De bloedband tussen Amerikanen en hun wapens
20 april 1999.
Columbine High School, Colorado.
De tieners Eric Harris en Dylan Klebold richten met semi-automatische wapens een bloedbad aan.
Ze schieten twaalf medeleerlingen en een leraar dood, en vervolgens zichzelf.
Amerika is in shock.
Overal om me heen werden mensen neergeschoten.
Het is zeker niet het eerste bloedbad op een school in de VS, maar tot dan toe wel de dodelijkste.
En de impact is mede zo groot omdat het allemaal live te volgen is op tv.
Vijftien doden en zestien gewonden...
...van wie vijf in kritieke toestand.
En niet lang daarna klinkt de roep om iets te doen aan die uiterst dodelijke semi-automatische wapens...
...waarmee je snel en veel kogels achter elkaar kunt afvuren.
Er klopt iets niet.
Een semi-automatisch wapen dat mijn zoon vermoordde...
...heeft geen enkel nuttig doel.
Het is tijd om dit probleem aan te pakken.
Komt bekend voor?
Het is tijd om hier iets aan te doen!
Kan kloppen.
Want in de twintig jaar daarna zagen we de ene mass shooting na de andere.
De dodelijkste aanslagen werden gepleegd met semi-automatische wapens.
In deze video ga ik je vertellen wat dat te maken heeft met...
...dit zinnetje van 27 woorden, dat Amerika doormidden splijt.
Het Second Amendment.
Want of het nu gaat om een mass shooting op de campus van Virginia Tech, een bioscoop in Aurora...
...een basisschool in Sandy Hook, een nachtclub in Orlando, een muziekfestival in Las Vegas...
...een middelbare school in Parkland, een Walmart in El Paso of een café in Dayton...
Het zorgt elke keer weer voor nagenoeg dezelfde inwisselbare beelden.
En steevast de roep om meer gun control.
En praat je over gun control, dan heb je het over dat Second Amendment.
Daarin is het recht op het hebben en dragen van een wapen grondwettelijk vastgelegd.
In dít eind 18e eeuw met de hand geschreven document.
Maar wat er nou precies geschreven staat...
...is nogal cryptisch.
Het Second Amendment luidt als volgt:
Een goed georganiseerde Militie...
...zijnde noodzakelijk voor de veiligheid van een vrije Staat...
...het recht van het volk Wapens te bezitten en te dragen...
...zal niet worden geschonden.
Een kromme zin met drie komma's die ook grammaticaal niet helemaal lekker loopt.
Van ongeveer 230 jaar oud.
Hoe moet je deze zin interpreteren?
Voor hardcore 'gun rights activists' die tegen strengere wapenwetten zijn, is het heel simpel.
Zij wijzen naar het laatste deel van de zin en zeggen:
...welk deel van 'het niet schenden van het recht van het volk om wapens te bezitten en te dragen' snap je niet?
Ja... daar zit geen woord Chinees bij.
Maar hoe zit het dan met die 'goed georganiseerde militie' in het eerste deel van de zin?
Tja, daar wordt het ingewikkeld.
We gaan even terug in de tijd.
Het Second Amendment is één van tien wetswijzigingen uit de Bill of Rights.
Een lijst met individuele burgerrechten die in 1791 aan de kersverse Amerikaanse Grondwet werd toegevoegd.
De Amerikanen hadden in de Onafhankelijkheidsoorlog net afgerekend met de overheersing van de Britten.
Een sterke staats-overkoepelende federale overheid was nodig...
...maar tegelijkertijd moesten staten zichzelf ook kunnen beschermen.
Tegen eventuele tirannie door diezelfde federale overheid, of van buitenaf.
Via individuele burgerrechten dus.
Denk aan de vrijheid van meningsuiting, vrijheid van religie, persvrijheid, het recht om te demonstreren...
...en dus het recht op het bezitten en dragen van wapens.
Om die als collectief - verzameld in een militie - op te kunnen pakken in de strijd tegen eventuele tirannie...
...mocht de federale overheid te machtig worden.
Die milities waren in die tijd sowieso erg belangrijk...
...omdat ze het volk beschermden in een tijd dat er nog geen politie en leger was.
Het waren sowieso andere tijden.
Want een vuurwapen was dít.
Een musket.
Een getraind schutter kan hier misschien drie kogels mee afvuren.
Per minuut.
Maar daarmee zouden milities prima hun mannetje kunnen staan.
Maar als je even doorredeneert naar het nu...
...liggen de verhoudingen iets anders.
Want was het eerst een musket, tegenwoordig heb je vrij makkelijk toegang tot een...
...AR-15.
Een semi-automatisch wapen met iets meer kogels per minuut.
Maar eh...
...zelfs met alle semi-automatische wapens in de wereld, leg je het als burgerbevolking alsnog dik af...
...tegen de drones, bommen en vliegdekschepen van het Amerikaanse leger.
Dus zo'n militie is nogal...
...gedateerd.
