Part 1
部分
Section
Часть
Teil 1
Part 1
Deel 1
Часть 1
Частина 1
ZEMSTA
месть
Revenge
REVENGE
Lada chwila miał rozbrzmieć dzwonek na koniec przerwy pomiędzy lekcjami.
剛要||將要|響起|鈴聲||結束||課間|課程
moment|moment|was about to|ring out|bell|||break between classes|between|lessons
Jeden Moment würde die Glocke zum Ende der Unterrichtspause ertönen.
The bell for the end of the break between lessons was about to ring.
С минуты на минуту должен был прозвучать звонок об окончании перерыва между уроками.
Korytarz z wolna pustoszał, uczniowie znikali w klasach, cisza ogarniała szkolne mury.
||逐漸的|||消失||教室||籠罩|學校的|牆壁
The corridor|"was slowly"|slowly|was emptying|students|disappeared into||in the classrooms|silence fell over|enveloped|school|school walls
||||ученики|||||||стены школы
The corridor slowly emptied, students disappeared into classrooms, silence enveloped the school walls.
Коридор медленно опустел, ученики скрылись в классах, тишина окутала стены школы.
Jeszcze tylko grupka czwartoklasistów kręciła się w pobliżu głównych, schodów i drzwi pokoju nauczycielskiego.
還有|||四年級學生|轉圈|||附近|主要|樓梯||老師的房間門|教室|教師的
||small group|fourth-grade students|was lingering|"around"||near the|main|stairs|was lingering near|teacher's room door||teacher's lounge
|||четвертокласників||||||||||
There was only a small group of fourth-graders around near the main stairs, and the front door of the staff room.
Только группа четвероклассников все еще слонялась у дверей главного корпуса, лестницы и учительской.
W miarę jak zbliżał się koniec pauzy, nieśmiała nadzieja zaczynała kiełkować w sercach myszkujących po korytarzu chłopców.
|隨著|||||休息|害羞|希望|開始萌芽|萌芽||心中|偷偷摸摸||走廊|男孩們
|"As"||approached|was approaching||break|shy|hope|was beginning|sprout||hearts of boys|snooping|around the|hallway|boys
||||||||||прорастать|||шарящих|||
Je näher das Ende der Pause rückte, desto mehr keimte in den Herzen der Jungen, die im Korridor herumschnüffelten, zaghafte Hoffnung auf.
As the end of the break approached, a timid hope began to sprout in the hearts of the boys scurrying down the hallway.
По мере приближения конца паузы в сердцах мальчишек, шнырявших по коридору, зародилась робкая надежда.
Krasawcewa, nauczyciela geografii, nie było dotąd ani w kancelarii, ani w pokoju nauczycielskim.
|教師||||到目前為止|||辦公室||||教師的
Krasawcewa|geography teacher|of geography teacher|not||so far|||the office||||teachers' room
Красавцева||||||||||||
|||||до сих пор|||||||
Krasavtsev, ein Geographielehrer, war bisher weder im Büro noch im Lehrerzimmer anzutreffen.
Krasawcewa, the geography teacher, had not been seen neither in the office nor in the teachers' room so far.
Красавцев, учитель географии, до сих пор не появлялся ни в кабинете, ни в комнате для персонала.
Może więc zachorował i nie przyjdzie w ogóle do szkoły?
||生病了|||||根本||
||got sick|maybe|"not"|"will come"||||
Maybe she fell ill and won't come to school at all?
Может, он заболел и вообще не придет в школу?
A może szczęśliwy los zdarzy, że przynajmniej się spóźni, jak mu się to często przytrafiało.
|||命運|發生||至少||遲到||||||常常發生
||lucky|lucky chance|"will happen"||at least|"himself"|will be late|||"himself"|||"happened to him"
|||los|||||||||||случалось ему
Or perhaps he would be lucky at least to be late, as it often happened to him.
А может быть, счастливая судьба сложится так, что он хотя бы опоздает, как это часто с ним случалось.
W grupce szeptem rozmawiającej na korytarzu rej wodził Tomek Wilmowski, dobrze zbudowany blondyn, który z ożywieniem pocieszał swych zdenerwowanych kolegów:
|小組|||||||湯姆|威爾莫夫斯基||建造的|金发男孩|||生气勃勃|安慰||緊張的|同學們
|small group|in a whisper|whispering|||led the way|led the way|Tomek Wilmowski|Wilmowski||well-built|blond-haired man||with|with enthusiasm|was comforting|his|nervous|friends
||шепотом|||в коридоре|группа|водил||||||||||своих||
Tom Wilmowski, ein gut gebauter Blondschopf, führte die flüsternde Gruppe bei der Fahrt durch den Korridor an und tröstete seine nervösen Kollegen aufgeregt:
In the group talking in a whisper in the corridor, Tomek Wilmowski, a well-built blond man who animatedly consoled his nervous colleagues:
Во главе группы, шептавшейся в коридоре, стоял Том Вильмовски, хорошо сложенный блондин, который оживленно утешал своих нервных коллег:
- Mówię wam, że „piły" nie ma w budzie.
我說|||||||狗屋
|||"saw"|not there|||doghouse
|||пилы||||
- I tell you, there is no "saw" in the shed.
- Я говорю вам, что "пила" находится не в будильнике.
Stwierdziłem sam i ręczę za to.
|||我保證||
I concluded|myself||I guarantee||
|||гарантирую||
I have determined it myself and guarantee it.
Я сам это утверждал и ручаюсь за это.
Może jego gospodyni, wychodząc na miasto po sprawunki, przez zapomnienie zamknęła drzwi na klucz?
|||出門||||購物||忘記|鎖上|||鎖
||housekeeper|going out||town|for errands|groceries||forgetfulness|locked|||key
|||||||покупки||||||
Maybe his housekeeper, going to town for shopping, accidentally locked the door?
Возможно, его хозяйка, уходя по делам в город, забыла запереть дверь?
To byłaby heca!
|была бы|шутка
|would be|That would be fun!
||真是太糟糕了
That would be heca!
Czy wyobrażacie sobie „piłę" z notesem w ręku miotającego się bezsilnie po mieszkaniu?
|你們想像||鋸子||筆記本||手中|掙扎的||無力地||公寓
|imagine||"saw"||notebook|||||helplessly|around|apartment
||||с|блокнотом|||метающегося||||
Können Sie sich eine "Säge" vorstellen, die mit einem Notizbuch in der Hand hilflos in der Wohnung herumhüpft?
Can you imagine a "saw" with a notebook in hand, throwing helplessly around the apartment?
Можете ли вы представить себе "пилу" с блокнотом в руке, беспомощно мечущуюся по квартире?
Och, gdybym to mógł zobaczyć!
|如果我|||看到
Oh|if only|||
Oh, if I could see it!
Twarze chłopców rozjaśniły się na samą myśl o takiej wspaniałej możliwości.
||亮了||||||||
Faces||lit up|||just|thought||such|wonderful|possibility
Лица мальчиков засветились при мысли о такой замечательной возможности.
Trudno się nawet było dziwić, że snute przez Tomka domysły napawały jego kolegów nadzieją i radością.
|||||что|высказываемые||||вдохновляли|||||
||||be surprised||woven|||guesses|filled with||friends|hope||joy
It was hardly surprising that Tomek's guesses filled his colleagues with hope and joy.
Трудно было даже удивляться, что фантазии, созданные Томком, внушали его товарищам надежду и радость.
