立即開始學習本課

Δέλτα, Π. - Για την πατρίδα, 10. Ι'. Ο πάτερ Παφνούτιος

10. Ι'. Ο πάτερ Παφνούτιος

Ξύπνησαν το απόγεμα ζωηροί και ξεκουρασμένοι και πήγαν στο εστιατόριο όπου βρήκαν τον ηγούμενο μοναχό. Τους είπε να καθίσουν και αντάλλαξαν μερικά λόγια.

Μα η κουβέντα όλο σκόνταφτε. Ο ηγούμενος δεν έπαυε να κοιτάζει τον Αλέξιο, κι αυτός ένιωθε δυσπιστία σε κάθε λέξη, σε κάθε βλέμμα του καλόγερου.

Στενοχωρέθηκε κι ανησύχησε συνάμα.

Ζήτησε να μάθει με τρόπο τι ήταν το μοναστήρι.

Μ' από τα πρώτα λόγια τον σταμάτησε ο ηγούμενος μ' ένα ανοιχτόκαρδο ξεκάρδισμα.

— Έννοια σου, γιε μου, είπε. Είμαστε όλοι ορθόδοξοι κι Έλληνες.

Τότε ο Αλέξιος του έδωσε εγκάρδια το χέρι.

— Κι εγώ είμαι Έλληνας, είπε. Εννοείς τώρα γιατί δεν πήρα το μεγάλο δρόμο.

Ο ηγούμενος χαμογέλασε.

— Ναι, είπε. Μα το είχα καταλάβει από την αρχή πως δε θα ‘σουν ο Γαβριήλ Νικολίτσης που λεν τα χαρτιά σου. Και από την περπατησιά σου μονάχα θα καταλάβαινα πως ξέρεις να βαστάς το σπαθί καλύτερα από το καλάμι και πως είσαι αρχοντόπουλο. Δε σε ρωτώ πού πηγαίνεις, ούτε ποιος είναι ο σύντροφος σου που έχει τόσο λεπτά χέρια. Νιώθω μερικά πράματα χωρίς να μου τα πεις, και στις μέρες που ζούμε για να ‘ρχεται από δω Έλληνας θα έχει το σκοπό του.

Ο Αλέξιος φίλησε μ' ευλάβεια το χέρι του καλόγερου.

— Ευχαριστώ, είπε, προπάντων για όσα δε ρωτάς. Από κείνη την ώρα η κουβέντα έγινε εγκάρδια και ο ηγούμενος τους ζήτησε να καθίσουν να πάρουν το δείπνο μαζί του.

— Νηστεύουμε εδώ, παιδιά μου, σήμερα είναι Παρασκευή, τους είπε προσφέροντας τους μια γαβάθα κουκιά νερόβραστα κι ένα πιάτο μαύρες ελιές. Μα και σεις ορθόδοξοι είστε. Και τα πορτοκάλια μας είναι ζουμερά. Αν διψάσετε θα σας είναι καλοπρόσδεχτα.

Ένας καλόγερος έφερε και ακούμπησε στο τραπέζι κάρδαμα φρεσκοπλυμένα σ' ένα πιάτο κι ένα σταμνί κρασί, και πάλι τραβήχθηκε και τους άφησε μόνους με τον ηγούμενο.

— Έχομε καιρό να φάμε τόσο βασιλικά, είπε η Θέκλα. Χθες βράδυ ο αφέντης μου κι εγώ δεν είχαμε παρά λίγο ξερό ψωμί. Λογαριάζαμε να φάμε στην Πρέσπα μα χάσαμε το δρόμο μας…

— Μην πάτε στην Πρέσπα, διέκοψε ο ηγούμενος. Καλύτερα ν' αποφύγετε τις πόλεις όπου είναι τόσοι στρατιώτες μαζεμένοι.

— Γιατί; Τι κάνουν; ρώτησε η Θέκλα.

— Αν σας νιώσουν πως έχετε χρήματα μαζί σας, όσο και αν δείχνεστε Βούλγαροι, θα σας σκοτώσουν για να σας τα πάρουν.

— Σεις οι καλόγεροι πηγαίνετε συχνά στην Πρέσπα; ρώτησε ο Αλέξιος.

— Όχι, ποτέ.

— Λοιπόν πώς τα ξέρετε όλα αυτά;

— Περνούν κάποτε από δω Χριστιανοί και μας τα λένε. Τις προάλλες πέρασε από δω ένας πολύ άγιος καλόγερος από την Άγια Λαύρα…

— Από πού; φώναξε η Θέκλα ξαφνισμένη.

— Από τη μονή της Λαύρας, στον Άγιον Όρος.

— Πώς τον έλεγαν; ρώτησε ο Αλέξιος.

— Πάτερ-Παφνούτιο, αποκρίθηκε ο ηγούμενος. Μα γιατί σας ενδιαφέρει τόσο ο καλός αυτός μοναχός;

— Τον απαντήσαμε προχθές, είπε ο Αλέξιος.

— Μπα; Πώς χαίρομαι να τ' ακούω! Είχα κάποια ανησυχία, γιατί τα βουλγαρικά στρατεύματα πήγαιναν κι έρχονταν αδιάκοπα κείνες τις μέρες, και είχαν γίνει διάφορα κακουργήματα. Τόσο φοβόμουν μην είχε πάθει τίποτα! Ήθελα να τον κρατήσω ακόμα, μα ήταν βιαστικός να φύγει. Ακούραστος στην αγαθοεργία! Και τι καλός! Το βλέμμα του και το χαμόγελο του δείχνουν την αγαθότητα της ψυχής του. Μόνο να βλέπεις εκείνα του τα ωραία μακριά του άσπρα γένια…

— Άσπρα! φώναξε η Θέκλα όρθια από τη συγκίνηση.

— Ναι. Είναι γέρος πια και… Μ' αφού τον είδατε έκαμε ο ηγούμενος κόβοντας τη διήγηση του.

— Μα δεν είναι γέρος! αναφώνησε ο Αλέξιος. Απεναντίας, είναι πολύ νέος, ως τριάντα χρόνων άνθρωπος, με κατάμαυρα γένια και μικρά μαύρα μάτια.

— Ε, μα λοιπόν δεν είδατε τον πάτερ-Παφνούτιο, είπε ήσυχα ο ηγούμενος.

— Και όμως! επέμεινε ο Αλέξιος. Είδα ένα γράμμα που βαστούσε, και που είχε την υπογραφή και τη βούλα του ηγούμενου της Άγιας Λαύρας.

— Και τι έλεγε αυτό το γράμμα; ρώτησε ο ηγούμενος αρχίζοντας και κείνος ν' ανησυχεί.

Ο Αλέξιος του διηγήθηκε όσα του είχε πει ο εκατόνταρχος.

— Ωιμέ! αναφώνησε ο ηγούμενος τραβώντας τα μαλλιά του με τα δυο του χέρια. Το γράμμα είναι το ίδιο μα ο καλόγερος είναι άλλος! Του κλέψανε το γράμμα! Αχ, τον κακομοίρη! Τον κακομοίρη! Τι να έγινε!

— Πότε πέρασε από δω; ρώτησε ο Αλέξιος.

— Τον περασμένο μήνα.

— Και πού πήγαινε;

— Στην Ελλάδα. Ήταν βιαστικός, είχε ιερά μηνύματα να πάει σε διάφορα μοναστήρια, και τελευταία πήγαινε στη μονή του Όσιου Λουκά, στον Παρνασσό.

— Βέβαια λοιπόν κάτι θα έπαθε, είπε ο Αλέξιος. Ο καλόγερος που είδαμε ‘μείς είχε πάει, λέει, να πάρει τον ανεψιό του που ήθελε να γίνει παπάς.

— Ψέματα! Ψέματα! Αχ, το δύστυχο! έλεγε και ξανάλεγε ο ηγούμενος με μάτια δακρυσμένα.

— Μα πώς του ήλθε να ταξιδέψει μονάχος σ' αυτά τα άγρια μέρη; ρώτησε ο Αλέξιος.

— Δεν ήταν μονάχος! Ταξίδευε μ' ένα καλογεράκι της ίδιας μονής για συντροφιά.

— Δεν είχε σύντροφο αυτός που είδαμε, είπε ο Αλέξιος.

— Θα τον ξεπάστρεψαν κι αυτόν, ένα νέο παιδί, μουρμούρισε ο ηγούμενος αργοκουνώντας θλιμμένα το κεφάλι.

