Γλώσσα - Τοπικά Επιρρήματα - Β' & Γ' Δημοτικού Επ. 33
Καλημέρα παιδάκια.
Ονομάζομαι Σοφία Κλαδά
και σήμερα θα κάνουμε ένα μάθημα
που ονομάζεται επιρρήματα.
Το μάθημα αυτό είναι για τα παιδάκια
από την Πρώτη μέχρι την Τρίτη.
Τα παιδάκια της Πρώτης
δεν θέλω να αγχωθούνε
με αυτές τις δύσκολες λέξεις.
Θέλω απλά να παίξουν τα παιχνιδάκια που έχω ετοιμάσει
να συμμετέχουνε από το σπίτι
και τα παιδιά της Δευτέρας και της Τρίτης
επειδή είμαι σίγουρη ότι τα έχετε ήδη μάθει
θέλω να θυμηθείτε και τις ονομασίες.
Τώρα, πριν ξεκινήσω ό,τιδήποτε
δηλαδή πριν αρχίσω την ορολογία
επιρρήματα, τοπικά, χρονικά,
όλα αυτά.
Θέλω να πάτε γρήγορα στο δωμάτιό σας
Θέλω να πάρετε το αγαπημένο σας παιχνίδι.
Μα είναι κουκλίτσα,
μα είναι το αυτοκινητάκι,
ο,τιδήποτε είναι το αγαπημένο σας παιχνίδι,
και θα 'ρθείτε γρήγορα στον καναπέ
να κάτσετε και να παίξουμε παιχνίδια.
Σήμερα θα παίξουμε πολλά παιχνίδια.
Εγώ εδώ,
έχω φέρει κάποια παιχνίδια από το σπίτι μου.
Έχω φέρει..
τα ελεφαντάκια μου,
έχω φέρει αυτοκινητάκια.
Λοιπόν,
περιμένω να φέρετε το παιχνιδάκι σας
και μέχρι να το φέρετε
θα σας πω
ότι τα ελεφαντάκια μου αυτά,
αυτό εδώ ονομάζεται Αυγή
και το μικρό ελεφαντάκι ονομάζεται Ναυσικά.
Αυγή και Ναυσικά.
Φέρατε το παιχνιδάκι;
Ωραία, καθίστε καλά-καλά στον καναπέ
για να ξεκινήσουμε.
Λοιπόν,
έχω εγώ εδώ πέρα λοιπόν την Αυγή,
την ελεφαντίνα μου.
Θα σας κάνω ερωτήσεις
και θέλω εσείς να μου απαντάτε.
Πού έχω βάλει μέσα στην Αυγή;
Σωστά.
Η Αυγή είναι μέσα στην κατσαρόλα.
Πάρα πολύ ωραία.
Τώρα πού είναι η Αυγή;
Η Αυγή είναι..
είναι κάτω από την κατσαρόλα.
Τώρα;
Πού είναι η Αυγή τώρα;
Τέλεια.
Η Αυγή είναι μπροστά από την κατσαρόλα.
Για να δούμε και αυτό...
Θα κάνετε και σεις το ίδιο,
ό,τι κάνω εγώ με την Αυγή
να κάνετε και σεις.
Πού είναι τώρα η Αυγή;
Και δεν φαίνεται.
Είναι πίσω από την κατσαρόλα.
Πάρα πολύ ωραία.
Πάρτε τώρα το παιχνιδάκι που σας είπα
και πάρτε το αγκαλίτσα.
Για πάμε.
Εγώ γράφω με το δεξί μου χέρι
οπότε θα πάρω τώρα την Αυγή αγκαλίτσα εδώ.
Πού βρίσκεται η Αυγή τώρα;
Το παιχνιδάκι που κρατάτε.
Είναι το χεράκι που οι περισσότεροι γράφουμε.
Όχι όλοι, οι περισσότεροι.
Το δεξί χεράκι.
Πού βρίσκεται λοιπόν τώρα η Αυγή;
Η Αυγή είναι δεξιά μου.
Τέλεια.
Πάμε και το άλλο χεράκι, το αριστερό.
Αυτό που δεν γράφουμε οι περισσότεροι.
Και τώρα η Αυγή που είναι;
Είναι αριστερά.
Πάρα πολύ ωραία.
Παίρνουμε τώρα το παιχνιδάκι μας
και το σηκώνουμε...
ψηλά.
Ψηλά, ψηλά, ψηλά.
Πού είναι το ελεφαντάκι;
Είναι
ψηλά.
