовп O tradutor. translated by

Walenty Zakrzewski |Zakrzewski Valentine|Zakrzewski |Закржевський Walenty|Zakrzewski Walenty Zakrzewski Валенти Закжевський Walenty Zakrzewski Księga pierwsza Книга| Book|first Libro|primera Livro um Книга перша Book One

Rozdział I Chapter|I Capítulo I Розділ I Chapter I

W którym opisane są stan i zajęcia wielce słynnego hidalga Don Kichota z Manchy. |||||||||Hidalgo|||| In|which|described|are|state|and|activities|greatly|famous|nobleman|Don|Quixote|from|Mancha ||||||діяльність||вельми відомого|гідальго||Дон Кіхот|| |que|están|están|estado|de|actividades|muy|sólo||||| |||||||||hidalgo|||| En el que se describen la condición y las actividades del famosísimo hidalgo Don Quijote de la Mancha. Descreve a condição e as actividades do famoso hidalgo Dom Quixote de Mancha. В якій описується стан і діяльність відомого ідальго Дон Кіхота з Манчі. In which the state and activities of the very famous hidalgo Don Quixote of La Mancha are described.

W mieścinie pewnej, prowincji Manchy, której nazwiska nie powiem, żył niedawnymi czasy hidalgo pewien, z liczby tych, co to prócz spisy u siodła, szabliska starego, szkapy chudziny i paru gończych, niewiele co więcej mają. |в деревне|||||||||||||||||||||||||||||||| In|little town|a certain|province|of Mancha|whose|surname|not|I will tell|lived|recent|times|nobleman|a certain|from|number|those|who|to|besides|records|at|saddle|little saber|old|nag|skinny|and|a few|hounds|not much|what|more|they have |||||||||viveu|recentes|||||||||||u||sabres||cavalos|||alguns|de cães de caça|||| ||||||||||vor kurzem||Hidalgo||||||||Listen||Sattel|Schwert||Gaul|mageres Pferd|||Jagdhunde|||| |селище|||||імена||||недавніми часами|||||||||окрім того|списів|||шабля|||худої кобили|||гончаки|||| |pueblo|cierta||||||||||||||||||||||||||||||| In einer kleinen Stadt in der Provinz Mancha, deren Namen ich nicht nennen möchte, lebte vor kurzem ein Hidalgo, einer von der Sorte, die außer ein paar Krügen am Sattel, einem alten Degen, einem mageren Ross und ein paar Windhunden kaum mehr besitzen. En cierto pueblo de la provincia de Mancha, cuyo nombre no mencionaré, vivía en tiempos recientes cierto hidalgo, fuera del número de los que, aparte de un censo en la silla de montar, una vieja plantilla, un jamelgo escuálido y un par de perros de apareamiento, poco más tienen. Numa certa cidade da província de Mancha, cujo nome não mencionarei, vivia nos últimos tempos um certo hidalgo, fora do número daqueles que, para além de um censo na sela, um velho estêncil, uma marreca esquelética e um par de cães de castração, pouco mais têm. В одном городке провинции Манча, название которого я не буду называть, жил в недавние времена некий идальго, из числа тех, у кого, кроме переписи в седле, старого трафарета, тощей клячи и пары брачных собак, больше ничего нет. В одному містечку в провінції Манча, назву якого я не буду називати, жив донедавна такий собі ідальго, з тих, у кого, крім перепису в сідлі, старого трафарету, кістлявої клячі і пари собак, що спаровуються, мало що є. In a certain small town in the province of La Mancha, the name of which I will not mention, there lived not long ago a certain hidalgo, one of those who, besides a lance at the saddle, an old sword, a skinny nag, and a few hounds, have little else.

