ΙΗ’. Ο ΕΞΑΔΕΡΦΟΣ ΒΑΣΙΛΙΑΣ (1) IH'. THE KING'S COUSIN (1) IH'. EL PRIMO DEL REY (1) IH'. KUZYN KRÓLA (1)

Ο Θείος Βασιλιάς ωστόσο είχε γιάνει. |||||healed Uncle King, however, had been made.

Ζήτησε να συμμαζέψει τους στρατιώτες του, μα κανέναν πια δε βρήκε. He asked for his soldiers to be put together, but he found none more.

Τότε τον έπιασε μαύρη μελαγχολία. Then a black melancholy came over him. Έχασε τον ύπνο του και χολόσκανε τόσο, που ούτε να φάγει πια δεν μπορούσε. |||||was getting angry|||||||| He lost his sleep and was so sick that he could not even eat.

Φουρκισμένος και τραβώντας τα μαλλιά του, ξαναπέρασε τα σύνορα και γύρισε στην πρωτεύουσα του, όπου έκοψε το κεφάλι του στρατηγού του, γιατί, λέει, είχε φύγει από τη μάχη χωρίς να του πάρει άδεια. Furious||||||||||||capital|||||||||||||||||||| Puffing and pulling his hair, he crossed the border again and returned to his capital, where he cut off the head of his general, because, he said, he had left the battle without taking his leave.

Αυτό όμως δε γιάτρεψε τη μελαγχολία του. But this did not cure his melancholy.

Τότε φώναξε τον καμπούρη και στραβοκάνη Τζοτζέ, που είχε καταφύγει στο παλάτι του, αφού πρώτα έφαγε σε διασκεδάσεις όσα χρήματα έβγαλε από τα κλεμμένα διαμαντικά του Αστόχαστου, και τον πρόσταξε να χορέψει μπροστά του για να τον διασκεδάσει. |||hunchback||cross-eyed||||||||||||entertainment||||||stolen|diamonds|||||||dance|||||| Then he summoned the hunchback and crooked-headed Dzhoge, who had taken refuge in his palace, having first eaten in amusements as much money as he had made from the stolen diamonds of Astochastos, and commanded him to dance before him to amuse him.

Αλλά με την καλοπέραση ο Τζοτζές είχε ξεμάθει το χορό και τα καραγκιοζλίκια, και από την πολυφαγία είχε παραχοντρύνει. |||||||forgot|||||puppet shows||||overeating||gained weight But with the good feeling Dzhodzesh had forgotten the dancing and the clowning, and from the polyphagia he had grown fat. Ώστε όταν θέλησε να χορέψει εμπρός στον Άρχοντα, τα στραβά του ποδαράκια μπερεύτηκαν το ένα μέσα στο άλλο κι έπεσε χάμω λαχανιασμένος. |||||||||crooked||little feet|got tangled||||||||| So when he wanted to dance in front of the Lord, his crooked little feet fell into each other and he fell down panting.

— Τι βλάκας είσαι συ! - What an idiot you are! φώναξε φρενιασμένος ο θείος Βασιλιάς. Uncle King shouted frantically. Ούτε αστείος πια δεν είσαι! You're not even funny anymore! Γιατί λοιπόν να τρέφω την ασχήμια σου; |||nourish||| Why then should I feed your ugliness?

Και ξεσπαθώνοντας του έκοψε το κεφάλι. |drawing his sword|||| And in a fit of rage he cut off his head.

Ύστερα φώναξε τους αξιωματικούς του, και με πολλές φοβέρες τους είπε να σηκώσουν ευθύς μεγάλο και τρομερό στρατό, για να ξαναπεράσουν τα σύνορα και να καταστρέψουν τον τόπο του ανεψιού του. Then he called his officers, and with much fear, told them to raise a great and terrible army at once, to cross the border again and destroy his nephew's place.