Πάμε τώρα χαμηλά.
Το παιχνιδάκι χαμηλά.
Πού είναι;
Τέλεια.
Το ελεφαντάκι, το παιχνιδάκι μας είναι χαμηλά.
Τώρα θέλω να κάτσετε
απέναντι από την τηλεόραση
που παρακολουθείτε
και να πάρετε...
...απέναντι.
Ας πούμε ότι αυτό το ελεφαντάκι είναι η τηλεόραση
και η Αυγή παρακολουθεί τηλεόραση.
Που βρίσκεται η Αυγή;
Απέναντι από την τηλεόραση.
Εκεί είστε και σεις.
Απέναντι.
Λοιπόν,
έχω τώρα
το αυτοκινητάκι μου
αυτό εδώ το μπεζ
και τα δύο μάυρα αυτοκινητάκια.
Το μπεζ αυτοκινητάκι
πού βρίσκεται;
Έχω τα δύο μαύρα αυτοκινητάκια
και το μπεζ βρίσκεται... που;
Ανάμεσα.
Πάρα πολύ ωραία.
Το μπεζ αυτοκινητάκι μου, λοιπόν
είναι ανάμεσα στα δύο μαύρα.
Εξαιρετικά.
Είδαμε λοιπόν με αυτό το παιχνιδάκι
ότι συνεχώς ρωτούσα τι;
Πού είναι η Αυγή;
Πού είναι
το αυτοκινητάκι;
Άρα, συνεχώς απαντούσαμε
στην ερώτηση
πού;
Να το.
Η ερώτηση πού;
Οι λέξεις αυτές
που μας απαντάνε στην ερώτηση
πού είναι κάτι,
ονομάζονται επιρρήματα.
Είναι λέξεις οι οποίες δεν κλίνονται.
Δεν είναι όπως τα άρθρα, τα ουσιαστικά, τα επίθετα.
Δεν κλίνονται.
Για να γράψω μερικά επιρρήματα.
Βλέπουμε εδώ,
ότι το πάνω,
το κάτω,
θυμόμαστε ότι βάλαμε την Ανθή
κάτω από την κατσαρόλα
πάνω απ'την κατσαρόλα.
Βλέπετε το πάνω και το κάτω που έχουνε ωμέγα;
Θα μου πείτε μα έχει ωμέγα, είναι ρήμα.
Δεν είναι ρήμα.
Τα ρήματα έχουνε πάντα ωμέγα
αλλά υπάρχουνε και άλλες λέξεις
που τελειώνουνε με ωμέγα.
Δεν κλίνεται βέβαια.
Δεν είναι εγώ πάνω, εσύ πάνω.
Όχι.
Είναι μόνο πάνω και κάτω.
Δεξιά.
Αριστερά.
Και πάρα-πάρα πολλές
ακόμα λέξεις που δεν κλίνονται
είναι αυτές που μας απαντάνε, πού είναι;
Πάνω, κάτω, δεξιά, αριστερά,
ανατολικά, βόρεια.
Τοπικά, λοιπόν, επιρρήματα.
Τόπος.
Ο τόπος είναι το μέρος που βρισκόμαστε.
Τοπικό επίρρημα.
Νομίζω ότι ήτανε πάρα πολύ εύκολο
αυτό που εξήγησα και πολύ ωραίο το παιχνιδάκι.
Τώρα θα σας δείξω και κάποια άλλα επιρρήματα
που δείχνουνε χρόνο.
Με αυτά τα επιρρήματα
μετά θα κάνουμε και άλλο παιχνίδι.
Προσέξτε λοιπόν,
μην χαζεύετε γιατί
θα πρέπει να ξέρετε ποια είναι η διαφορά
του τοπικού επιρρήματος και του χρονικού
ώστε να παίξετε το παιχνίδι
και να κερδίσετε πόντους.
Θα μετράτε πόντους μετά.
Λοιπόν,
τοπικά, λοιπόν, επιρρήματα
χρονικά επιρρήματα.
Ποια ερώτηση είπαμε απαντάνε τα τοπικά επιρρήματα;
Πού;
Τέλεια.
Πάμε τώρα στα χρονικά.
Τι μας δείχνει το χρονικό;
Τι μας δείχνει; Τον χρόνο.
Άρα ποια είναι η ερώτηση;
Πότε;
Πότε έγινε κάτι;
Έγινε...
Χθες.
Πότε;
Σήμερα.
Σήμερα θα φάω παγωτό.
Πότε θα φάω παγωτό;
Σήμερα.