— Αλλά θα υποφέρετε λοιπόν πολύ, και ο κίνδυνος για σας θα είναι μεγάλος εδώ, είπε η Θέκλα.

— Όχι και τόσο. Οι χωρικοί μας σέβονται, αποκρίθηκε ο ηγούμενος. Είναι άνθρωποι χωρίς γνώμη δική τους που γυρνούν όπως φυσήξει ο άνεμος. Μια γίνονται Βούλγαροι και μια Έλληνες, αναλόγως που τους κατακτούν οι δικοί μας ή οι εχθροί. Μα δεν έχουν κακία και σέβονται το ράσο μας.

— Και οι Βούλγαροι; ρώτησε ο Αλέξιος.

— Στην αρχή είχαμε κάμποσο καιρό να υποφέρομε από τα χέρια τους. Μα λίγο-λίγο είδαν πως ζούμε μακριά από κάθε πολεμική ή πολιτική ενέργεια, αφιερωμένοι στα θρησκευτικά μας καθήκοντα. Και τώρα δεν μας πειράζουν πια ούτε αυτοί.

— Να όμως που πήραν το γράμμα του πάτερ-Παφνούτιου, είπε η Θέκλα. Και ποιος ξέρει τι τον έκαμαν αυτόν!

Ο ηγούμενος έμεινε λίγη ώρα συλλογισμένος.

— Το γράμμα του βέβαια δεν του το έκλεψαν οι χωρικοί, είπε. «Κύριος οίδε» σε τι κακούργου χέρια έπεσε, και για ποιο σκοπό να του το πήραν!

Κάθισαν αργά κουβεντιάζοντας, και ο Αλέξιος άκουε με προσοχή τις πληροφορίες που του έδινε ο ηγούμενος για τους κατοίκους.

Όταν σηκώθηκαν για να πάνε να κοιμηθούν ο ηγούμενος είπε του Αλέξιου:

— Αύριο ξημερώματα θα είναι έτοιμα τ' άλογα σας και θα κατέβει ένας καλόγερος μαζί σας ως τη λίμνη.

Εκεί θα σας συστήσει σ' ένα δικό μας παιδί που θα σας περάσει στην άλλη όχθη της Πρέσπας και θα σας οδηγήσει ίσια στη λίμνη της Αχρίδας και στη μονή του Όσιου Ναούμ. Από κει πάλι θα σας οδηγήσουν οι καλόγεροι. Θα σου δώσω ένα γράμμα για τον ηγούμενο.

— Είναι κι εκείνοι οι καλόγεροι Έλληνες; ρώτησε ο Αλέξιος.

— Βέβαια! Η μονή αυτή χτίστηκε τον καιρό του Ιουστινιανού. Είναι παλιά, βλέπεις, από τον ΣΤ' αιώνα, κι έμεινε πάντα ελληνική. Εκεί θα φροντίσουν να σε παν με ασφάλεια στην αντικρινή όχθη χωρίς να σε μυριστούν από την Αχρίδα.

Με πολλή συγκίνηση ευχαρίστησε ο Αλέξιος τον ηγούμενο και του ζήτησε τ' όνομα του για να τον θυμάται.

— Με λεν Ευθύμιο, αποκρίθηκε ο ηγούμενος, και η μονή είναι του Αγίου Γρηγορίου.

Την άλλη μέρα, πολύ πρωί, οι καλόγεροι όλοι μαζεύτηκαν ν' αποχαιρετήσουν τους ξένους.

Ο ηγούμενος έβαλε ψωμί και τυρί μέσα σ' ένα πανεράκι με μερικά πορτοκάλια και τα έδωσε της Θέκλας.

— Στο καλό, παιδί μου, και η Παναγία η Οδηγήτρια να σας φυλάγει σένα και τον αφέντη σου.

Η Θέκλα και ο Αλέξιος φίλησαν το χέρι του ηγούμενου, αποχαιρέτησαν τους καλόγερους που τους ξεπροβόδισαν με χίλιες ευχές κι ευλογίες, καβαλίκεψαν τ' άλογα τους κι έφυγαν.

Ένα καλογεράκι καθισμένο σ' ένα μουλάρι, τους συνόδευε. Ήταν πολύ νέος κι είχε ζωηρό κι έξυπνο πρόσωπο.

Πήραν τα μονοπάτια μέσ' από τα δέντρα και κουβέντιαζαν πηγαίνοντας.

— Πάτε στη Σκάμπα, άκουσα; ρώτησε το καλογεράκι.

— Ναι, πάω για τις δουλειές μου, αποκρίθηκε ο Αλέξιος.

— Θα ήθελα μια χάρη να σου ζητήσω… άρχισε το καλογεράκι και σταμάτησε.

— Λέγε, τι μπορώ να κάνω για σένα; Θα το κάμω με μεγάλη ευχαρίστηση.

— Ένα γράμμα θα ήθελα να σου έδινα για τη μητέρα μου. Το παίρνεις;

— Ακούς λέει! Βέβαια το παίρνω. Πού είναι η μητέρα σου;

— Στη Σκάμπα.

— Πού θα τη ζητήσω;

— Είναι πολύ εύκολο να τη βρεις. Ο πατέρας μου είναι δεσμοφύλακας εκεί.

Ο Αλέξιος ξαφνίστηκε.

— Σας νόμιζα όλους Έλληνες στη μονή του Αγίου Γρηγορίου, είπε.

— Και είμαστε. Ο πατέρας μου είναι Αρμένης, μα εγώ γεννήθηκα στο Δυρράχιο και η μητέρα μου είναι Ελληνίδα. Άμα πήραν οι Βούλγαροι το Δυρράχιο ο πατέρας μου σαν όλους τους άλλους παραδέχθηκε τα πράματα όπως έρχονταν. Ήταν ήσυχος άνθρωπος. Τον ήξεραν όλοι τίμιο και πως δεν ανακατώνονταν στις διαμάχες. Τον διόρισαν φύλακα στη φυλακή της Σκάμπας και πήγε κει. Μένει όμως στην καρδιά Έλληνας σαν τους περισσότερους Δυρραχιώτες, όσο και να μη μιλά. Αν τους δώσεις το γράμμα μου, θα σε δεχθούν σα συγγενή τους οι γονείς μου, και δε θα ξέρουν με τι τρόπο να σ' ευχαριστήσουν. Τόσο σπάνια έχουν νέα μου. Και είμαι το μόνο τους παιδί.

Ο Αλέξιος πήρε το γράμμα που του έδινε το καλογεράκι και το φύλαξε στον κόρφο του.

— Πώς σε λένε; ρώτησε.

— Γρηγόρη.

— Ελπίζω να βρω τη μητέρα σου και να της το δώσω, είπε ο Αλέξιος. Μα ίσως δεν μπορέσω αμέσως.

— Δεν πειράζει, αποκρίθηκε το καλογεράκι. Όποταν σου τύχει της το δίνεις. Τη λένε Άννα και τον πατέρα μου τον λένε Παγράτη. Αν τους ζητήσεις στη φυλακή θα τους βρεις αμέσως.

Κατέβηκαν στη λίμνη σ' ένα μοναχικό μέρος όπου χωριό δε φαίνουνταν. Εκεί τους περίμενε ένας νέος με τη βάρκα του.

Αποχαιρέτησαν το καλογεράκι και χωρίστηκαν.

— Κρίμα που δε θα μπορέσω να βαστάξω την υπόσχεση που του έκανα, είπε σιγά ο Αλέξιος της Θέκλας. Και θα νομίζει για βέβαιο ο κακόμοιρος πως η μητέρα του θα πάρει το γράμμα του. Μα δεν μπορούσα να του πω πως δεν πηγαίνουμε στη Σκάμπα.

— Φύλαξε το γράμμα του, αποκρίθηκε ο Θέκλα. Ίσως από το Δυρράχιο βρούμε κανέναν ταξιδιώτη και του το δώσομε να το πάει.

Γοργά και σιωπηλά απομακρύνουνταν η βάρκα από την όχθη. Η Θέκλα κοίταζε μαγεμένη τη θέα που απλώνουνταν γύρω της, τη λίμνη, τα χωράφια, το ψηλό κατάφυτο βουνό και πίσω-πίσω το χιονοσκέπαστο Περιστέρι.