Zaledwie niecałe trzy tygodnie dzieliły ich do wakacji letnich, a tymczasem Krasawcew, czy też jak go uczniowie nazywali „piła", zapowiedział, że przed swym przyspieszonym wyjazdem do Rosji pozostawi „polskim buntowszczykom" taką pamiątkę, iż popamiętają go przez cały następny rok „zimowania" w tej samej klasie.
||||||||||||||||||||||своем|||||||польским бун|||что|||||||||||
barely|"less than"|three|weeks|separated|||vacation|summer|||Krasawcew||||||called him|"the saw"|"announced"||before|his own|accelerated|departure||to Russia|"will leave"|Polish rebels|rebellious students||souvenir|that|will remember||||next|year|wintering over||||class
Only less than three weeks separated them from the summer holidays, and meanwhile Krasawcew, or as his students called him "saw", announced that before his accelerated departure to Russia, he would leave "Polish rebels" such a souvenir that they would remember him throughout the next year of "wintering" "in the same class.
Всего лишь чуть менее трех недель отделяло их от летних каникул, а тем временем Красавцев, или как его называли ученики "пила", заявил, что перед своим ускоренным отъездом в Россию оставит "польским бунтовщикам" такой сувенир, что они запомнят его на весь следующий год "зимования" в том же классе.
Mogło to tylko oznaczać zaostrzenie kursu dyrekcji gimnazjum przeciw czwartoklasistom.
||||||администрации|||
Could|||mean|tightening|course|the school management|middle school||fourth graders
It could only mean tightening the course of the gymnasium management against fourth graders.
Это могло только означать ужесточение курса администрации гимназии против четвероклассников.
Domysły te nie były pozbawione podstaw.
|||||оснований
Theories||not||devoid of|basis
The headmaster of the gymnasium, a Russian named Melnikov, appointed a few months ago, demanded with extreme severity from his pupils blind obedience and attachment to tsarist Russia.
Эти предположения не были лишены оснований.
Mianowany przed kilkoma miesiącami dyrektor gimnazjum, Rosjanin Mielnikow, z niezwykłą surowością wymagał od swych wychowanków ślepego posłuszeństwa i przywiązania do carskiej Rosji.
appointed|before|a few|months|director||Russian|Mielnikov||unusual|severity|required|||pupils|blind|obedience||loyalty||Tsarist Russia|
The headmaster of the gymnasium, a Russian named Melnikov, appointed a few months ago, demanded with extreme severity from his pupils blind obedience and attachment to tsarist Russia.
Назначенный несколько месяцев назад директор гимназии, русский Мельников, с необычайной строгостью требовал от своих воспитанников слепого послушания и преданности царской России.
Niezwykła ta opowieść rozpoczyna się bowiem w 1902 roku gdy znaczna część Polski znajdowała się pod okupacją rosyjską.
|||||поскольку|||||||||||
Extraordinary|||begins||indeed||||significant|||"was located"|||under Russian occupation|Russian occupation
This unusual story begins in 1902, when a large part of Poland was under Russian occupation.
Эта необычная история начинается в 1902 году, когда значительная часть Польши находилась под российской оккупацией.
Znienawidzony przez uczniów nowy dyrektor wykazywał szczególną gorliwość w dziele rusyfikowania (1) polskiej młodzieży.
||||||особую|усердие||деле|||
Hated||students|||showed||zeal||"in the work"|Russification of||youth
Ненавидимый учениками новый директор проявлял особую рвение в деле русификации (1) польской молодежи.
Mało mu było tego, że wszystkie lekcje prowadzono wówczas w języku rosyjskim.
||||||||в то время|||
|||||||were conducted|at that time|||Russian language
It was good for him that all lessons were conducted in Russian at that time.
Ему было этого недостаточно, что все уроки проводились тогда на русском языке.
Mielnikow, a pod jego wpływem i niektórzy nauczyciele pilnie przestrzegali, aby uczniowie w szkole w ogóle nie rozmawiali po polsku.
||||||||strictly|advised strictly||||||||spoke||
Melnikov, and under his influence, and some teachers urgently warned that students at school should not speak Polish at all.
Мельников, а под его влиянием и некоторые учителя строго следили, чтобы ученики в школе вообще не говорили по-польски.
Dyrektor wiele czasu poświęcał również badaniu stosunków panujących w rodzinach swych wychowanków.
||||||отношений|||||
|||||the study of|relationships|existing||||pupils
The director also devoted a lot of time to researching the relations in the families of his charges.
Директор также уделял много времени изучению отношений в семьях своих воспитанников.
Na każdym kroku węszył nieprzychylność do carskiej Rosji, co w zasadzie znajdowało w szkole odbicie w ujemnej ocenie postępów w nauce.
|||нюхал|неприязнь||||||основе|находило отражение|в||||отрицательной||успехов||
||step|sniffed out|hostility||||||"in principle"|found|||reflection||negative|assessment|progress||
На каждом шагу он чувствовал неприязнь к царской России, что, по сути, находило отражение в отрицательной оценке успехов в учебе в школе.
1\. Rusyfikować: wynaradawiać wychowując w duchu rosyjskim.
|руссифицировать||||
Russify: denationalize Russian|denationalize|raising|||
1 \\. Russify: denrate upbringing in the Russian spirit.
Wkrótce po objęciu stanowiska Mielnikow zwrócił uwagę na czwartą klasę.
Скоро||занятии|||||||
Soon after||taking over|position||turned|||fourth grade|
Według jego zdania, brak było w niej „rosyjskiego ducha".
||opinion|||||Russian|
In his opinion, there was no "Russian spirit" in it.
Czwartoklasiści nie wykazywali należytej gorliwości w nauce historii Rosji, większość z nich miała złą wymowę rosyjską i, jak twierdzili podstawieni donosiciele, między sobą rozmawiała po polsku.
|||||||||||||||||||подставленные доносчики|доносчики|||||
fourth graders||showed|due diligence|||||||||||pronunciation||||they claimed|planted informers|informants|||"talked"||
Fourth graders did not show proper diligence in learning the history of Russia, most of them had poor Russian pronunciation and, as the substitute informants claimed, they spoke to each other in Polish.
Dyrektor mocno zaniepokojony tymi faktami zasięgnął informacji w policji, gdzie stwierdził, iż niektórzy rodzice tych uczniów notowani byli w kartotekach jako politycznie podejrzani.
|strongly|worried||the facts|sought|||the police||stated|that||parents|||were listed|||files or records||politically suspect|politically suspect
The director was deeply concerned about these facts and sought information from the police, where he found out that some parents of these students were listed in records as politically suspect.
Wtedy to nie namyślając się wiele postanowił rozbić „gniazdo małych os" i wydał odpowiednią instrukcję swemu zaufanemu podwładnemu, nauczycielowi geografii, sześćdziesięcioletniemu Krasawcewowi.
|||thinking||much|he decided|break|nest||wasps||issued|appropriate||||subordinate|||sixty-year-old|to Krasawcew
Without much thought, he decided to break up the 'nest of little ones' and issued the appropriate instructions to his trusted subordinate, the geography teacher, the sixty-year-old Krasawcew.
Mielnikow sprowadził go do Warszawy na miejsce poprzedniego nauczyciela, który uległ poważnemu wypadkowi i ustąpił ze stanowiska.
|brought||||||previous|||succumbed to|serious|accident||resigned from position||position
Mielnikov brought him to Warsaw to replace his former teacher, who had a serious accident and resigned.
Krasawcew był zgorzkniałym człowiekiem, często szukającym zapomnienia w alkoholu.
Красавцев||горьким||||||
||bitter man|||seeking|forgetfulness||
||гірким||||||
Krasawcew was a bitter man, often seeking oblivion in alcohol.
Stąd też w szkole bywał niezwykle roztargniony, a całą swoją uwagę skupiał przeważnie na wypełnianiu specjalnych zarządzeń Mielnikowa.
||||бывал||рассеянный|||||||||||
there||||he was||absent-minded||||attention|focused|mostly||filling out||instructions|
Hence, at school he was extremely distracted, and he focused all his attention mostly on fulfilling the special orders of Melnikov.
