Διαθεματικά | Το εκπαιδευτικό Σύστημα | Ε'-ΣΤ' Δημοτικού Επ. 49
Παιδιά γεια σας, καλως ήρθατε στο σημερινό μας μάθημα.
Καθημερινά, τόσο εσείς ως μαθητές όσο και εμείς ως δάσκαλοι, είμαστε μέρος ενός μεγάλου συστήματος.
Μπαίνουμε μέσα στο σχολείο - το σχολείο λοιπόν ανήκει στο εκπαιδευτικό σύστημα. Πάμε να το γνωρίσουμε.
Αρχικά λοιπόν, θα αναφερθούμε στην εκπαίδευση. Η εκπαίδευση είναι ένα από τα βασικότερα αγαθά του ανθρώπου.
Οι κοινωνίες συνεχώς εξελίσσονται, έτσι λοιπόν εξελίσσονται και οι απαιτήσεις που έχουν οι κοινωνίες από τους ανθρώπους.
Άρα λοιπόν, αλλάζει και ο τρόπος που το κάθε κράτος παρέχει την εκπαίδευση, ο τρόπος που εκπαιδεύει τους πολίτες του.
Άρα λοιπόν, εκπαιδευτικό σύστημα δεν είναι τίποτα άλλο...
από τον τρόπο με τον οποίο το κράτος παρέχει το αγαθό της εκπαίδευσης και της παιδείας.
Πάμε όμως να δούμε πώς ξεκίνησε η εκπαίδευση. Σημείο αναφοράς, το ορόσημο, όπως λέμε, για τον παγκόσμιο πολιτισμό,
και ειδικότερα για την εκπαίδευση, είναι ο τέταρτος και ο πέμπτος π.Χ αιώνας στην Ελλάδα.
Οι αρχαίοι Έλληνες ασχολήθηκαν ιδιαίτερα με τις μεθόδους και τα καταλληλα μέσα για την επίτευξη ενός υψηλού στόχου,
την προαγωγή των πνευματικών ικανοτήτων των ανθρώπων. Μάλιστα, από την αρχαία Σπάρτη, την εκπαίδευση των παιδιών την αναλάμβανε το κράτος.
Όταν ήταν 6 χρονών, εκεί λοιπόν, μάθαιναν μαθηματικά, αριθμητική - μάθαιναν ανάγνωση, γραφή, μουσική και χορό.
Το ίδιο και στην αρχαία Αθήνα, υπήρχε το ιδανικό του καλού καγαθού πολίτη. Τί σημαίνει αυτό;
Σημαίνει ότι έπρεπε οι νέοι πολίτες να είναι νοητικά, αισθητικά, ηθικά και σωματικά ανεπτυγμένοι.
Η μόνη διαφορά ήταν πως στην Σπάρτη η εκπαίδευση ήταν δωρεάν, ενώ στην αρχαία Αθήνα η εκπαίδευση ήταν ιδιωτική,
δηλαδή πλήρωνε ο γονέας κάποιον παιδαγωγό, ανάλογα με το πώς ήθελε τη μόρφωση του παιδιού του.
Ας προχωρήσουμε λίγο στην νεότερη Ελλάδα, και μετά την Ελληνική Επανάσταση.
Ο πρώτος κυβερνήτης, ο Ιωάννης Καποδίστριας, κατέβαλε μεγάλες προσπάθειες έτσι ώστε να εξασφαλισθεί μια στοιχειώδης εκπαίδευση...
στους Έλληνες πολίτες, στους Έλληνες μαθητές.
Έτσι λοιπόν, το 1829 ιδρύεται το ορφανοτροφείο της Αίγινας για τα ορφανά του πολέμου.
Το εκπαιδευτικό σύστημα της Ελλάδας παίρνει πιο επίσημη μορφή, δηλαδή μέσω νόμου, το 1833,
όταν ο βασιλιάς Όθωνας έφερε το γερμανικό εκπαιδευτικό σύστημα στην Ελλάδα.