Rosolina powszednia, z baraniny częściej niż z wołowiny wygotowana na obiad, bigosik z resztek obiadu prawie co wieczór na kolację, co piątek soczewica, co sobota jaja sadzone po hiszpańsku, a na niedzielę gołąbeczek jakiś w dodatku do codziennej strawy, zjadały mu corocznie trzy czwarte części całego dochodu. Rosolina|alltägliche||Lammfleisch||||Rindfleisch|gekocht|||Eintopf|||||||||||Linsen||||Spiegeleier||||||Kohlroulade||||||Nahrung|nahmen ein||jährlich|||||Einkommen Rosolina|everyday|from|mutton|more often|than|from|beef|boiled|for|lunch|little bigos|from||lunch|almost|every|evening|for|dinner|every|Friday|lentils|every|Saturday|eggs||in|Spanish style|and|for|Sunday|little stuffed dumpling|some|in|addition|to|daily|food|consumed|to him|annually|three|fourth|parts|entire|income Розоліна|щоденна||баранини||||яловичини|відварена|||бігосик||||||вечір||вечерю|||сочевиця||||яйця смажені|||||неділю|голубець якийсь||||||їжі|||щороку|||частини|| Alltägliche Rosolina, die häufiger aus Lamm als aus Rind zubereitet wurde, ein kleines Sauerkraut aus den Resten des Mittagessens fast jeden Abend zum Abendessen, jeden Freitag Linsen, jeden Samstag Spiegeleier nach spanischer Art und am Sonntag ein kleiner Täubchen zusätzlich zur täglichen Nahrung, fraßen ihm jährlich drei Viertel seines gesamten Einkommens. O caldo diário, com carne de carneiro cozida mais frequentemente do que carne de vaca ao jantar, bigosik das sobras do jantar quase todas as noites ao jantar, lentilhas todas as sextas-feiras, ovos fritos à espanhola todos os sábados e uma espécie de repolho recheado ao domingo, para além da refeição diária, consumia três quartos do seu rendimento total todos os anos. Ежедневный бульон, в котором на ужин чаще варилась баранина, чем говядина, почти каждый вечер на ужин - бигосик из остатков ужина, каждую пятницу - чечевица, каждую субботу - жареные яйца по-испански, а в воскресенье - голубцы в дополнение к ежедневной еде, съедал три четверти всего его дохода в год. Щоденний бульйон, з бараниною частіше, ніж з яловичиною, що варилася на вечерю, бігосік з залишків обіду майже щовечора на вечерю, сочевиця щоп'ятниці, яєчня по-іспанськи щосуботи, а в неділю на додачу до щоденної їжі - якісь голубці в неділю, з'їдали три чверті всього його доходу щороку. Every day he had a common meal, made more often from mutton than from beef, a little stew from the leftovers of dinner almost every evening for supper, lentils every Friday, fried eggs in the Spanish style every Saturday, and on Sundays some kind of pigeon in addition to the daily fare, which consumed three-quarters of his entire income each year. Reszta szła na przyodziewek: na opończę z sukna cienkiego, hajdawery aksamitne z takimiż łapciami i na świtkę z krajowego samodziału dobornego, którą się w powszednie dni tygodnia obchodził. |ging||||Umhang|||||||||||||||||||||| The rest|went|for|clothing|for|overcoat|made of|cloth|thin|trousers|velvet|with|similar|shoes|and|for|shirt|made of|domestic|wool|fine|which|himself|on|ordinary|days|of the week|wore |||одяг||плащ||сукна|тонкого|шаровари оксамитові|оксамитові|||лаптями|||світку||вітчизняного самоділу|самодіялу|доброго якості||||звичайні||тижня|носився Der Rest ging für Kleidung drauf: für einen Umhang aus dünnem Tuch, samtene Hosen mit entsprechenden Stiefeln und für eine Kappe aus feiner einheimischer Wolle, die er an den Wochentagen trug. O resto foi destinado ao vestuário: um manto de tecido fino, casacos de veludo com as patas e um pano de alvorada feito com o tecido de eleição do país, que se usava nos dias de semana. Решта йшла на одяг: на обіжник з тонкого сукна, баранці з бархату з такими ж кишенями і на сорочку з місцевого доброго виробу, яку він носив у робочі дні тижня. The rest went for clothing: for a cloak made of thin cloth, velvet trousers with matching slippers, and for a shirt made of fine domestic fabric, which he wore on ordinary weekdays. Miał on przy sobie ochmistrzynię, która, choć się do tego nie przyznawała, na czwarty krzyżyk dobrze już nastąpiła, siostrzenicę, której jeszcze dwudziesta wiosna nie zaświeciła i parobczaka sprawnego do usługi i w domu, i poza domem, i koło konia, i koło gospodarki. ||||||||||||||||||||||||||den Knecht||||||||||||||| He had|he|with|himself|lady-in-waiting|who|although|herself|to|that|not|admitted|at|fourth|cross|well|already|arrived|niece|whose|not yet|twentieth|spring|not|shone|and|farmhand|capable|for|service|and|in|the house|and|outside|the house|and|around|the horse|and|around|the farm ||при собі||помічницю господаря|яка||||||визнала|на четвертий десяток||хрестик|||наступила|племінницю||||||||парубка|спритного|||||||||||||| Tinha consigo uma empregada doméstica que, embora não o admitisse, já ia no seu quarto ano de vida, uma sobrinha cuja vigésima primavera ainda não tinha começado, e um trabalhador agrícola que era eficiente dentro e fora de casa, do cavalo e da quinta. Він мав з собою дідуся, яка, хоч і не признавалася до цього, але вже добре через четвертий крестик починала вселятися, племінницю, якій ще не світило двадцяте весняне сонце, і робочого юнця для обслуговування як вдома, так і за його межами, біля кіньми та господарством. He had with him a housekeeper who, although she did not admit it, had already reached the fourth cross, a niece who had not yet seen her twentieth spring, and a capable young man to assist both in the house and outside, with the horse, and with the farm. Wiekiem hidalgo nasz już na pięćdziesiątkę zarywał, ale ciałem był krzepki, w sobie kościsty, na twarzy suchy, zawiędły, do rannego stawania od ptaka skorszy, a do polowania bez miary zapalony. |||уже|||||||||||||||||||||||||| by age|gentleman|our|already|at|fifty|was nearing|but|in body|was|strong|in|himself|bony|on|face|dry|withered|to|early|rising|from|bird|quicker|and|to|hunting|without|measure|passionate ||||||estava chegando||corpo||||||||seco|murcha||rângeo|levantamento|||mais rápido|||||medida|apaixonado |||||п'ятдесят років|доживав(1)||||міцний|||костистий||||зав'ялений|||ставання|||швидший||||||запальний O nosso hidalgo já tinha cinquenta anos, mas era robusto de corpo, ossudo em si, seco de rosto, ressequido, mais disposto a ficar de pé do que um pássaro, e com uma vontade de caçar sem medida. Наш гідальго уже переступившись п’ятидесятину, але був крихітним тілом, черствим у собі, на обличчі сухий, зовсім в’ялений, для ранкового вставання від пташиного крику, а для полювання запалений безмірно. In age, our hidalgo was already approaching fifty, but he was strong in body, bony, with a dry, withered face, quicker to rise in the morning than a bird, and passionately devoted to hunting. Przydomek miał podobno Quixada albo Quesada, bo co do tego nie ma zgodności między historykami, którzy o nim pisali; ale wedle wszelkiego prawdopodobieństwa zdaje się, że się zwał Quijana. nickname|had|supposedly|Quixada|or|Quesada|because|what|to|this|not|has|agreement|among|historians|who|about|him|wrote|but|according to|all|probability|seems|himself|||was called|Quijana |||||||||||||||||||||de todo|probabilidade|||||se chamava|Quijana прізвисько||мовляв|Кіхада||Кесада|||||||згоди||||||||згідно з||ймовірності||||||Кіхана His surname was supposedly Quixada or Quesada, as there is no agreement among historians who wrote about him; but according to all probability, it seems that he was called Quijana. Mniejsza wszakże o to dla naszej historii; tu rzecz główna w tym, ażeby opowieść na jedno źdźbło z prawdą się nie rozminęła. less|however|about|this|for|our|history|here|thing|main|in|this|so that|story|on|one|blade|with|truth|reflexive particle|not|diverged менша|однак||||||||річ головна|||||||стебло||||| However, this is of lesser importance for our story; the main thing here is that the tale does not stray from the truth by even a straw. Owóż tedy, trzeba wam wiedzieć, mili czytelnicy, że ów jegomość hidalgo, w chwilach wolnych, kiedy nie miał nic do roboty (co bodajże cały rok się wydarzało), strasznie lubił wczytywać się w książki rycerskie, przygody opisujące i tak się do nich zapalił, że nawet o polowaniu całkiem zapomniał i starunku o gospodarkę zaniechał. now|then|it is necessary|to you|to know|dear|readers|that|that|gentleman|nobleman|in|moments|free|when|not|had|anything|to|work|(which|perhaps|whole|year|reflexive pronoun|occurred)|terribly|liked|to immerse|reflexive pronoun|in|books|chivalric|adventures|describing|and|so|reflexive pronoun|to|them|became passionate|that|even|about|hunting|completely|forgot|and|diligence|about|management|neglected отже|||вам||||||пан||||вільних моментах||||||||можливо||||відбувалося|||занурюватися||||лицарські книги||пригоди описуючи||||||||||||||управлінні|||забув про Now then, dear readers, you must know that this gentleman hidalgo, in his free moments, when he had nothing to do (which happened, it seems, the whole year round), greatly enjoyed immersing himself in chivalric books, describing adventures, and he became so passionate about them that he even completely forgot about hunting and neglected his household duties.