Aby móc je dokładnie wykonać, ważniejsze uwagi przełożonego zapisywał w notesie, do którego stale zaglądał podczas lekcji.
|||||более важные||начальника|||||||||
||||carry out|more important|notes|supervisor's notes|||notebook|||constantly|he looked||
The rattle of a bell rang in the corridors.
Чтобы выполнить их точно, более важные замечания начальника записывались в блокноте, в который он постоянно заглядывал во время уроков.
Uczniowie doskonale wyczuwali nastawienie dyrektora oraz jego poplecznika, toteż niedwuznaczna, pełna groźby zapowiedź Krasawcewa napełniała ich obawą przed tą ostatnią w roku szkolnym lekcją geografii.
|perfectly|sensed|attitude||||henchman|therefore|unambiguous|full of|threatening|ominous warning||filled with||fear of||||||||
The fourth graders breathed a sigh of relief.
Ученики прекрасно чувствовали настроение директора и его приспешника, поэтому однозначное, угрожающее заявление Красавцева наполняло их страхом перед последним в учебном году уроком географии.
Terkot dzwonka rozbrzmiał na korytarzach.
sound|bell|echoed||
Now they entered the classroom, from where they watched the teachers as they headed for their lessons through the ajar door.
Звонок прозвенел по коридорам.
Czwartoklasiści odetchnęli z ulgą.
|breathed a sigh||relief
The fourth graders breathed a sigh of relief.
Teraz weszli do klasy, skąd przez uchylone drzwi obserwowali nauczycieli podążających na lekcje.
|entered|||where||ajar||||heading to||
Now they entered the classroom, from where they watched the teachers as they headed for their lessons through the ajar door.
Krasawcew nie nadchodził.
||was coming
W tej jednak chwili Jurek Tymowski, ukryty za filarem na korytarzu przy schodach, zaczął dawać ręką niepokojące znaki.
||||||||столбом|||||||||
||||||hidden||pillar|||||began||hand|worrying|signals
At that moment, however, Jurek Tymowski, hidden behind a pillar in the corridor by the stairs, began to give disturbing signs with his hand.
Wykonywał ruch, jakby trzymał rączkę piły tnącej drzewo.
|||держал||||
Was making|movement||held|handle|saw|cutting through wood|
- Goddamn it!
Tomek Wilmowski natychmiast zrozumiał umówione hasło.
|||understood|agreed upon|password
Tomek Wilmowski immediately understood the agreed password.
Томек Вильмовски сразу понял договоренное ключевое слово.
- A niech to licho porwie!
|||the devil|take it away
- Damn it!
- Да, черт возьми!
Jednak „piła" przyszedł do budy - zawołał do przyczajonych za nim kolegów.
|saw|||"the shack"|he called||hiding|||
However, 'saw' came to the shack - he called out to his friends crouching behind him.
Но "пила" уже подошел к строению - закричал он своим припрятавшимся за ним друзьям.
Jurek Tymowski wsunął się do klasy.
||slipped into|||
- Saw is already on the stairs.
Zrezygnowany machnął ręką mówiąc:
Resignedly|waved||
The resigned man waved his hand and said:
- Piła jest już na schodach.
- The saw is already on the stairs.
Po drodze rozpina płaszcz i sapie niemiłosiernie... Ha, że też w taki piękny, słoneczny dzień czyha na człowieka sromotna klęska...
|||||||||||||||||||поражение
||unzips|||sighs|mercilessly|Ha||||||||lurks||person|disgraceful defeat|disastrous defeat
|||||||||||||||||||поразка
Along the way, he unbuttons his coat and pants heavily... Ha, how in such a beautiful, sunny day a disastrous mishap awaits a man...
- Może tak źle nie będzie.
The boys were excited to sit on the pews.
Najważniejsze nie trać ducha - szepnął Tomek, ściskając łokieć przyjaciela.
||lose||whispered||squeezing|friend's elbow|
Podnieceni chłopcy zajmowali miejsca w ławkach.
Excited|excited boys|||the|the benches
He showed no fear. Sitting upright, he looked with malicious satisfaction at his highly anxious colleagues.
Wyjątek wśród nich stanowił prymus klasy Pawluk, podchlebiający się na każdym kroku nauczycielom, a nawet często szpiegujący swych towarzyszy.
||||отличник класса|||подлизывающий|||||||даже||||
Exception (1)|||was|top student|||obsequious|||||the teachers||even||spying on||companions
|||||||підлизаючий|||||||||||
The exception among them was the class prefect Pawluk, who constantly flattered the teachers at every step, and even often spied on his classmates.
Nie okazywał on jakiejkolwiek obawy Siedząc wyprostowany, spoglądał ze złośliwym zadowoleniem na mocno zaniepokojonych kolegów.
|showed||any|concern|sitting|sitting upright|he looked||malicious|satisfaction|||"very concerned"|
He did not show any fear. Sitting upright, he looked with malicious satisfaction at his very concerned colleagues.
Tomek Wilmowski zdenerwowany zajął miejsce obok Jurka Tymowskiego.
|Wilmowski|||||Jurek|
Nervous Tomek Wilmowski took a seat next to Jurek Tymowski.
Właściwie nie miał powodów do obaw o siebie.
|||reasons||concerns||
Uczył się doskonale, a geografia była jego ulubionym przedmiotem.
||||geography||||
Today he only feared for his friend, who was certainly in danger.
Gdyby wśród większości nauczycieli nie miał opinii „polskiego buntowszczyka", na pewno byłby prymusem.
If|||||||Polish|Polish rebel||certainly||top student
If he didn't have the reputation of a 'Polish rebel' among the majority of teachers, he would surely be a model student.
Dzisiaj lękał się jedynie o swego przyjaciela, któremu z całą pewnością zagrażało niebezpieczeństwo.
|worried|||||||||certainty|was threatened by|danger
Today he was only worried about his friend, who was certainly in danger.
W szkole wszyscy wiedzieli, że ojciec Jurka miał niedawno kłopoty z żandarmami.
|||knew||||||||the gendarmes
At school, everyone knew that Jurek's father had recently had problems with the gendarmes.
Pan Tymowski był instruktorem konnej jazdy w ujeżdżalni przy ulicy Litewskiej, gdzie, jak podejrzewała policja, odbywały się tajne schadzki Polaków spiskujących przeciwko carskiej Rosji.
|||||||||||||||проходили|||тайные встречи|||||
|||instructor|equestrian|horse riding||riding arena|||Lithuanian Street|||suspected||were taking place||secret|secret meetings|Poles|plotting against|against||
Z tego powodu Mielnikow niejednokrotnie już szkodził Jurkowi, nie ulegało wątpliwości, że polecił go „opiece" Krasawcewa.
|||Mielnikow (1)|on multiple occasions||harmed||"not"|was beyond doubt|doubt||recommended to||the care of|
Thanks to his kindness, he enjoyed certain privileges in the arena.
Tymczasem Tomek przyjaźnił się z Jurkiem i bardzo lubił pana Tymowskiego.
Meanwhile||was friends|||with Jurek|||||
Dzięki jego życzliwości korzystał w ujeżdżalni z pewnych przywilejów.
||kindness|he used||riding arena|||privileges
W wolnych chwilach Tymowski ćwiczył obydwóch chłopców w konnej jeździe.
||||taught|both||||horse riding
The boy was extremely proud of it.
Według zapewnień instruktora, Tomek trzymał się już na wierzchowcu bardzo dobrze.
|assurances|||||||mount||
The modest material conditions of his guardians did not allow him too much entertainment.
Chłopiec był z tego nadzwyczaj dumny.
||||extraordinarily|
Skromne warunki materialne jego opiekunów nie pozwalały mu na zbyt wiele rozrywek.
Modest|conditions|||guardians||did not allow|||||entertainment
Bezpłatna nauka konnej jazdy stanowiła dla niego z wielu względów dużą przyjemność.
