Kawa czy herbata? – Polish with John #18 ||Tee||| Kaffee oder Tee? - Polnisch mit John #18 Coffee or tea? - Polish with John #18 Café ou chá? - Polaco com John #18 Кава чи чай? - Польська з Іваном #18

Cześć! Hello Hi! Здравствуй! Witajcie w kolejnym podcaście “Polish with John”. Welcome to the next podcast "Polish with John". Nazywam się Jan Oko i chcę Wam pomóc w nauce języka polskiego. My name is Jan Oko and I want to help you learn Polish. Codziennie rano kawa stawia mnie na nogi, a w zimne dni nie ma to jak herbata z miodem. |||stellt|||Beine|||kalten||||||||Honig |||puts|||feet|||cold|||||||| Jeden Morgen bringt mich Kaffee auf die Beine, und an kalten Tagen gibt es nichts Schöneres als Tee mit Honig. Every morning coffee puts me on my feet, and on cold days there is nothing like tea with honey. Кава піднімає мене на ноги щоранку, а в холодні дні немає нічого кращого від чаю з медом. Te dwa niezwykle popularne napoje są z nami codziennie. Tee||ungewöhnlich||Getränke|||uns| Diese beiden äußerst beliebten Getränke sind jeden Tag bei uns. These two extremely popular drinks are with us every day. Ці два надзвичайно популярних напої з нами щодня.

Wiele osób nie wyobraża sobie dnia bez filiżanki jednego z tych gorących napojów. |||stellt sich vor|sich|||Tasse|eines||dieser|heißen|Getränken |||||||||||hot|drinks Viele Menschen können sich keinen Tag ohne eine Tasse eines dieser heißen Getränke vorstellen. Many people cannot imagine a day without a cup of one of these hot drinks. Anglicy tradycyjnie o piątej po południu piją filiżankę herbaty. |traditionell||fünf Uhr|||trinken|Tasse| Englishmen traditionally drink a cup of tea at five in the afternoon. W Japonii istnieje cały rytuał parzenia, czyli przygotowania, herbaty, i jej picia. |Japan|gibt es||Ritual|des Teebrauens||Vorbereitung||||Trinken ||||ritual|||preparations||||drinking In Japan gibt es ein ganzes Ritual des Brauens, d. H. Zubereitung, Tee und Trinken. In Japan, there is a whole ritual of brewing, i.e. preparation, tea, and drinking it. Au Japon, il y a tout un rituel de brassage, à savoir la préparation, le thé et le boire. W Rosji używa się specjalnego urządzenia, które nazywa się samowarem. ||verwendet||speziellen|Gerät||||Samowar ||uses||special|device||||samovar In Russland wird ein spezielles Gerät verwendet, das Samowar genannt wird. In Russia, a special device is used, which is called samovar. Pomaga ono zagotować wodę i zaparzyć herbatę. |es|kochen|||zubereiten| Es hilft Wasser zu kochen und Tee zu brühen. It helps to boil water and brew tea. Jeszcze inne tradycje ma Tybet, jeszcze inne Chiny. ||Traditionen||Tibet|||China ||traditions||||| Tibet hat andere Traditionen, genauso wie China. Tibet has other traditions, and China has other traditions. Le Tibet a d'autres traditions, et la Chine a d'autres traditions.