Zaciekłość ta jego do owych ksiąg do takiego stopnia doszła, że sprzedał spory szmat ziemi, byle mieć za co tych ksiąg nakupić. The ferocity|this|his|towards|those|books|to|such|degree|reached|that|he sold|considerable|piece|of land|just to|have|for|something|those|books|buy запеклість||||||||||||значний|||лише б|мати|||||накупити His obsession with those books reached such a degree that he sold a sizable piece of land just to have money to buy more of those books. Zebrało się też to tego w domu co nie miara; bo gdzie jeno jaką rycerską książkę zobaczył, zaraz kupował. It gathered|itself|also|to|this|in|the house|which|not|measure|because|where|only|any|knightly|book|he saw|immediately|he bought ||||||||||||лише|||||| He also gathered an immense collection at home; for whenever he saw any chivalric book, he immediately bought it. Ale ze wszystkich tych dzieł żadne mu się tak doskonałe nie wydało, jak dzieło słynnego Felicjana de Silva. But|of|all|these|works|none|to him|reflexive pronoun|so|perfect|not|seemed|as|work|famous|Felicjan|of|Silva ||||творів|||||||здавалося||твір|відомого|Фелікс||Сільва But of all these works, none seemed to him as perfect as the work of the famous Feliciano de Silva. Zachwycał się dziwną jasnością jego prozy, a zawiłości mowy jego wydawały mu się cudem sztuki pisarskiej; szczególniej też podziwiał jego listy miłosne i uczuciowe, w których unosił się nad najpiękniejszymi ustępami, jak na przykład taki: He admired|himself|strange|brightness|his|prose|and|intricacies|speech|his|seemed|to him|themselves|a miracle|of art|writing|especially|also|admired|his|letters|love|and|emotional|in|which|soared|himself|above|the most beautiful|passages|like|on|example|such Захоплювався|||яскравістю||||заплутаність|||здавалися йому|||||писательського мистецтва|особливо||захоплювався|||любовні листи||емоційні||||||найкрасивішими|уривками|||| He was enchanted by the strange clarity of his prose, and the intricacies of his speech seemed to him a marvel of writing; he particularly admired his love letters and emotional pieces, in which he was carried away by the most beautiful passages, such as this one: *Nieuwaga zniewagi, którą sprawujesz w mojej rozwadze, tak niszczy równowagę mojej uwagi, iż nie bez wagi żalić się odważam na twojej piękności przewagę*. negligence|insult|which|you inflict|in|my|judgment|so|destroys|the balance|my|attention|that|not|without|weight|to complain|oneself|I dare|about|your|beauty|superiority Ньювага|приниження||здійснюєш|||думці||||||||||скаржитися||наважуюсь|||| *The negligence of the insult you inflict upon my consideration so destroys the balance of my attention that I do not hesitate to complain about your beauty's superiority.*

Albo ten drugi, gdzie powiada: Or|that|second|where|he says ||||каже Or the other one, where it says:

*Wysokie i wspaniałe nieba, które w boskości przymiotów twoich bosko wraz z gwiazdami cię umacniają i dają zjednać godności wyjednanie, która przejednała zacność twoja*. High|and|magnificent|heavens|which|in|divinity|attributes|your|divinely|together|with|stars|you|strengthen|and|give|to unite|dignity|attainment|which|reconciled|virtue|your ||||||божественності|атрибутів||божественності|||||укріплюють|||з'єднати з|гідності|з'єднання гідності||примирила|ваша гідність| *High and magnificent heavens, which in the divinity of your attributes strengthen you along with the stars and grant you the dignity of a favor that your nobility has earned.*

Zagłębiając się w takie mądrości, nasz biedny szlachetka tracił po trosze rozum i zachodził w głowę, szukając w nich sensu, a podziwiając je tym bardziej, im mniej rozumiał. Delving|into|in|such|wisdoms|our|poor|nobleman|was losing|little|by little|reason|and|was perplexed|in|head|searching|in|them|meaning|and|admiring|them|all the more|more|the less|less|understood Занурюючись|||||||бідолаха||||||ломався над||||||||захоплюючись|||||| Delving into such wisdom, our poor nobleman gradually lost his mind and pondered, searching for meaning in them, admiring them all the more the less he understood.