Free|||riding|was|||||reasons||pleasure
Tomek z niepokojem rozmyślał teraz, ile kłopotu oraz zmartwienia sprawi Jurek ojcu, jeżeli nie otrzyma promocji.
||||||||||||||получит|повышения в должности
||anxiety|was thinking|||trouble||worries|will cause|||||he doesn't receive|promotion
|||||||||||||||підвищення
You could also tell that he was in a bad mood that day.
Krasawcew z dziennikiem szkolnym pod pachą wkroczył do klasy.
||the school journal|school journal||underarm|stepped into||
Shuffling his feet, he sat down at the desk, unfolded the journal, and, muttering to himself, began searching his pockets nervously.
Zaraz też można było poznać, że tego dnia jest w nie najlepszym humorze.
||||||||||||in a mood
Szurając nogami usiadł przy biurku, rozłożył dziennik i mamrocząc coś do siebie, nerwowymi ruchami zaczął przeszukiwać swoje kieszenie.
шаркая|||||||||||||||||
shuffling||sat down|||opened up|||muttering||to himself||nervous|nervous movements|he began|search||pockets
Nie znajdował w nich tego, czego szukał, marszczył więc coraz gniewniej czoło.
|||||||furrowed|||more angrily|forehead
- And this will be your doom day!
Jurek Tymowski widząc to pochylił się w stronę Tomka.
||||leaned||||
Piła must have forgotten his glasses from home again ... - he whispered.
- A to ci dopiero będzie sądny dzień!
|||||judgment|judgment day
- Serves him right!
Piła pewno znów zapomniał zabrać z domu swoje okulary... - szepnął.
Piła||||||||glasses|whispered
Tomek replied in a whisper as well.
- Dobrze mu tak!
||serves him right
- Or maybe he didn't bring the notebook today ...
- również szeptem odparł Tomek.
|in a whisper|replied|
- A może i notesu nie przyniósł dzisiaj...
|||notebook||he brought|
He rummaged in the notebook for a while, then began to trace the open diary on the table before him with his curved finger.
Nadzieje chłopców spełniły się jednak tylko połowicznie; w tej właśnie chwili nauczyciel wydobył z kieszeni notes, położył go przed sobą i rozgniewany wzruszył ramionami - okularów nie znalazł.
||were fulfilled||||partially||||||took out|||notebook|put down|||||angrily|shrugged his shoulders||||
Przez jakiś czas szperał w notatniku, po czym zakrzywionym palcem zaczął wodzić po otwartym dzienniku, leżącym przed nim na stole.
Через|||||||||||||||||||
|||he rummaged|||||curved|curved finger|he began|trace||||lying||||
He would ask one or two trick questions and then write the grade in the journal.
Lekcja rozpoczęła się; Krasawcew co chwila wywoływał któregoś z uczniów na środek klasy.
Lesson|"began"|||||called out|||||center of|
Zadawał jedno lub dwa podchwytliwe pytania, a następnie wpisywał stopień do dziennika.
задавал||||коварный|||||||
He asked||||tricky||||entered|grade (1)||grade book
Oceny odpowiedzi były bardzo surowe.
The grades|answers|||harsh
||||суворі
Jurek sat glum with his head lowered on his chest.
Tomek i Jurek w lot zorientowali się, że nauczyciel wywołuje specjalnie tych chłopców, których rodziców podejrzewano o nieprzychylność dla Rosji.
||||flight|realized||||calling out||||||were suspected||hostility||
Tom was looking anxiously at the door leading to the corridor.
Jurek siedział posępny z opuszczoną na piersi głową.
||угрюмый|||||
||sullen||bowed||chest|head down
Tomek z niepokojem spoglądał na drzwi wiodące na korytarz.
||anxiety|was looking|||leading to||corridor
„Może już niedługo do dzwonka na koniec lekcji?
||"soon"||the bell|||
- What will happen if Jurek now gets hit by two of geography ?! "
- rozmyślał.
was pondering
- Co się stanie, jeśli Jurek teraz oberwie dwóję z geografii?!"
|||если||||||
||||||gets a bad grade|two||
Sytuacja Jurka Tymowskiego naprawdę nie była godna pozazdroszczenia.
||||||worthy|envy or admiration
Przecież i tak ze wszystkich przedmiotów otrzymywał zazwyczaj gorsze stopnie nie mogąc opanować należycie akcentu w języku rosyjskim.
after all||||||he received|usually|worse grades|grades|||master|properly|accent|||Russian language
Krasawcew głęboko pochylony nad dziennikiem wciąż wodził po nim palcem; obecnie zatrzymywał go niemal wyłącznie przy nazwiskach rozpoczynających się od końcowych liter alfabetu.
|deeply|leaning over|||still|was tracing|||||stopped at||almost|exclusively||surnames|beginning with|||final||alphabet
"She will pour in, and just at the end of the year," Jurek whispered.
Przed chwilą wywołał do odpowiedzi Tatarkiewicza.
||"called on"|||Tatarkiewicz (1)
- Taka wsypa i to akurat przy końcu roku - szepnął Jurek.
Такая|подстава||||||||
Such a|scoop|||just||||whispered Jurek|
- Czuję, że pójdę następny... - Zaraz powinien być dzwonek, może nie zdąży... - pocieszył go Tomek, chociaż sam nie wierzył już w szczęśliwe zakończenie lekcji.
||I will go||"Any moment now"||||||make it|comforted|||||||||happy|ending of|
He was just now stepping up Tatarkiewicz, almost touching the journal with his nose.
Mimo woli spojrzał na nauczyciela.
despite his|his will|looked at||
The latter gave Tom a crazy idea.
Właśnie stawiał w tej chwili stopień Tatarkiewiczowi niemal dotykając nosem dziennika.
just|was placing|||||to Tatarkiewicz|almost|touching|his nose|
At that moment, he was placing a step on Tatarkiewicz's almost touching the nose of the newspaper.
В этот момент Томек практически прикасался носом к журналу, стоя на ступеньке перед Татарковичем.
To ostatnie nasunęło Tomkowi szaleńczy pomysł.
||suggested|to Tomek|crazy|
The last one prompted Tomek with a mad idea.
Это последнее вдохновило Томка на безумную идею.
Nauczyciel chorował na oczy, z tego też powodu niedowidział, a dzisiaj szczęśliwym zdarzeniem losu, nie miał okularów i całą jego uwagę pochłaniał dziennik, w którym z takim zapałem stawiał złe noty.
|was sick|||||||had poor vision|||fortunate|event|fate||||||||absorbed||||||zeal|he was giving||bad grades
The teacher had eye problems, which caused him to have poor eyesight, and today, as a lucky twist of fate, he didn't have his glasses and his whole attention was absorbed by the newspaper, in which he was so eagerly giving bad grades.
Учитель страдал болезнью глаз, из-за чего он плохо видел, и сегодня, счастливой случайностью судьбы, у него не было очков, и весь его внимание поглощал журнал, в который с таким упорством ставили плохие оценки.
„Trzeba ratować Jurka za wszelką cenę, choćby przez wzgląd na jego ojca - z determinacją pomyślał Tomek.
must|save|||any|at all costs|at least|for|sake|||||||
Once the goat's death! "
- Niech się dzieje co chce!
Raz kozie śmierć!"
Once|goat's|
- Tymowski!
Krasawcew w dalszym ciągu nie podnosząc głowy znad dziennika zawołał:
||further|||raising his head||over the||
- Tymowski!
- hissed Tom and, trying to be as calm as possible, went instead of Jurek to the middle of the class.
- Siadaj!
Sit down!
Curious students moved in their desks and then froze.
- syknął Tomek i zdobywając się na jak największy spokój wyszedł zamiast Jurka na środek klasy.
"hissed"|||gathering||||greatest|calmness|stepped out||||the center|
There was a deathly silence.