Πότε;
Αύριο.
Πότε θα πάω σχολείο;
Τώρα.
Θα λέγαμε αν πηγαίναμε.
Τώρα.
Ή..
Πότε θέλω να ξυπνήσω πολύ νωρίς;
Ποτέ.
Ποτέ δεν θέλω να ξυπνήσω νωρίς.
Ποτέ.
Όλες αυτές οι λέξεις και πάρα πολλές ακόμα,
θα τις δούμε στο παιχνίδι μας,
ονομάζονται χρονικά επιρρήματα.
Απαντάνε στην ερώτηση,
πότε;
Πότε έγινε κάτι;
Έγινε χθες.
Έγινε σήμερα.
Άρα λοιπόν είδαμε ποια είναι η διαφορά.
Τα τοπικά επιρρήματα απαντάνε στην ερώτηση,
Πού;
Πού είναι;
Και τα χρονικά επιρρήματα απαντάνε στην ερώτηση,
Πότε;
Πότε έγινε;
Πάμε, λοιπόν, τώρα να κάνουμε λίγο εξάσκηση στον πίνακα
τα χρονικά επιρρήματα
και μετά να παίξουμε το παιχνιδάκι που έχω ετοιμάσει.
Λοιπόν,
για να σβήσω από τον πίνακα όλα αυτά που έχω γράψει.
Εγώ θα γράφω προτάσεις
και σεις θα πρέπει να με βοηθάτε
να κυκλώσω τα χρονικά επιρρήματα.
Θα το κάνουμε μαζί.
Είναι πάρα πολύ εύκολο.
Είστε πανέξυπνοι.
Λοιπόν,
ας πούμε ότι με παίρνει μια φίλη μου τηλέφωνο
και μου λέει:
- Έλα Σοφία, θα πάμε σήμερα βόλτα;
- Αχ δεν θα μπορέσω να βρεθούμε σήμερα.
Για να το γράψω.
Δεν θα μπορέσω
να βρεθούμε
σήμερα.
Τι κρίμα!
Δεν θα μπορέσω να βρεθούμε σήμερα.
Ντάξει, ξέρουμε ότι
το ρήμα είναι το μπορώ
ξέρουμε
λίγο πολύ
ποια είναι λοιπόν η λέξη
που δεν κλίνεται.
Ξαναλέω,
που μας απαντάει στην ερώτηση
πότε;
Πότε δεν θα μπορέσω να βρεθούμε;
Αύριο αν μου πει, θα μπορώ.
Σήμερα όμως δεν μπορώ.
Σήμερα
είναι
το χρονικό επίρρημα.
Δεν κλίνεται το σήμερα.
Μας απαντάει στην ερώτηση
Πότε;
Σήμερα.
Πάμε άλλη μια πρόταση.
Έχω εγώ το γιο μου
ο οποίος παίζει ποδόσφαιρο.
Και του λέω - Θέλω να διαβάσεις τα μαθήματα σου.
Και μου λέει,
"Θα διαβάσω,
μετά το ποδόσφαιρο".
Γιατί καταλαβαίνετε,
η μπάλα είναι πιο σημαντική απ'το διάβασμα
για το γιο μου.
Θα διαβάσω μετά το ποδόσφαιρο.
Λοιπόν,
του φωνάζω λοιπόν εγώ.
Πότε θα διαβάσεις επιτέλους;
Μετά μαμά, μετά θα διαβάσω.
Άρα το μετά
είναι η λέξη
που μας δείχνει πότε
θα γίνει κάτι.
Συνεχίζούμε άλλη μια πρόταση.
Στο σπίτι μου έχω γατούλες
και κυκλοφορούνε
και κάνουνε ότι θέλουνε λίγο πολύ.
Η γάτα λοιπόν
ανέβηκε
πάνω
πού ν'ανέβηκε η γάτα; Πάνω στον..
καναπέ.
Εγώ δεν θέλω τη γάτα πάνω στον καναπέ
γιατί μου γεμίζει τρίχες.
Οπότε θέλω να φανταστείτε
ότι εγώ
βρίσκομαι στο δωμάτιο μέσα
και κάνω δουλειές.
Και με φωνάζει ο γιος μου και μου λέει:
Μαμά,
η γάτα ανέβηκε πάνω στον καναπέ.
Και δεν ακούω εγώ καλά
και λέω πού;
Πού ανέβηκε;
Πάνω στον καναπέ.
Πού ανέβηκε λοιπόν η γάτα;
Τέλεια.
