Ile osób zastrzeliłem? Zabijanie to nie powód do dumy – 7 metrów pod ziemią Combien de personnes ai-je abattues ? Il n'y a pas de quoi être fier de tuer - 7 mètres sous terre

Wiem, do kogo będę strzelał, wiem, dlaczego będę strzelał, I know who I'm gonna shoot at, I know why I'm gonna shoot

wiem, z czego to wynika, jakie będą tego konsekwencje. I know where it comes from, what the consequences will be.

My nie jesteśmy w stanie w stu procentach potwierdzić trafienia, We are not able to confirm the hit one hundred percent,

ponieważ to jest paręset metrów, to może być nawet granica kilometra bądź dalej. since it is a few hundred meters, it could even be the limit of a kilometer or further.

Kiedy jesteś w sytuacji bojowej i celujesz When you are in a combat situation and aiming

w człowieka, into a man,

to w jaką część jego ciała celujesz? then what part of his body are you targeting?

Podczas licznych misji wojskowych służyłeś jako On numerous military missions, you have served as

snajper. No mam taką pokusę, żeby sniper. Well, I am tempted to

zapytać cię o to, ask you about it

ile osób zastrzeliłeś. Ale mam how many people you shot. But I have

oczywiście świadomość, że nie udzielisz mi of course knowing that you will not give me

odpowiedzi na to pytanie, natomiast zastanawiam się, dlaczego tak answers to this question while I wonder why so

jest, dlaczego wojskowi is why the military

nie chcą o tym mówić, nie chcą odpowiadać they don't want to talk about it, they don't want to answer

na takie pytania. to such questions.

Czy człowiek chce o tym Does the man want about it

zapomnieć czy być może przyczyny są zupełnie gdzie indziej? forget or maybe the reasons are elsewhere?

Mogę powiedzieć tylko za siebie. I can only say for myself.

Myślę, że nie jest to powód do jakiejś szczególnej dumy. I don't think there is any particular pride in it.

Mogę być dumny z osiągnięć takich, nie wiem, że tu I can be proud of such achievements, I don't know here

byłem, to zrobiłem, tak pracowałem, I was, I did it, that's how I worked

tu i tam, natomiast here and there, while

myślę, że I think

to nie jest kryterium oceny dla mnie. this is not an assessment criterion for me.

Bo tak naprawdę, Because really

no mówię, zabijanie ludzi samo w sobie I mean, killing people itself

nie jest niczym nobilitującym, is nothing ennobling,

ta liczba this number

nie nobilituje. it does not ennoble.

Bo tak naprawdę, jeżeli się strzela do człowieka, Because in fact, if you shoot a man

to nie ma znaczenia, to już się to robiło, to jest się do tego zdolnym, it doesn't matter, you've done it before, you're capable of it,

w jakichś sytuacjach się to robiło. Te liczby, in some situations it was done. These numbers

no, byłoby to dziwne, gdybyśmy, well, it would be strange if we

gdyby ludzie ochoczo odpowiadali na takie pytania. if people would willingly answer such questions.

Ja wiem, że to jest ciekawe, oczywiście, to jest ciekawość. I know it's interesting, of course it's curiosity.

Natomiast Whereas

trudno mi nawet sobie wyobrazić, żebym jakieś szczególne It's hard for me to even imagine that I would have any special features

prowadził statystki, notował, he kept statistics, took notes,

ile razy do kogo strzelałem. Raczej pamięta się jakieś konkretne sytuacje, how many times who I shot. Rather, some specific situations are remembered,

związane z jakimś przeżyciem, z jakąś sytuacją, related to some experience, to some situation,

natomiast może, but maybe

no mówię, to nie jest nobilitujące, I say it's not ennobling,

te cyfry. Dlatego tak... these numbers. That's why yes ...

Żyjemy w świecie, w którym We live in a world in which

niełatwo się rozmawia it's not easy to talk

o tego typu aktywnościach w sposób taki otwarty about these types of activities in such an open manner

i wprost. and straight.