Nie bardzo mu do serca przypadło, że Belianis tyle ran odebrał i zadawał, bo zastanawiając się zdrowo nad rzeczą, nie mógł przypuścić, ażeby przy pielęgnowaniu najwyborniejszych nawet medyków i chirurgów, którzy go opatrywali, nie zostało mu szramu na gębie i kiereszunku na ciele. |очень||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||| Not|very|to him|to|heart|occurred|that|Belianis|so many|wounds|received|and|inflicted|because|thinking|himself|rationally|over|matter|not|could|assume|that|with|care|most excellent|even|physicians|and|surgeons|who|him|treated|not|remained|to him|scar|on|face|and|bruise|on|body |||||припало||Беліаніс|||||||розмірковуючи|||||||припустити|||дослідженні|найкращих||||хірургів|||лікували його||||||обличчі||кресленні|| He did not quite take to heart that Belianis received and inflicted so many wounds, for upon healthy reflection on the matter, he could not assume that even with the care of the finest doctors and surgeons who treated him, he would not have a scar on his face and a bruise on his body. Mimo to wszakże wielce szacował autora tej powieści i nieraz go kusiło coś, ażeby się wziąć do dokończenia jego książki, którą urwał na najciekawszym miejscu prześlicznej przygody. Despite|it|nevertheless|greatly|esteemed|author|of this|novel|and|many times|him|tempted|something|in order to|himself|take|to|finishing|his|book|which|he interrupted|at|most interesting|place|beautiful|adventure ||однак же||високо цінував|||роману||||спокушало||||||закінчення||||||найцікавішому||чудової| Nevertheless, he greatly esteemed the author of this novel and was often tempted to take up the task of finishing his book, which he had left off at the most interesting part of a beautiful adventure. I byłby tego niezawodnie dokonał, pewno bardzo pięknie, gdyby nie to, że mu zawsze na przeszkodzie stały nowe fanaberie w głowie. |был бы||||||||||||||||||| He|would have been|it|undoubtedly|accomplished|probably|very|beautifully|if|not|that|that|to him|always|in|the way|stood|new|whims|in|his head ||||зробив би|||||||||||перешкоді|||примхи|| He would undoubtedly have accomplished it, probably very beautifully, if it weren't for the fact that new whims in his mind always got in the way. Często toczył spory z proboszczem swoim, człowiekiem uczonym, licencjatem wykwalifikowanym w Ciguency, o to: kogo wyżej kłaść należy: Palermina Oliwskiego czy Amadisa Galijskiego. часто|||||||||||||||||||||| Often|he engaged in|disputes|with|his parish priest|his|man||licensed teacher|qualified|in|Ciguency|about|this|whom|higher|to place|should|Palermino|of Oliwski|or|Amadis|of Galij ||суперечки||своїм парохом||||ліценціатом|кваліфікованим ліцензіатом||цивільному праві|||||ставити вище||Палерміна Олійського|Олійського||Амадіс Галлійський|Амадиса Галійського He often argued with his parish priest, a learned man, a licensed scholar from Ciguenca, about who should be placed higher: Palermino of Oliwski or Amadis of Gaul. Majster Mikołaj znów, balwierz miejscowy, utrzymywał upornie, że nie było rycerza, który by dorównać mógł rycerzowi Słońca, a jeżeli kogo by można postawić przy nim, to jednego tylko Don Goloara, brata Amadisa, co to był kawalerem ze wszech miar doskonałym, a nie takim beksą i piecuchem jak Amadis, któremu wreszcie w żadnym punkcie rycerskości ani na krztę nie ustępował. Master|Nicholas|again|barber|local|maintained|stubbornly|that|not|there was|knight|who|would|match|could|knight|of the Sun|and|if|anyone|would|could|place|beside|him|then|one|only|Sir|Goloar|brother|Amadis|who|that|was|knight|of|all|measures|perfect|and|not|such|whiner|and|coward|like|Amadis|to whom|finally|in|any|point|chivalry|nor|in|the slightest|not|yielded Майстер|||трубадур|місцевий|твердо стверджував|уперто||||лицаря|||порівнятися||лицаря||||||||||||||Голуар||||||лицарем||||||||плакса||плачем||Амадіс|||||||||хоча б на краплю||поступав Master Mikołaj, the local barber, stubbornly maintained that there was no knight who could match the Knight of the Sun, and if anyone could be placed beside him, it would only be Don Goloar, the brother of Amadis, who was a knight of the highest perfection, and not a whiner and coward like Amadis, who in no aspect of chivalry fell short, even a little. Krótko mówiąc, szlachetka nasz tak się zaciekł w czytaniu, że dnie i noce nad książkami trawił; doszło do tego, że wskutek zbytecznego natężenia i niewywczasu, mózg mu jakoś scieńczał, iż po prostu mówiąc, zgłupiał na piękne. In short|speaking|our nobleman|our|so|himself|engrossed|in|reading|that|days|and|nights|over|books|consumed|it came|to|that|that|as a result of|excessive|strain|and|lack of rest|brain|to him|somehow|deteriorated|so that|simply|speaking|saying|became foolish|in|beautiful ||шляхетка||||захопився|||||||||проводив час||||||зайвого|напруження||не вчасно||||зменшився|||||збожеволів|| Em suma, o nosso nobre ficou tão absorvido pela leitura que passava os dias e as noites a debruçar-se sobre os livros; chegou a um ponto em que, como resultado da intensidade excessiva e do tempo insuficiente, o seu cérebro ficou tão fino que, simplesmente, ficou maravilhosamente mudo. In short, our nobleman became so engrossed in reading that he spent days and nights over books; it came to the point that due to excessive strain and lack of rest, his brain somehow shrank, so to speak, he simply went beautifully mad.