Μα δεν είχαν πια όπλα, γιατί οι στρατιώτες τα είχαν ρίξει φεύγοντας. But they no longer had any weapons, because the soldiers had dropped them when they left. Ούτε ήταν εύκολο να συναθροίσουν τόσο γρήγορα τους άντρες, που είχαν σκορπιστεί πια σε όλες τις άκρες του βασιλείου και κρύβουνταν ο καθένας στο χωριό του. ||||gather||||||||||||||||||||| Nor was it easy to gather so quickly the men, who were now scattered in all the corners of the kingdom, each hiding in his own village.

Λοιπόν, θέλοντας και μη, αναγκάστηκε ο θείος Βασιλιάς, με όλο του το θυμό, ν' αναβάλει την εκδίκησή του, ώσπου να ξαναγίνει καινούριος στρατός. ||||had to||||||||||to postpone||revenge|||||| So, willingly or not, the uncle King, with all his anger, had to postpone his revenge until a new army was formed.

Το Βασιλόπουλο, που από τους μυστικούς του αποσταλμένους μάθαινε κάθε κίνηση των εχθρών, πρόσταξε ένα σώμα ν' αφήσει το στρατόπεδο που ήταν στην ακροποταμιά, να περάσει το ποτάμι και να προχωρήσει ως κοντά στα σύνορα, για να χτίσει εκεί ένα τρανό κάστρο, ίσα-ίσα στο βράχο, όπου φαίνουνταν ακόμα τα ερείπια του κάστρου που είχε χτίσει ο παππούς του, ο Συνετός Α'. ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||great|||equal|||||||ruins||||||||||| Vassilopoulos, who, through his secret emissaries, learned every move of the enemies, ordered a corps to leave the camp at the river, cross the river and advance to the border, in order to build a great castle there, just on the rock, where the ruins of the castle built by his grandfather, Synetos I, were still visible.

Οι στρατιώτες κουβάλησαν εκεί τροφές για τη διατήρηση τους, κι επειδή τους ακολούθησαν οι γυναίκες, για να ζυμώνουν και να μαγειρεύουν, αναγκάστηκαν κι έχτισαν μερικά καλύβια ξύλινα. ||carried|||||maintenance||||||||||bake||||they were forced||built||huts| The soldiers carried food there for their preservation, and because the women followed them, in order to knead and cook, they were forced to build some wooden huts.

Αλλά το νερό περνούσε μέσα σαν έβρεχε, και ο άνεμος τους πάγωνε. ||||||it was raining||||| But the water went in like rain, and the wind froze them.

Αποφάσισαν λοιπόν οι άντρες να χτίσουν πέτρινες καλύβες, και το βράδυ, αφού τελείωνε η δουλειά στο κάστρο, δούλευαν σιγά-σιγά στο καλυβάκι τους. So the men decided to build stone huts, and in the evening, after the work in the castle was finished, they slowly worked in their huts.

Ώστε όταν ήλθε πάλι η άνοιξη, ολόκληρο χωριό είχε απλωθεί στα πόδια του βράχου, και, για να το προφυλάξει, το Βασιλόπουλο πρόσταξε να χτίσουν και άλλο κάστρο στον πλαγινό βράχο, όπου ήταν ίσα-ίσα μερικά ερείπια από ένα παλιό φρούριο του Συνετού Α'. |||||||||spread out|||||||||||||||||||sloping|rock||||||ruins||||fortress||| So when spring came again, the whole village had spread out at the foot of the rock, and, in order to protect it, Vassilopoulos ordered another castle to be built on the side rock, where there were barely some ruins of an old fortress of Cyntos I.

Και σα χτίστηκαν κι εκεί μερικά καλύβια, αναγκάστηκε το Βασιλόπουλο, για να τα προφυλάξει και αυτά, ν' αρχίσει τρίτο, και ύστερα τέταρτο κάστρο, κι έτσι σε όλη τη γραμμή των συνόρων. And as a few huts were built there, Vassilopoulos, in order to protect them, had to start a third, and then a fourth castle, and so along the entire border line.