Πάνω
στον καναπέ.
Ξαναλέω
το ότι τελειώνει με ωμέγα
δεν σημαίνει ότι είναι ρήμα.
Εσείς τα παιδάκια που είστε τώρα στην ανάπτυξη.
Τι σημαίνει ανάπτυξη;
Ότι μεγαλώνετε και ψηλώνετε
γι αυτό πρέπει να τρώτε υγιεινά
και να κοιμάστε νωρίς.
Γιατί την ώρα που κοιμόσαστε εσείς τα παιδάκια,
ψηλώνετε.
Πρέπει λοιπόν να τρώμε υγιεινά
και να κοιμόμαστε σωστά.
Βάζω λοιπόν εγώ το φαγητό στα παιδιά μου να φάνε.
Πάω, πλένω πιάτα
γιατί οι δουλειές δεν τελειώνουν
και μου φωνάζει ο γιος μου.
"Μαμά, έφαγα". 330 00:12:14,820 --> 00:12:16,400 Και εγώ απορώ,
γιατί του έχω βάλει ρεβύθια
και δεν περίμενα να φάει.
Και του λέω, έφαγες κιόλας;
Για να το γράψω.
Έφαγες
Κιόλας;
Ποια είναι η λέξη;
Ποιο είναι το χρονικό επίρρημα εδώ;
Το κιόλας.
Πάρα πολύ ωραία.
Βλέπετε λοιπόν,
τα χρονικά και τα τοπικά επιρρήματα
είναι παντού στη ζωή μας, έτσι;
Δεν είναι πράγματα..
ένα βιβλίο ανοίγω,
ξερή γραμματική...
και είναι πράγματα που δεν μας χρειάζονται.
Όλα αυτά είναι χρήσιμα.
Γιατί αν η γάτα είχε παέι κάπου αλλού
εγώ πως θα ήξερα
αν δεν μου έλεγε ο γιος μου
το "πάνω στον καναπέ".
Είναι πολύ χρήσιμα αυτά στην καθημερινή μας ζωή.
Λοιπόν,
και να βάλουμε μία τελευταία πρόταση.
Γιατί είμαι σίγουρη ότι έχετε καταλάβει όλοι.
Χθες
το βράδυ,
προσέχουμε το βράδυ.
Παρότι είναι
ουδέτερο γράφεται με ύψιλον.
Χθες το βράδυ
κοιμήθηκα..
Χθες το βράδυ κοιμήθηκα..
Τι λέτε να βάλω;
Να κοιμήθηκα
νωρίς;
να κοιμήθηκα αργα;
Ας πούμε ότι κοιμήθηκα νωρίς.
Χθες το βράδυ κοιμήθηκα νωρίς.
Γιατί ήθελα να είμαι ξεκούραστη την επόμενη μέρα.
Λοιπόν,
τώρα λοιπόν που μιλήσαμε
για τα τοπικά
και τα χρονικά επιρρήματα.
Δηλαδή πού και πότε.
Νομίζω ότι είμαστε έτοιμοι
να παίξουμε το παιχνιδάκι το επόμενο.
Λοιπόν.
Για να δούμε, λοιπόν, εδώ το παιχνιδάκι.
Τι έχω φτιάξει εγώ εδώ πέρα.
Σας έχω φτιάξει ένα φάκελο,
που έχει μέσα παιχνιδάκια.
Λοιπόν.
Για να βγάλω εγώ τις ταμπελίτσες.
Έχω λοιπόν,
τα χρονικά επιρρήματα.
Θα τα στερεώσω εδώ μπροστά.
Και έχω
και τα τοπικά επιρρήματα.
Θα τα στερεώσω και αυτά.
Λοιπόν,
μέσα εδώ
έχω καρτελάκια
που έχει λεξούλες
οι οποίες είναι χρονικά και τοπικά επιρρήματα.
Εσείς λοιπόν τώρα θα με βοηθάτε
να βάζω στο σωστό μπολάκι
ή στην κατσαρόλα ή στο μπολ το ροζ
να βάζω το σωστό στην κάθε θέση.
Τώρα εσείς θέλω να μετράτε πόσους πόντους έχετε πετύχει
για κάθε ένα που έχετε κάνει σωστό
θα μετράτε έναν πόντο.
Όποτε θέλω στο τέλος να μου πείτε
να σκεφτείτε
πόσους πόντους πιάσατε.
Άμα έχετε αδερφάκι στο σπίτι
μπορείτε να κάνετε και διαγωνισμό.