— Τι όμορφος τόπος… είπε συλλογισμένα. Τι κρίμα που τον κρατούν οι βάρβαροι… Κοίταξε, Αλέξιε, πώς φαίνονται οι πέτρες μέσα στο νερό. Κι εκεί πίσω μας, το σκοτεινό δάσος που λες και… Μα τι είναι αυτό το μαύρο πράμα που σαλεύει ανάμεσα στα δέντρα;

Ο Αλέξιος κοίταξε πίσω του με προσοχή.

— Είναι ράσο… είπε. Θα είναι το καλογεράκι που γύρισε να μας χαιρετήσει.

Και σήκωσε το χέρι του να κάμει νόημα του καλόγερου.

Μα κανένας δεν του αποκρίθηκε. Απεναντίας του φάνηκε πως, καθώς χαιρέτησε με το χέρι, το μαύρο ράσο κρύφθηκε πίσω από τα δέντρα και χάθηκε.

— Περίεργο… μουρμούρισε ο Αλέξιος.

Η Θέκλα ίσκιωσε τα μάτια της με το χέρι για να δει καλύτερα.

— Δεν ήταν το καλογεράκι, είπε. Τον βλέπω που γυρίζει τον ανήφορο, στις κορδέλες που παν στο μοναστήρι, και είναι καβάλα στο μουλάρι του. Ποιος λοιπόν θα βρισκόταν κάτω στην όχθη;

— Κανένας άλλος καλόγερος θα ήταν, αποκρίθηκε ξένοιαστα ο Αλέξιος. Άλλωστε μπορεί να είναι και από άλλο μοναστήρι. Έχει πολλά εδώ γύρω.

Κι εξακολούθησαν να κουβεντιάζουν χωρίς να δώσουν περισσότερη προσοχή στο περιστατικό αυτό.

Ο βαρκάρης τούς πέρασε στην απέναντι όχθη της Πρέσπας, κι εκεί έκρυψε τη βάρκα του μέσα σ' έναν καλαμιώνα.

Θα σας συνοδέψω ως το μονοπάτι του Όσιου Ναούμ τους είπε. Ξέρω ένα μονοπάτι που ανεβαίνει από το Πέτρινο και κόβει πολύ δρόμο περνώντας μακριά από την Αχρίδα.

Ο Αλέξιος γύρισε και τον κοίταξε. Άραγε ήξερε τίποτα ο νέος αυτός οδηγός απ' όσα είχε νιώσει ο ηγούμενος του Αγίου Γρηγορίου; Και ο νέος κοίταξε τον Αλέξιο και χαμογέλασε.

— Έννοια σου, του είπε σιγά. Έλληνας είμαι κι εγώ. Και σαν εμένα είναι πολλοί ακόμα εδώ, που θυμούμαστε άλλους καιρούς… Μα δε μιλούμε ώσπου να έλθει η ώρα.

— Πώς σε λένε; ρώτησε ο Αλέξιος.

Η έντονη όσο και συλλογισμένη έκφραση του νέου τον τάραξε.

— Με λεν Νικήτα, αποκρίθηκε ο νέος.

— Και το παράνομα σου;

— Όλοι με λεν ο Νικήτας ο Βαρκάρης. Πες πως αυτό είναι το παράνομα μου, δεν ξέρω να έχω άλλο.

Ο Αλέξιος δεν επέμεινε. Και πήραν από τα βουνά.

Κατά το μεσημέρι έφθασαν στη μονή του Όσιου Ναούμ κι εκεί, αφού τους σύστησε στους καλόγερους και τους εξήγησε πως πήγαιναν στη Σκάμπα, ο νέος βαρκάρης τους αποχαιρέτησε.

Ο Αλέξιος θέλησε να του προσφέρει ένα νόμισμα, μα ο Νικήτας αρνήθηκε.

Είσαι Έλληνας, είπε, κι εγώ είμαι Έλληνας. Τιμή μου αν μπορώ να σου φανώ χρήσιμος.

Ο Αλέξιος έσφιξε το χέρι του.

— Δε θα σε ξεχάσω, Νικήτα, είπε.

— Ούτ' εγώ άρχοντα μου, αποκρίθηκε ο Νικήτας.

Και αν ποτέ χρειαστείς κανέναν που να το λέει η καρδιά του, θυμήσου με. Θα με βρεις εδώ.

Στη μονή του Όσιου Ναούμ δε θέλησε ο Αλέξιος να μείνει με τη Θέκλα. Οι καλόγεροι τους έδωσαν μόνο να φαν, και πάλι τους έστειλαν μ' ένα δικό τους ως την απέναντι όχθη της Αχρίδας, στη μονή του Προφήτη Ηλία, χτισμένη στο βουνό απάνω.

Εκεί τους φιλοξένησαν οι καλόγεροι, τους έδωσαν να φαν και τους σύστησαν να μείνουν τη νύχτα και να ξεκινήσουν μόνο την άλλη μέρα το πρωί.

Όσο έτρωγαν, ο Αλέξιος ρώτησε τον ηγούμενο αν είχε περάσει από τη μονή του κανένας καλόγερος που λέγουνταν Παφνούτιος και που ήρχουνταν από την Άγια Λαύρα.

— Βέβαια, πέρασε από δω, κοντεύει μήνας, αποκρίθηκε ο ηγούμενος. Τι άγιος άνθρωπος! Τον γνωρίζεις;

— Όχι προσωπικά, είπε ο Αλέξιος. Άκουσα όμως γι' αυτόν. Ήταν γέρος;

— Ναι! Κι έχει μια μεγάλη άσπρη γενειάδα που κάνει εντύπωση, του σκεπάζει όλο το στήθος. Του είχε δώσει ένα γράμμα ο ηγούμενος της Λαύρας που τον εσύστηνε σε όλες τις μονές όπου θα πήγαινε, και γενικά σε όλους τους ορθοδόξους.

— Πού πήγαινε τώρα τελευταία; ρώτησε πάλι ο Αλέξιος.

— Στη μονή του Όσιου Λουκά, στη Φωκίδα.

Ο Αλέξιος βεβαιώθηκε πια πως ο καλόγερος που είχαν απαντήσει δεν ήταν ό,τι φαίνουνταν.

Και θυμήθηκε ο Αλέξιος τα λόγια του εκατόνταρχου.

Γυρεύουμε έναν κατάσκοπο Βούλγαρο, μα κρύβεται τόσο καλά…

— Άραγε να ‘ταν αυτός;

Την άλλη μέρα πρωί-πρωί, όταν ο Αλέξιος και η Θέκλα θέλησαν να φύγουν, ο ηγούμενος τους ρώτησε αν ξέρουν το δρόμο από πάνω από το βουνό.

— Όχι, αποκρίθηκε ο Αλέξιος. Αν όμως τραβήξω ίσια κατά τη δύση δεν θα φτάσω στη Σκάμπα;

— Όχι, δεν πρέπει να τραβήξεις ίσια κατά τη δύση, και το βουνό είναι δύσκολο. Καλύτερα να πάρεις έναν οδηγό μαζί σου. Και είσαι τυχερός. Τη νύχτα ίσα-ίσα παρουσιάστηκε δω ένας τσοπάνης που πηγαίνει και αυτός στη Σκάμπα και που ξέρει, λέει, κάθε μονοπάτι του βουνού. Του πρότεινα να σας οδηγήσει και δέχθηκε μ' ευχαρίστηση, με την ελπίδα πως θα του δώσεις κανένα μιλιαρέσι. Νομίζω καλό να τον πάρεις.

Ο Αλέξιος δέχθηκε την πρόταση του ηγούμενου. Η ιδέα να χάσει πάλι το δρόμο του πάνω στα βουνά τον φόβιζε. Δεν είχε ξεχάσει τους λύκους που είχαν φάει τ' άλογα τους, και ο ηγούμενος του είχε πει πως δε θ' απαντήσει πια άλλο μοναστήρι στο δρόμο του.

Έφυγαν λοιπόν οι τρεις μαζί, ο Αλέξιος και η Θέκλα στ' άλογα τους και ο τσοπάνης σ' ένα γαϊδούρι που του έδωσαν οι καλόγεροι του Προφήτη Ηλία.

Πηγαίνοντας κοίταζε η Θέκλα με περιέργεια τον τσοπάνη. Φορούσε μια μεγάλη προβιά που σκέπαζε το σώμα του ως τα γόνατα. Το πρόσωπο του ήταν τόσο βρώμικο που σχεδόν δε διακρίνουνταν τα χαρακτηριστικά του. Τα μαλλιά του ήταν κατακόκκινα, βρώμικα και ακατάστατα, και είχε δέσει ένα μαντήλι γύρω στο κεφάλι του, με τρόπο που το ένα του μάτι ήταν κρυμμένο.