Uczniowie zaciekawieni poruszyli się w ławkach, a potem zamarli w bezruchu.
|"curious"|moved|||the desks|||froze in place||stillness
It was evident that Krasawcew was getting ready to deal a fatal blow.
Zaległa grobowa cisza.
Fell|grave|grave silence
Widać było, że Krasawcew szykuje się do zadania śmiertelnego ciosu.
||что|||||||
|||||||fatal blow|fatal|blow
Conscious, always determined in dangerous moments, Tomek bravely mastered the trembling of his voice.
Ze złośliwym uśmiechem na twarzy zastanawiał się przez chwilę, jakim pytaniem ma pogrążyć nie lubianego przez dyrektora ucznia, po czym nie podnosząc ani nie odwracając głowy mruknął: - No, powiedz, jaki jest najdłuższy na ziemi łańcuch wysp!
|malicious|smile|||"was pondering"||||"what"|||"to embarrass"||unliked|||student||||lifting|||turning||he muttered||say|||longest|||chain of islands|chain of islands
Imitating Jurek's way of speaking, he replied:
Przytomny, zawsze zdecydowany w niebezpiecznych chwilach Tomek dzielnie opanował drżenie głosu.
Alert||decisive||dangerous|||bravely|controlled|trembling|
Naśladując sposób mówienia Jurka, odparł:
"Imitating"||speaking||
- Wyspy japońskie tworzą najdłuższy na ziemi archipelag.
Islands|Japanese|form||||
Towarzyszy on wschodnim wybrzeżom Azji, zamykając razem z Archipelagiem Malajskim cztery wielkie morza przybrzeżne: Ochockie, Japońskie, Żółte i Wschodnio-chińskie.
accompanies||eastern|coast|Asia's|closing|||the Archipelago|Malaysian Archipelago||||coastal seas|Okhotsk Sea||||East China|Chinese
Japonia obejmuje pięć większych wysp i około sześciuset mniejszych.
Japan|includes||larger|islands|||six hundred|
Cztery z nich stanowią Japonię właściwą.
|||constitute|Japan proper|proper
Wyspy japońskie tworzą ostatni stopień lądu w stronę Oceanu Spokojnego, dlatego Japończycy nazywają swoją ojczyznę „Krajem wschodzącego słońca".
|||||landmass||||Pacific Ocean|||||homeland|||
Nauczyciel drgnął niemile zaskoczony płynną, celującą odpowiedzią; zaraz też zadał drugie pytanie.
|||||прицельной||||||
|flinched|unpleasantly|surprised|fluid precise|targeted||||||question
- Wymień najważniejsze wulkany Meksyku!
Назови|||
List|||of Mexico
- Najważniejszymi wulkanami Meksyku są: Orizaba o wysokości pięciu tysięcy pięćdziesięciu metrów i Popocatepetl, czyli Popo, mający wysokość pięć tysięcy czterysta pięćdziesiąt metrów.
the most important||||Orizaba||height of||||||Popocatepetl||Popo|having a height of|height|||||
Zamykają one kotlinę Meksyku od południa i nadają jej krajobrazowi swoiste piękno.
||котлину|||||||||
||the basin|||from the south||give||landscape|unique|beauty
Krasawcew głośno zasapał ze zdenerwowania.
|loudly|panted||nervousness
He thought for a long moment, then asked insidiously, "Hmm, tell me what you consider to be the greatest achievement in the world in the last decade?"
Druga odpowiedź była równie doskonała jak pierwsza.
Second||||excellent||
Tom immediately sensed the trap set.
Zastanowił się dłuższą chwilę, w końcu zapytał podstępnie: - Hm, powiedz ty mi, co uważasz za największe osiągnięcie świata w ostatnim dziesięcioleciu?
he pondered|||||||slyly||||||think|||achievement||||decade
Tomek od razu wyczuł zastawioną pułapkę.
|||sensed|set trap|trap
Cokolwiek odpowie, to Krasawcew i tak będzie mógł mu zaprzeczyć.
Whatever he|he answers||Krasawcew||||||deny it
„Trzeba użyć fortelu, by zagiąć «piłę» - pomyślał.
нужно||||||
||a trick||bend|saw|
- The greatest achievement of the civilized world in the last decade is undoubtedly the construction of the Trans-Siberian Railway by Russia.
Zaraz też przypomniał sobie artykuł w gazecie, czytany kilka dni temu przez wujka i spokojnie odpowiedział:
||he remembered||the article||the newspaper|read|||||uncle|||
- Największym osiągnięciem cywilizowanego świata w ostatnim dziesięcioleciu jest bez wątpienia budowa przez Rosję kolei transsyberyjskiej.
|achievement|civilized|||||||without a doubt|construction|||the Trans-Siberian railway|Trans-Siberian railway
Długość linii od Moskwy do Władywostoku wyniesie osiem tysięcy kilometrów.
Length|line||||Vladivostok|will be|||
Tym samym będzie ona jedną z najdłuższych kolei na świecie.
|||||||railways||
Krasawcew siedział bez ruchu, jak rażony gromem.
|||motion||struck by|struck by lightning
It was by no means right to deny it now.
Skąd ten syn „wywrotowca" mógł odgadnąć, o co mu chodziło?
Откуда|||революционера||||||
Where|||revolutionary||guess||||
Откуда этот сын "подрывника" мог догадаться, о чем он имел в виду?
Przecież w żadnym razie nie wypadało teraz zaprzeczyć.
|||||||отрицать
after all||any|||it would be inappropriate||deny it
Ведь сейчас вообще не стоило отрицать.
I choć stary, zapijaczony belfer nie wahał się stawiać złych not na polecenie dyrektora, to jednak mimo wszystko celujące odpowiedzi słabego dotąd ucznia wzbudziły w nim uznanie.
||||учитель||||||||||||||||||||||
|||drunken|teacher||hesitated||give||||command of||||||excellent||weak|until now||aroused|||admiration
И хотя старенький, опьяненный деятель не колебался ставить плохие оценки по указанию директора, все же именно отличные ответы до этого слабого ученика вызвали в нем признание.
Nie, tego chłopaka nie mógł oblać mimo najszczerszych chęci.
|этого|||||||
|||||douse with water||sincere|
Нет, не мог провалить этого парня несмотря на самые искренние усилия.
„A czort z nim!
|devil with||
Louder he murmured:
«И пусть он пойдет к черту!»
Przecież jeden taki smyk nie może zaszkodzić potężnemu carowi” pomyślał.
Ведь|||шалун||||||
|||little rascal||||powerful|czarownik|
«Ведь один такой юнец не может навредить могущественному царю», - подумал.
Głośniej zaś mruknął:
|then|
- Hm, masz szczęście, przygotowałeś się do repetycji... Poprawiłeś nawet nieco swój akcent.
|||you prepared|||the repetition|You improved||a bit||
- Хм, у тебя повезло, ты подготовился к повторению... Ты даже немного улучшил свою дикцию.
Wierzę, że mógłbyś umieć geografię, tak jak ten nicpoń Wilmowski, no, wracaj do ławki.
||||||||slacker|||go back||the bench
Я верю, что ты бы мог знать географию, как этот хвастун Вилмовски, ну, вернись на свое место.
Tylko niezwykłość sytuacji powstrzymała Tomka od wybuchnięcia śmiechem.
|the peculiarity||prevented|||bursting out|laughter
Только необычность ситуации остановила Томка от всплеска смеха.
Krasawcew szybko postawił dobry stopień w dzienniku, a tymczasem wszyscy uczniowie chichotali już w najlepsze.
||put down|||||||||were giggling|||
Naraz stała się rzecz straszna.
Suddenly||||terrible thing
Внезапно случилась ужасная вещь.
Oto prymus Pawluk podniósł się szybko i zawołał:
Here is|||stood up||||
Тут пример Павлук быстро поднялся и закричал:
- Panie profesorze, przecież to nie jest Tymowski!