Ποιος θα κάνει πιο πολλούς πόντους.
Για να ξεκινήσουμε λοιπόν.
Βλέπουμε εδώ,
δυτικά.
Ποια ερώτηση απαντάει το δυτικά;
Θα πω τώρα λίγο με λεπτομέρειες
για να καταλάβουμε πώς παίζεται
και μετά θα γίνουμε πιο γρήγοροι.
Δυτικά.
Τι ρωτάμε;
Πού;
Ή πότε;
Πού, φυσικά.
Πού είναι; Δυτικά.
Άρα είναι
τοπικό επίρρημα.
Πάμε λοιπόν μέσα στην κατσαρόλα.
Μετράμε πόντους έτσι;
Αδιάκοπα.
Τι είναι;
Πότε;
πού;
Χρονικό.
Πάρα πολύ ωραία.
Ξανά.
Χρονικό.
Τέλεια, τέλεια.
Ύστερα.
Το ύστερα σημαίνει μέτα, έτσι;
Για κάποιον που δεν ξέρει.
Τέλεια,
και αυτό είναι χρονικό.
Μαζευτήκανε αρκετά χρονικά.
Για να δούμε.
Εδώ.
Και άλλη λεξούλα που τελειώνει σε ωμέγα
και δεν είναι ρήμα.
Αυτό είναι τοπικό επίρρημα.
Πάρα πολύ ωραία.
Μέσα στην κατσαρόλα.
Φέτος.
Χρονικό.
Αμέσως.
Πότε;
Πού;
Χρονικό και αυτό.
Για να δούμε.
Αυτό το είπαμε και με την Αυγή, ε;
Ψηλά.
Θυμάστε που είχαμε πάρει την Αυγή και την είχαμε βάλει ψηλά;
Άρα είναι τοπικό.
Πάλι.
Χρονικό.
Ελπίζω να έχετε πιάσει όλους τους πόντους,
να μην σας έχει ξεφύγει κανένας.
Κάτω
είναι
τοπικό.
Πάρα πολύ ωραία.
Πέρσυ
ή πέρυσι είναι το ίδιο.
Χρονικό.
Δεξιά
είναι
τοπικό.
Πριν.
Χρονικό.
Συχνά.
Χρονικό.
Αργά.
Κοιμήθηκα αργά.
Χρονικό.
Πού.
Πού είναι;
Τοπικό.
Αύριο.
Χρονικό.
Θα πάω αύριο μια εκδρομή.
Βόρεια.
Είναι τοπικό.
Πού θα πάω;
Θα πάω βόρεια.
Χθες
ή χτες, είναι το ίδιο.
Είναι
Χρονικό.
Τέλεια.
Ολόγυρα.
Δηλαδή, παντού γύρω μου.
Ολόγυρα.
Είναι
τοπικό.
Έπειτα.
Το έπειτα σημαίνει μετά.
Χρονικό.
Πάρα πολύ ωραία.
Κάπου.
Που είναι η μαμά;
Κάπου.
Τοπικό.
Παντού.
Είναι τοπικό.
Το φως του ήλιου πηγαίνει παντού.
Πάνω.
Είχαμε πει η Αυγή είναι πάνω από την κατσαρόλα.
Και αυτό λοιπόν είναι τοπικό.
Μετά.
Θα διαβάσω μετά το ποδόσφαιρο.
Χρονικό.
Ανατολικά.
Το ανατολικά είναι
τοπικό.
Τέλεια.
Χαμηλά
είναι
τοπικό.
Συνήθως.
Είναι χρονικό το συνήθως.
Μας δείχνει χρόνο.
Αριστερά.
Αριστερά.
Είναι τοπικό.
Τότε.
Είναι χρονικό.
Και
το τελευταίο.
Νότια
είναι
τοπικό.
Είσαστε καταπληκτικοί.
Θέλω να μου πείτε,
να σκεφτείτε
να πείτε στη μαμά και στο μπαμπά
πόσους πόντους μαζέψατε.
Πιστεύω ότι έχετε κάνει όλα σωστά.
Λοιπόν, τώρα
θα κάνουμε μία άσκηση ακόμα.
Θα γράψουμε στον πίνακα
τοπικά και χρονικά επιρρήματα
και θα βρούμε τα αντίθετα.
Δηλαδή τι είναι τα αντίθετα;
Είναι τα ανάποδα.
Πάρα πολύ εύκολη άσκηση.
Για να σβήσω τον πίνακα.