I myślę, że też postrzeganie ludzi, którzy And I also think the perception of people who

by ochoczo odpowiadali na takie pytania, byłoby dziwne. to readily answer such questions would be strange.

No więc to jest taka suma tego, Well that's the sum of it

że

po prostu się tego nie mówi. you just don't say it.

Michał, ty jesteś szkolony. Michał, you are trained.

Miesiącami, latami jesteście przygotowywani You are prepared for months and years

do tej sytuacji. Ale

w pewnym momencie dochodzi do sytuacji,

kiedy po raz pierwszy w twoim życiu

zamiast tej tarczy, instead of this shield,

już w warunkach bojowych, pojawia się człowiek. already in combat conditions, a man appears.

I czy ten pierwszy raz And is it the first time

jest szczególny w jakiś sposób? is special somehow?

Czy jest najtrudniejszy? Czy później jest łatwiej, Is it the hardest? Is it easier later

czy nic się nie zmienia? does nothing change?

Pewnym sposobem na A sure way to

radzenie sobie z taką odpowiedzialnością dealing with such responsibility

jest poukładanie sobie tego w systemie is to arrange it in the system

wartości. values.

I nawet ten pierwszy raz tak naprawdę, poza tym, And even the first time for real, besides

że jest jakimś elementem na pewno that it is some element for sure

większego stresu niż normalnie, more stress than normal

to z czegoś wynika. it comes from something.

I on jakby był technicznym, And he's like a technical one

w cudzysłowie, nie chcę tu trywializować in quotation marks, I don't want to trivialize here

tej sytuacji, ale była to jakby this situation, but it was kind of

konsekwencja sytuacji, w której się znalazłem. Po drugiej stronie the consequence of the situation in which I found myself. On the other side

są to ludzie, którzy these are the people who

też also

mają, have,

przynajmniej powinni mieć, świadomość, at least they should be aware

w jakiej sytuacji się wszyscy znaleźliśmy what kind of situation did we all find ourselves in?

i w tym całym

miejscu, po co oni są, the place they are for

dlaczego to się dzieje. why is this happening.

Tak jak mówię, As i say

nie... Nope...

Trudno mi sobie wyobrazić, żebyśmy, I find it hard to imagine that we would

nie wiem, żebym strzelał do I don't know if I'm shooting at

celów nieprzemyślanych, czyli ill-considered goals, i.e.

niewynikających z jakichś not resulting from any

konkretnych sytuacji, które nie są tak naprawdę, specific situations that are not really,

które nie są tak naprawdę which are not really

elementem tej układanki, jakkolwiek to brzmi, piece of this puzzle, however it sounds,

czyli do zupełnie przypadkowych ludzi. that is, to completely random people.

To jest faktycznie zwyrodnienie, This is actually a degeneration

nie wiem, że ktoś z tego czerpie przyjemność, I don't know that anyone gets pleasure from it,

no to to tutaj byłby już pewien problem. then there would be a problem here.

Tak naprawdę wykonujemy zadanie i to pozwala sobie We are actually getting the job done and allowing ourselves to do so

poukładać wszystko. Że jeżeli ja jestem tutaj put everything in order. That if I'm here

po coś, po drugiej stronie jest jakaś grupa ludzi, która for something, on the other side is some group of people that

ma has

takie samo zadanie w stosunku do mnie, the same task for me,

nie wiem, czy ktoś je tak profesjonalnie zadaniował, I do not know if anyone has set them up so professionally,

ale tak naprawdę chcą strzelać do mnie i chcą but they really want to shoot me and they want to

trafić mnie, no to jesteśmy..., w tej hit me, then we're ... in this one

relacji tutaj nie ma... there is no report here ...

Albo my, albo wy. Either we or you.

Czyli takie mocno, mocno zadaniowe podejście, So such a strong, highly task-oriented approach,

ale czy ten pierwszy raz, o który but is it the first time for which

dopytuję, czy on w twoim przypadku czymś się różnił I am asking if he was different in your case

od pozostałych...? from others ...?

