Hoe er voor miljoenen van onze boeren wordt gestolen
Drones, sensoren, GPS-systemen.
Nederlandse agrariërs investeren tientallen miljoenen...
...in de nieuwste technieken voor hun bedrijven.
Maar al die apparaten en technieken zijn niet alleen interessant voor boeren en loonwerkers.
Ook op het platteland lopen mensen rond die niet met hun poten van andermans spullen kunnen afblijven.
Criminelen weten precies wat hier te halen valt.
Dit jaar werden er al bijna twee keer zoveel...
...superdure GPS-systemen uit trekkers gestolen als in 2018.
En het is nog maar augustus.
Je kan er moeilijk heel de dag naast gaan staan.
Het idee dat het nog een keer kan gebeuren maakt wel dat je je er zorgen over maakt.
We mogen er trots op zijn: ons land is, na de VS...
...de grootste exporteur van landbouwproducten ter wereld.
En dat is niet alleen omdat we een goed doorvoerland zijn.
Onze boeren lopen ook voorop.
Ze investeren en innoveren met allerlei nieuwe technieken...
...waardoor ze super-efficiënt produceren.
Boeren halen de nieuwste technologie zelf in huis of ze huren loonwerkers in.
Dat zijn professionals met speciale machines die voor verschillende opdrachtgevers werken.
Dat doen ze omdat die boeren de machines niet zelf het hele jaar door nodig hebben.
Ik ging langs bij agrariër Jacob in Reusel...
...en zijn land is een soort proeftuin van allerlei nieuwe technieken.
Hij heeft bijvoorbeeld een drone waarmee hij precies kan zien of zijn gewas water nodig heeft...
...en hij hoeft dat ding niet eens te besturen.
Hij vliegt gewoon op en neer, maakt een paar honderd foto's...
...en heel plaatsspecifiek kijken we of er nog iets extra bijgemest moet worden...
...of we nog moeten beregenen. Eigenlijk al die dingen.
De sensoren die wij gebruiken geven aan hoe groot de gewassen zijn.
Dus hoe lang, hoeveel biomassa een gewas heeft.
Ze geven aan of ze nog eten beschikbaar hebben om goed te kunnen groeien.
Ze geven aan hoeveel vocht er nog in de bodem zit.
En de modernere sensoren zijn zelfs in staat ziektes te herkennen, aan de hand van temperatuur.
Is de plant warmer dan de buitenlucht, dan heeft-ie koorts en is hij ziek.
Mijn grootvader deed maar 1 hectare of 2 hectare.
Die kon hier elke week nog te voet door lopen om te kijken wat er loos was.
Dat kunnen wij niet meer. We hebben veel meer hectares om bij te houden...
...en geen mensen.
Nu heb ik vijftig sensoren in het veld staan...
...en krijg ik elke morgen via de computer te zien of alles nog oké is, of niet.
De techniek is wel hightech, maar wat we er mee doen is gewoon oud boerenverstand gebruiken.
Je krijgt er dus weer echt vuile handen van.
Het mooie van al die apparaten...
...is dat ze makkelijk op verschillende akkers en trekkers gebruikt kunnen worden.
Maar het kost allemaal wel klauwen vol met geld.
Zo'n GPS-systeem kost al gauw 15 tot 20 duizend euro.
Maar dan heb je ook wat. Want zo'n GPS is eigenlijk een soort navigatiesysteem on steroids.
Het apparaat ontvangt informatie van satellieten in de ruimte...
... en helpt boeren bij het indelen van hun gewassen op hun akkers.
Machines weten bijvoorbeeld op de centimeter nauwkeurig wanneer een zaadje geplant moet worden...
...of waar nog niet genoeg mest ligt.
En hier zie je dat je soms alleen maar wat draadjes hoeft door te knippen om zo'n GPS uit een tractor te halen.
En dat weet Reinie, die werkt bij een loonbedrijf in Finsterwolde, helaas maar al te goed.