— Τι περίεργος άνθρωπος! είπε η Θέκλα σιγά-σιγά στον άντρα της. Και όμως γυρεύω να θυμηθώ πού τον ξαναείδα.

Ο Αλέξιος τον κοίταξε με προσοχή εκεί που πήγαινε μπροστά τους.

— Δε μου φαίνεται να τον απαντήσαμε ποτέ, της αποκρίθηκε. Θα θυμόμαστε τα κόκκινα μαλλιά του, που είναι αρκετά περίεργα ώστε να μην τα ξεχάσομε. Κοίταξε, θαρρείς πως είναι προβιά αρνίσια.

Η Θέκλα γέλασε.

— Καλά λες! Δύσκολα βρίσκει κανείς άλλον τόσο άσχημο άνθρωπο! Και τι βρώμικος που είναι!

— Ναι!… θα έλεγες πως πασαλείφτηκε επίτηδες, είπε συλλογισμένος ο Αλέξιος.

— Επίτηδες;

— Ναι!… δε μ' αρέσει αυτός ο άνθρωπος, πρόσεχε τον… Θα τον ξεφορτωθώ όσο μπορώ γρηγορότερα.

Κατά το μεσημέρι, είδαν από μακριά ένα χωριό στη ρίζα του βουνού.

Ο Αλέξιος γύρευε τρόπο να διώξει τον οδηγό του. Σκέφθηκε να κατέβει ως το χωριό και να πει του τσοπάνη πως θα περνούσ' εκεί τη νύχτα. Μα ο τσοπάνης τον πρόλαβε.

— Άλλαξα γνώμη, είπε, δε θα πάω ως τη Σκάμπα. Το χωριό μου είναι δω και θα κατέβω. Πλήρωσε μου τον κόπο μου. Δεν πάω παραπέρα.

Σ' άλλη περίσταση ο Αλέξιος θα σπούσε το ραβδί του στην πλάτη του χωριάτη. Επειδή όμως ήθελε να τον ξεφορτωθεί, τον πλήρωσε και τον έστειλε στο καλό.

— Και τώρα; ρώτησε η Θέκλα, σαν τον είδε να χάνεται μες στα δέντρα. Τι θα κάνομε ‘μείς;

— Θα προσέξομε να μη χωθούμε πολύ βαθιά στο δάσος, αποκρίθηκε ο Αλέξιος. Ακολουθώντας τούτο το μονοπάτι βλέπομε από μακριά το μεγάλο δρόμο και το ποτάμι, κι αυτά θα μας οδηγήσουν ως τη Σκάμπα. Προτιμώ όμως να κοιμηθούμε σε κανένα χωριουδάκι και να μην πάμε στη Σκάμπα, όπως το είχαμε πει του οδηγού. Τον υποψιάζομαι το βρώμικο αυτόν τσοπάνη πως είχε λόγους να δείχνεται άλλος από κείνο που είναι.

— Τι υποψιάζεσαι;

— Τίποτα ορισμένο. Μα η βρώμα του δεν ήταν φυσική, ούτε το χρώμα των μαλλιών του. Και προπάντων το μαντίλι που του έκρυβε το μισό πρόσωπο μου δίνει υποψίες… Και συλλογίζομαι αυτό που μου είπες εσύ, πως σου φαίνεται σα να τον ξαναείδες. Δεν μπορείς να θυμηθείς πού τον είδες;

Η Θέκλα έμεινε λίγη ώρα συλλογισμένη.

— Όχι! αποκρίθηκε, δε θυμούμαι. Μα οι κινήσεις του μου φαίνουνταν γνωστές.

— Γι' αυτό καλύτερα να μην πάμε στη Σκάμπα, όπως το αναγγείλαμε. Κοιμόμαστε απόψε όπου μας τύχει και αύριο ξεκινούμε για το Δυρράχιο. Αχ! Πώς θα ήθελα να ήμαστε φτασμένοι…

Κάθισαν στα χόρτα κι έφαγαν όσο ξεκουράζουνταν τα άλογα τους. Ύστερα καβαλίκεψαν πάλι κι εξακολούθησαν το δρόμο τους χωρίς ν' αφήσουν το σκεπό μονοπάτι που ακολουθούσε την πλαγιά του βουνού.

Νωρίς το απόγεμα φάνηκε από μακριά η Σκάμπα.

Την άφησαν δεξιά κι εξακολούθησαν το δρόμο τους.

Έδεσαν τ' άλογα τους σ' ένα μέρος όπου τα δέντρα ήταν πολύ πυκνά, για να μην τα βρει κανένας περαστικός. Ύστερα ζήτησαν για τον εαυτό τους κανένα σκεπό μέρος, είτε σε καμιά κουφάλα δέντρου είτε σε κανένα βράχο.

10. Ι'. Ο πάτερ Παφνούτιος |||Paphnutius text10

Στενοχωρέθηκε κι ανησύχησε συνάμα. He became sad|and|he worried|at the same time He became upset and worried at the same time.

Ζήτησε να μάθει με τρόπο τι ήταν το μοναστήρι. He asked|to|learn|in|a way|what|was|the|monastery He asked to learn in a way what the monastery was.

Μ' από τα πρώτα λόγια τον σταμάτησε ο ηγούμενος μ' ένα ανοιχτόκαρδο ξεκάρδισμα. |from|the|first|words|him|stopped|the|abbot||a|open-hearted|laughter From the first words, the abbot stopped him with a hearty laugh.

— Έννοια σου, γιε μου, είπε. meaning|your|son|my|said "— I mean it, my son," he said. Είμαστε όλοι ορθόδοξοι κι Έλληνες. We are|all|Orthodox|and|Greeks "We are all Orthodox and Greeks."

— Κι εγώ είμαι Έλληνας, είπε. And|I|am|Greek|he said "— And I am Greek," he said. Εννοείς τώρα γιατί δεν πήρα το μεγάλο δρόμο. You mean|now|why|not|took|the|big|road "Now you understand why I didn't take the big road."

Ο ηγούμενος χαμογέλασε. The|abbot|smiled The abbot smiled.

— Ναι, είπε. Yes|he said — Yes, he said. Μα το είχα καταλάβει από την αρχή πως δε θα ‘σουν ο Γαβριήλ Νικολίτσης που λεν τα χαρτιά σου. But|it|I had|understood|from|the|beginning|that|not|would||the|Gabriel|Nikolitssis|who|say|the|cards|your But I had understood from the beginning that you wouldn't be Gabriel Nikolitcis as your papers say. Και από την περπατησιά σου μονάχα θα καταλάβαινα πως ξέρεις να βαστάς το σπαθί καλύτερα από το καλάμι και πως είσαι αρχοντόπουλο. And|from|the|gait|your|only|would|understand|that|you know|to|hold|the|sword|better|than|the|cane|and|that|you are|nobleman And just from your walk, I would understand that you know how to wield a sword better than a cane and that you are a nobleman. Δε σε ρωτώ πού πηγαίνεις, ούτε ποιος είναι ο σύντροφος σου που έχει τόσο λεπτά χέρια. I don't|you|ask|where|you go|nor|who|is|the|partner|your|who|has|such|thin|hands I do not ask you where you are going, nor who your companion is with such delicate hands. Νιώθω μερικά πράματα χωρίς να μου τα πεις, και στις μέρες που ζούμε για να ‘ρχεται από δω Έλληνας θα έχει το σκοπό του. I feel|some|things|without|to|to me|them|tell|and|in the|days|that|we live|for|to||from|here|Greek|will|have|the|purpose|his I feel some things without you telling me, and in the days we live in, for a Greek to come here, he must have his purpose.

Ο Αλέξιος φίλησε μ' ευλάβεια το χέρι του καλόγερου. The|Alexios|kissed||reverence|the|hand|his|monk Alexios reverently kissed the monk's hand.

Ένας καλόγερος έφερε και ακούμπησε στο τραπέζι κάρδαμα φρεσκοπλυμένα σ' ένα πιάτο κι ένα σταμνί κρασί, και πάλι τραβήχθηκε και τους άφησε μόνους με τον ηγούμενο. A|monk|brought|and|placed|on the|table|cardamom|freshly washed||a|plate|and|a|jug|wine|and|again|withdrew|and|them|left|alone|with|the|abbot A monk brought and placed freshly washed cardamom on a plate and a jug of wine on the table, and then he withdrew, leaving them alone with the abbot.