Wiesz, to jest często tak, że to nie jest tak spektakularne jak You know, it's often the case that it's not as spectacular as

mamy...,

jak w obrazach filmowych. as in the movie pictures.

Pierwszy raz, ten pierwszy. Często padają The first time, the first. They rain often

strzały, my nie jesteśmy w stanie, strzelając, ja mówię, arrows, we are not able to shoot, I say

w warunkach takich zewnętrznych, faktycznie w jakiejś misji wojskowej, in such external conditions, in fact in some military mission,

my nie jesteśmy w stanie w stu procentach potwierdzić trafienia, we are not able to confirm the hit one hundred percent,

ponieważ to jest paręset metrów, to może być nawet granica kilometra since it is a few hundred meters, it might even be a kilometer limit

bądź dalej. keep going.

A w moim przypadku to mniej więcej tak było. And in my case it was more or less like that.

Ja nie jestem w stanie potwierdzić stuprocentowej..., I am not able to confirm one hundred percent ...,

czy ja zakładam faktycznie, ponieważ do I actually assume because

nie następuje jakaś aktywność, nie wiem, człowieka po drugiej stronie there's no activity taking place, I don't know, the man on the other side

czy celu, że okej, że prawdopodobnie trafiłem, or the goal that okay that I probably hit

prawdopodobnie zrobiłem to, co chciałem, ale tak naprawdę I probably did what I wanted but really did

stuprocentowo nie wiem. I don't know 100%.

Tak często bywa, to jest bardzo częste. It is so often, it is very common.

Chyba że jest walka na taką bardzo krótką odległość, no ale wtedy to nie jest snajperskie Unless there is a close-range fight, but then it's not sniper

strzelanie, to jest po prostu strzelanie. shooting, it's just shooting.

Dlatego nie ma takiego efektu spektakularnego, Therefore, there is no such spectacular effect,

stuprocentowego, "och, to był ten", 100%, "oh, that was it",

"och, to był tamten", "to był drugi, trzeci, czwarty, piąty". "oh, that was that", "that was the second, third, fourth, fifth".

To troszkę inaczej wygląda, to jest mniej It looks a bit different, it is less

spektakularne. Więcej jest takiej szarości w tym wszystkim, spectacular. There is more gray in it all

dlatego... Może i dobrze, może that's why ... maybe good, maybe

tak jest łatwiej. it's easier that way.

Może i dobrze. Maybe as well.

Może i tak, niż... Maybe so, than ...

Chciałbym dopytać cię jeszcze o tę sferę emocjonalną. Czy w tej sytuacji strzału, I would like to ask you about this emotional sphere. In this situation, the shot,

czy jest jakaś przestrzeń na to, żeby is there any space for that

się nad tym zastanowić. think about it.

Czy być może Or maybe

myślisz wyłącznie technicznie o tym, you only think technically about it

jak how

ten strzał ma wyglądać? Czy myślisz o kierunkach wiatru does this shot look like? Do you think about the wind directions

i tak dalej. Jak to wygląda? and so on. How does it look like?

Ja faktycznie skupiam się I am actually focusing

na technicznym wykonaniu zadania. on the technical execution of the task.

Tak, pozwala mi to... I myślę, że większość kolegów Yes, it allows me ... And most of my colleagues, I think

również, dlatego że tam jest dużo rzeczy, które naprawdę also, because there are a lot of things that really do

trzeba

wziąć pod uwagę. Druga rzecz jest taka, take into account. The second thing is

że takie podejście pozwala faktycznie that this approach actually allows

to zadanie wykonać, to jest troszkę jak lekarz, to do this task, it is a bit like a doctor,

nie chcę może tak aż dokładnie porównywać, I don't want to compare so precisely,

no niemniej jednak tak to wygląda, czy ratownik nevertheless, this is how it looks, or a lifeguard

medyczny, który działa w trakcie swojego..., medical that operates during its ...,

w jakiejś konkretnej sytuacji. in some particular situation.