- Профессор, это ведь не Тымовский!
Tomek zatrzymał się i przybladł.
||||turned pale
Томек остановился и побледнел.
Wprawdzie w tym momencie Jurek siedzący w ławce tuż za Pawlukiem pociągnął go mocno za ucho, lecz było już za późno.
Indeed|||||||the bench|just||Pawluk|pulled||||ear|||||
Although at that moment Jurek, sitting on the bench just behind Pawluk, pulled him strongly by the ear, but it was already too late.
Хотя в этот момент Юрек, сидящий на скамейке сразу за Павлуком, крепко потянул его за ухо, но было уже слишком поздно.
Nauczyciel uniósł głowę znad dziennika.
The teacher|lifted||from over|
The teacher lifted his head from the notebook.
Учитель поднял голову со своего журнала.
Spojrzał na Tomka.
looked||
He looked at Tomek.
Nie był jednak pewny, czy go wzrok nie myli.
However, he was not sure if his eyes were not deceiving him.
- Podejdź do mnie bliżej - powiedział.
Come closer||||
"Come closer to me," he said.
Tomek przysunął się o dwa małe kroki.
|moved closer|||||
Tomek took two small steps closer.
- Jeszcze bliżej - mruknął Krasawcew, szeroko otwierając oczy.
||he muttered||wide||
Tomek stanął przy samej katedrze.
|stood|||cathedral
- Co to znaczy, Wilmowski?
- Impossible, professor!
- groźnie zapytał nauczyciel, spoglądając na chłopca.
threateningly|||looking||
- the teacher asked sternly, looking at the boy.
- Przecież wywołałem do odpowiedzi Tymowskiego!
|I called|||
- But I asked Tymowski to answer!
- Niemożliwe, panie profesorze!
Impossible||
- Impossible, professor!
Słyszałem wyraźnie moje nazwisko - odparł Tomek, obawiając się, czy głośne bicie serca nie zdradzi go przed nauczycielem.
I heard|clearly|||he replied||worried|||loud||||betray|||
- Głupstwa pleciesz!
nonsense|you are talking
Wywołałem do lekcji Tymowskiego – oburzył się Krasawcew.
I called||||was outraged||
Maybe he accidentally confused the names?
Pawluk chciał się odezwać, lecz Jurek pociągnął go za bluzę mundurka szepcząc: „Spierzemy cię na kwaśne jabłko, jeśli piśniesz choć jedno słowo, lizusie!"
||||||потянул||||||сдадим тебя||||||||||подлиза
|||speak up|||pulled|||sweater|uniform sweatshirt|whispering|we'll skin|||sour|||you say||||suck-up
He wondered if it would be worth investigating.
Павлюк хотел заговорить, но Юрек потянул его за мундирную кофту, шепча: "Если ты прошепчешь хоть одно слово, подхалимы, мы накажем тебя кисленьким яблоком!"
Niepewny siebie Krasawcew mierzył Tomka podejrzliwym wzrokiem.
Uncertain|||measured||suspicious glance|suspicious gaze
Несмелый Красавцев подозрительно посмотрел на Томка.
Może jednak przypadkowo pomylił nazwiska?
||by chance|he mixed up|
Может быть, он все-таки случайно перепутал фамилии?
Zastanawiał się, czy nie warto by przeprowadzić śledztwa.
wondered||||||conduct|investigation
Krasawcew brightened a little under the influence of unexpected flattery.
- Bardzo przepraszam pana profesora, jeśli się przesłyszałem - Tomek zmienił taktykę obrony.
||||||I misheard|||defense tactic|defense
- Tak bardzo chciałem odpowiadać jeszcze przed końcem roku... Zapewne ja się mylę, bo przecież pan profesor mylić się nie może.
||||||||surely|||||||||||
Pod wpływem nieoczekiwanego pochlebstwa Krasawcew rozchmurzył się nieco.
||unexpected|flattery||brightened up||a bit
So he looked at the watch on the desk.
Wilmowski był doskonałym geografem, dlatego też zawsze wywoływał go do odpowiedzi podczas wizytacji.
||excellent|||||called|||||visitation
There should be a bell soon.
Zgorzkniały profesor miał mimo wszystko słabość do wesołego i roztropnego chłopca.
Bitter professor|||||weakness for||cheerful||prudent|
He decided to ask Tymowski, next to whose name there was a large red dot in his notebook.
Усердный профессор все равно питал слабость к веселому и умному мальчику.
Spojrzał więc na leżący na biurku zegarek.
he looked|||lying on|||watch
Он посмотрел на лежащие на столе часы.
Zaraz powinien być dzwonek.
|||bell
You better watch out for the second time lest you land wrong, he said in a stern voice.
Скоро должен прозвенеть звонок.
Postanowił jeszcze przepytać Tymowskiego, przy którego nazwisku figurowała w jego notesie duża, czerwona kropka.
he decided||interrogate||||name|was marked||||||dot
Tom took a deep breath, like a man surfacing after being under water for a long time: he immediately improved his mood.
Он решил еще раз допросить Тымовского, у кого в блокноте была большая красная точка возле фамилии.
- No, Wilmowski!
- Ну, Вилмовски!
Uważaj ty lepiej na drugi raz, żebyś źle nie wylądował - powiedział surowym głosem.
be careful||||||so you|||landed|he said|stern|
To gain time, he bowed low to the teacher.
Лучше будь внимательнее в следующий раз, чтобы тебе не плохо не закончить - сказал строгим голосом.
Tomek odetchnął głęboko, jak człowiek wypływający na powierzchnię po długim przebywaniu pod wodą: zaraz poprawił mu się humor.
|breathed||||surfacing||the surface|||staying|||||||
Pretending to be very repentant, he said:
Lada chwila odezwie się dzwonek i Jurek będzie uratowany.
In a moment||will ring||||||saved
In a moment the bell will ring and Jurek will be saved.
Dla zyskania na czasie ukłonił się nisko nauczycielowi.
|gaining time|||bowed|||
To save time, he bowed low to the teacher.
Udając wielką skruchę powiedział:
притворяясь|||
Pretending to||contrition|
Pretending great remorse, he said:
- Tak mi przykro, proszę pana profesora, że sprawiłem niepotrzebnie tyle zamieszania.
|||||||I caused|||trouble
Serdecznie dziękuję za wybaczenie mi pomyłki.
|||forgiveness of||
Jeszcze raz bardzo przepraszam pana profesora.
- No dobrze, już dobrze, Wilmowski - burczał Krasawcew.
|||||grumbled|
- Idź już na miejsce.
Tymowski, do lekcji!
Tymowski, to class!
Zanim jednak Jurek zdążył podejść do katedry, dzwonek ostro zaterkotał na korytarzu.
|||||||звонок||||
|||had time||||bell|sharply|clanged loudly||
However, before Jurek could reach the cathedral, the bell rang sharply in the corridor.
Krasawcew momentalnie zapomniał o uczniu.
|momentarily|||the student
Krasawcew immediately forgot about the student.
Tego dnia musiał jeszcze odbyć wizyty pożegnalne przed wyjazdem na wakacje do Rosji.
||||make|farewell visits|farewell visits||trip||||
- You saved me - Jurek whispered to Tom.
Szybko więc schował zegarek oraz notes do kieszeni i zatrzasnął dziennik.
||убрал|||||||закрыл|
||he hid|||||||slammed|
They went out into the corridor together.
Mrucząc coś pod nosem, wybiegł z klasy.
muttering||||he ran out||
Their colleagues immediately surrounded them.
- Uratowałeś mnie - szepnął Jurek do Tomka.
You saved||whispered|||
Everyone congratulated Tom on his courage and presence of mind.
Wyszli razem na korytarz.
Natychmiast otoczyli ich koledzy.