Όποιο παιδάκι θέλει,
μπορεί να πάρει το τετράδιο του
που έχει στο σπίτι
και να τα αντιγράψει από τον πίνακα.
Να τα λύσει μόνος του.
Είναι πάρα πολύ γρήγορα και μικρά.
Ευκαιρία είναι
εσείς οι μεγάλοι να θυμηθείτε.
Λοιπόν.
Να πάρω τις σημειώσεις μου.
Να ξεκινήσουμε από τα τοπικά επιρρήματα.
Λοιπόν.
Μέσα.
Ποιο είναι το αντίθετο του μέσα;
Η Αυγή ήταν μέσα στην κατσαρόλα.
Μετά ήτανε
έξω από την κατσαρόλα.
Τέλεια.
Ποιο είναι το αντίθετο του πάνω;
Κάτω.
Και τα δύο με ωμέγα.
Δεξιά.
Στο δρόμο όταν περπατάμε,
πού κοιτάμε;
Κοιτάμε
άριστερα
δεξιά.
Πρώτα κοιτάμε αριστερά στο δρόμο.
Πάντα.
Δεν περνάμε ποτέ τρέχοντας.
Αριστερά, δεξιά κοιτάμε στο δρόμο.
Αριστερά
Μπροστά.
Ποιο είναι το αντίθετο του μπροστά;
Το πίσω φυσικά.
Πίσω.
Δε νομίζω να δυσκολεύτηκε κανείς.
Είναι πάρα πολύ απλά τα επιρρήματα.
Συνεχίζουμε.
Εδώ.
Το τετράδιο μου τώρα είναι εδώ.
Πριν που το είχα;
Εκεί.
Μακριά.
Ποιο είναι το ανάποδο του μακρυά;
Κοντά βέβαια.
Αυτά είναι τα δύσκολα κυρία;
Τίποτα δεν είναι δύσκολο όταν προσέχουμε στο μάθημα.
Να συνεχίσουμε δίπλα.
Ψηλά.
Προσοχή.
Άλλο είναι το ψηλά και άλλο είναι ο ψηλός,
η ψηλή, το ψηλό.
Ο ψηλός είναι επίθετο.
Έτσι;
Το ψηλά είναι επίρρημα.
Το ψηλά δεν κλίνεται.
Έτσι, προσέξτε έχει διαφορά.
Ποιο είναι λοιπόν το ανάποδο του ψηλά;
Χαμηλά.
Πολύ-πολύ ωραία.
Και πάμε και το τελευταίο.
Παντού.
Άμα ανοίξω τα παράθυρα,
το φως του ήλιου πηγαίνει παντού.
Αν όμως τα κλείσω τα παράθυρα και τα πατζούρια
δεν θα έχει φως
πουθενά.
Ακριβώς, πουθενά.
Αυτά λοιπόν είπαμε τοπικά επιρρήματα,
απαντάνε στην ερώτηση πού.
Τέλεια.
Τα σβήνω
και κάνουμε και παραδείγματα με τα χρονικά επιρρήματα.
Θυμίζω έχουμε το τετράδιο μας
και τα γράφουμε και μεις, για να κάνουμε λίγο επανάληψη.
Βλέπετε μικρές λέξεις είναι.
Δεν χρειάζεται
και πολύς χρόνος για να τα γράψετε.
Λοιπόν, για να τα σβήσω.
Πάμε λοιπόν,
χρονικά επιρρήματα τώρα.
Ερώτηση. Ποια ερώτηση απαντάνε τα χρονικά επιρρήματα, είπαμε;
Πότε.
Πάρα πολύ ωραία.
Πάμε λοιπόν τα αντίθετα στα χρονικά.
Το καλοκαίρι τρώμε συχνά παγωτό.
Αλλά το χειμώνα που κάνει κρύο
τρώμε
σπάνια παγωτό.
Πριν έρθω
ήμουνα σπίτι.
Ποιο είναι το ανάποδο του πριν;
Το μετά βέβαια.
Μετά θα φύγω
και θα πάω στη δουλειά μου.
Χθες το βράδυ
κοιμήθηκα αργά.
Αλλά δεν έπρεπε
γιατί το πρωί ήμουν πολύ κουρασμένη.
Έπρεπε να είχα κοιμηθεί
νωρίς.
Χτες η μαμά μαγείρεψε
ρεβύθια.
Ποιο είναι το ανάποδο του χθες;
Σήμερα η μαμά
θα παραγγείλει πίτσα.
Επειδή ήμασταν καλά παιδιά και φάγαμε όλα τα ρεβύθια.