Στο μεταξύ, τα επτά καράβια είχαν γίνει δεκαπέντε, και ολοένα έφευγαν τα μισά φορτωμένα ξύλα, και ολοένα επέστρεφε ο Πολύκαρπος με περισσότερα φλουριά, τόσο που δε χωρούσαν πια στην πέτσινη ζώνη, και το Βασιλόπουλο αναγκάστηκε να παραγγείλει στον Κακομοιρίδη ένα βαρύ σιδερένιο σεντούκι με γερή κλειδαριά, όπου έβαλε τα φλουριά του και τα έκλεισε στο κελάρι του παλατιού. |||||||||||||loaded|||||||||||||||||||||||||||||chest||||||||||||||| In the meantime, the seven ships had become fifteen, and half the loaded wood was leaving, and Polycarp was returning with more and more coin, so much so that it no longer fitted into the pebble belt, and Vassilopoulos was forced to order a heavy iron chest with a strong lock from Kakomiridis, where he put his coin and locked it in the palace cellar.

Ωστόσο η Γνώση και η κυρα-Φρόνηση είχαν δεχθεί την πρόσκληση του Βασιλόπουλου ν' ανεβούν και να κατοικήσουν στο παλάτι, γιατί με τις πρώτες βροχές η δεντροκουφάλα τους είχε γίνει ακατοίκητη. ||||||||||invitation||||||||||||||rains||tree trunk||||uninhabitable However, Gnosis and Mrs.-Fronis had accepted Vassilopoulos' invitation to come up and live in the palace, for with the first rains their tree-cave had become uninhabitable.

Μαζί με τη Γνώση και την κυρα-Φρόνηση ανέβηκαν και η Ζήλιω και η Πικρόχολη στο παλάτι. Along with Gnosis and the Lady-Fronion, Zelio and Piccrocholi went up to the palace. Αλλ' από τον καιρό που έμεναν και δούλευαν με τη Γνώση, τόσο είχαν ξεμάθει τους καβγάδες, που όταν μπήκαν στον πύργο και ξαναείδαν τις κάμαρες τους με τα σπασμένα έπιπλα, και θέλησαν να ξαναμαλώσουν, αντιλήφθηκαν άξαφνα πως είχαν ξεχάσει με τι λόγια ν' αρχίσουν, κι έμειναν μια στιγμή ακίνητες, κοιτάζοντας η μια την άλλη. |||||||||||||||||||||||||||||||||||suddenly|||||||||||||||||| But since the time they had lived and worked with Knowledge, they had so forgotten the quarrels that when they entered the tower and saw their rooms with the broken furniture again, and wanted to fight again, they suddenly realized that they had forgotten what words to begin with, and they stood still for a moment, looking at each other.

Η Γνώση, που ίσα-ίσα έφθανε κείνη την ώρα, έστειλε τη μια ν' αρμέξει την αγελάδα και την άλλη να πλέξει καφάσια, για να βάλουν μέσα τις κότες ώσπου να ξαναχτιστεί τ' ορνιθαριό, κι έτσι έχασαν και την τελευταία περίσταση να ξαναπιαστούν. ||||||that|||||||milk|||||||weave|baskets||||||||||||||||||||to be caught again Knowledge, who was just arriving at that time, sent one to milk the cow and the other to weave cages, to put the hens in until the henhouse was rebuilt, and thus they lost the last opportunity to catch up again.

Ώστε το παλάτι ήταν ήσυχο. So the palace was quiet. Δεν ακούουνταν πια ποτέ φωνές. No voices were ever heard anymore.

Ο Βασιλιάς διάβαζε ήσυχα τη φυλλάδα του κάθε βράδυ, και η Γνώση είχε μάθει της Βασίλισσας Παλάβως να πλέκει κάλτσα, και κατόρθωσε έτσι και πήρε την καρδιά του Βασιλιά που είχε βαρεθεί, λέει, να πατά όλη μέρα γυαλάκια και τενεκεδάκια, που αδιάκοπα τα σκορπούσε η Βασίλισσα γύρω της με τα στολίδια που γύρευε να φτιάσει. |||||newspaper||||||||||||||||||||||||||bored|||step|||glasses||tin cans||incessantly|||||||||ornaments|||| The King read his pamphlet quietly every night, and Knowledge had taught Queen Palavos how to knit a stocking, and thus succeeded in taking the King's heart, who was tired, he said, of treading all day long on little jars and tins, which the Queen was constantly scattering around her with the ornaments she wanted to make.