Nabił sobie mózgownicę wszystkimi tymi andrybajami, które czytał, tak dalece, że mu się zamieniła całkiem w ładowny lamus czarów, uroków, zabijatyk, potyczek, ran, miłości, sercowych żałości, zapałów, udręczeń, srogości i tym podobnych niedorzeczności. He stuffed|himself|brain|all|those|absurdities|that|he read|so|far|that|to him|reflexive pronoun|turned|completely|into|loaded|storehouse|of magic|of charms|of killings|of skirmishes|of wounds|of love|of the heart|of sorrows|of passions|of torments|of harshness|and|those|similar|absurdities ||мозкову коробку|||андрибаями||||так що|||||||вантажний|сховище||чарів|вбивств|поєдинків|||серцевих жалів||запалів||||||недоладностей He filled his head with all those stories he read, to such an extent that it completely turned into a loaded storehouse of magic, charms, killings, skirmishes, wounds, love, heartaches, passions, torments, severity, and similar absurdities. I tak to wszystko, co czytał, wbił sobie krzepko w biedną głowinę, że ani mu gadaj, ażeby mogło być co prawdziwszego w dziejach świata. And|so|all|everything|what|he read|he hammered|into his|firmly|in|poor|head|that|not even|to him|say|as if|could|be|anything|more true|in|the history|of the world ||||||вбив||міцно|||||||говори|||||правдивішого||історії| And so he firmly embedded everything he read into his poor head, that you couldn't tell him there could be anything more real in the history of the world. Prawił, że Cyd Ruy Dias był rycerzem wielce znamienitym, ale że ani mu wody nosić za Rycerzem Ognistego Miecza, który jednym odlewem dwóch wielkoludów straszliwej postury, jak muchy, na dwoje rozpłatał. He said|that|Cid|Ruy|Dias|was|a knight|very|distinguished|but|that|neither|to him|water|to carry|behind|Knight|of the Fiery|Sword|who|one|blow|two|giants|terrible|stature|like|flies|into|two|split apart сказав||Сид|Руй Діас|Діас||||вельми відомим||||||||лицарем|Вогняного Меча||||odlewом||великанів|страшної|страшної постаті|||||розпоров He claimed that Cid Ruy Dias was a very distinguished knight, but that he couldn't even carry water for the Knight of the Fiery Sword, who with one blow split two giants of terrible stature in half, like flies. Bernarda de Caprio wychwalał bardzo, że na równinach Roncewalskich zmógł Rolanda, pomimo osłaniających go czarów, na które użył sposobu, jakim zręczny Herkules udusił Anteusza, strasznego syna ziemi. Bernarda|of|Caprio|praised|very|that|on|plains|Ronceval|defeated|Roland|despite|protecting|him|spells|on|which|he used|method|by which|skillful|Hercules|strangled|Antaeus|terrible|son|of the earth Бернардо||Капріо||||||Ронсевальських||Роланда|незважаючи на|які його захищали||||||||вмілий|Геркулес||Антея||| He praised Bernard de Caprio highly, that on the plains of Roncevaux he defeated Roland, despite the protective spells, using the method by which the skillful Hercules strangled Antaeus, the terrible son of the earth. Pod niebiosa wynosił Morgana, że choć ród swój wiódł od olbrzymów, co zawsze bywali tak butni i grubiańscy, sam przecież był niezmiernie uprzejmy i pięknie wychowany. To|heavens|exalted|Morgan|that|although|lineage|his|led|from|giants|who|always|were|so|proud|and|rude|he|nevertheless|was|extremely|polite|and|beautifully|raised ||висив|Моргана|||рід||||велетнів|||||горді||грубіянтські|||||ввічливий|||вихований He extolled Morgan to the heavens, that although his lineage came from giants, who were always so proud and rude, he himself was nevertheless extremely polite and well-mannered. Ale nad wszystkich uwielbiał Rinalda de Montauban, a mianowicie za to, że tak dzielnie łupił kogo tylko na drodze napotkał z zamku swego wyjechawszy i że tak gracko się spisał, wykradając zza morza bałwana Mahometa, który miał być cały szczerozłoty, jak o tym mówi historia. But|above|all|he loved|Rinaldo|of|Montauban|and|namely|for|that|that|so|bravely|he plundered|whoever|only|on|road|he encountered|from|castle|his|having departed|and|that|so|gracefully|himself|he performed|stealing away|from behind|the sea|idol|Muhammad|who|was to be|be|entirely|made of pure gold|as|about|that|says|history |||обожнював|Рінальд де Монтобан||Монтобан||а саме|||||хоробро|грабував|||||зустрічав||||вийшовши з замку||||gracefully||виступив|викрадаючи||||Магомет(1)|||||чистого золота||||| But above all, he adored Rinaldo de Montauban, particularly for the way he bravely plundered anyone he encountered after leaving his castle, and for how gracefully he performed, stealing the golden idol of Muhammad from across the sea, which was said to be made entirely of pure gold, as history tells. Co się zaś tyczy Goleona, Zdrajcy Ohydnego, to z całej duszy byłby oddał ochmistrzynię, a w dodatku nawet i młodą siostrzenicę, żeby go był mógł dojechać porządnie z kilkadziesiąt razy nogą pod żeberka. What|reflexive particle|as for|concerns|Goleon|Traitor|Hideous|then|from|whole|soul|would|given up|the mistress|and|in|addition|even|and|young|niece|so that|him|would|could|reach|properly|with|several dozen|times|foot|under|ribs |||стосується|Голеона||огидного|||||||пані кухарку|||||||племінницю||||||як слід||||||ребра As for Goleon, the Hideous Traitor, he would have willingly given his mistress, and even his young niece, just to be able to properly kick him in the ribs a good few times. Straciwszy nareszcie rozum z kretesem, przyszła mu do łba myśl najgłupsza, na jaką kiedy bądź szaleniec się zdobył. Having finally lost|finally|reason|with|a complete fool|came|to him|to|head|thought|the stupidest|on|which|ever|any|madman|himself|had achieved ||||кретеном|||||||||||божевільний|| Having finally lost his mind completely, the most foolish thought ever conceived by a madman came to his head.