Πάμε λοιπόν να δούμε τώρα στην σύγχρονη Ελλάδα, στη σύγχρονη εποχή, πώς είναι το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα!
Πριν συνεχίσουμε, πρέπει να πούμε πως το Σύνταγμά μας, δηλαδή ο ανώτερος, ο θεμελιώδης νόμος της Ελλάδας,
πάνω στον οποίο βασίζονται όλοι οι υπόλοιποι νόμοι, ορίζει στο άρθρο 16:
Όλοι οι Έλληνες έχουν δικαίωμα δωρεάν παιδείας, σε όλες τις βαθμίδες της, στα κρατικά εκπαιδευτήρια.
Πάμε τώρα να ορίσουμε και να δούμε ποιο είναι το περιεχόμενο της λέξης "εκπαίδευσης" και, στη συνέχεια,
ποιο είναι το περιεχόμενο της λέξης 'παιδεία'.
Διότι είναι δύο λέξεις που συχνά τις μπερδεύουμε μεταξύ τους.
Ας ξεκινήσουμε με την εκπαίδευση. Η εκπαίδευση είναι μια οργανωμένη διαδικασία που έχει τρεις κύριους στόχους:
την απόκτηση γνώσεων, την ανάπτυξη δεξιοτήτων, αλλά και τη διαμόρφωση αξιών.
Όταν μιλάμε για γνώσεις, μιλάμε για πληροφορίες οι οποίες έχουν ορργανωθεί, έχουν επεξεργαστεί από το κάθε άτομο,
και έτσι έχουν μετασχηματισθεί σε γνώσεις.
Με τις γνώσεις, λοιπόν, καταλαβαίνουμε καλύτερα τα πράγματα που συμβαίνουν γύρω μας.
Όταν μιλάμε για δεξιότητες, είναι οι ικανότητες ενός ατόμου να επιτυγχάνει κάποια συγκεκριμένα επιθυμητά αποτελέσματα.
Για παράδειγμα, έχουμε τη δεξιότητα της ανάγνωσης, έχουμε τη δεξιότητα παραγωγής γραπτού ή προφορικού λόγου,
έχουμε τη δεξιότητα επίλυσης ενός προβλήματος, εκτέλεσης αριθμητικών πράξεων, ακόμα και η συνεργασία,
η ομαδική συνεργασία με άλλα άτομα, με άλλους ομηλίκους μας, είναι μια δεξιότητα.
Όταν αναφερόμαστε σε διαμόρφωση αξιών... Αξίες είναι σημαντικά πράγματα τα οποία πρέπει να διέπουν ολόκληρη τη ζωή μας,
όπως είναι για παράδειγμα η πίστη στην ισότητα όλων των ατόμων, ο σεβασμός, η υπευθυνότητα,
η δικαιοσύνη, και άλλα πολλά τόσο σημαντικά πράγματα.
Συνεχίζουμε να δούμε τι σημαίνει παιδεία. Η παιδεία είναι η γενικότερη καλλιέργεια ενός ατόμου,
τόσο νοητική όσο και ψυχική, συνδέεται με έννοιες όπως η μόρφωση, η αγωγή και η κουλτούρα του ατόμου.
Δεν περιορίζεται μόνο στο εκπαιδευτικό σύστημα, αλλά είναι ένας συνδυασμός,
ένα συνδυασμένο αποτέλεσμα όλων των συνόλων στα οποία ανήκει το άτομο.
Δηλαδή, εκτός από την εκπαίδευση, η παιδεία ενός ατόμου καλλιεργείται από το οικογενειακό περιβάλλον, από τα μέσα ενημέρωσης και ψυχαγωγίας,
από την πολιτιστική ατμόσφαιρα της κοινωνίας - όλα αυτά λοιπόν που επηρεάζουν την πνευματική ανάπτυξη του ατόμου...