Έφθασε η άνοιξη, γέμισαν πάλι φύλλα τα δέντρα, βγήκαν οι φράουλες και τ' αγριοράδικα, και γύρισαν τα πουλιά, και ξανάρχισε πάλι το κυνήγι, και ξανάσπειραν οι στρατιώτες γεωργοί, όχι μόνο τα ίδια χωράφια, μα και άλλα, και ακόμα άλλα, και απλώνουνταν η γεωργία. arrived||spring||||||came out|||||wild radishes|||||||||||sowed again|||||||||||||||||| Spring arrived, the trees were again full of leaves, the strawberries and the wildflowers came out, and the birds returned, and the hunting began again, and the soldiers farmers sowed again, not only the same fields, but others, and still others, and agriculture spread.

Από το στρατόπεδο ως τη χώρα, και από κει πάλι ως το σιδηρουργείο του Κακομοιρίδη, πήγαινε τώρα ένας μακρύς, φαρδύς και καλοστρωμένος δρόμος. |||||||||||||||there was||||||well-paved| From the camp to the country, and from there again to the forge of Kakomiridis, there was now a long, wide and well-paved road.

Τότε το Βασιλόπουλο πρόσταξε να παύσουν οι στρατιώτες ξυλοκόποι να κόβουν τα δέντρα από τα παραπόταμα δάση, και ν' αρχίσουν να τα κόβουν στους λόγγους, που ήταν πλάγι στου Κακομοιρίδη το σιδηρουργείο. |||||stop|||||||||||||||||||glades||||||| Then Vassilopoulos ordered the soldiers to stop the lumberjacks from cutting down the trees from the woods around them, and to start cutting them down in the hills, which were on the side of Kakomiridis' forge. Και στα μέρη όπου είχαν κόψει πολλά δέντρα, έβαλε και ξαναφύτεψαν άλλα μικρά, για να μεγαλώσουν και να χρησιμεύσουν πάλι αργότερα. ||||||||||replanted||||||||be useful|| And in the places where they had cut down many trees, they planted and replanted other small ones, so that they would grow and be of use again later.

Με την τελευταία λοιπόν καραβιά ξύλα που έστειλε να πουληθούν στου εξαδέλφου Βασιλιά, το Βασιλόπουλο παράγγειλε του Πολύκαρπου ν' αγοράσει άλογα, για να μεταφέρνουν ευκολότερα τα ξύλα ως το ποτάμι. |||||||||to be sold|||||||||||||||more easily||||| So with the last boatload of wood that he sent to be sold to his cousin King, Vassilopoulos ordered Polycarp to buy horses, so that they could more easily carry the wood to the river.

Μαζί με τ' άλογα παράγγειλε και κότες και πάπιες και χήνες και κατσίκες. ||||||chickens||||geese||goats Along with the horses he ordered chickens and ducks and geese and goats. Και σαν έφθασαν πάλι τα καράβια, μοίρασε τα πουλερικά και τις κατσίκες στα χωριά, με συμφωνία να χτίσει ο καθένας τη μάντρα του και τ' ορνιθαριό του. ||||||||poultry|||goats||||||||||fence||||| And when the ships arrived again, he distributed the poultry and goats to the villages, with an agreement that each one would build his own paddock and henhouse. Και κάθε μέρα γύριζε, πότε στο ένα χωριό και πότε στο άλλο, να βλέπει αν οι χωρικοί φρόντιζαν τα ζώα τους και αν είχαν εκτελέσει τις παραγγελίες του. And every day he would return, sometimes to one village and sometimes to another, to see if the villagers were taking care of their animals and if they had carried out his orders.