— Έχομε καιρό να φάμε τόσο βασιλικά, είπε η Θέκλα. We have|time|to|eat|so|royally|said|the|Thekla — We haven't eaten so royally in a long time, said Thekla. Χθες βράδυ ο αφέντης μου κι εγώ δεν είχαμε παρά λίγο ξερό ψωμί. Yesterday|evening|the|master|my|and|I|not|we had|only|a little|dry|bread Last night my master and I had nothing but a little dry bread. Λογαριάζαμε να φάμε στην Πρέσπα μα χάσαμε το δρόμο μας… We were planning|to|eat|in|Prespa|but|we lost|the|way|our We were planning to eat in Prespa but we lost our way…

— Μην πάτε στην Πρέσπα, διέκοψε ο ηγούμενος. Do not|go|to|Prespa|interrupted|the|abbot — Don't go to Prespa, interrupted the abbot. Καλύτερα ν' αποφύγετε τις πόλεις όπου είναι τόσοι στρατιώτες μαζεμένοι. Better||avoid|the|cities|where|are|so many|soldiers|gathered It's better to avoid the cities where so many soldiers are gathered.

— Αν σας νιώσουν πως έχετε χρήματα μαζί σας, όσο και αν δείχνεστε Βούλγαροι, θα σας σκοτώσουν για να σας τα πάρουν. If|you|feel|that|you have|money|with|you|as much|and|if|you appear|Bulgarians|will|you|||||them|take — If they sense that you have money with you, no matter how much you pretend to be Bulgarians, they will kill you to take it.

— Σεις οι καλόγεροι πηγαίνετε συχνά στην Πρέσπα; ρώτησε ο Αλέξιος. you||monks||||||| Do you monks often go to Prespa? asked Alexios.

— Όχι, ποτέ. No|ever — No, never.

— Πάτερ-Παφνούτιο, αποκρίθηκε ο ηγούμενος. ||answered|the|abbot — Father-Paphnutius, the abbot replied. Μα γιατί σας ενδιαφέρει τόσο ο καλός αυτός μοναχός; But|why|you|interests|so much|the|good|this|monk But why are you so interested in this good monk?

— Μπα; Πώς χαίρομαι να τ' ακούω! Hmm|How|I am glad|to||hear — Oh? How glad I am to hear that! Είχα κάποια ανησυχία, γιατί τα βουλγαρικά στρατεύματα πήγαιναν κι έρχονταν αδιάκοπα κείνες τις μέρες, και είχαν γίνει διάφορα κακουργήματα. I had|some|anxiety|because|the|Bulgarian|troops|were going|and|were coming|incessantly|those|the|days|and|had|happened|various|crimes I had some concern because the Bulgarian troops were coming and going constantly those days, and various crimes had been committed. Τόσο φοβόμουν μην είχε πάθει τίποτα! So|I was afraid|that|he/she/it had|suffered|anything I was so afraid that something might have happened to him! Ήθελα να τον κρατήσω ακόμα, μα ήταν βιαστικός να φύγει. I wanted|to|him|keep|still|but|he was|in a hurry|to|leave I wanted to keep him longer, but he was in a hurry to leave. Ακούραστος στην αγαθοεργία! Tireless|in|charity Tireless in charity! Και τι καλός! And|how|good And how kind! Το βλέμμα του και το χαμόγελο του δείχνουν την αγαθότητα της ψυχής του. The|gaze|his|and|the|smile|his|show|the|goodness|of the|soul|his His gaze and his smile show the goodness of his soul. Μόνο να βλέπεις εκείνα του τα ωραία μακριά του άσπρα γένια… Only|to|see|those|his|the|beautiful|far|his|white|beard Just to see those beautiful long white beards of his...

— Ναι. Yes. Είναι γέρος πια και… Μ' αφού τον είδατε έκαμε ο ηγούμενος κόβοντας τη διήγηση του. He is|old|now|and||since|him|you saw|made|the|abbot|cutting|the|narration|his He is old now and... But since you saw him, the abbot interrupted his story.

— Ε, μα λοιπόν δεν είδατε τον πάτερ-Παφνούτιο, είπε ήσυχα ο ηγούμενος. Well|but|then|not|you saw|the|||said|quietly|the|abbot — Well, you didn't see Father Paphnutius, the abbot said quietly.

— Και τι έλεγε αυτό το γράμμα; ρώτησε ο ηγούμενος αρχίζοντας και κείνος ν' ανησυχεί. And|what|did it say|this|the|letter|asked|the|abbot|starting|and|he||worry — And what did this letter say? asked the abbot, starting to feel anxious.

Ο Αλέξιος του διηγήθηκε όσα του είχε πει ο εκατόνταρχος. The|Alexios|to him|narrated|whatever|to him|had||the|centurion Alexios recounted to him what the centurion had told him.

— Ωιμέ! Alas! — Oh no! αναφώνησε ο ηγούμενος τραβώντας τα μαλλιά του με τα δυο του χέρια. exclaimed|the|abbot||the|hair|his|with|the|two|his|hands exclaimed the abbot, pulling his hair with both hands. Το γράμμα είναι το ίδιο μα ο καλόγερος είναι άλλος! The|letter|is|the|same|but|the|monk|is|another The letter is the same but the monk is different! Του κλέψανε το γράμμα! They|stole|the|letter They stole his letter! Αχ, τον κακομοίρη! Oh|the|poor thing Oh, the poor thing! Τον κακομοίρη! The poor thing! Τι να έγινε! What|to|happened What could have happened!

— Τον περασμένο μήνα. The|past|month — Last month.

— Και πού πήγαινε; And|where|was going — And where was he going?

— Βέβαια λοιπόν κάτι θα έπαθε, είπε ο Αλέξιος. Of course, something must have happened, said Alexios. Ο καλόγερος που είδαμε ‘μείς είχε πάει, λέει, να πάρει τον ανεψιό του που ήθελε να γίνει παπάς. The|monk|who|we saw||had|gone|he says|to|take|the|nephew|his|who|wanted|to|become|priest The monk we saw had gone, they say, to fetch his nephew who wanted to become a priest.

— Μα πώς του ήλθε να ταξιδέψει μονάχος σ' αυτά τα άγρια μέρη; ρώτησε ο Αλέξιος. But|how|to him|came|to|travel|alone||these|the|wild|places|asked|the|Alexios — But how did he come to travel alone to these wild places? asked Alexios.

— Δεν ήταν μονάχος! Not|was|alone — He wasn't alone! Ταξίδευε μ' ένα καλογεράκι της ίδιας μονής για συντροφιά. He was traveling||a|little monk|of|same|monastery|for|company He was traveling with a little monk from the same monastery for company.

— Δεν είχε σύντροφο αυτός που είδαμε, είπε ο Αλέξιος. Not|had|partner|he|who|we saw|said|the|Alexios — The one we saw didn't have a companion, said Alexios.

— Στην αρχή είχαμε κάμποσο καιρό να υποφέρομε από τα χέρια τους. In the|beginning|we had|quite a bit of|time|to|suffer|from|the|hands|their — At first, we had quite a while to suffer at their hands. Μα λίγο-λίγο είδαν πως ζούμε μακριά από κάθε πολεμική ή πολιτική ενέργεια, αφιερωμένοι στα θρησκευτικά μας καθήκοντα. But|||they saw|that|we live|far|from|every|warlike|or|political|action|devoted|to the|religious|our|duties But little by little they saw that we live far from any military or political action, dedicated to our religious duties. Και τώρα δεν μας πειράζουν πια ούτε αυτοί. And|now|not|us|bother|anymore|nor|they And now they no longer bother us either.

— Να όμως που πήραν το γράμμα του πάτερ-Παφνούτιου, είπε η Θέκλα. Here|but|that|they took|the|letter|of|||said|the|Thekla — But look, they took Father Paphnutius's letter, said Thekla. Και ποιος ξέρει τι τον έκαμαν αυτόν! And|who|knows|what|him|did|this one And who knows what they did to him!

— Το γράμμα του βέβαια δεν του το έκλεψαν οι χωρικοί, είπε. The|letter|his|of course|not|his|it|stole|the|villagers|he said — Of course, the villagers did not steal his letter, he said. «Κύριος οίδε» σε τι κακούργου χέρια έπεσε, και για ποιο σκοπό να του το πήραν! Lord|knows|in|what|wicked|hands|fell|and|for|what|purpose|to|him|it|took "The Lord knows" into what villainous hands it has fallen, and for what purpose they took it!