και διαμορφώνουν την προσωπικότητα του.
Πάμε λοιπόν, να δούμε συγκεκριμένα πώς λειτουργεί το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα.
Στη Ελλάδα η οργάνωση της εκπαίδευσης και ο τρόπος λειτουργίας του εκπαιδευτικού συστήματος,
αποτελεί ευθύνη του κράτους και συγκεκριμένα του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων.
Σύμφωνα με τον νόμο, η υποχρεωτική φοίτηση διαρκεί 11 έτη. Ξεκινά από το 4ο έτος της ηλικίας μας, και φτάνει έως το 15ο.
Περιλαμβάνει το Νηπιαγωγείο, το Δημοτικό και το Γυμνάσιο. Έπειτα από το Γυμνάσιο, υπάρχει το Λύκειο και η ανώτατη εκπαίδευση.
Πάμε να τα δούμε πιο αναλυτικά: το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα χωρίζεται σε 3 διακριτές βαθμίδες.
Στην πρώτη βαθμίδα της εκπαίδευσης, δηλαδή στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, υπάρχει το νηπιαγωγείο και το δημοτικό σχολείο.
Το νηπιαγωγείο λέγεται και αλλιώς προσχολική αγωγή, και διαρκεί δύο χρόνια.
Το δημοτικό σχολείο διαρκεί έξι χρόνια και εκεί οι μαθητές προσλαμβάνουν γενικές γνώσεις.
Συνεχίζουμε στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση: αυτή διακρίνεται σε δύο κύκλους σπουδών, το Γυμνάσιο και το Λύκειο.
Το Γυμνάσιο διαρκεί τρία χρόνια. Εκεί τα παιδιά προσλαμβάνουν γενική παιδεία και το απολυτήριο του Γυμνασίου...
Είναι προαπαιτούμενο και πέραν της υποχρεωτικής εκπαίδευσης - για να συνεχίσει κάποιος και πέραν της υποχρεωτικής εκπαίδευσης, στο Λύκειο.
Πάμε τώρα στο δεύτερο κύκλο σπουδών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, που είναι το Λύκειο.
Υπάρχουν τα γενικά Λύκεια και τα επαγγελματικά Λύκεια.
Τα γενικά Λύκεια διαρκούν τρία χρόνια και έχουν μαθήματα γενικής παιδείας και μαθήματα προσανατολισμού,
ενώ οι μαθητές των επαγγελματικών Λυκείων μπορούν, μετά το πέρας των σπουδών τους, να βγουν στην αγορά εργασίας.
Και πάμε και στην τριτοβάθμια εκπαίδευση που αποτελείται από τα Πανεπιστημιακά Ιδρύματα,
τα οποία χωρίζονται σε Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα και Ανώτατα Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα.
Ο στόχος του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος είναι η παροχή ίσων ευκαιριών σε όλα τα παιδιά.
Προσπαθεί λοιπόν το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα μέσα από τις δομές του να εξαλείψει οποιαδήποτε κοινωνική ανισότητα,
και να ωθήσει όλα τα άτομα τα οποία εμπλέκονται σε αυτό σε κοινωνική ανέλιξη.
Γι' αυτό μάλιστα υπάρχουν δομές που λαμβάνουν υπόψιν κάποιες ιδιαιτερότητες μαθητών.
Τέτοιες δομές είναι τα ειδικά σχολεία, τα τμήματα ένταξης ή οι τάξεις υποδοχής.
Θα συνεχίσουμε και θα ρίξουμε μια ματιά και σε άλλα εκπαιδευτικά συστήματα του κόσμου,
έτσι ώστε να δούμε πώς λειτουργεί η εκπαίδευση και πώς έχει οργανωθεί η εκπαίδευση και σε άλλες χώρες.
Τα τρία παραδείγματα τα οποία θα χρησιμοποιήσουμε είναι η Ινδία, οι ΗΠΑ και η Γερμανία.