On też, myślę, głęboko nie analizuje, prawda?, He doesn't analyze deeply either, does he?

sytuacji, nie wiem, rodzinnej tego family situation, I do not know this

człowieka, którego co prawda on ratuje, the man he saves,

tu troszkę może inaczej. maybe a little different here.

Niemniej jednak However

to pozwala po prostu it just allows

odciąć się od tego, wykonać to zadanie, cut it off, do the job,

skoncentrować się na tych technicznych aspektach. concentrate on these technical aspects.

Wszystko też zależy oczywiście od konkretów, dlatego że It all depends, of course, on the specifics, because

trudno generalizować. Każda jednak sytuacja hard to generalize. However, any situation

ma swoje jakieś takie blaski i cienie. it has its own highlights and shadows.

Dobrze jest być It's good to be

świadomym, wiedzieć naprawdę i mieć to przekonanie, że conscious, to know for real, and to have this belief that

ta moja rola tu, gdzie jestem, nie wiem, this is my role where I am, I don't know

jest ważna, jest potrzebna, ma sens. it is important, it is needed, it makes sense.

Z tym może być różnie. Ale nie tam This can be different. But not there

na miejscu. Nie już tam na miejscu... at location. Not there anymore ...

W tym sensie, na ile ta misja jest uzasadniona, tak? In this sense, how legitimate is this mission, right?

Tak, na przykład. Yes, for example.

Dlatego można wracać... Pewnie That's why you can come back ... Sure

niektórym zdarzałoby się some would have happened

wracać później. Tam, w tej konkretnej sytuacji, come back later. There, in this particular situation,

jeżeli to już jest wszystko zgodnie z procesem takim przygotowawczym, if this is all in accordance with such a preparatory process,

to po prostu się jest i wykonuje zadanie. it just happens and gets the job done.

Czy taka sytuacja, kiedy ty, potencjalnie, Is there a situation where you, potentially,

przymierzasz się do strzału i myślisz you are going to shoot and you think

o żonie, o dzieciach tego człowieka, to oznacza about the wife, about this man's children, that means

twój definitywny koniec? your definitive end?

Wiesz co, myślę, że byłoby to trudne faktycznie. You know what, I think it would be difficult actually.

Ale tak jak mówię, But like I say

gdybym if i

hipotetycznie uczestniczył w sytuacji wewnątrz kraju he hypothetically participated in the situation inside the country

i była to przeciągająca się wielodniowa and it was a protracted multi-day period

sytuacja, można by faktycznie, taka the situation, one might actually, like this

związana z jakaś sytuacją zakładniczą, related to some hostage situation,

to pewnie takie myśli mogłyby przychodzić, probably such thoughts could come,

mogłyby jakieś takie informacje spływać, człowiek could some such information come down, man

by bardziej wchodził już w taką that he would go more into that

rzeczywistość. Natomiast na misjach wojskowych, wojennych, gdzie te reality. However, on military and war missions, where these

operacje są, no, długotrwałe, jeżeli chodzi operations are, well, lengthy as far as it goes

o pobyt, ale same konkretnie akcje aż tak długotrwałe for a stay, but the actions themselves are so long-lasting

nie są, parodniowe mogą być. they are not, they can be several days.

I te osoby są anonimowe, może nie do końca anonimowe, ale są And these people are anonymous, maybe not entirely anonymous, but they are

to obce nam osoby, często też kulturowo obce, więc they are strangers to us, often also culturally alien, so

to czasem pomaga, it helps sometimes

to nie, to tutaj skupiamy się na technicznym wykonaniu then no, this is where we focus on technical performance

zadania, jakkolwiek to brzmi, tasks, however it sounds

to pomaga, tak. it helps, yeah.

Wspomniałeś o tym, że jest dużo tych aspektów You mentioned that there are a lot of these aspects

technicznych, o których technical about which

musisz pamiętać, na których musisz się skupić. you have to remember which ones you need to focus on.

Jakie to są aspekty? O czym ty musisz myśleć? What are these aspects? What do you have to think about?

