9 Ένας σπασμένος κρίκος στην αλυσίδα (2)
Επρόκειτο ξεκάθαρα για δουλειά του Χολμς. Η διεύθυνση της οδού Μπέϊκερ αρκούσε για να το αποδείξει. Μου φάνηκε σχετικά εφευρετικό επειδή ίσως να διαβαζόταν από τους φυγάδες δίχως να το εκλάβουν ως κάτι περισσότερο από την φυσιολογική ανησυχία της γυναίκας για τον αγνοούμενο σύζυγο της.
Ήταν μια μακριά μέρα. Κάθε φορά που ένας χτύπος ερχόταν από την πόρτα ή ένα κοφτό βήμα περνούσε στο δρόμο, φανταζόμουν πως ήταν είτε ο Χολμς που επέστρεφε είτε μια απάντηση στην αγγελία του. Επιχείρησα να διαβάσω, όμως οι σκέψεις μου θα πλανιόντουσαν στην αλλόκοτη υπόθεση μας και στο παράφωνο και κακοποιό δίδυμο τους οποίους καταδιώκαμε. Θα μπορούσε να υπάρχει, αναρωτήθηκα, κάποιο ριζικό σφάλμα στο συλλογισμό του συντρόφου μου; Μήπως είχε υποπέσει σε κάποια τεράστια αυταπάτη; Δεν υπήρχε περίπτωση πως το εύστροφο κι όλο υποθέσεις μυαλό του να είχε χτίσει αυτή την αχαλίνωτη θεωρία σε εσφαλμένες βάσεις; Δεν τον είχα δει να κάνει λάθος, και όμως ακόμη κι ο πλέον οξύνους αναλυτής ίσως περιστασιακά να πλανιόταν. Υπήρχε πιθανότητα, σκέφτηκα, να υποπέσει σε πλάνη μέσω της υπερ-εκλέπτυνσης της λογικής του —η προτίμηση του για μια δυσδιάκριτη και παράδοξη εξήγηση όταν είχε μια απλούστερη και πλέον κοινή εύκαιρη. Ωστόσο, από την άλλη πλευρά, είχα κι ο ίδιος δει τα πειστήρια, και είχα ακούσει τα τεκμήρια των συμπερασμών του. Όταν αναπολούσα την μακριά αλυσίδα των αλλόκοτων περιστάσεων, πολλές από αυτές επουσιώδεις από μόνες τους αλλά στο σύνολο τους δείχνοντας προς την ίδια κατεύθυνση, δεν μπορούσα να αποκρύψω από τον εαυτό μου πως ακόμη κι αν η εξήγηση του Χολμς ήταν εσφαλμένη η πραγματική θεωρία έπρεπε να είναι εξίσου ακραία και εκπληκτική.
Στις τρεις το απόγευμα ακούστηκε ένα ηχηρό κουδούνισμα από την πόρτα, μια αυταρχική φωνή στην είσοδο, και, προς έκπληξη μου, ουδείς άλλος από τον κ. Άθελνυ Τζόουνς συνοδεύθηκε σε εμένα. Εξαιρετικά αλλαγμένος ήταν, ωστόσο, από τον απότομο και δεξιοτέχνη διδάκτορα της κοινής λογικής που είχε αναλάβει την υπόθεση με τέτοια αυτοπεποίθηση στο Άνω Νόργουντ. Η έκφραση του ήταν βαριά, κι η συμπεριφορά του πειθήνια και μάλλον μεταμελημένη.
«Καλημέρα, κύριε, καλημέρα,» είπε. «Ο κ. Σέρλοκ Χολμς έχει βγει, όπως αντιλαμβάνομαι.»
«Ναι, και δεν γνωρίζω μετά βεβαιότητας το πότε θα επιστρέψει. Μα ίσως θα θέλατε να περιμένετε. Πάρτε αυτή την καρέκλα και δοκιμάστε ένα από τα πούρα αυτά.»
«Σας ευχαριστώ, δεν θα με πείραζε,» είπε, σκουπίζοντας το πρόσωπο του με ένα κόκκινο φουλάρι.
«Και ένα ουίσκι με σόδα;»
«Καλά, μισό ποτήρι. Κάνει πολύ ζέστη αυτή την περίοδο, κι έχω πολλά που με απασχολούν και με βασανίζουν. Γνωρίζετε την θεωρία μου σχετικά με την υπόθεση του Νόργουντ;»
«Θυμάμαι πως εκφράσατε κάποια.»