They proposed to immediately give a "blanket" to the sucker, but Tomek interrupted the discussion saying: - I do not agree to any fights.
Wszyscy winszowali Tomkowi odwagi oraz przytomności umysłu.
|||||бдительности|
They would surely throw us out of the kennel just before the end of the year.
Oczywiście byli mocno oburzeni zachowaniem się Pawluka.
Pawluk only wanted to punish me for learning better from him.
Proponowali zaraz dać „koca" lizusowi, lecz Tomek przerwał dyskusję, mówiąc: - Nie zgadzam się na żadne bójki.
This is between the two of us.
Они предложили сразу дать «картуша» лизусу, но Томек прервал дискуссию, сказав: - Я не согласен ни на какие драки.
Na pewno wyrzuciliby nas z budy, i to tuż przed samym końcem roku.
Они бы нас точно выбросили из пещеры, прямо перед самым концом года.
Pawluk tylko mnie chciał dopiec za to, że lepiej uczę się od niego.
You'll see me pay him for it!
Павлюк просто хотел задеть меня за то, что я учусь у него лучше.
To między nami dwoma sprawa.
The bell rang for a new lesson.
Bądźcie spokojni, zemszczę się na nim, lecz na razie to tajemnica.
The students returned to class.
Будьте спокойны, я отомщу ему, но пока это тайна.
Zobaczycie, jak mu za to zapłacę!
To the general surprise, Tomek started a conversation with Pawluk, as if nothing extraordinary had happened between them.
Вы увидите, как он за это заплатит!
Rozległ się dzwonek na nową lekcję.
Frightened at first, the primate started to see his friend's cheerfulness.
Прозвенел звонок на новый урок.
Uczniowie powrócili do klasy.
Tom was really in a great mood.
Ku ogólnemu zdziwieniu Tomek rozpoczął rozmowę z Pawlukiem, jak gdyby między nimi nie zaszło nic nadzwyczajnego.
Przestraszony początkowo prymus rozruszał się widząc wesołość kolegi.
The announced arrival of the inspector removed all danger from him and Jurek.
Изначально испуганный отличник оживился, увидев радость друга.
Tomek był naprawdę w doskonałym humorze.
Томек был действительно в отличном настроении.
Z całkowitym spokojem oczekiwał na rozpoczęcie się lekcji historii.
Even a student like Tomek would more than sometimes get hit by two rather than, for example, enumerate from memory the ruling tsarist family, hated by Poles.
С абсолютным спокойствием ждал начала урока истории.
Zapowiedziane przybycie inspektora usuwało od niego i Jurka wszelkie niebezpieczeństwo.
So it was clear that the history teacher would not allow any embarrassment in front of the inspector.
Предстоящее прибытие инспектора убирало от него и Юрка всякую опасность.
Przecież właśnie oporne przyswajanie sobie przez uczniów historii Rosji budziło zastrzeżenia dyrektora szkoły.
Ведь именно упрямое усвоение истории России учениками вызывало сомнения директора школы.
Nawet taki uczeń jak Tomek wolał nieraz oberwać dwóję, niż na przykład wyliczyć z pamięci poczet, znienawidzonej przez Polaków, panującej rodziny carskiej.
As a result, he devised a plan of revenge and chatted happily with the "sucker" to lull his vigilance.
Даже такой ученик, как Томек, предпочитал иногда получить двойку, чем, например, выучить наизусть состав, ненавистной польским людям, царской семьи.
Jasne więc było, że nauczyciel historii nie dopuści do kompromitacji przy inspektorze.
Tomek był pewny, iż z tego powodu do odpowiedzi będzie wywołany oficjalny prymus klasy - Pawluk.
W związku z tym obmyślił pewien plan zemsty i wesoło rozmawiał z „lizusem", aby uśpić jego czujność.
Wtem drzwi klasy otworzyły się; wszedł nauczyciel historii w towarzystwie inspektora.
Gdy tylko chłopcy usiedli po przywitaniu napuszonego Rosjanina, Tomek natychmiast wydobył z tornistra tekturowe pudełeczko.
||||||||||достал||||
As soon as the boys sat down after greeting the arrogant Russian, Tomek immediately took out a cardboard box from his backpack.
Ostrożnie uchylił podziurawione szpilką przykrycie.
Carefully, he lifted the pierced cover with a needle.
Na jego twarzy ukazał się szelmowski uśmiech.
A mischievous smile appeared on his face.
Olbrzymi chrząszcz jelonek (2) - schwytany trzy dni temu podczas wycieczki z wujostwem za miasto, nic nie stracił ze swej żywości, mimo uciążliwej niewoli.
Giant stag beetle (2) - caught three days ago during a trip with relatives outside the city, has lost none of its vivacity despite the cumbersome captivity.
Zaledwie Tomek uniósł wieczko pudełka, owad zaraz wysunął swe ogromnie rozwinięte żuwaczki, usiłując odzyskać wolność.
Едва|||||||выдвинулся|||||||
As soon as Tomek lifted the lid of the box, the insect immediately extended its greatly developed mandibles, trying to regain its freedom.
Tomek wepchnął chrząszcza z powrotem do pudełeczka, po czym wsunął je do kieszeni.
Tomek pushed the beetle back into the little box, then put it in his pocket.
2\. Jelonek (Lucanus cervus) jest najokazalszym gatunkiem chrząszczów naszych krajowych lasów, przeważnie dębowych.[00:00] Długość jego ciała może sięgać 6 cm, do czego należy doliczyć bardzo rozwinięte żuwaczki, u samców dochodzące do 2,5 cm długości.
2. The stag beetle (Lucanus cervus) is the most spectacular species of beetles in our national forests, mostly oak ones. [00:00] Its body length can reach 6 cm, to which should be added very developed mandibles, in males reaching up to 2.5 cm in length.
Na pozór lekcja odbywała się tak jak w każdy zwykły dzień szkolny.
На|первый взгляд||||||||||
At first glance, the lesson took place just like any other ordinary school day.
Najpierw nauczyciel obszernie wyjaśnił nowy, ostatni w tym roku, fragment historii Rosji nie zaglądając nawet do książki.
First, the teacher extensively explained the new, last this year, fragment of the history of Russia without even looking into the book.
Następnie, czego zazwyczaj nie czynił, zaczął przypominać chłopcom, jakie okresy już przerobili; skończył dopiero wtedy, gdy inspektor spoglądając na zegarek oświadczył, że pragnąłby jeszcze przysłuchać się odpowiedzi któregoś z uczniów.
|||||||||||проработали||||||||||||||||||
Był to znak dla Tomka.
Bringing them to Pawluk's back, he opened the lid.
Zaledwie nauczyciel pochylił się nad dziennikiem, niby to zastanawiając się kogo wywołać do lekcji, Tomek szybko wydobył z kieszeni pudełko.
Przysunąwszy je do pleców Pawluka, uchylił wieczko.
Pawluk stopped in front of the cathedral.
Wielki chrząszcz natychmiast skorzystał z upragnionej okazji; znalazł się na kołnierzu mundurka prymusa akurat w chwili, gdy nauczyciel wywołał go na środek klasy.
Humbly bowed to the inspector and the teacher.
Pawluk zatrzymał się przed katedrą.
He answered all questions with extraordinary fluency, as if he were reading from a book.
Uniżenie ukłonił się inspektorowi i nauczycielowi.
покорность|||||
Now he repeated the new lesson flawlessly, standing straight as a string.
Na wszystkie pytania odpowiadał z niezwykłą płynnością, jakby czytał z książki.
With a triumphant smile, the teacher looked at the apparently satisfied inspector.
Teraz powtarzał bezbłędnie nową lekcję, stojąc wyprostowany jak struna.
Tomek, observing the success of his disliked friend, experienced a real storm of anxiety: “What happened to the beetle?
Nauczyciel z triumfującym uśmiechem spoglądał na zupełnie widocznie zadowolonego inspektora.
he thought.