Όταν σηκώθηκαν για να πάνε να κοιμηθούν ο ηγούμενος είπε του Αλέξιου: When|they got up|to|to|go|to|sleep|the|abbot|said|to|Alexios When they got up to go to sleep, the abbot said to Alexios:

— Αύριο ξημερώματα θα είναι έτοιμα τ' άλογα σας και θα κατέβει ένας καλόγερος μαζί σας ως τη λίμνη. Tomorrow|morning|will|are|ready||horses|your|and|will|descend|a|monk|together|with you|to|the|lake — Tomorrow morning your horses will be ready and a monk will come down with you to the lake.

Εκεί θα σας συστήσει σ' ένα δικό μας παιδί που θα σας περάσει στην άλλη όχθη της Πρέσπας και θα σας οδηγήσει ίσια στη λίμνη της Αχρίδας και στη μονή του Όσιου Ναούμ. There|will|you|will introduce||one|our|us|child|who|will|you|will pass|to the|other|bank|of the|Prespa|and|will|you|will lead|straight|to the|lake|of the|Ohrid|and|to the|monastery|of the|Saint|Naum There he will introduce you to one of our boys who will take you across to the other side of Prespa and will lead you straight to the lake of Ohrid and to the monastery of Saint Naum. Από κει πάλι θα σας οδηγήσουν οι καλόγεροι. From|there|again|will|you|lead|the|monks From there, the monks will guide you. Θα σου δώσω ένα γράμμα για τον ηγούμενο. I will|to you|give|a|letter|for|the|abbot I will give you a letter for the abbot.

Με πολλή συγκίνηση ευχαρίστησε ο Αλέξιος τον ηγούμενο και του ζήτησε τ' όνομα του για να τον θυμάται. With|much|emotion|thanked|the|Alexios|the|abbot|and|him|asked||name|his|in order to|to|him|remember With great emotion, Alexios thanked the abbot and asked for his name so he could remember him.

Την άλλη μέρα, πολύ πρωί, οι καλόγεροι όλοι μαζεύτηκαν ν' αποχαιρετήσουν τους ξένους. The|next|day|very|morning|the|monks|all|gathered||bid farewell to|the|strangers The next day, very early, all the monks gathered to bid farewell to the strangers.

Ο ηγούμενος έβαλε ψωμί και τυρί μέσα σ' ένα πανεράκι με μερικά πορτοκάλια και τα έδωσε της Θέκλας. The|abbot|put|bread|and|cheese|inside||a|small basket|with|a few|oranges|and|them|gave|to|Thekla The abbot put bread and cheese in a small basket with some oranges and gave it to Thekla.

— Στο καλό, παιδί μου, και η Παναγία η Οδηγήτρια να σας φυλάγει σένα και τον αφέντη σου. to|well|child|my|and|the|Virgin Mary|the|Guide|to|you|protect|you|and|the|master|your — Safe travels, my child, and may the Virgin Mary the Guide protect you and your master.

Η Θέκλα και ο Αλέξιος φίλησαν το χέρι του ηγούμενου, αποχαιρέτησαν τους καλόγερους που τους ξεπροβόδισαν με χίλιες ευχές κι ευλογίες, καβαλίκεψαν τ' άλογα τους κι έφυγαν. The|Thekla|and|the|Alexios|kissed|the|hand|of the|abbot|said goodbye to|the|monks|who|them|saw off|with|a thousand|wishes|and|blessings|mounted||horses|them|and|left Thekla and Alexios kissed the abbot's hand, bid farewell to the monks who sent them off with a thousand wishes and blessings, mounted their horses, and left.

Ένα καλογεράκι καθισμένο σ' ένα μουλάρι, τους συνόδευε. A|little monk|sitting||a|mule|them|accompanied A little monk sitting on a mule accompanied them. Ήταν πολύ νέος κι είχε ζωηρό κι έξυπνο πρόσωπο. He was|very|young|and|he had|lively|and|smart|face He was very young and had a lively and intelligent face.

Πήραν τα μονοπάτια μέσ' από τα δέντρα και κουβέντιαζαν πηγαίνοντας. They took|the|paths||from|the|trees|and|they chatted|while walking They took the paths through the trees and chatted as they went.

— Ναι, πάω για τις δουλειές μου, αποκρίθηκε ο Αλέξιος. Yes|I go|for|the|errands|my|replied|the|Alexios — Yes, I'm going for my errands, replied Alexios.

— Θα ήθελα μια χάρη να σου ζητήσω… άρχισε το καλογεράκι και σταμάτησε. I would|like|one|favor|to|you|ask|started|the|little monk|and|stopped — I would like to ask you a favor… began the little monk and stopped.

— Λέγε, τι μπορώ να κάνω για σένα; Θα το κάμω με μεγάλη ευχαρίστηση. Say, what can I do for you? I will do it with great pleasure.

— Στη Σκάμπα. In the|Skamba — In Skamba.

— Πού θα τη ζητήσω; Where|will|her|ask — Where will I ask for it?

Ο Αλέξιος ξαφνίστηκε. The|Alexios|was surprised Alexios was surprised.

— Και είμαστε. And|we are — And we are. Ο πατέρας μου είναι Αρμένης, μα εγώ γεννήθηκα στο Δυρράχιο και η μητέρα μου είναι Ελληνίδα. The|father|my|is|Armenian|but|I|was born|in|Durrës|and|the|mother|my|is|Greek My father is Armenian, but I was born in Durrës and my mother is Greek. Άμα πήραν οι Βούλγαροι το Δυρράχιο ο πατέρας μου σαν όλους τους άλλους παραδέχθηκε τα πράματα όπως έρχονταν. When|took|the|Bulgarians|the|Durrës|my|father|my|like|all|the|others|accepted|the|things|as|they came When the Bulgarians took Durrës, my father, like everyone else, accepted things as they came. Ήταν ήσυχος άνθρωπος. He was|quiet|man He was a quiet man. Τον ήξεραν όλοι τίμιο και πως δεν ανακατώνονταν στις διαμάχες. Him|knew|everyone|honest|and|that|not|got involved|in the|disputes Everyone knew him as honest and that he did not get involved in disputes. Τον διόρισαν φύλακα στη φυλακή της Σκάμπας και πήγε κει. Him|appointed|guard|in the|prison|of|Skampas|and|he went|there He was appointed as a guard at the Skampas prison and went there. Μένει όμως στην καρδιά Έλληνας σαν τους περισσότερους Δυρραχιώτες, όσο και να μη μιλά. It remains|however|in the|heart|Greek|like|the|most|people from Durrës|as much|and|to|not|speaks However, he remains in the heart of Greeks like most of the Dyrrachians, no matter how little he speaks. Αν τους δώσεις το γράμμα μου, θα σε δεχθούν σα συγγενή τους οι γονείς μου, και δε θα ξέρουν με τι τρόπο να σ' ευχαριστήσουν. If|to them|you give|the|letter|my|will|you|accept|as|relative|their|the|parents|my|and|not|will|know|with|what|way|to||thank If you give them my letter, my parents will accept you as their relative, and they won't know how to thank you. Τόσο σπάνια έχουν νέα μου. So|rarely|they have|news|from me They have news from me so rarely. Και είμαι το μόνο τους παιδί. And|I am|the|only|their|child And I am their only child.

— Πώς σε λένε; ρώτησε. How|you|call|asked — What is your name? he asked.

— Γρηγόρη. Gregory — Grigoris.

— Ελπίζω να βρω τη μητέρα σου και να της το δώσω, είπε ο Αλέξιος. I hope|to|find|the|mother|your|and|to|her|it|give|said|the|Alexios — I hope to find your mother and give it to her, said Alexios. Μα ίσως δεν μπορέσω αμέσως. But|maybe|not|I can|immediately But maybe I won't be able to right away.

Κατέβηκαν στη λίμνη σ' ένα μοναχικό μέρος όπου χωριό δε φαίνουνταν. They descended|to the|lake||a|lonely|place|where|village|not|was seen They descended to the lake in a lonely place where no village could be seen. Εκεί τους περίμενε ένας νέος με τη βάρκα του. There|them|was waiting|a|young man|with|the|boat|his There, a young man was waiting for them with his boat.

Αποχαιρέτησαν το καλογεράκι και χωρίστηκαν. They said goodbye to|the|little monk|and|they parted They said goodbye to the little monk and parted ways.