«Λοιπόν, υποχρεώθηκα να την αναθεωρήσω. Είχα το δίχτυ μου τραβηγμένο σφιχτά γύρω από τον κ. Σόλτο, όταν πουφ και βγήκε μέσα από μια τρύπα καταμεσής του. Κατόρθωσε να αποδείξει ένα άλλοθι το οποίο ήταν ακλόνητο. Από την ώρα που άφησε το δωμάτιο του αδελφού του δεν έμεινε στιγμή απαρατήρητος από κάποιους. Έτσι δεν μπορούσε να είναι εκείνος που σκαρφάλωσε πάνω από στέγες και καταπακτές. Πρόκειται για μια ιδιαίτερα σκοτεινή υπόθεση και η επαγγελματική μου αναγνώριση διακυβεύεται. Θα ήμουν ευγνώμων για κάποια βοήθεια.»
«Όλοι χρειαζόμαστε βοήθεια μερικές φορές,» είπα.
«Ο φίλος σας, ο κ. Σέρλοκ Χολμς, είναι υπέροχος άνθρωπος, κύριε,» είπε με βραχνή κι εμπιστευτική φωνή. «Πρόκειται για άνθρωπο αξεπέραστο. Γνώριζα πως ο συγκεκριμένος νεαρός εμπλεκόταν σε αρκετές υποθέσεις, μα ποτέ δεν συνάντησα υπόθεση επί της οποίας να μην μπορεί να ρίξει κάποιο φως. Δεν έχει τυποποιημένες μεθόδους κι είναι κομμάτι βιαστικός ίσως στο να κινείται αιφνίδια σε θεωρίες, αλλά, γενικώς, πιστεύω πως θα γινόταν ένας πολλά υποσχόμενος αξιωματικός, και δεν με νοιάζει ποιος το ξέρει. Έλαβα ένα τηλεγράφημα από εκείνον σήμερα το πρωί, εκ του οποίου αντιλαμβάνομαι πως έχει κάποια ένδειξη σχετικά με την υπόθεση Σόλτο. Ορίστε το μήνυμα του.»
Έβγαλε το τηλεγράφημα από την τσέπη του και μου το παρέδωσε. Είχε σημανθεί από το Πόπλαρ στις οχτώ η ώρα.
Πήγαινε στην οδό Μπέϊκερ αμέσως [έλεγε]. Αν δεν έχω επιστρέψει, περίμενε με. Είμαι πολύ κοντά στα ίχνη της συμμορίας Σόλτο. Μπορείς να μας ακολουθήσεις απόψε αν θέλεις να βρίσκεσαι στον τερματισμό.
«Καλό ακούγεται. Προφανώς ξαναβρήκε την μυρωδιά,» είπα.
«Αχά, τότε είχε σφάλει κι εκείνος επίσης,» αναφώνησε ο Τζόουνς με προφανή ικανοποίηση. «Ακόμη κι οι καλύτεροι από μας παραπλανούνται μερικές φορές. Φυσικά ίσως να αποδειχθεί λάθος όμως αποτελεί καθήκον μου ως όργανο του νόμου να μην επιτρέψω στην ευκαιρία να ξεγλιστρήσει. Μα κάποιος είναι στην πόρτα. Ίσως να είναι εκείνος.»
Ένα βαρύ βήμα ακούστηκε να ανεβαίνει τις σκάλες, με ένα βαρύ αγκομαχητό σαν από κάποιον που είχε σοβαρότατη ανάγκη να πάρει μια ανάσα. Στάθηκε μια δυο φορές, σαν η ανάβαση να ήταν υπερβολική για αυτόν, μα τελικά πέρασε την πόρτα μας κι εισήλθε. Το παρουσιαστικό του ανταποκρινόταν στους ήχους τους οποίους είχαμε ακούσει. Ήταν ένας ηλικιωμένος, ντυμένος με ναυτική περιβολή, με μια παλιά πατατούκα κουμπωμένη ως το λαιμό. Η πλάτη του ήταν κυρτωμένη τα γόνατα του έτρεμαν, και η ανάσα του ήταν επώδυνα ασθματική. Καθώς έγερνε πάνω σε ένα παχύ δρύινο ρόπαλο οι ώμοι του ανεβοκατέβαιναν από την προσπάθεια να τραβήξει αέρα στα πνευμόνια του. Είχε ένα χρωματιστό φουλάρι γύρω από το πηγούνι του, και ελάχιστα διέκρινα το πρόσωπο του εκτός από ένα ζευγάρια έντονων μαύρων ματιών, σκεπασμένων από θαμνώδη λευκά φρύδια και μακριές γκρίζες φαβορίτες. Από κάθε άποψη μου έδωσε την εντύπωση ενός αξιοσέβαστου καπετάνιου που είχε περάσει χρόνους φτώχιας.