Jak zaczynaliśmy w jednostce, As we started in the unit,

jak ja zaczynałem, bo ja dołączyłem how I started because I joined

do jednostki to the unit

w 1998 roku, in 1998,

więc, no już parę lat temu, well, a few years ago

ale jednak nie na początku, jednostka już istniała, but not in the beginning, the unit already existed,

byli już ludzie, którzy mogli mnie nauczyć, there were already people who could teach me,

oni pewnie troszkę inaczej zaczynali, bo początki były trudniejsze, ale nawet jeszcze They probably started a bit differently, because the beginnings were more difficult, but even more

wtedy, ten przełom, no, prawie 20 lat temu, then, that breakthrough, well, almost 20 years ago,

ponad 20 lat temu, over 20 years ago,

to strzelectwo wyborowe było it was the sniper shooting

jeszcze inaczej postrzegane. Chociażby z racji sprzętu, perceived differently. For example because of the equipment,

chociażby z racji komputeryzacji tej przestrzeni if only because of the computerization of this space

następował ogromny progress w wyniku działań there was tremendous progress as a result of activities

w Afganistanie, w Iraku, in Afghanistan, in Iraq,

taka technika i matematyka, fizyka mocno such technique and math, hard physics

weszła w entered in

strzelanie dalekodystansowe i okazało się, że nawet, long-range shooting and it turned out that even,

że jednak ten snajper, no nie może być that this sniper can't be

tylko takim strzelcem, który coś tam sobie umie, coś nie umie, only a shooter who can do something, cannot do something,

coś wie, czegoś nie wie. knows something, does not know something.

Właśnie, no, z samego skomplikowania Exactly, from the sheer complication

zjawiska strzału i zrozumienia tego, co się dzieje, dlaczego shot phenomena and understanding what is happening why

nie trafiam, wyszło, że należy dość dużo I miss, it turned out that quite a lot should be done

rzeczy sobie things to yourself

przyswoić. assimilate.

My wtedy zgłębialiśmy We then explored

fizykę, physics,

matematyczne różne obliczenia, pojawiły się various mathematical calculations emerged

komputery balistyczne, ale komputery balistyczne wymagały też ballistic computers, but ballistic computers also required

zasilenia danymi i... data feed and ...

one wtedy dawały nam informacje they gave us information then

obliczone na podstawie algorytmów, calculated on the basis of algorithms,

no ale istotne było wiedzieć, prawda, z czego co wynika, no bo tak... but it was important to know what the results were, yeah ...

tak wpisywać coś i nie do końca później być type something like this and not quite be there later

świadomym? Także to się tak rodziło i ta przestrzeń conscious? This is also how this space was born

ostatnich 20 lat to jest ogromny rozwój tej the last 20 years has been a tremendous development of this

dziedziny. Także dzień dzisiejszy fields. Also today

to już jest takie... it's so ...

Że jak mówimy, że mamy do czynienia z profesjonalnym snajperem, no to on wie That when we say that we are dealing with a professional sniper, he knows

dość dużo na temat zjawiska strzału, operuje, quite a lot about the phenomenon of the shot, he operates,

potrafi przeliczyć wartości kątowe, stosuje lewo, prawo... can calculate angular values, uses left, right ...

A tak mówiąc po ludzku, jakie rzeczy musisz uwzględnić, So humanly speaking, what things do you have to include

żeby strzał był celny? to make the shot accurate?

Wiesz co? I właśnie mimo tego wszystkiego, You know what? And just despite all this

mimo tych komputerów i tak dalej, i tak dalej, despite these computers and so on and so on

no oczywiście, jak znasz odległość, no to wszystko jesteś w stanie zmierzyć. of course, if you know the distance, you can measure it all.

To jest jedna taka rzecz, która wymaga świadomości, This is one such thing that requires awareness

ale też doświadczenia i - jeżeli but also experiences and - if

mówimy o tych zewnętrznych czynnikach - to jest wiatr. we are talking about these external factors - this is the wind.