— Φύλαξε το γράμμα του, αποκρίθηκε ο Θέκλα. He kept|the|letter|his|replied|the|Thekla — Keep his letter, Thekla replied. Ίσως από το Δυρράχιο βρούμε κανέναν ταξιδιώτη και του το δώσομε να το πάει. Perhaps|from|the|Durrës|we find|any|traveler|and|to him|it|we give|to|it|take it Maybe we will find a traveler from Durrës and give it to him to take.

Γοργά και σιωπηλά απομακρύνουνταν η βάρκα από την όχθη. Quickly|and|silently|were moving away|the|boat|from|the|shore Quickly and silently, the boat was moving away from the shore. Η Θέκλα κοίταζε μαγεμένη τη θέα που απλώνουνταν γύρω της, τη λίμνη, τα χωράφια, το ψηλό κατάφυτο βουνό και πίσω-πίσω το χιονοσκέπαστο Περιστέρι. The|Thekla|was looking|enchanted|the|view|that|was spreading|around|her|the|lake|the|fields|the|tall|lush|mountain|and|||the|snow-covered|Peristeri Thekla was gazing enchanted at the view that spread around her, the lake, the fields, the tall lush mountain, and far behind, the snow-covered Peristeri.

— Είναι ράσο… είπε. It is|robe|he said — It's a robe... he said. Θα είναι το καλογεράκι που γύρισε να μας χαιρετήσει. will|be|the|little priest|who|turned|to|us|greet It will be the monk who turned to greet us.

— Περίεργο… μουρμούρισε ο Αλέξιος. Strange|murmured|the|Alexios — Strange… murmured Alexios.

Ο βαρκάρης τούς πέρασε στην απέναντι όχθη της Πρέσπας, κι εκεί έκρυψε τη βάρκα του μέσα σ' έναν καλαμιώνα. The|boatman|them|ferried|to the|opposite|bank|of|Prespa|and|there|hid|the|boat|his|inside||a|reed bed The boatman took them to the opposite bank of Prespa, and there he hid his boat in a reed bed.

Ο Αλέξιος γύρισε και τον κοίταξε. The|Alexios|turned|and|him|looked Alexios turned and looked at him. Άραγε ήξερε τίποτα ο νέος αυτός οδηγός απ' όσα είχε νιώσει ο ηγούμενος του Αγίου Γρηγορίου; Και ο νέος κοίταξε τον Αλέξιο και χαμογέλασε. I wonder|knew|anything|the|young|this|driver||all that|had|felt|the|abbot|of|Saint|Gregory|And|the|young|looked|at the|Alexios|and|smiled Did this young guide know anything about what the abbot of Saint Gregory had felt? And the young man looked at Alexios and smiled.

— Και το παράνομα σου; And|the|illegal|your — And your illegal name?

— Όλοι με λεν ο Νικήτας ο Βαρκάρης. Everyone|me|calls|the|Nikitas|the|Barka — Everyone calls me Nikitas the Boatman. Πες πως αυτό είναι το παράνομα μου, δεν ξέρω να έχω άλλο. Say|that|this|is|the|illegal|my|not|I know|to|have|another Say that this is my illegal activity, I don't know how to have another.

Ο Αλέξιος θέλησε να του προσφέρει ένα νόμισμα, μα ο Νικήτας αρνήθηκε. The|Alexios|wanted|to|him|offer|one|coin|but|The|Nikitas|refused Alexios wanted to offer him a coin, but Nikitas refused.

Είσαι Έλληνας, είπε, κι εγώ είμαι Έλληνας. You are|Greek|he said|and|I|am|Greek You are Greek, he said, and I am Greek. Τιμή μου αν μπορώ να σου φανώ χρήσιμος. Honor|my|if|I can|to|you|appear|useful It is my honor if I can be of help to you.

— Ούτ' εγώ άρχοντα μου, αποκρίθηκε ο Νικήτας. |I|my lord|my|replied|the|Nikitas "Not even I, my lord," Nikitas replied.

Και αν ποτέ χρειαστείς κανέναν που να το λέει η καρδιά του, θυμήσου με. And|if|ever|you need|anyone|who|to|it|says|the|heart|his|remember|me "And if you ever need someone who speaks from the heart, remember me." Θα με βρεις εδώ. You will|me|find|here "You will find me here."

Στη μονή του Όσιου Ναούμ δε θέλησε ο Αλέξιος να μείνει με τη Θέκλα. At the|monastery|of|Saint|Nahum|not|wanted|the|Alexios|to|stay|with|the|Thekla Alexios did not want to stay with Thekla at the monastery of Saint Naum. Οι καλόγεροι τους έδωσαν μόνο να φαν, και πάλι τους έστειλαν μ' ένα δικό τους ως την απέναντι όχθη της Αχρίδας, στη μονή του Προφήτη Ηλία, χτισμένη στο βουνό απάνω. The|monks|them|gave|only|to|eat|and|again|them|sent||one|their|own|to|the|opposite|bank|of|Ohrid|at|monastery|of|Prophet|Elijah|built|on the|mountain|above The monks only gave them something to eat, and then sent them off with one of their own to the opposite bank of Lake Ohrid, to the monastery of the Prophet Elijah, built on the mountain above.

Εκεί τους φιλοξένησαν οι καλόγεροι, τους έδωσαν να φαν και τους σύστησαν να μείνουν τη νύχτα και να ξεκινήσουν μόνο την άλλη μέρα το πρωί. There|them|hosted|the|monks|them|gave|to|eat|and|them|suggested|to|stay|the|night|and|to|start|only|the|next|day|the|morning There the monks hosted them, gave them something to eat, and suggested that they stay the night and start only the next morning.

Όσο έτρωγαν, ο Αλέξιος ρώτησε τον ηγούμενο αν είχε περάσει από τη μονή του κανένας καλόγερος που λέγουνταν Παφνούτιος και που ήρχουνταν από την Άγια Λαύρα. As|they were eating|the|Alexios|asked|the|abbot|if|had|passed|from|the|monastery|his|any|monk|who|was called|Paphnutius|and|who|was coming|from|the|Holy|Lavra While they were eating, Alexios asked the abbot if any monk named Paphnutius had passed through his monastery, who was coming from the Holy Lavra.

— Όχι προσωπικά, είπε ο Αλέξιος. No|personally|said|the|Alexios — Not personally, Alexios said. Άκουσα όμως γι' αυτόν. I heard|but||him But I heard about him. Ήταν γέρος; Was|old man Was he old?

— Ναι! — Yes! Κι έχει μια μεγάλη άσπρη γενειάδα που κάνει εντύπωση, του σκεπάζει όλο το στήθος. And|he has|a|big|white|beard|that|makes|impression|his|covers|all|the|chest And he has a big white beard that is impressive, it covers his whole chest. Του είχε δώσει ένα γράμμα ο ηγούμενος της Λαύρας που τον εσύστηνε σε όλες τις μονές όπου θα πήγαινε, και γενικά σε όλους τους ορθοδόξους. To him|had|given|a|letter|the|abbot|of the|Lavra|that|him|introduced|to|all|the|monasteries|where|would|go|and|generally|to|all|the|Orthodox He had been given a letter by the abbot of Lavra introducing him to all the monasteries he would visit, and generally to all Orthodox.

Γυρεύουμε έναν κατάσκοπο Βούλγαρο, μα κρύβεται τόσο καλά… We are looking for|a|spy|Bulgarian|but|he hides|so|well We are looking for a Bulgarian spy, but he hides so well…

— Άραγε να ‘ταν αυτός; I wonder|to||he — Could it be him?

Την άλλη μέρα πρωί-πρωί, όταν ο Αλέξιος και η Θέκλα θέλησαν να φύγουν, ο ηγούμενος τους ρώτησε αν ξέρουν το δρόμο από πάνω από το βουνό. The|next|day|||when|the|Alexios|and|the|Thekla|wanted|to|leave|the|abbot|them|asked|if|they know|the|road|from|over|from|the|mountain The next day early in the morning, when Alexios and Thekla wanted to leave, the abbot asked them if they knew the way over the mountain.