Σήμερα.
Πέρυσι
ο γιος μου
ήτανε 10 χρονών.
Φέτος ο γιος μου είναι 11.
Το πέρυσι και το πέρσι είναι το ίδιο πράγμα, έτσι;
Δεν χρειάζεται να μας μπερδεύει.
Εγώ έχω ένα φαγητό που δεν μου αρέσει καθόλου.
Δεν θα σας πω ποιο είναι
γιατί, ντάξει, μπορεί εσείς να το τρώτε.
Και δεν κάνει να δίνω ιδέες.
Αυτό, λοιπόν, το φαγητό που έγω σιχαίνομαι
δεν το τρώω ποτέ.
Όμως υπάρχει ένα φαγητό που λατρεύω.
Ούτε αυτό θα σας πω ποιο είναι
γιατί δεν είναι και πολύ υγιεινό, οπότε
μην περνάμε και λάθος μηνύματα.
Αυτό το φαγητό όμως που το λατρεύω
και δεν είναι και τόσο υγιεινό
το τρώω
πάντα.
Δεν το τρώω πάντα.
Θα ήθελα να το τρώω πάντα.
Καλά θα ήτανε.
Πάντα.
Ποτέ και πάντα.
Κάναμε λοιπόν και τις ασκησούλες
με τα χρονικά επιρρήματα.
Και θα παίξουμε ένα τελευταίο παιχνιδάκι,
πριν τελειώσουμε το μάθημα μας.
Σας έχω ετοιμάσει
καρτελίτσες με αινίγματα.
Τι είναι τα αινίγματα;
Δεν πιστεύω να είναι κάποιος που δεν ξέρει τι είναι τα αινίγματα.
Τα αινίγματα είναι ερωτήσεις-παιχνίδια
που έκανε ο κόσμος, ο λαός
για να παίξει.
Και προσπαθούμε να βρούμε μέσα από μια μεταφορά
κάτι δηλαδή που δεν είναι ακριβώς αληθινό.
Τι είναι αυτό που ψάχνουμε.
Θα σας δώσω πρώτα το πιο εύκολο
που είμαι σίγουρη όλοι το ξέρετε
και μετά θα παίξουμε και τα υπόλοιπα.
Στα αινίγματα αυτά..
γιατί, τώρα θα μου πείτε εσείς, κάνω αινίγματα
αφού κάνουμε επιρρήματα.
Γιατί στα αινίγματα αυτά
υπάρχουνε επιρρήματα.
Τα οποία θέλω να τα βρούμε.
Πρώτα θα βρούμε λοιπόν, τι είναι αυτό που ψάχνουμε
και μετά θα βρούμε το επίρρημα.
Λοιπόν,
αυτό εδώ το αίνιγμα
είναι σίγουρη ότι το ξέρετε όλοι.
Από πάνω σαν τηγάνι
από κάτω σαν βαμβάκι
από πίσω σαν ψαλίδι.
Τι είναι;
Για σκεφτείτε λίγο.
Για ρωτήστε τη μαμά και το μπαμπά που είναι στο σπίτι. Για ρωτήστε.
Μαμά, τι είναι αυτό το αίνιγμα;
Για δείτε το προσεχτικά.
Ε, το χελιδόνι είναι βέβαια!
Είναι πολύ γνωστό αυτό,
είναι το χελιδόνι.
Θα το γράψω λοιπόν στον πίνακα και θα βρούμε,
αν και τα έχω έτοιμα,
θα βρούμε και τα επιρρήματα.
Λοιπόν,
για να γράψω εγώ το χελιδόνι.
Που είναι μαύρο πάνω, άσπρο κάτω.
Το χελιδόνι.
Και έχω βέβαια
υπογραμμίσει τα επιρρήματα.
Είναι το πάνω
το κάτω
και το πίσω.
Πάνω
κάτω
και πίσω.
Τι επιρρήματα είναι αυτά;
Τοπικά ή χρονικά;
Ποια ερώτηση απαντάνε;
Πού ή πότε;
Ακριβώς.
Απαντάνε στην ερώτηση, πού;
Πού είναι άσπρο; Πού είναι μαύρο;
Άρα, είναι τοπικά επιρρήματα.
Πάμε στην επόμενη.
Εδώ θα σας δώσω πιο πολύ χρόνο
επειδή δεν είναι τόσο γνωστά.
Πίσω από τον άσπρο φράχτη,
κόκκινο σκυλί γαβγίζει.