Dat is ons afgelopen voorjaar overkomen, dat de GPS-systemen zijn gestolen...
...en verschillende computers uit machines.
Dat is gebeurd bij ons in de loods.
Er is bij ons ingebroken door middel van het intikken van een ruitje.
Daarna de deur open gemaakt en zo zijn ze de loods binnen gekomen.
Zo zijn de systemen van de machines gehaald en meegenomen.
Daar waren ze echt op uit.
Materiële schade hebben we inderdaad, maar ook alles wat de computer heeft opgeslagen...
...met de GPS-systemen, dat zijn we kwijt.
Die kosten komen toch deels voor je eigen bedrijf. Daar zul je wel zelf voor op moeten draaien.
Niet alleen in Groningen wordt er gejat. Die berichten duiken op in het hele land.
In Zuid-Nederland, Zeeuws-Vlaanderen...
...in de buurt van Lelystad...
...is deze weken een golf aan diefstallen.
Dieven die het vooral gemunt hebben op...
...GPS-systemen voor tractors.
Boeren en loonwerkers vonden eerder dat de politie er te weinig tegen deed.
Het CDA stelde daarom Kamervragen.
Of de minister wist hoe vaak de GPS-apparaten worden gestolen.
Nou, dat wist-ie niet. En daar ging hij ook niet achterkomen...
...want dat vergt "buitensporing veel politiecapaciteit".
De politie is natuurlijk niet de enige die over die cijfers kan zeggen.
...want als je voor duizenden euro's aan apparatuur op je land hebt staan...
...dan laten die boeren het ook vaak aan een verzekeraar weten.
Daarom belden wij grote agrarische verzekeraars.
Zij konden natuurlijk niet zomaar allerlei privacygevoelige informatie met ons delen.
Maar ze deden wel hun best en we konden uiteindelijk met hun hulp dit naar boven halen.
Een paar jaar geleden kwam deze grootschalige diefstal niet veel voor.
Maar Cumela, de branchevereniging voor loonwerkers, ziet het de laatste jaren toenemen.
En ook Univé en Interpolis herkennen de problemen.
En op een kaart ziet dat er dan zo uit.
Goed nieuws: de politie onderzoekt op dit moment die golf van diefstallen.
Daar kunnen ze helaas nog niks over zeggen, omdat dat het onderzoek misschien in gevaar zou kunnen brengen.
We blijven dus met wat vragen achter.
Zo weten we niet precies waar die gestolen goederen naartoe gaan.
Soms duikt er wel eens wat op in Oekraïne of in Engeland...
...maar een precies beeld krijg je niet.
Oké, we hebben het nu dus vooral gehad over GPS.
Maar als je als boer flink investeert in apparatuur, valt er nogal wat te halen in die afgelegen schuren en loodsen.
De afgelopen jaren zijn er verschillende weerstations gepikt...
...er is brandstof weggehaald uit de pompsets om water op te pompen...
...en er zijn zelfs hele pompsets weggehaald of gestript.
Het onbewaakt achterlaten van technologie in mijn velden is eigenlijk ons grootste probleem.
Vroeger lieten we wel eens tractoren op het veld staan...
...omdat we dan niet iedere keer met alles naar huis moeten komen.
Dat is niet meer.
Elke avond alles terug naar huis, alles achter slot en grendel...
...het is eigenlijk jammer dat dat moet.
Niet alleen high tech wordt gejat, diefstal is voor boeren van alle tijden.
Als het geen GPS is, dan is het wel een tractor, diesel, een grasmaaier, gereedschap, noem maar op.
Dat die lui allemaal dingen van je erf en je akker jatten, dat is één ding.
Maar wat doet het met je als je weet dat er zomaar mensen op je terrein komen die daar niets te zoeken hebben?
Naast dat er materiële schade is, heb je er ook een heel naar gevoel aan overgehouden.
Dan vooral het feit dat ze zomaar zijn binnengekomen.