Jeżeli chodzi o kawę to dla Włochów najważniejsze jest espresso, ale cappuchino też pochodzi z tego kraju. |||Kaffee|||Italiener|am wichtigsten||Espresso||Cappuccino||kommt||| |||||||||espresso||cappuccino||||| Wenn es um Kaffee geht, ist Espresso für die Italiener am wichtigsten, aber auch Cappuccino stammt aus diesem Land. When it comes to coffee, espresso is the most important thing for Italians, but cappuchino also comes from this country. En ce qui concerne le café, l'espresso est la chose la plus importante pour les Italiens, mais le cappuchino vient également de ce pays. W ogóle rodzajów herbaty i kawy jest mnóstwo. ||von Arten|||||eine Menge Im Allgemeinen gibt es viele Tee- und Kaffeesorten. There are plenty of tea and coffee in general. En général, il existe de nombreux types de thé et de café. Są herbaty czarne, zielone, czerwone i inne. ||schwarze|grüne|rote|| |||green|red|| There are black, green, red and other teas. Można je pić z mlekiem, z cukrem albo z cytryną. |sie|||Milch||Zucker|||Zitrone |||||||||lemon Sie können mit Milch, Zucker oder Zitrone getrunken werden. They can be drunk with milk, sugar or lemon. Kawy też pije się z mlekiem, wtedy mówimy, że jest to biała kawa. ||trinkt|||||sagen||||weiße| Kaffee wird auch mit Milch getrunken, dann sagen wir, dass es weißer Kaffee ist. Coffee is also drunk with milk, then we say that it is white coffee. Jeżeli nie dajemy do kawy mleka to jest to kawa czarna. ||geben|||Milch|||||schwarz If we don't give milk to coffee, it is black coffee. Kawa może być też rozpuszczalna, sypana albo z ekspresu. ||||löslich|gemahlen|||Espresso |||||ground coffee|||coffee machine Kaffee kann auch löslich, locker oder aus einer Kaffeemaschine sein. Coffee can also be soluble, loose or espresso. Le café peut également être soluble, en vrac ou expresso. Кава також може бути розчинною, розсипчастою або еспресо. Można powiedzieć, że ludzka wyobraźnia ciągle stwarza nowe rodzaje tych napojów. |||menschliche|Vorstellung|ständig|schafft|neue|Arten|dieser| |||human|imagination|||||| Man kann sagen, dass die menschliche Vorstellungskraft ständig neue Arten dieser Getränke hervorbringt. It can be said that human imagination is constantly creating new types of these drinks. On peut dire que l'imagination humaine crée constamment de nouveaux types de ces boissons. Можна сказати, що людська фантазія постійно створює нові види цих напоїв.

Najstarsza kawiarnia w Europie, o której istnieniu udało mi się dowiedzieć, została założona w Belgradzie w 1522 roku! die älteste|Kaffeehaus|||||Existenz|es gelang|||erfahren|wurde|gegründet||Belgrad|| Oldest|||||which|existence|I managed||||||||| Das älteste Café in Europa, von dem ich erfahren habe, wurde 1522 in Belgrad gegründet! The oldest cafe in Europe, of which I was able to find out, was founded in Belgrade in 1522! Le plus vieux café d'Europe, dont j'ai pu me renseigner, a été fondé à Belgrade en 1522! Найстаріше кафе в Європі, про яке мені вдалося дізнатися, було засноване в Белграді в 1522 році! W Polsce pierwsza była w Warszawie, otwarta w 1724. ||erste||||offen| In Polen war das erste in Warschau, eröffnet 1724. In Poland, the first was in Warsaw, opened in 1724. У Польщі перший був у Варшаві, відкритий у 1724 році. Co ciekawe pierwszą kawiarnę w Austrii założył Polak Jerzy Kulczycki. |||Kaffeehaus||Österreich|gründete|Pole|Jerzy|Kulczycki Interestingly, the first cafe in Austria was founded by a Pole Jerzy Kulczycki. Fait intéressant, le premier café d'Autriche a été fondé par un Polonais Jerzy Kulczycki. On też miał jako pierwszy dodać do kawy mleka, bo czarna kawa nie zasmakowała mieszkańcom Wiednia. |||||hinzufügen||||||||schmeckte|den Bewohnern|Wien |||||||||because of||||||Vienna He was also the first to add milk to coffee, because black coffee did not taste the inhabitants of Vienna. Il fut également le premier à ajouter du lait au café, car le café noir ne goûtait pas les habitants de Vienne.

Na dworach pojawili się specjaliści od parzenia kawy, także w Polsce. |Höfen|sind erschienen||Spezialisten||Brauens|||| In den Höfen tauchten auch in Polen Spezialisten für die Zubereitung von Kaffee auf. Specialists in brewing coffee appeared in courts, also in Poland. Des spécialistes de la préparation du café ont comparu devant les tribunaux, également en Pologne. Osoby odpowiedzialne za parzenie kawy nazywano kawiarkami. |verantwortlichen||das Brühen||nannte man|Kaffeekannen |responsible people||brewing||| Die für die Zubereitung von Kaffee verantwortlichen Personen wurden als Kaffeeköche bezeichnet. People responsible for brewing coffee were called coffee makers. Les personnes responsables de la préparation du café étaient appelées cafetières. Pisał o nich Adam Mickiewicz w „Panu Tadeuszu”. |||Adam|Mickiewicz||Herrn| |||Adam|Mickiewicz||| Über sie schrieb Adam Mickiewicz in 'Pan Tadeusz'. Adam Mickiewicz wrote about them in Pan Tadeusz. Adam Mickiewicz a écrit à leur sujet dans Pan Tadeusz. Choć to nie jest łatwy tekst, to proszę posłuchajcie: |||||Text|||hört zu Obwohl dies kein einfacher Text ist, hören Sie bitte zu: Although this is not an easy text, please listen:

„Takiej kawy jak w Polszcze nie ma w żadnym kraju: W Polszcze, w domu porządnym, z dawnego zwyczaju, Jest do robienia kawy osobna niewiasta, Nazywa się kawiarka; ta sprowadza z miasta Lub z wicin bierze ziarna w najlepszym gatunku I zna tajne sposoby gotowania trunku, Który ma czarność węgla, przejrzystość bursztynu, Zapach moki i gęstość miodowego płynu”. ||||Polen||||keinem||||||ordentlichen||altem|Brauch|||machen||separate|Frau|||Kaffeekanne|sie|sorgt|||||Wicen|holt|Kaffeebohnen||najlepszym|des (von)||sie|geheime|Weisen|kochen|trunku|||Czarnheit|Wegla|Präzision|bursztyn|der Geruch|moki||Dichte|mieligen|płynu Such a||||||||||||||respectable household||||||making||separate|woman||||||||||wiosek|||||of the best quality||||||beverage||||of coal|transparency of amber|||mocha|||honeyed liquid|honey liquid "In Polen gibt es keinen solchen Kaffee wie in irgendeinem anderen Land: In Polszcze, in einem anständigen Haus, gibt es nach alter Sitte eine eigene Frau, die Kaffee macht, genannt Café; Sie bringt aus der Stadt oder aus Wiciny Körner der besten Art und kennt die geheimen Arten, ein Getränk zu kochen, das die Schwärze von Kohle, die Transparenz von Bernstein, den Geruch von Moka und die Dichte von Honigflüssigkeit hat. " "There is no such coffee in Poland as in any country: In Polszcze, in a decent house, from the old custom, there is a separate woman to make coffee, called café; she brings from the city or from wiciny takes grains of the best kind and knows the secret ways of cooking a drink, which has the blackness of coal, the transparency of amber, the smell of moka and the density of honey liquid. " "Il n'y a pas de café en Pologne comme dans aucun pays: à Polszcze, dans une maison décente, selon l'ancienne coutume, il y a une femme séparée pour faire du café, appelée café; elle apporte de la ville ou du wiciny prend des grains de la meilleure sorte et connaît les façons secrètes de cuisiner une boisson, qui a la noirceur du charbon, la transparence de l'ambre, l'odeur du moka et la densité du miel liquide. "

Oba napoje są korzystne dla zdrowia, o ile korzysta się z nich w umiarze. beide|||vorteilhaft||Gesundheit|||man profitiert|||||Maß Both drinks|drinks||||||||||||moderation Beide Getränke sind gesundheitsfördernd, wenn sie in Maßen verwendet werden. Both drinks are beneficial to health if used in moderation. Les deux boissons sont bénéfiques pour la santé si elles sont utilisées avec modération. Jest takie polskie powiedzenie “co za dużo to niezdrowo”. |solches||Sprichwort|||||ungesund Es gibt ein polnisches Sprichwort "zu viel ist ungesund". There is a Polish saying "too much is unhealthy". Il y a un dicton polonais "ce qui est trop malsain". Jednak kilka filiżanek, to nic złego. ||Tassen||nichts|schlimmes ||cups||| Ein paar Tassen sind jedoch nichts falsch. However, a few cups are nothing wrong.