Σαν είδαν οι χωριάτισσες τις καλοχτισμένες μάντρες και τα ορνιθαριά, θέλησαν να κάνουν και περιβολάκι δικό τους, για να καλλιεργούν τα λαχανικά τους, και να μην τρέχουν κάθε μέρα στο δάσος να μαζεύουν αγριόχορτα. |||the village women||well-built|fences||||||||||||||||||||||||||| When the village women saw the well-built paddocks and hen houses, they wanted to make an orchard of their own, so that they could grow their vegetables and not have to run to the forest every day to pick weeds.

Κοντά στο περιβολάκι, θέλησαν και το σπιτάκι τους να το τυποδέψουν. ||||||little house||||print Near the orchard, they wanted to have their little house stamped as well. Και όσες είχαν ακόμα τ' αγόρια τους στα ξένα, έβαλαν το δάσκαλο να τους γράψει να ξανάρθουν. And those who still had their boys in foreign countries had the teacher write to them to come back.

Κι έγραψε ο δάσκαλος ένα γράμμα που έλεγε: And the teacher wrote a letter saying:

«Έλα πίσω, παιδί μου, οι καλές μέρες ξανάρθαν στον τόπο, όλοι σήμερα γύρισαν και κερδίζουν το ψωμί τους, μόνο εσύ πια έμεινες τελευταίος να μαραίνεσαι στα ξένα!» ||||||||||||||||||||||||wither|| "Come back, my child, the good days are back in the land, everyone is back today and earning their bread, only you are the last one left to languish in foreign lands!"

Οι γυναίκες συγκινήθηκαν σαν τους το διάβασε ο δάσκαλος, καθεμιά θέλησε αυτό το γράμμα για το δικό της το παιδί, γιατί ήταν, λέει, πολύ ωραίο! ||were moved|||||||each||||||||||||||| The women were touched when the teacher read it to them, each of them wanted this letter for her own child, because it was, she said, very beautiful! Λοιπόν ο δάσκαλος έγραψε το ίδιο σε όλους, κι έφυγαν τα γράμματα. So the teacher wrote the same to everyone, and the letters were gone.

Και όσοι νέοι ήταν ακόμα έξω γύρισαν πάλι στο χωριό τους, μαζί και ο γιος του γερο-Φτωχούλη, που βλέποντας τ' αμπέλια των άλλων να ξαναβλαστάνουν, βάλθηκε και αυτός να κλαδέψει τη δράνα του και να καλλιεργήσει το περιβολάκι του. ||||||||||||||||||||||||||set about||||prune||vine||||||| And those young people who were still outside returned to their village, including the son of the old poor man, who, seeing the vines of the others sprouting again, also tried to prune his drone and cultivate his orchard.

Κοντά στη δράνα του γερο-Φτωχούλη, φύτεψε και ο γείτονας κλήμα. ||||||||||vine Near the drone of the old poor man, the neighbour planted a vine. Το είδαν οι άλλοι γείτονες πως φούντωνε, κι έβαλαν και αυτοί. ||||||was fuming|||| The other neighbors saw that it was burning, and they also started it. Όσοι είχαν κλαδέψει και θειαφώσει τ' αμπέλια τους από το περασμένο καλοκαίρι έβγαλαν τόσο ωραίο σταφύλι και τόσο πολύ, που γέμισαν καράβια κι έστειλαν και το πούλησαν στο βασίλειο του εξαδέλφου Βασιλιά. ||||sulfured||||||last|||||grape|||||||||||||||| Those who had pruned and harvested their vines since last summer produced such fine grapes and so many that they filled ships and sent and sold them to the kingdom of the cousin King.

Τα μελίσσια είχαν πολλαπλασιαστεί. |||multiplied The beehives had multiplied. Μάζεψαν το μέλι σε κουμνιά, και μαζί με τα σταφύλια το φόρτωσαν κι εκείνο να πουληθεί έξω. |||||||||grapes||||||| They gathered the honey into bundles, and loaded it with the grapes to be sold outside.