Ubrdał sobie, że tak dla blasku własnej sławy, jako i dla dobra ojczyzny, wypada mu koniecznie zrobić się błędnym rycerzem, puścić się w świat szeroki konno i zbrojnie na wielkie przygody i te wszystkie praktyki, których się naczytał o słynnych rycerzach błędnych, żeby jak oni mszcząc krzywdy cudze, narażając się na wszelkie niebezpieczeństwa, na boje i trudy, dojść chwały nieśmiertelnej. He convinced|himself|that|so|for|the glory|his own|fame|as|and|for|the good|of the homeland|it is fitting|for him|necessarily|to become|himself|errant|knight|to set|himself|into|the wide world|wide|on horseback|and|armed|for|great|adventures|and|those|all|practices|which|he|had read|about|famous|knights|errant|in order to|like|they|avenging|wrongs|others'|risking|themselves|to|all|dangers|to|battles|and|hardships|to achieve|glory|immortal вважав|||||||||||||належить||обов'язково|||божевільним||вирушити|||||||озброєний||||||||||||славетних||божевільних||||мстячи||інших людей|піддаючи себе||||||бою||||слави безсмертної| He convinced himself that for the sake of his own glory, as well as for the good of his homeland, he must become a wandering knight, set out into the wide world on horseback and armed for great adventures, and all those practices he had read about famous wandering knights, so that like them, avenging others' wrongs, exposing himself to all dangers, battles, and hardships, he could achieve immortal glory. Roiło się już w rozmarzonej głowinie nieborakowi, że co najmniej czeka go cesarstwo Trebizondy jako nagroda dzielności potężnego ramienia. It swirled|itself|already|in|dreamy|head|poor fellow|that|at least|least|awaits|him|empire|of Trebizond|as|reward|bravery|powerful|arm Крутило||||задуманій||бідоласі||||||імперія|Трапезундське||нагорода|доблесті||руки It was already swirling in the poor fellow's dreamy head that at the very least, an empire of Trebizond awaited him as a reward for the valor of his mighty arm. Upojony tak słodkimi omamieniami i ponętą tej świetnej przyszłości, rozgorzał cały żądzą jak najprędszego uskutecznienia swoich zamysłów. Intoxicated|so|sweet|illusions|and|temptation|of this|great|future|burned|all|with desire|as|quickest|realization|his|plans Сп'янілий|||обманами||привабливістю||чудової||загорівся||прагненням||найшвидшого|втілення||планів Intoxicated by such sweet illusions and the allure of this great future, he was consumed by a desire to realize his plans as quickly as possible. Najpierw tedy zabrał się co żywo do oczyszczenia różnych części zbroi w dziedzictwie po naddziadach mu pozostałej, a od kilku wieków pod rdzą i kurzem w kącie domostwa gdzieś błogo spoczywającej. First|then|he took|to|as much as|quickly|to|cleaning|various|parts|armor|in|heritage|from|great-grandfathers|to him|remaining|and|for|several|centuries|under|rust|and|dust|in|corner|homestead|somewhere|blissfully|resting |||||||очищення|||брої||спадщині||прадідках||||||століть||іржі||пилюка і пил||кутку|оселі||благополучно|блаженно спочиваючій First, he eagerly set about cleaning various parts of the armor inherited from his ancestors, which had been left to him and had been blissfully resting for centuries under rust and dust in a corner of the household. Pozbierał je, obmył, odpolerował, do kupy jak tylko mógł najlepiej poskładał. He picked them up|them|washed|polished|into|a pile|as|only|could|best|put together зібрав||обмив|відполірував|||||||склав He gathered them, washed them, polished them, and assembled them as best as he could. Ale ku wielkiemu strapieniu spostrzegł biedak, że starej zbroicy nie dostawało jednej z najważniejszych części, bo zamiast szyszaka, znalazło się tylko kawał nagłówka od niego, a reszty ani weź nigdzie dopytać. But|to|great|distress|noticed|poor man|that|old|armor|not|had|one|of|most important|parts|because|instead of|helmet|found|itself|only|piece|headpiece|from|it|and|the rest|nor|take|anywhere|to ask |||стражданню|помітив||||брої||не вистачало|||||||шишка|||||шоломної частини||||||||допитатися But to his great dismay, the poor man noticed that the old armor was missing one of its most important parts, for instead of a helmet, there was only a piece of its headpiece, and there was no way to inquire about the rest. Nie zrażając się tą biedą: w bystrym dowcipie swoim znajduje radę na nią, dokleja sobie z tektury brakujące części, stula to wszystko z żelastwem pospołu i tym sposobem fabrykuje sobie coś do hełmu podobnego. Not|discouraged|himself|this|poverty|in|sharp|wit|his|finds|solution|to|it|glues|to himself|from|cardboard|missing|parts|folds|it|all|with|metal|together|and|this|way|fabricates|for himself|something|to|helmet|similar |не зважаючи|||||дотепному|жарті||||||доклею|||картону|браковані||з'єднує||||металевими частинами|разом з||||виготовляє||||шолом| Undeterred by this misfortune: with his sharp wit, he finds a solution, gluing the missing parts from cardboard, combining it all with metal, and in this way, he fabricates something resembling a helmet. Na nieszczęście, przyszło mu do głowy spróbować, czy ta klejonka wytrzyma w danym wypadku ciosy, jakie spaść na nią mogą; jak tedy urżnie raz i drugi mieczem w ów szyszak tak za pierwszym zaraz cięciem zdruzgotał na nic całą robotę, nad którą przez cały tydzień się namozolił. To|misfortune|came|to him|to|mind|to try|whether|this|glued piece|withstand|in|given|case|blows|which|fall|on|it|can|as|then|will strike|once|and|twice|with a sword|at|that|helmet|so|by|first|immediately|cut|shattered|on|nothing|all|work|over|which|for|whole|week|himself|toiled |||||||||клейонка|||||удари||упадуть||||||урже раз|||||||шолом||||||зруйнував|||||||||||попрацював Unfortunately, it occurred to him to try whether this helmet would withstand the blows that might fall upon it; thus, he struck it once and then again with his sword, and with the very first cut, he shattered all the work he had toiled over for an entire week. Oczywiście strasznie mu ta próba nie do smaku poszła, ale trzeba było myśleć o zabezpieczeniu własnej osoby i nie było innej rady, jak wziąć się znów co żywo do przeróbki owego szyszaka. Of course|terribly|to him|this|test|not|to|taste|went|but|it was necessary|was|to think|about|securing|own|person|and|not|was|another|solution|than|to take|oneself|again|as much as|lively|to|processing|that|cone ||||екзамен||||||||||забезпеченні|||||||||||||||переробці||шишка Of course, this trial did not go well for him, but he had to think about securing his own safety, and there was no other choice but to get back to work on that helmet. Pod tekturę tedy żelazne dał obróżki, wszystko skleił bardzo pięknie i w przekonaniu własnym bardzo mocno; ale odechciało mu się już prób robić, bo pewny był, że ma szyszak z przyłbicą najwykwintniejszego gatunku. Under|the cardboard|then|iron|he put|reinforcements|everything|he glued|very|beautifully|and|in|his conviction|own|very|strongly|but|he lost the desire|to him|reflexive particle|already|attempts|to make|because|sure|he was|that|has|helmet|with|visor|most exquisite|kind |картон||||ошийники||склеїв||||||||||він передумав|||||||||||||з щитком|найвишуканішого| So he put iron reinforcements under the cardboard, glued everything very nicely, and in his own conviction, very strongly; but he no longer felt like trying it out, for he was sure that he had a helmet with a visor of the finest quality. Dokonawszy tego dzieła, zajął się rumakiem; poszedł do stajni, przyglądał się szkapie swojej, a choć chudzina ta mizerniej może wyglądała, niż wywłoka Goveli qui tantum ossa et pellis fuit, byłby jednak poprzysiągł, że był to rumak dzielniejszy od Bucefała Aleksandryjskiego i Babieki Cydowej. Having completed|this|work|he occupied|himself|with the horse|he went|to|the stable|he looked closely|himself|to the nag|his|and|although|skinny creature|this|more miserably|perhaps|looked|than|ragamuffin|Goveli|who|only|bones|and|skin|was|he would have|however|sworn|that|he was|this|horse|braver|than|Bucephalus|of Alexander|and|Babieka|of Cid Завершивши|||||конем||||спостерігав за||коняка||||коняка||бідніше||||потвора|Говелі|яка|тільки|тільки кістки|і лише шкіра|шкіра|був лише|||присягнув би|||||більш відважний||Буцефал|Олександрійського||Бабіки|Бабки Цидової Having completed this task, he turned to his steed; he went to the stable, looked at his nag, and although this skinny creature might have looked more miserable than the wretch Goveli who was nothing but bones and skin, he would have sworn that it was a steed braver than Alexander's Bucephalus and Cid's Babieka.