Korzyści z picia herbaty to między innymi łatwiejsze odchudzanie. Vorteile||Trinken||||||Abnehmen Benefits|||||||easier weight loss|weight loss Zu den Vorteilen des Teetrinkens gehört unter anderem ein leichterer Gewichtsverlust. The benefits of drinking tea include, among others, easier weight loss. Les avantages de boire du thé incluent, entre autres, une perte de poids plus facile. Pomaga też walczyć ze stresem i opóźnia starzenie. ||kämpfen||Stress||verzögert|Alterung Es hilft auch, Stress zu bekämpfen und das Altern zu verzögern. It also helps fight stress and delays aging. Il aide également à combattre le stress et retarde le vieillissement. Chroni wątrobę i zmniejsza ryzyko zachorowań na raka. schützt|die Leber||verringt|Risiko|Erkrankungen||Krebs protects|liver||reduces|risk|cases||cancer It protects the liver and reduces the risk of cancer. Il protège le foie et réduit le risque de cancer. Lista zalet herbaty jest bardzo, bardzo długa i można by o nich opowiadać bez końca. Liste|Vorteile|||||lang|||könnte|||erzählen|| list|advantages|||||long|||||them|talk about|| Die Liste der Vorteile von Tee ist sehr, sehr lang und man kann endlos darüber sprechen. The list of advantages of tea is very, very long and you could talk about them endlessly. La liste des avantages du thé est très, très longue et vous pouvez en parler sans fin.

Kawa natomiast zapobiega cukrzycy, zmniejsza również ryzyko zachorowań na raka oraz inne choroby, jak Parkinson czy Alzheimer. ||verhindert|Diabetes|verringt|auch||Erkrankungen||Krebs|||Krankheiten||Parkinson||Alzheimer |on the other hand|prevents|diabetes|reduces|also|risk||||||diseases|||| Kaffee hingegen beugt Diabetes vor und verringert auch das Risiko für Krebs und andere Krankheiten wie Parkinson oder Alzheimer. Coffee, on the other hand, prevents diabetes and also reduces the risk of cancer and other diseases such as Parkinson's or Alzheimer's. Le café, d'autre part, prévient le diabète et réduit également le risque de cancer et d'autres maladies telles que la maladie de Parkinson ou la maladie d'Alzheimer. Pomaga również w walce z depresją. |auch||Kampf||Depression helps|also||fight|| Es hilft auch im Kampf gegen Depressionen. It also helps in the fight against depression. No i oczywiście dodaje energii! nein|||fügt|Energie And of course it adds energy!

W obu przypadkach nie należy przesadzać. |beiden|Fällen||sollte man|übertreiben In beiden Fällen sollte man es nicht übertreiben. In both cases, do not overdo it. Dans les deux cas, n'en faites pas trop. Jeżeli ktoś pije ponad pięć kaw dziennie, to jest to za dużo. |jemand||über||Tassen|täglich||||| |||||coffees|a day||||| Wenn jemand mehr als fünf Tassen Kaffee pro Tag trinkt, ist das zu viel. If someone drinks more than five coffees a day, this is too much. Natomiast jedna, dwie lub trzy filiżanki mogą jak najbardziej pomóc. |||||Tassen|||| on the other hand|one|||||||| Andererseits können eine, zwei oder drei Tassen durchaus hilfreich sein. In contrast, one, two or three cups can help the most. En revanche, une, deux ou trois tasses peuvent aider le plus.

Dziękuję Wam bardzo za wysłuchanie tego odcinka. ||||das Zuhören|| Vielen Dank, dass Sie sich diese Episode angehört haben. Thank you so much for listening to this episode. Mam nadzieję, że się podobał. I hope you enjoyed it. Zapraszam na mojego bloga ioannesoculus.com albo polishwithjohn.com, gdzie znajdziecie zapis całego odcinka, dodatkowe ćwiczenia oraz wiele innych ciekawych materiałów. |||||||||||record||||||||| I invite you to my blog ioannesoculus.com or polishwithjohn.com, where you can find the whole episode, additional exercises and many other interesting materials. Jeżeli podoba Wam się to co robię, to proszę, wesprzyjcie mnie na serwisie Patreon! ||||||ich mache|||unterstützt|||| If you like what I do, please support me on Patreon! Link jest w opisie. Der Link befindet sich in der Beschreibung. The link is in the description. A już w następny poniedziałek zapraszam na kolejny podcast z serii “Polish with John”. |||||||||||||John Next Monday, I invite you to the next podcast from the series "Polish with John". Trzymajcie się zdrowo! haltet euch|| Stay healthy!