— Μα τι γίνεται στο βασίλειο των Μοιρολάτρων; ρώτησε πάλι ο εξάδελφος Βασιλιάς. - But what is going on in the kingdom of the Moorish? asked the cousin King again. Αγοράζουν αρνιά και άλογα και τα πληρώνουν με χρυσά φλουριά, πουλούν έναν κόσμο ξύλα και σταφύλια και μέλι. They buy||||||||||||||||| They buy lambs and horses and pay for them with gold coins, they sell a world of wood and grapes and honey. Μήπως λοιπόν ο Ρήγας, ο εξάδελφος μου, ξύπνησε από το βαθύ του ύπνο; |||Rigas||||||||| So did King, my cousin, wake up from his deep sleep?

Μα πάλι χαμογέλασε ο Πολύκαρπος, και δε μίλησε, μόνο πήρε τα φλουριά του κι έφυγε με τα καράβια. But Polycarp smiled again, and did not speak, only took his coins and left with the ships.

Τότε φώναξε ο Άρχοντας τον αρχικαγκελάριό του και του είπε: |||||chancellor|||| Then the Lord called his chief chancellor and said to him:

— Να πας στο βασίλειο των Μοιρολατρών και να γυρίσεις σε όλο τον τόπο. - Go to the kingdom of the Moorish and return to the whole land. Και ύστερα να έλθεις να μου δώσεις λογαριασμό τι είδες και τι δεν είδες. And then come and give me an account of what you saw and what you didn't see.

Πήγε λοιπόν ο αρχικαγκελάριος και γύρισε όλα τα χωριά και τις χώρες, κι επέστρεψε στο Βασιλιά του και του είπε: So the chief chancellor went and went through all the villages and countries, and returned to his king, and said to him:

— Είδα μια χώρα όπου όλοι οι δρόμοι είναι στρωμένοι, και όλα τα σπίτια καλοχτισμένα και ασπρισμένα· είδα χωριά όπου όλα τα καλύβια είναι νοικοκυρεμένα και περιτριγυρισμένα με περιβολάκια γεμάτα πορτοκαλιές, μηλιές, αχλαδιές, κερασιές και άλλα δέντρα με λαχανικά· είδα χωράφια και χωράφια, σπαρμένα σιτάρι και κριθάρι, και κουκιά και καλαμπόκια· είδα ελαιώνες απέραντους και αμπέλια, που απλώνονται όσο δε φθάνει μάτι ανθρώπου. |||||||||||||||whitewashed||||||||well-kept||surrounded||||oranges||pear trees|cherry trees|||||||fields|||sprinkled|wheat||||beans||corn||olive groves|endless||||||||| - I saw a country where all the roads are paved, and all the houses are well-built and whitewashed; I saw villages where all the huts are neat and surrounded by orchards full of orange and apple trees, pears, cherry trees, and other trees with vegetables; I saw fields and fields, sown with wheat and barley, and beans and corn; I saw olive groves vast and vineyards, stretching as far as the eye of man can reach. Και είδα σε κάθε σπίτι από μια ή δυο κατσίκες και μερικές κότες, πάπιες και χήνες, και είδα τον κάμπο γεμάτο αρνιά· και το βράδυ είδα να κατεβαίνουν κοπάδια οι αγελάδες από τα βουνά. |||||||||goats||||||geese|||||||||||||herds||cows||| And I saw in every house one or two goats and some chickens, ducks and geese, and I saw the plain full of lambs; and in the evening I saw cows coming down from the mountains in herds. Και είδα πρόσωπα γελαστά, και άκουσα τραγούδια παντού, και δεν είδα ζητιάνο κανένα. |||smiling||||||||| And I saw smiling faces, and I heard songs everywhere, and I saw no beggar.