«Τι τρέχει, άνθρωπε μου;» ρώτησα.
Κοίταξε ολόγυρα του με τον αργό μεθοδικό τρόπο της ηλικίας.
«Είναι ο κ. Σέρλοκ Χολμς εδώ;» είπε.
«Όχι, ωστόσο τον αντικαθιστώ. Μπορείς να μου αναφέρεις κάθε μήνυμα που έχεις για εκείνον.»
«Έπρεπε να το αναφέρω στον ίδιο αυτοπροσώπως,» είπε.
«Μα σου λέω πως τον αντικαθιστώ. Έχει να κάνει με την βάρκα του Μορντεκάϊ Σμιθ;»
«Ναι. Γνωρίζω που βρίσκεται. Και γνωρίζω που βρίσκονται οι άντρες που αναζητά. Και γνωρίζω που βρίσκεται ο θησαυρός. Τα ξέρω όλα.»
«Τότε πες μου, και θα του τα μεταφέρω.»
«Σε εκείνον πρέπει να μιλήσω,» επανέλαβε με την οξύθυμη επιμονή κάποιου πολύ γέρου.
«Τότε, θα πρέπει να τον περιμένεις.»
«Όχι, όχι, δεν θα χάσω μια ολόκληρη μέρα για να ευχαριστήσω κανέναν. Αν ο κ. Χολμς δεν είναι εδώ, τότε ο κ. Χολμς πρέπει να τα μάθει μόνος του. Δεν νοιάζομαι για το βλέμμα κανενός σας, και δεν θα βγάλω λέξη.»
Σύρθηκε προς την πόρτα, μα ο Άθελνυ Τζόουνς μπήκε μπροστά του.
«Στάσου μια στιγμή, φίλε μου,» είπε. «Έχεις σημαντικές πληροφορίες, και δεν επιτρέπεται να φύγεις. Θα σε κρατήσουμε είτε το θέλεις είτε όχι, ως ότου ο φίλος μας επιστρέψει.»
Ο γέρος έκανε να τρέξει προς την πόρτα, μα, καθώς ο Άθελνυ Τζόουνς έβαλε την φαρδιά πλάτη του πάνω της, αναγνώρισε τη ματαιότητα της αντίστασης.
«Ωραία συμπεριφορά κι αυτή!» φώναξε, χτυπώντας το ραβδί του. «Έρχομαι ‘δώ να συναντήσω ένα κύριο, κι εσείς οι δυο, που ποτέ δεν ματα-είδα στην ζωή μου, μ' αρπάζετε και μου συμπεριφέρεστε μ' αυτό τον τρόπο!»
«Δεν θα σου πέσει άσχημα,» είπα. «Θα σε ανταμείψουμε για την απώλεια του χρόνου σου. Κάθισε εκεί στον καναπέ, και δεν θα χρειαστεί να περιμένεις πολύ.»
Προχώρησε αρκετά βαρύθυμα και κάθισε με το πρόσωπο του να αναπαύεται στα χέρια του. Ο Τζόουνς κι εγώ συνεχίσαμε τα πούρα και την κουβέντα μας. Ξάφνου, όμως, η φωνή του Χολμς επενέβη.
«Πιστεύω πως θα μπορούσατε να μου προσφέρετε κι εμένα ένα πούρο,» είπε.
Και οι δυο μας ξαφνιαστήκαμε στις θέσεις μας. Εκεί καθόταν ο Χολμς κοντά μας αποπνέοντας μια ήρεμη θυμηδία.
«Χολμς!» αναφώνησα. «Εσύ εδώ! Μα που είναι ο γέρος;»
«Ορίστε ο γέρος,» είπε, κρατώντας τον σωρό των λευκών μαλλιών. «Να ‘τος — περούκα, φαβορίτες, φρύδια, κι όλα. Φαντάστηκα πως η μεταμφίεση μου ήταν καλή, αλλά ούτε καν ανέμενα πως θα άντεχε μια τέτοια δοκιμασία.»
«Αχά, μπαγαπόντη!» φώναξε ο Τζόουνς, αφάνταστα ικανοποιημένος. «Θα γινόσουν ηθοποιός και σπάνιος μάλιστα. Είχες το κατάλληλο βήχα του πτωχοκομείου, και εκείνα τα αδύναμα πόδια σου αξίζουν ένα δεκάλιρο τη βδομάδα. Νομίζω πως γνώρισα την λάμψη του ματιού σου, όμως. Δεν μας γλίτωσες τόσο εύκολα, ξέρεις.»