Cztery dni, jak Pan Bóg przykazał, strawił, susząc sobie głowę nad wymyśleniem nazwiska dla tego rumaka; boć nie uchodzi, myślał sobie, żeby wierzchowiec tak słynnego rycerza nie był światu z imienia znanym. Four|days|as|Lord|God|commanded|spent|drying|himself|head|over|inventing|surname|for|this|steed|for surely|not|acceptable|he thought|to himself|that|horse|so|famous|knight|not|was|to the world|from|name|known |||||наказав|провів||||||прізвища||||bo ж||przystoi||||||відомого|лицаря|||світу||| For four days, as God commanded, he spent time racking his brain to come up with a name for this horse; for it would not do, he thought to himself, for the mount of such a famous knight to be unknown to the world by name. Szło mu koniecznie o to, żeby wymyślić takie, co by zarazem malowało stan owego wierzchowca przed wejściem w szeregi błędnego rycerstwa, i to czym miał stać się później. It was about|to him|necessarily|about|that|to|invent|such|which|would|at the same time|painted|state|of that|steed|before|entering|into|the ranks|errant|chivalry|and|that|what|was to|become|himself|later ||обов'язково||||||||||||||входження||ряди|божевільного|лицарства|||||стати|| He was necessarily concerned with inventing a name that would simultaneously depict the state of that steed before entering the ranks of errant knighthood, and what it was to become later. Konieczną i logiczną wydawało mu się rzeczą, że kiedy pan zmienia stan swój, iżby i koń nazwę swą zmienił, a przyjął taką, co by go uświetniła i godnie odpowiadała nowemu jego powołaniu. necessary|and|logical|seemed|to him|reflexive particle|thing|that|when|sir|changes|status|his||and|horse|name|his|changed|and|took|such|which|would|him|glorified|and|appropriately|corresponded|new|his|calling необхідною|||||||||||||щоб||||||||||||підкреслила||||||покликанню It seemed to him a necessary and logical thing that when a lord changes his status, his horse should also change its name, adopting one that would glorify it and suitably correspond to its new calling. Dobrze tedy rzecz tę rozważywszy, przerozumowawszy, przekombinowawszy, z tysiąc rozmaitych nazw próbując, zmniejszając, zdłużając i łatając, postanowił nareszcie nazwać go Rosynantem, bo nazwa ta wydała mu się bardzo wspaniałą, świetną i wielce znaczącą, a godną pierwszego w świecie bieguna. Well|then|thing|this|having considered|having overthought|having overcomplicated|with|a thousand|various|names|trying|reducing|elongating|and|patching|he finally decided|at last|to name|it|Rosinante|because|name|this|seemed|to him|reflexive pronoun|very|splendid|brilliant|and|greatly|significant|and|worthy|first|in|the world|runner |||||перемудрувавши|||||||зменшуючи|||латанням|||||||||||||чудовою|чудовою|||значущою||гідною|||| Having carefully considered this matter, overthought it, and experimented with a thousand different names, shortening, lengthening, and patching, he finally decided to name it Rocinante, because this name seemed to him very splendid, magnificent, and highly significant, worthy of the first steed in the world. Wynalazłszy tak śliczne imię dla konia swego, zaczął teraz myśleć, jakie by tu sobie samemu nadać nazwisko; osiem dni przemyśliwał i nazwał się Don Kichotem; niektórzy autorowie tej historii, co do joty prawdziwej, myśleli z tego powodu, że istotnie musiał się nazywać Quixada, a nie Querrada, jak to inni utrzymywali. Having invented|such|pretty|name|for|horse|his|he began|now|to think|what|would|here|to himself|by himself|to give|surname|eight|days|he pondered|and||himself|||||||||||||||||||to be called|Quixada|but|not|Querrada|as|that|others|maintained ||гарне|||||||||||||дати|||||||||Дон Кіхот|||||||краплі|||||||дійсно|||||||Керрада||||стверджували Having invented such a lovely name for his horse, he now began to think about what surname to give himself; he pondered for eight days and named himself Don Quixote; some authors of this story, regarding the true jot, thought for this reason that he must have actually been named Quixada, and not Querrada, as others maintained. Przypomniawszy zaś sobie, że Amadisowi dzielnemu nie dość było na własnym nazwisku poprzestać i że dodał jeszcze do niego nazwę ojczyzny swej i królestwa, dla większego ich uświetnienia przezwał się Amadisem z Galii, nasz rycerz uczynił tak samo i przezwał się Don Kichotem z Manchy, myśląc, że tym sposobem rozgłosi po świecie całym i zaleci na wieki imię swej rodziny i miejsca rodzinnego. remembering|again|to himself|that|to Amadis|valiant|not|enough|was|on|own|surname|to stop|and|that|added|also|to|it|name|homeland|his|and||||||he called|himself||from|||||||and|||||||||||||||and||||||||place|of origin ||||Амадісу|хороброму||||||прізвищі|зупинитися|||||||||||||більшого||прославлення|назвав||Амадісом||Галії||рицар|||||назвав себе|||||||||||||||рекомендує|||||||| Recalling that the valiant Amadis did not suffice with his own surname and that he added to it the name of his homeland and kingdom, for their greater glory, our knight did the same and called himself Don Quixote of La Mancha, thinking that in this way he would spread throughout the whole world and recommend for all time the name of his family and birthplace. Tak tedy wyszorowawszy należycie zbroicę, z nagłówka wysztukowawszy sobie hełm przyzwoity, rumaka ochrzciwszy wspaniale, a siebie znamienicie, mniemał, że teraz nie brakuje mu już nic więcej, jak tylko damy, w której by był zakochanym; bo rycerz błędny bez miłości, to tak samo jak drzewo bez liścia i owocu, a nawet po prawdzie, jak ciało bez duszy. So|then|having thoroughly cleaned|properly|armor|from|the helmet|having crafted|for himself|helmet|decent|steed|having baptized|splendidly|and|himself|remarkably|he thought|that|now|not|lacks|him|anymore|anything|more|than|only|lady|in|whom|he||in love|for|knight|errant|without|love|it|so|the same|as|tree|without|leaves|and|fruit|and|even|by|truth|as|body|without|soul ||вимивши||брою||шлема з заголовка|висікованому||шолом|пристойний||помазавши коня||||знаменито|він думав|||||||||||||||||||блукаючий рицар|||||||||листа||плоду|||||||| Thus, having properly cleaned his armor, having fashioned himself a decent helmet from the visor, having splendidly christened his steed, and having distinguished himself, he thought that now he lacked nothing more than a lady to be in love with; for a wandering knight without love is just like a tree without leaves and fruit, and indeed, in truth, like a body without a soul.