Ο Άρχοντας πήγε και ήλθε συλλογισμένος, και ύστερα είπε στον αρχικαγκελάριο του: The Lord went and came in thought, and then he said to his chief chancellor:

— Καλά και άξια αυτά που λες. - What you say is good and worthy. Μα δε μου θαμπώνουν το μάτι. |||dazzle|| But they don't dazzle me. Ο Βασιλιάς των Μοιρολάτρων ήταν πάντα τενεκές. ||||||tin can The Moorish King has always been a tin man. Ένα στρατιώτη δεν αρμάτωσε ποτέ του. |||armed|| One soldier never got his arm. Με τι τρόπο θα υπερασπίσει όλα αυτά, αν μου κατέβει καμιάν ώρα να του τα πάρω; ||||defend||||||any||||| How is he going to defend all this if I ever get the chance to take it away from him?

— Είδα, είπε ο αρχικαγκελάριος, το ποτάμι να μερμηγκιάζει από καράβια, και μέτρησα ανάμεσα τους δέκα που ήταν σκεπασμένα ως απάνω με σίδερο. |||||||swarming||||I counted||||||covered|||| - "I saw," said the chancellor, "that the river was full of boats, and I counted among them ten that were covered with iron. Περνώντας τα σύνορα μας, είδα σε κάθε βράχο και κορυφή βουνού, από ένα κάστρο με θεόρατους πύργους. |||||||||||||||huge|towers Crossing our border, I saw on every rock and mountain top, a castle with imposing towers. Είδα στρατιώτες όπου και αν γύρισα. I saw soldiers everywhere I turned. Είδα παιδιά μικρά να τραβούν τόξο κυνηγώντας τα ελάφια, και να σκοτώνουν πουλιά στα πεταχτά! ||||||||||||||quickly I saw young children drawing bows while chasing deer, and killing birds on the fly!

— Μα τι παραμύθια είναι αυτά που λες; διέκοψε ο Άρχοντας. - "But what fairy tales are you talking about?" interrupted the Lord. Μην τα είδες στον ύπνο σου; Didn't you see them in your sleep?

— Τα είδα με τα μάτια μου, Άρχοντα μου, τα έπιασα με τα χέρια μου. - I saw them with my eyes, my lord, I took them with my hands.

— Μα λοιπόν βρήκε θησαυρούς ο ζητιάνος ο εξάδελφος μου; Πες μου, σαν τι λοιπόν είναι το παλάτι του; - But has my cousin the beggar found treasure? Tell me, what then is his palace like?