— Όχι, δεν πρέπει να τραβήξεις ίσια κατά τη δύση, και το βουνό είναι δύσκολο. No|not|should|to|pull|straight|towards|the|west|and|the|mountain|is|difficult — No, you shouldn't go straight towards the west, and the mountain is difficult. Καλύτερα να πάρεις έναν οδηγό μαζί σου. Better|to|take|a|guide|with|you It's better to take a guide with you. Και είσαι τυχερός. And|you are|lucky And you are lucky. Τη νύχτα ίσα-ίσα παρουσιάστηκε δω ένας τσοπάνης που πηγαίνει και αυτός στη Σκάμπα και που ξέρει, λέει, κάθε μονοπάτι του βουνού. The|night|||appeared|here|a|shepherd|who|goes|and|he|to|Skampa|and|who|knows|he says|every|path|of the|mountain Last night, a shepherd just happened to show up here who is also going to Skampa and who knows, he says, every path of the mountain. Του πρότεινα να σας οδηγήσει και δέχθηκε μ' ευχαρίστηση, με την ελπίδα πως θα του δώσεις κανένα μιλιαρέσι. to him|I suggested|to|you|drive|and|he accepted||pleasure|with|the|hope|that|will|to him|you give|any|tip I suggested that he guide you and he gladly accepted, hoping that you would give him a little tip. Νομίζω καλό να τον πάρεις. I think|good|to|him|take I think it's good to take him.

Ο Αλέξιος δέχθηκε την πρόταση του ηγούμενου. The|Alexios|accepted|the|proposal|of the|abbot Alexios accepted the proposal of the abbot. Η ιδέα να χάσει πάλι το δρόμο του πάνω στα βουνά τον φόβιζε. The|idea|to|lose|again|his|way|him|over|in the|mountains|him|frightened The idea of losing his way again in the mountains frightened him. Δεν είχε ξεχάσει τους λύκους που είχαν φάει τ' άλογα τους, και ο ηγούμενος του είχε πει πως δε θ' απαντήσει πια άλλο μοναστήρι στο δρόμο του. Not|had|forgotten|the|wolves|who|had|eaten||horses|their|and|the|abbot|to him|had|told|that|not||answer|anymore|another|monastery|on the|road|his He had not forgotten the wolves that had eaten their horses, and the abbot had told him that no other monastery would answer him on his way.

Έφυγαν λοιπόν οι τρεις μαζί, ο Αλέξιος και η Θέκλα στ' άλογα τους και ο τσοπάνης σ' ένα γαϊδούρι που του έδωσαν οι καλόγεροι του Προφήτη Ηλία. They left|then|the|three|together|the|Alexios|and|the|Thekla||horses|their|and|the|shepherd||a|donkey|that|to him|gave|the|monks|of the|Prophet|Elias So the three of them left together, Alexios and Thekla on their horses and the shepherd on a donkey given to him by the monks of Prophet Elijah.

Πηγαίνοντας κοίταζε η Θέκλα με περιέργεια τον τσοπάνη. Going|was looking|the|Thekla|with|curiosity|the|shepherd As she walked, Thekla looked at the shepherd with curiosity. Φορούσε μια μεγάλη προβιά που σκέπαζε το σώμα του ως τα γόνατα. He wore|a|large|cloak|that|covered|the|body|his|up to|the|knees He wore a large cloak that covered his body down to his knees. Το πρόσωπο του ήταν τόσο βρώμικο που σχεδόν δε διακρίνουνταν τα χαρακτηριστικά του. The|face|his|was|so|dirty|that|almost|not|could be distinguished|the|features|his His face was so dirty that his features were almost indistinguishable. Τα μαλλιά του ήταν κατακόκκινα, βρώμικα και ακατάστατα, και είχε δέσει ένα μαντήλι γύρω στο κεφάλι του, με τρόπο που το ένα του μάτι ήταν κρυμμένο. The|hair|his|were|bright red|dirty|and|messy|and|he had|tied|a|scarf|around|his|head|his|in|a way|that|the|one|his|eye|was|hidden His hair was bright red, dirty, and messy, and he had tied a scarf around his head in such a way that one of his eyes was hidden.

— Τι περίεργος άνθρωπος! what|strange|man — What a strange man! είπε η Θέκλα σιγά-σιγά στον άντρα της. said|the|Thekla|||to the|husband|her Thekla said slowly to her husband. Και όμως γυρεύω να θυμηθώ πού τον ξαναείδα. And|yet|I try|to|remember|where|him|I saw again And yet I am trying to remember where I saw him again.

Η Θέκλα γέλασε. The|Thekla|laughed Thekla laughed.

— Επίτηδες; On purpose — On purpose?

— Ναι!… δε μ' αρέσει αυτός ο άνθρωπος, πρόσεχε τον… Θα τον ξεφορτωθώ όσο μπορώ γρηγορότερα. Yes|not||like|this|the|man|be careful of|him|I will|him|get rid of|as much as|I can|faster — Yes!… I don't like this man, watch him… I will get rid of him as quickly as I can.

Ο Αλέξιος γύρευε τρόπο να διώξει τον οδηγό του. The|Alexios|was seeking|way|to|drive away|the|driver|his Alexios was looking for a way to get rid of his guide. Σκέφθηκε να κατέβει ως το χωριό και να πει του τσοπάνη πως θα περνούσ' εκεί τη νύχτα. He thought|to|descend|to|the|village|and|to||the|shepherd|that|would|would pass|there|the|night He thought to go down to the village and tell the shepherd that he would spend the night there. Μα ο τσοπάνης τον πρόλαβε. But|the|shepherd|him|caught up But the shepherd caught him first.

— Άλλαξα γνώμη, είπε, δε θα πάω ως τη Σκάμπα. I changed|mind|he said|not|will|I go|as far as|to|Skamba — I changed my mind, he said, I will not go to Skamba. Το χωριό μου είναι δω και θα κατέβω. The|village|my|is|here|and|will|descend My village is here and I will go down. Πλήρωσε μου τον κόπο μου. Pay|me|the|effort|my Pay me for my trouble. Δεν πάω παραπέρα. I do not|go|further I won't go any further.

— Και τώρα; ρώτησε η Θέκλα, σαν τον είδε να χάνεται μες στα δέντρα. And|now|asked|the|Thekla|as|him|saw|to|disappear|within|in the|trees — And now? Thekla asked, as she saw him disappearing among the trees. Τι θα κάνομε ‘μείς; What|will|| What will we do?

— Τι υποψιάζεσαι; What|do you suspect — What do you suspect?

— Όχι! No — No! αποκρίθηκε, δε θυμούμαι. he/she answered|not|I remember he replied, I don't remember. Μα οι κινήσεις του μου φαίνουνταν γνωστές. But|the|movements|his|to me||familiar But his movements seemed familiar to me.

Κάθισαν στα χόρτα κι έφαγαν όσο ξεκουράζουνταν τα άλογα τους. They sat|on the|grass|and|they ate|as long as|rested|the|horses|their They sat in the grass and ate while their horses rested. Ύστερα καβαλίκεψαν πάλι κι εξακολούθησαν το δρόμο τους χωρίς ν' αφήσουν το σκεπό μονοπάτι που ακολουθούσε την πλαγιά του βουνού. Then|they mounted|again|and|they continued|the|road|their|without||leave|the|shadow|path|that|followed|the|slope|of|mountain Then they mounted again and continued on their way without leaving the narrow path that followed the slope of the mountain.

Όταν σκοτείνιασε, ο Αλέξιος πρότεινε της γυναίκας του να περάσουν τη νύχτα εκεί που ήταν, γιατί κανένα χωριό δε φαίνουνταν στη γειτονιά, και ο Αλέξιος δεν ήθελε να κατέβουν στο στρατιωτικό δρόμο. When|darkened|the|Alexios|suggested|to the|wife|his|to|spend|the|night|there|where|they were|because|no|village|not||in the|neighborhood|and|the|Alexios|not|wanted|to|descend|on the|military|road When it got dark, Alexios suggested to his wife that they spend the night where they were, because no village was visible in the vicinity, and Alexios did not want to go down to the military road.

Έδεσαν τ' άλογα τους σ' ένα μέρος όπου τα δέντρα ήταν πολύ πυκνά, για να μην τα βρει κανένας περαστικός. They tied||horses|their||one|place|where|the|trees|were|very|dense|so that|to|not|them|find|any|passerby They tied their horses in a place where the trees were very dense, so that no passerby would find them. Ύστερα ζήτησαν για τον εαυτό τους κανένα σκεπό μέρος, είτε σε καμιά κουφάλα δέντρου είτε σε κανένα βράχο. Then|they asked|for|the|themselves|their|no|sheltered|place|either|in|no|hollow|of tree|either|in|no|rock Then they looked for a sheltered place for themselves, either in a hollow of a tree or under a rock.