Στην Ινδία, και εκεί όπως και στην Ελλάδα, υπάρχει δωρεάν εκπαίδευση.
Η υποχρεωτική εκπαίδευση διαρκεί οκτώ χρόνια, διακρίνεται σε πρωτοβάθμια και μέση, όμως...
επειδή στην Ινδία υπάρχει μεγάλος δείκτης φτώχειας, πολλά παιδιά δεν ολοκληρώνουν την εκπαίδευση,
αποσύρονται από αυτή διότι έρχονται σε ηλικία που είναι ικανά να εργαστούν -
άρα οι οικογένειές τους τα στέλνουν να εργαστούν, για να εξασφαλίσουν τα προς το ζην.
Μεταφερόμαστε στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής: στις ΗΠΑ η υποχρεωτική εκπαίδευση είναι δώδεκα χρόνια.
Διακρίνουμε το Δημοτικό σχολείο, το Γυμνάσιο και το Λύκειο - το νηπιαγωγείο δεν είναι υποχρεωτικό:
υπάρχει ένας χρόνος Νηπιαγωγείου και, αν θέλει κάποιος γονέας στέλνει το παιδί του.
Δεν μιλάμε για δωρεάν εκπαίδευση στις Ηνωμένες Πολιτείες, διότι μπορεί να είναι μία χώρα,
αλλά αποτελείται από πολλές πολιτείες, όπως λέει και το όνομά της,
και κάθε πολιτεία μπορεί να έχει δωρεάν εκπαίδευση ενώ κάποια άλλη όχι, οπότε δεν το συμπεριλαμβάνουμε.
Και τέλος πάμε στη Γερμανία: και εδώ υπάρχει υποχρεωτική εκπαίδευση που διαρκεί δώδεκα χρόνια.
Το δημοτικό σχολείο διαρκεί τέσσερα χρόνια και έπειτα στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση έχουμε...
το Γυμνάνιο ή το Πρακτικό Γυμνάσιο ή το Γενικό Σχολείο.
Υπάρχουν δηλαδή τρεις δομές και ο κάθε μαθητής μαζί με τους γονείς του επιλέγει ποιο από τα τρία θα παρακολουθήσει.
Και στη Γερμανία το νηπιαγωγείο δεν είναι υποχρεωτικό παρά μόνο έναν χρόνο προαιρετικά, εάν θέλει κάποιος γονέας.
Αυτό που πρέπει να θυμόμαστε για την εκπαίδευση είναι ότι είναι το σημαντικότερο αγαθό για τον άνθρωπο,
και κυρίως για εσάς τους μαθητές, για εσάς τα παιδιά - ότι είναι βασικό δικαίωμά σας.
Κάθε κράτος, και πόσο μάλλον το ελληνικό κράτος για το οποίο μιλάμε αυτή τη στιγμή,
είναι υποχρεωμένο να σας παρέχει δωρεάν παιδεία,
όπως και οι γονείς σας είναι υποχρεωμένοι να σας στέλνουν και εσείς να το παρακολουθείτε.
Η εκπαίδευση είναι ένα αγαθό που βοηθά να προχωράμε μπροστά, μας μορφώνει, μας κάνει καλύτερους ανθρώπους στην κοινωνία,
μας κάνει ενεργούς πολίτες στη δημοκρατική κοινωνία όπου ζούμε.
Έτσι βοηθάμε και την κοινωνία να προχωρήσει μπροστά σε όλους τους τομείς, είτε οικονομικούς είτε πολιτιστικούς.
Άρα, λοιπόν, εσείς οι μαθητές είστε οι αυριανοί πολίτες, που θα προχωρήσουν μπροστά την ελληνική κοινωνία.
Γι' αυτό πρέπει να παρακολουθούμε το σχολείο ως ενεργοί μαθητές.
Ευχαριστώ πολύ που με παρακολουθήσατε, καλή συνέχεια!