— Πέρασα από ένα βουνό κατάφυτο, όπου, ανάμεσα στην πρασινάδα, παράβγαιναν στην ομορφιά οι ανθισμένες πορτοκαλιές και αμυγδαλιές, σα νύφες στολισμένες. ||||lush||||greenness|competed||||blooming|||almond trees||brides|adorned - I passed by a mountain covered with vegetation, where, among the greenery, the blossoming orange and almond trees, like brides adorned, were lined with beauty. Ανέβηκα ως απάνω και παραξενεύθηκα να βρω εκεί ένα μισογκρεμισμένο ερειπωμένο μεγάλο χτίριο μ' έναν πύργο, που μόνος φαίνουνταν κατοικημένος. ||||I was surprised|||||half-demolished|ruined||building|||||||inhabited I went upstairs and was surprised to find there a half-ruined ruined large building with a tower, which alone seemed to be inhabited. Στα παράθυρα είδα ολοπάστρικα άσπρα κουρτινάκια, και γύρω στον πύργο έβοσκαν αγελάδες και κατσίκια συντροφικά με κότες. |||all-white||curtains|||||were grazing|||goats||| In the windows I saw all-white curtains, and around the tower there were cows and goats grazing with chickens. Περνώντας από ένα ανοιχτό παράθυρο άκουσα γυναικεία δροσερά γέλια. |||||||fresh| Passing by an open window I heard women's cool laughter. Δεν είδα όμως κανέναν άνθρωπο. But I didn't see any people. Κατέβηκα από το βουνό και ρώτησα ποιος κάθουνταν σ' εκείνο το ερείπιο. |||||||||||ruin I came down from the mountain and asked who was sitting in that ruin. Και μου αποκρίθηκαν: «Ο Βασιλιάς!» Δεν πίστεψα, και ρώτησα αλλού. And they replied: "The King!" I did not believe, and I asked elsewhere. Μου είπαν πάλι πως ήταν το παλάτι του Βασιλιά. I was told again that it was the King's palace. Και πάλι δεν πίστεψα, και πήγα στο στρατόπεδο που βρίσκεται κοντά στο ποτάμι. Again I did not believe, and went to the camp near the river. Εκεί είδα σκηνές πολλές, μα λίγους στρατιώτες, και ρώτησα πού ήταν οι άντρες. There I saw many tents, but few soldiers, and I asked where the men were. Μου αποκρίθηκαν: «Στα χωράφια!» Και ρώτησα ποιος κάθουνταν στο ερείπιο που ήταν απάνω στο βουνό. |||fields||||||||||| They replied: "In the fields!" And I asked who was sitting in the ruin on the mountain. Και μου είπαν πάλι: «Ο Βασιλιάς!» Και σαν είδαν τη σάστισή μου, μου έδειξαν ένα παλικάρι που κατάφθανε, ντυμένο με μάλλινα άσπρα ρούχα σαν όλους τους άλλους στρατιώτες, με τα βέλη του κρεμασμένα στη ράχη και το τόξο στο χέρι. ||||||||||surprise|||||||was arriving|dressed||woolen||||||||||arrows||||back||||| And they told me again: "The King!" And when they saw my confusion, they showed me a lad who was coming, dressed in white woolen clothes like all the other soldiers, with his arrows hanging on his back and his bow in his hand. Το πρόσωπο του ήταν ιδρωμένο και σκονισμένο, και στη μέση φορούσε μια παλιωμένη πέτσινη ζώνη, όπου ξεχώριζε ένας μεγάλος μουντός λεκές. ||||||dusty||||||old||||stood out|||dull|stain His face was sweaty and dusty, and at the waist he wore an old leather belt, where a large dull stain stood out. Όλοι οι στρατιώτες, σαν τον είδαν, έτρεξαν γύρω του και φίλησαν τα χέρια του. All the soldiers, when they saw him, ran around him and kissed his hands. Και τόση χαρά χύθηκε στα πρόσωπα τους, που παραξενεύθηκα και ρώτησα ποιος ήταν αυτός. |||was poured|||||I was surprised||||| And so much joy was poured out on their faces that I was surprised and asked who it was. Και μου αποκρίθηκαν: «Το Βασιλόπουλο!» Και πάλι δεν πίστεψα, και γέλασα και τους ρώτησα: «Μην κάθεται και αυτός εκεί απάνω, στο ερείπιο του βουνού;» Και μου αποκρίθηκαν: «Όχι! |||||||||||||||sits|||||||||||| And they replied: "Vassilopoulos!" And again I did not believe, and I laughed and asked them, "Isn't he also sitting up there, in the ruin of the mountain?" And they answered me: "No! Εκεί κάθεται ο πατέρας του, ο Βασιλιάς. There sits his father, the King. Το Βασιλόπουλο κάθεται δω, με μας». Vassilopoulos is sitting here, with us". Και τότε έφυγα, και ήλθα, Άρχοντα μου, να σου πω τι είδα και τι άκουσα. And then I went away, and came, my lord, to tell thee what I saw and what I heard.

Μια στιγμή ο εξάδελφος Βασιλιάς έμεινε άφωνος. For a moment the Cousin King was speechless. Ύστερα είπε σιγά, σα ν' ανακάλυψε έξαφνα μια μεγάλη αλήθεια: Then he said quietly, as if he had suddenly discovered a great truth:

— Αναστήθηκε ο Συνετός! resurrected|| - The Prudent has risen!

Και φώναξε να του φέρουν από το θησαυρό του μιαν ολόχρυση κορώνα, στολισμένη με πολύτιμα σμαράγδια και διαμάντια, που την είχε κατακτήσει ο πατέρας του σε μια μεγάλη μάχη, αφού σκότωσε ||||||||||all-golden||adorned|||emeralds||||||conquered||||||||| And he called for a crown of gold, adorned with precious emeralds and diamonds, from his treasure, which his father had won in a great battle, after he had killed