Jeśli kiedy, na nieszczęście, mówił sobie, a raczej na szczęście moje, przyjdzie mi się spotkać z jakim wielkoludem, jak się to błędnym rycerzom zwykle przytrafia, i gdy pierwszym cięciem powalę go na ziemię albo rozpłatam na dwoje, słowem, gdy go zwyciężę, to przecież muszę z niego komuś zrobić prezent; muszę słyszeć, jak padłszy na kolana przed damą serca mego, pokorniutkim i skruszonym głosem przemawiać będzie do niej: „Pani, ja jestem olbrzym Karakuliambro, pan wszechwładny wyspy Malindranii, którego niezwyciężony i niewysłowionej nigdy chwały rycerz Don Kichot z Manchy zwyciężył w pojedynczym boju; z jego to rozkazu przychodzę ukorzyć się u stóp Waszej Znamienitości i oddać pod jej wolę i rozporządzenie, jako nędzny jej sługa i niewolnik”. If|ever|by|misfortune|he said|to himself|but|rather|for|my good fortune|my|he will come|to me|to|meet|with|some|giant|as|it|that|misguided|knights|usually|happens|and|when|first|cut|I will knock him down|him|to|the ground|or|I will split him|in|two|in other words|when|him|I will defeat|then|after all|I must|from|him|to someone|make|a gift|I must|hear|how|having fallen|on|knees|before|the lady|of my heart|my|very humble|and|contrite|voice|will speak|will be|to|her|Lady|I|am|giant|Karakuliambro|lord|all-powerful|of the island|Malindranii|whom|invincible|and|unspeakable|never|glory|knight|Sir|Quixote|of|Mancha|defeated|in|single|duel|by|his|this|command|I come|to humble|myself|at|the feet|Your|Excellency|and|to submit|under|her|will|and|authority|as|wretched|her|servant|and|slave |||||||||||||||||велетнем|||||лицарям||трапляється||||||||||розполовиню||||||переможу||||||||||||падши|||||||покірним||покірному||говорити|||||||олімпійський|Каракуліамбро||всевладний||Маліндранья||непереможний||непорівнянної||слави||||||переміг||одиночному|||||наказу|я приходжу|покоритися|||||Високоповажності|||||||розпорядження||нещасний||||раб If ever, unfortunately, he said to himself, or rather fortunately for me, I should happen to encounter some giant, as is usually the case with wandering knights, and when with the first blow I knock him to the ground or split him in two, in short, when I defeat him, I must make a gift of him to someone; I must hear him, having fallen to his knees before the lady of my heart, speaking to her in a very humble and contrite voice: "My lady, I am the giant Karakuliambro, the all-powerful lord of the island of Malindranii, whom the invincible and never-before-seen glory of knight Don Quixote of La Mancha has defeated in single combat; by his command, I come to humble myself at the feet of Your Excellency and to submit to your will and command, as your miserable servant and slave." O, jakże się cieszył, jak radował nasz rycerz, wyrecytowawszy sam do siebie tę piękną mowę, a nie posiadał się już z rozkoszy, kiedy znalazł nareszcie w głowie niewiastę, którą wrytował na panią serca swego! Oh|how|himself|rejoiced|how|delighted|our|knight|reciting|to himself|to|himself|this|beautiful|speech|and|not|contained|himself|anymore|with|joy|when|found|finally|in|mind|woman|whom|envisioned|as|lady|heart|his ||||||||промовивши|||||||||владів||||||||||||вписав|||| Oh, how our knight rejoiced, how he delighted in reciting this beautiful speech to himself, and he could hardly contain his joy when he finally found in his mind the woman he had envisioned as the lady of his heart! Była nią, jak mniemają historycy, gładka dość dziewucha wiejska, córka rolnika ze wsi, w której mieszkał nasz rycerz i kochał się w niej kiedyś, ale tak, że ona o tym ani trochę nie wiedziała i ani się domyślała. She was|her|as|they suppose|historians|pretty|quite|girl|rural|daughter|farmer|from|village|in|which|lived|our|knight|and|loved|himself|in|her|once|but|so|that|she|about|it|neither|a little|not|knew|and|neither|herself|suspected |||вважають||||дівчина|сільська дівчина||фермера|||||||||||||||||||||||||||підозрювала She was, as historians believe, a rather smooth country girl, the daughter of a farmer from the village where our knight lived and had once loved her, but in such a way that she did not know it at all and did not suspect it. Nazywała się Alonza Lorenzo; ją to wybrał on teraz na panią swych myśli i serca; a wyszukując i dla niej także nazwiska równie szlachetnego, jak własne, i które by miało w sobie coś książęcego, po długich turbacjach nazwał ją nareszcie Dulcyneą z Toboso, jako w rzeczy samej stamtąd pochodziła, i że imię to przypadało mu niemniej do myśli i smaku, jak i imiona, powynajdywane przezeń dla siebie i konia swego. She was called|herself|Alonza|Lorenzo|her|it|chose|he|now|as|lady|his|thoughts|and|heart|and|searching|and|for|her|also|surname|equally|noble|as|his own|and|which|would|have|in|itself|something|princely|after|long|deliberations|named|her|finally|Dulcinea|from|Toboso|as|in|reality|herself|from there|she came|and|that|name|this|suited|him|no less|to|thoughts|and|taste|as|and|names|invented|by him|for|himself|and|horse|his own ||Алонза|Лоренцо|||||||||||||вибираючи|||||||||||||||||князівського|||перемовинах||||Дульсінея||Тобосо|||||||||||підходило||тим не менш||||||||винайдені|ним знайдені||||| Her name was Alonza Lorenzo; he chose her now as the lady of his thoughts and heart; and searching for a name for her that was as noble as his own, and which would have something princely about it, after long deliberation he finally named her Dulcinea del Toboso, as she indeed came from there, and this name suited his thoughts and taste just as well as the names he had invented for himself and his horse.

SENT_CWT:AFkKFwvL=12.58 PAR_TRANS:gpt-4o-mini=10.02 en:AFkKFwvL openai.2025-01-22 ai_request(all=72 err=0.00%) translation(all=60 err=0.00%) cwt(all=1853 err=3.18%)