En het idee dat dat nog een keer weer kan gebeuren, maakt wel dat je je er wel zorgen over maakt.
We horen ook van boeren dat er soms mensen zijn die hun terrein zien als een soort openlucht museum.
En dat ze soms uit nieuwsgierigheid een beetje staan rond te neuzen.
Kun je nagaan dat je thuiskomt en dat er dan iemand bloemen uit je tuin staat te plukken...
...of vol verwondering in je stal staat te gluren.
De Land- en Tuinbouworganisatie deed in 2015 een ledenonderzoek.
En daaruit bleek dat meer dan de helft van de landbouwers in de afgelopen vijf jaar...
...wel eens onbevoegden op hun terrein zag.
En het Centrum voor Criminaliteitspreventie onderzocht in een paar agrarische gemeenten...
...hoeveel boeren zich wel eens onveilig voelen.
Bijna een op de vijf boeren voelt zich wel eens angstig...
...en bij een op de tien is dat zelfs structureel.
Het CCV bedacht daarom het keurmerk veilig ondernemen.
Landbouwer Corné doet mee aan dat project...
...en net als veel andere boeren houdt hij samen met de buurt de boel in de gaten.
We hebben in de straat een Whatsappgroep.
Als iemand een verdacht voertuig ziet, geven ze dat in de appgroep door.
Dan zijn we allemaal gelijk op de hoogte en kunnen we een kenteken noteren.
Dit bordje staat er om mensen wat af te schrikken om zomaar het erf op te rijden.
Sommige boerderijen hebben hekken en camerabewaking.
We schuiven de deur dicht, want als je de deur open hebt staan merk je gewoon dat auto's automatisch afremmen.
Heel veel mensen hebben er geen kwaad van.
Maar er zijn ook mensen bij die denken: goh, wat is daar te halen?
Het gebeurde wel regelmatig dat mensen gewoon het erf opreden.
Die kwamen gewoon een rondje rijden, zeggen ze. Dan gaan ze weer weg.
Dat is wel een beetje vaag.
Het helpt ook niet dat het dichtstbijzijnde politiebureau soms kilometers ver is.
Die agenten kunnen dus ook niet altijd op tijd zijn als jij iemand op heterdaad betrapt op diefstal.
Al die waardevolle apparatuur trekt dus verkeerde types aan.
Dus bedenken boeren zoals Jacob creatieve manieren om hun spullen te bewaken.
Ik heb eigenlijk alle stations die we hebben in legerkleuren gespoten...
...zodat ze dus niet meer opvallen in het veld.
Er is daar een nadeel aan: dat je ze zelf ook niet meer kan vinden.
Dat is helaas ook gebeurd.
Dat we er eentje niet meer konden vinden en dat-ie in de oogstmachine naar boven kwam.
Dan is-ie ook kapot.
De verzekering kan dat niet verzekeren, omdat het onbeheerd op het veld staat.
Ik hoop wel dat ook de verzekeringspartijen daar iets aan gaan doen.
Want ik denk dat in de toekomst bijna op elk veld zo'n ding zal staan.
De politie zegt: u moet proberen alles afgesloten weg te zetten en het te voorkomen...
...maar zo'n apparaat, ik weet niet hoe dan. Dan moet ik er misschien stroom op zetten dan...
...veel anders kan ik niet...
...ik kan er moeilijk de hele dag naast gaan staan.
De politie doet dus inmiddels onderzoek en kan ons over een paar maanden meer vertellen.
Maar ja, in de tussentijd kan de politie niet bij al die boerderijen gaan patrouilleren.
En die boeren kunnen ook niet met een buks voor hun apparatuur gaan zitten.
Want die hebben nog honderdduizend andere dingen te doen.
Ja, dat kun je wel zeggen.
Dus zie jij nou wat verdachts, laat het dan even weten. Dan zoeken wij het voor je uit.
Vond je dit nou een toffe video, abonneer je dan op ons kanaal. Gaan wij nog even abonnees oogsten.
Joe!