Toch was dit twee eeuwen lang de gangbare interpretatie van het Second Amendment...
...een collectief recht om als militie de wapens op te pakken wanneer nodig.
En heel belangrijk, deze twee woordjes: free state.
Staten zijn vrij om zélf hun eigen regels rondom wapens in te vullen.
De VS is wat dat betreft een lappendeken aan verschillende wapenwetten.
Zo gelden in de ene staat veel strengere regels dan in de andere.
Ook als je het hebt over semi-automatische wapens.
In sommige staten gelden al strengere regels of is er zelfs een verbod.
Toch kan ook de federale overheid een verbod opleggen.
Dat is zelfs al een keer gebeurd, 25 jaar geleden.
President Clinton tekende toen de Federal Assault Weapon Ban.
Vandaag is het begin van onze poging...
...de bescherming en veiligheid te herstellen voor de mensen in dit land.
Een wet die overigens wel in 2004 afliep en niet werd verlengd.
Maar, als je dus kennelijk op lokaal én landelijk niveau wapenwetten kunt maken of aanpassen...
...waarom gebeurt er dan niks?
Zeker als je bedenkt dat vier op de vijf Amerikanen vinden dat de teugels rondom die semi-automatische wapens...
...wel een beetje mogen worden aangetrokken.
En waarom hebben we het dan toch steeds over dat Second Amendment?
Het antwoord: de National Rifle Association.
De NRA.
Tot de jaren '70 eigenlijk niet meer dan een veredelde schietvereniging zonder politiek doel.
Maar als de jaren 60 na de politieke moorden op John F. Kennedy, Martin Luther King en Robert Kennedy ...
...het wapendebat oplaait en er getornd wordt aan bestaande wapenwetten,
...transformeert de NRA langzaam in de machtige en schatrijke wapenlobbyorganisatie die het nu is.
...zeer gekant tegen meer gun control.
Na elke mass shooting is hun antwoord steevast niet minder...
...maar meer wapens.
Het enige dat een slechterik met een vuurwapen kan tegenhouden...
...is een goedzak met een vuurwapen.
Het is de NRA die de Second Amendment-campagne op gang brengt, door er telkens op te wijzen...
...kom je aan onze wapens, dan kom je aan onze Grondwet.
Verdedig het belang van dat ene recht dat alle andere rechten garandeert...
...het Second Amendment.
En die campagne slaat aan, want de Grondwet is voor de Amerikanen heilig.
Maar niet iedereen pikte die boodschap.
De Republikein Warren Burger, voormalig opperrechter van het Supreme Court, het hoogste rechtsorgaan in Amerika...
...noemde deze interpretatie 'bedrog'.
Volgens hem zegt tekst helemaal niet dat de burger het onbelemmerde recht heeft op welk wapen dan ook.
Maar toch...
...deze 27 woorden veranderen van een slapend zinnetje waar twee eeuwen lang...
...geen hond naar omkijkt, in een mantra waar 'gun rights activists' gepassioneerd achter gaan staan.
Wij vertegenwoordigen het Second Amendment.
In 2008 wordt het zelfs officieel.
Door nota bene het Supreme Court, dat zorgt voor een juridische aardschok door op basis van het Second Amendment...
...te oordelen dat voor het eerst in twee eeuwen wapenbezit geen collectief maar een individueel recht was...
...voor 'traditioneel rechtmatige doeleinden, zoals zelfverdediging binnen de eigen woning'.
Goed nieuws voor de NRA, voor vuurwapenliefhebbers en voor vuurwapenfabrikanten.
Want die horen de al kassa rinkelen.
Want wie houdt ze nu nog tegen om zo veel mogelijk vuurwapens te verkopen aan de Amerikaanse consument?
Zoals deze...
...superpopulaire AR-15.
Toch is het Second Amendment niet het semi-automatische probleem.
Politici mogen namelijk nog steeds binnen het grondwettelijke kader van dit zinnetje prima strengere regels invoeren.
Kan gewoon.
Als ze zouden willen.
En dat is het probleem.
De NRA heeft veel politici, zowel lokaal als in het Congres, in zijn zak zitten.
Ze worden rijkelijk beloond met financiële donaties...
...als ze maar tegen nieuwe vormen van gun control stemmen.
En daarom verandert er niet veel.
Maar wel iets.
Want ook al was het twintig jaar geleden al...
...tijd om dit probleem aan te pakken...
...steeds meer, vooral democratische staten, voeren strengere regels in.
En de protesten zijn nu feller dan ooit.
Weg met de NRA!
Zeker sinds de Parkland-shooting op een school in Florida is er een grote jongerenbeweging op gang gekomen.
Iedere politicus die geld van de NRA heeft aangenomen: schaam je.
Maar toch, in een land waarin persoonlijk wapenbezit grondwettelijk is vastgelegd...
...en je nog steeds op veel plekken makkelijk aan een semi-automatisch wapen kunt komen...
...is het net als in de 20 jaar na Columbine...
...wachten op de volgende.