Τι είναι;
Φέρτε τη μαμά και τον μπαμπά
να σας βοηθάνε.
Αλλά νομίζω ότι ούτε αυτοί ξέρουν.
Πίσω από τον άσπρο φράχτη,
κόκκινο σκυλί γαβγίζει.
Τι είναι;
Τι είναι ο άσπρος φράκτης;
Τι είναι το κόκκινο σκύλι;
Είναι τα δόντια και η γλώσσα.
Για να το γράψουμε.
Τα δόντια και η γλώσσα.
Ο άσπρος φράκτης είναι τα δόντια,
που είναι άσπρα επειδή τα πλένουμε καλά-καλά, πρωί, βράδυ.
Και η γλώσσα μας που είναι κόκκινη.
Και ποιο είναι το επίρρημα που υπάρχει σε αυτή την καρτέλα;
Φυσικά, να το!
Το πίσω.
Και τι επίρρημα είναι το πίσω;
Ε τοπικό βέβαια.
Πίσω.
Τέλεια.
Πάμε άλλο ένα αίνιγμα.
Αυτό ομολολογώ ότι δεν το ήξερα ούτε γω, αυτό το αίνιγμα.
Από μέσα απ'το μαλλί,
είναι μια γουλιά καλή.
Τι είναι;
Να βοηθήσω λίγο, είναι ένας καρπός.
Είναι γύρω γύρω είναι χνουδωτό,
το τρώμε το χειμώνα.
Οπότε πρέπει λίγο να βγάλουμε το μαλλί.
Είναι το κάστανο.
Είναι το κάστανο.
Από μέσα απ'το μαλλί,
είναι μια γουλιά καλή.
Βγάζουμε δηλαδή το μαλλί γύρω από το κάστανο και το τρώμε.
Κάστανο.
Βλέπετε με τι ωραία παιχνιδάκια
πέρναγε ο κόσμος παλιά στα χωριά;
Έτσι δεν είχανε τηλεόραση παλιά,
οπότε έπρεπε να κάνουμε διάφορα παιχνίδια για να περνάει η ώρα τους.
Και τα παίζανε και οι μεγάλοι,
δεν τα παίζανε μόνο τα παιδάκια.
Το κάστανο.
Ποιο είναι λοιπόν το επίρρημα στο κάστανο;
Το μέσα φυσικά.
Και μια και τα έχουμε μάθει,
τι επίρρημα είναι;
Τοπικό ή χρονικό; Είναι;
Τοπικό.
Πού είναι; Μέσα.
Μέσα.
Πάμε και την τελευταία μας καρτέλα.
Γύρω γύρω κάγκελα
στη μέση πάπια παίζει.
Τι είναι;
Γύρω γύρω κάγκελα, στη μέση πάπια παίζει.
Είναι το ίδιο που κάναμε πριν.
Τα κάγκελα είναι
τα δόντια.
Και η πάπια είναι η γλώσσα.
Είναι το ίδιο.
Λοιπόν.
Πάλι λοιπόν είναι η γλώσσα.
Και πιο είναι το επίρρημα;
Είναι το γύρω,
το έχω γράψει.
Προσοχή τώρα.
Θα μου πείτε,
μα κυρία, το "μέση" μας δείχνει πού είναι.
Αυτό δεν είναι επίρρημα;
Όχι.
Μας δείχνει πού είναι το "στη μέση"
αλλά δεν είναι επίρρημα, γιατί η μέση κλίνεται.
Η μέση, της μέσης.
Δεν είναι επίρρημα.
Υπάρχουνε και άλλες λέξεις ή φράσεις
που μας δείχνουνε πού είναι κάτι.
Εμείς ασχολούμαστε σε αυτό το μάθημα
μόνο με τα επιρρήματα.
Δηλαδή μόνο με τις λέξεις
οι οποίες δεν κλίνονται.
Άρα εδώ το επίρρημα είναι το γύρω.
Να το γράψουμε και αυτό.
Αυτό ήταν το μάθημα για σήμερα.
Νομίζω ότι πια έχετε καταλάβει όλα τα παιδάκια
ακόμα της Πρώτης που δεν είχατε ξανακούσει τη λέξη επίρρημα.
Νομίζω πια έχετε καταλάβει
ότι οι λέξεις που απαντάμε στην ερώτηση "πού"
είναι τα τοπικά επιρρήματα.
Και οι λέξεις που απαντάμε στην ερώτηση "πότε"
είναι τα χρονικά επιρρήματα.
Σας ευχαριστώ πάρα πολύ.