Tomek, obserwując sukces nie lubianego kolegi, przeżywał prawdziwą burzę niepokoju: „Cóż to się stało z chrząszczem?
Observing the success of his disliked colleague, Tomek was experiencing a real storm of anxiety: "What has happened to the beetle?"
- rozmyślał.
- he pondered.
- Lizus boi się wszelkich owadów.
- Lizus is afraid of all insects.
Co by to była za wspaniała zemsta, gdyby przestraszył się chrząszcza teraz w czasie popisowego recytowania lekcji!"
When at last Tom began to reproach himself that he was having to unnecessarily bother collecting food for the ungrateful insect - Pawluk immediately shook his head impatiently.
Chrząszcz jednak, nieczuły na prośby i zaklęcia Tomka, w dalszym ciągu nie dawał znaku życia.
Hope entered Tom's heart.
Gdy w końcu Tomek zaczął czynić sobie wyrzuty, iż zupełnie niepotrzebnie trudził się zbieraniem pożywienia dla niewdzięcznego owada - Pawluk naraz poruszył niecierpliwie głową.
Pawluk shook his head a second time, then ran his hand over his neck.
Nadzieja wstąpiła, w serce Tomka.
Pawluk po raz drugi wstrząsnął głową, po czym przesunął dłonią po karku.
Here Pawluk with a nervous movement withdrew his hand and, as soon as he saw a beetle in it, he screamed shrilly, instinctively shaking his hand.
Teraz wymarzone przez Tomka zdarzenia potoczyły się z szybkością spadającej śnieżnej lawiny.
A huge beetle struck the inspector's face and he jumped up like a sunburn.
Oto Pawluk nerwowym ruchem cofnął swą dłoń i, zaledwie ujrzał w niej chrząszcza, wrzasnął przeraźliwie, odruchowo wstrząsając ręką.
Potężny chrząszcz uderzył w twarz inspektora, który podskoczył jak oparzony.
|||||||подскочил как ужаленный||
The teacher, no less scared than the inspector, sharply rebuked Pawluk and rebuked him.
Rozpoczęła się straszliwa awantura.
In turn, he bowed, apologizing to the indignant superior.
Nauczyciel, nie mniej przestraszony od inspektora, ostro skarcił Pawluka i udzielił mu nagany.
||||||||||||выговор
Z kolei giął się w ukłonach przepraszając rozindyczonego zwierzchnika.
||кланял||||||вождя
In turn, he bowed in apologies to the upset superior.
Oczywiście był to już koniec lekcji, ponieważ rozgniewany dygnitarz zaraz wyszedł z klasy, a za nim podążył roztrzęsiony nauczyciel.
||||||||||||||за||||
||||||||дигнітар||||||||||
Of course, it was already the end of the lesson, as the angered dignitary immediately left the classroom, followed by the shaken teacher.
Po raz drugi tego dnia Tomek, pusząc się jak paw, przyjmował gratulacje od rozentuzjazmowanych przyjaciół.
||||||||||принимал|||развеселенных|
For the second time that day, Tomek, puffing up like a peacock, received congratulations from enthusiastic friends.
Oto za jednym zamachem zemścił się na podłym „lizusie" i dokuczył nauczycielowi, którego nadmierna gorliwość narażała go w domu na największe przykrości.
MYSTERIOUS GUEST
Po zakończeniu lekcji uradowani Tomek i Jurek razem wyszli ze szkoły.
TAJEMNICZY GOŚĆ
Tomek pożegnał się z Jurkiem, a sam przystanął przy małym zieleńcu na środku placu Trzech Krzyży.
Zaczął rozmyślać, jak ma spędzić resztę popołudnia.
Powrót do domu bezpośrednio ze szkoły w tak interesująco rozpoczętym dniu nie nęcił go zupełnie.
Czerwcowa, słoneczna pogoda zachęcała przecież do spaceru po mieście.
Pokusa była tym większa, że z placu Trzech Krzyży wystarczyło przejść jedynie przez jezdnię, aby znaleźć się w kipiących zielenią Alejach Ujazdowskich.
The temptation was even greater, as it was enough to cross the road from Trzech Krzyży Square to find yourself in the bustling greenery of Ujazdowski Avenue.
Jeżeli nie skorzysta teraz z tak wspaniałej okazji, to potem w domu ciotka Janina, jak zwykle, wynajdzie tysiąc powodów, aby go już nigdzie nie wypuścić.
If he doesn't take advantage of such a wonderful opportunity now, then later at Aunt Janina's house, as usual, she will find a thousand reasons not to let him go anywhere.
Długo rozważał wszystkie możliwości, lecz nie mógł jakoś powziąć decyzji.
He pondered all the possibilities for a long time, but somehow couldn't make a decision.
Ciotkę niełatwo było wprowadzić w błąd.
|не легко||||
Codziennie po powrocie dzieci ze szkoły uważnie wypytywała o zadane lekcje i otrzymane stopnie; niemal każda taka rozmowa kończyła się powiedzeniem: „Teraz proszę pokazać dzienniczki!"
Jeżeli sprawozdania dzieci nie były zgodne z notatkami nauczycieli, następowała dłuższa rozprawa.
|||||||||||дискуссия
If the children's reports did not match the teachers' notes, a longer discussion would follow.
Spóźniony powrót ze szkoły był tak samo oceniany i karany jak złe stopnie.
Coming home from school late was judged and punished in the same way as bad grades.
Irena, Zbyszek i Witek, dzieci ciotki Janiny, przyzwyczajeni od najmłodszych lat do surowości matki, łatwiej przystosowywali się do jej wymagań.
|Zbyszek (1)||||||||||||||||||
Irena, Zbyszek, and Witek, cousins of Aunt Janina's children, accustomed from an early age to their mother's strictness, found it easier to adapt to her demands.
Tomek jednak nie umiał nawet tak jak oni udawać skruchy.
|||||||||каяття
However, Tomek could not even pretend to be sorry like they did.
Dlatego też częściej otrzymywał kary.
That's why he was punished more often.
Ciotka miała szczególne powody, aby zwracać na niego baczniejszą uwagę.
||||||||closer attention|attention
Aunt had special reasons to pay more attention to him.
Od chwili śmierci matki był właściwie sierotą i nie wiadomo, co by się z nim stało, gdyby wujostwo Karscy nie wzięli go na wychowanie.
||death||||an orphan||||||||||||||took|||upbringing
Matka Tomka umarła w dwa lata po ucieczce swego męża za granicę, który jedynie w ten sposób zdołał uniknąć aresztowania przez carskich żandarmów.
|||||||the escape||||||only||||managed to|avoid||||the gendarmes
Ciotka Janina, pamiętając o tragedii swej siostry, więcej niż ognia obawiała się wszelkich spisków politycznych.
|Aunt Janina|remembering|||||||fire|feared|||conspiracies|
Przecież udział w nich, w najlepszym razie, groził zesłaniem na Sybir.
|participation||||||threatened|exile||
After all, participation in them, at best, threatened exile to Siberia.
Участие в них, в лучшем случае, грозило ссылкой в Сибирь.
Ku jej utrapieniu Tomek widział w ojcu bohatera i w najskrytszych marzeniach pragnął go naśladować pod każdym względem.
к|||||||||||||||||
||anguish|||||hero|||deepest|dreams|wanted to||imitate|||respect to
To her torment, Tomek saw a hero in his father and in his most secret dreams he wanted to imitate him in every respect.
Для ее страданий Томек видел в отце героя и в самых сокровенных мечтах стремился копировать его во всем.
Odziedziczył też zapewne po nim zdolności i zamiłowanie do nauki.
унаследовал|||||||||
inherited||probably|||abilities||passion||
He probably also inherited from him the abilities and passion for learning.
Он, вероятно, унаследовал от него способности и увлечение учебой.