«Δούλεψα όλη μέρα υπό αυτήν την αμφίεση,» είπε, ανάβοντας το πούρο του. «Βλέπετε, αρκετοί από τις εγκληματικές τάξεις αρχίζουν να με γνωρίζουν — ιδιαίτερα αφότου ο φίλος ανέλαβε να εκδώσει ορισμένες από τις υποθέσεις μου: έτσι ώστε να μπορώ να βγω στο μονοπάτι του πολέμου μόνο υπό κάποια απλοϊκή μεταμφίεση σαν κι αυτή. Έλαβες το τηλεγράφημα μου;»
«Ναι, αυτό ήταν που μ' έφερε εδώ.»
«Πως πάει η υπόθεση σου;»
«Όλα κατέληξαν στο κενό. Αναγκάστηκα να απελευθερώσω δυο από τους κρατουμένους, και δεν υπάρχουν αποδείξεις ενάντια στους άλλους δυο.»
«Δεν πειράζει. Θα σου προσφέρουμε δυο άλλους στη θέση αυτών. Όμως πρέπει να τεθείς υπό τις διαταγές μου. Μπορείς να λάβεις όλη την επίσημη αναγνώριση, αλλά θα πρέπει να ενεργήσεις στα πλαίσια που θα σου υποδείξω. Είμαστε σύμφωνοι;»
«Απολύτως, αν θα με βοηθήσεις με αυτούς τους ανθρώπους.»
«Λοιπόν, τότε, καταρχήν θα ήθελα, ένα γρήγορο αστυνομικό σκάφος — μια ατμάκατο — να βρίσκεται στο Ουεστμίνστερ Σταίρς στις επτά.»
«Εύκολα κανονίζεται. Πάντοτε υπάρχει ένα εκεί τριγύρω, όμως μπορώ να πάω απέναντι και να το εξασφαλίσω.»
«Τότε θα ήθελα δυο αφοσιωμένους άντρες σε περίπτωση αντίστασης.»
«Θα βρίσκονται δυο ή τρεις στο σκάφος. Τι άλλο;»
«Όταν πιάσουμε τους άντρες θα βρούμε τον θησαυρό. Πιστεύω πως θα ευχαριστούσε ιδιαίτερα τον φίλο μου να μεταφέρει το κουτί στην νεαρή δεσποινίδα στην οποία ο μισός δικαιωματικά ανήκει. Ας είναι η πρώτη που θα το ανοίξει. Ε, Γουώτσον;»
«Θα μου ήταν ιδιαιτέρως ευχάριστο.»
«Μια κάπως ασυνίθηστη διαδικασία,» είπε ο Τζόουνς, κουνώντας το κεφάλι του. «Ωστόσο, η όλη κατάσταση ήταν ασυνήθιστη, και υποθέτω πως πρέπει να κάνουμε τα στραβά μάτια. Ο θησαυρός κατόπιν οφείλεται να παραδοθεί στις αρχές μέχρι το πέρας της επίσημης έρευνας.»
«Φυσικά. Κανονίζεται εύκολα. Ένα ακόμη σημείο. Θα ήθελα να πάρω μερικές λεπτομέρειες σχετικά με το ζήτημα από τα χείλη του ίδιου του Τζόναθαν Σμολ. Ξέρεις μου αρέσει να επεξεργάζομαι τις λεπτομέρειες των υποθέσεων μου. Δεν υπάρχει αντίρρηση να έχω μια ανεπίσημη ανάκριση μαζί του, είτε εδώ στο διαμέρισμα μου είτε κάπου αλλού, εφόσον θα είναι επαρκώς φρουρούμενος;»
«Λοιπόν, είσαι ο άρχον της υπόθεσης. Δεν έχω καμία απόδειξη ακόμη περί της ύπαρξης αυτού του Τζόναθαν Σμολ. Ωστόσο, αν κατορθώσεις και τον πιάσεις, δεν βλέπω πως μπορώ να σου αρνηθώ μια συζήτηση μαζί του.»
«Είναι κατανοητό, λοιπόν;»
«Απολύτως. Υπάρχει κάτι άλλο;»
«Μόνο το ότι επιμένω να δειπνήσεις μαζί μας. Θα είναι έτοιμο σε μισή ώρα. Έχω στρείδια και κάνα δυο αγριόγαλους, με μια μικρή επιλογή σε λευκά κρασιά. — Γουώτσον, δεν έχεις γνωρίσει ακόμη τα προσόντα μου ως νοικοκύρη.»