Z tym całym wiatrem właśnie jest This is where all the wind is

walka, fight,

żeby go prawidłowo zdiagnozować, ponieważ to diagnose it correctly because

twój strzał będzie..., your shot will be ...

pocisk wystrzelony z twojej broni będzie leciał bardzo daleko. the projectile fired from your weapon will travel very far.

I to jest taki pierwszy, And this is the first

pierwszy jeszcze first one yet

i ostatni, można powiedzieć, and the last one can say

czynnik, który tworzy ze snajperstwa magię. the factor that creates magic out of sniping.

Czyli to, że ktoś potrafi faktycznie So that someone can actually do

bardzo ładnie, daleko..., zrozumieć wiatr very nice, far ..., understand the wind

na tej odległości, go uwzględnić w swoich obliczeniach, at this distance, take it into account in your calculations,

w zasadzie w obliczeniach już często komputera balistycznego, in fact, in calculations, often a ballistic computer,

to powoduje, że this results in

trafiasz. To jest z tych rzeczy takich... you hit. This is one of those things like ...

Bo rzeczy jest dużo, Because there are many things

faktycznie. To jest odległość do celu, really. This is the distance to the target

to jest, nie wiem, rodzaj kalibru, rodzaj broni, this is, I don't know, type of caliber, type of weapon,

wielkość, prawda? Czy wysokość montażu celownika size, right? Is the mounting height of the sight

i tak dalej, i tak dalej. and so on and so forth.

Dość sporo rzeczy, ale wszystkie łatwo mierzalne. Quite a lot of things, but all easily measurable.

Natomiast wiatr jest faktycznie takim czynnikiem, który, On the other hand, the wind is in fact such a factor that,

o którym warto powiedzieć. which is worth mentioning.

No i na końcu tego wszystkiego jest jeszcze człowiek, And at the end of it all there's a man

czyli ta osoba, która musi swoje wyleżeć, that is, the person who has to get out of bed,

swoje... own...

No bo to człowiek Because it's a human

naciska język spustowy. Bardzo ważny czynnik, presses the trigger. A very important factor

bardzo ważny element. Element, który musi być wytrenowany, very important element. Element that needs to be trained

on musi to rozumieć, on musi wiesz. he has to understand, he has to know.

Na ile jest to ważne? Na tyle, że często, How important is it? So much so that often

często often

jest dużo zawodów takich there are many professions like this

dalekodystansowych w strzelaniu, prawda? long-distance shooting, right?

I ci strzelcy sportowi są bardzo dobrzy. And these sport shooters are very good.

Bardzo dobrze trafiają, daleko strzelają, They hit very well, they shoot far,

mają już takie nowoczesne karabiny, często lepsze niż... they already have such modern rifles, often better than ...

No właśnie i wielu tych ludzi Well, and many of these people

lubi się porównywać do likes to be compared to

snajperów. snipers.

No ale jest ogromna różnica. To są bardzo dobrzy, Well, there is a huge difference. They are very good

świetni strzelcy dalekodystansowi, great long-range shooters,

ale nie są żołnierzami i nie są but they are not soldiers and they are not

snajperami, snipers,

i tego wszystkiego, czego wymaga się od człowieka jako snajpera, and all that is required of a man as a sniper,

ci ludzie za sobą nie mają. these people are not behind them.

Także to jest... Ten człowiek jest ważny. So this is ... This man is important.

A jak wyszkolić żołnierza And how to train a soldier

w taki sposób, żeby w tej chwili próby in such a way that at the moment of trying

pociągnął jednak za spust, but pulled the trigger,

żeby się nie zawahał? so that he would not hesitate?

To jest właśnie cały proces. Czyli... od początku, This is the whole process. So ... from the beginning,

do jednostki, do tego typu to the unit, to this type

aktywności zawodowej muszą trafić ludzie, people must hit professional activity,

którzy mają who have

zdolność capacity

i koncentracji, i oceny, i wykonania tego typu zadań, and concentration, and evaluation, and performance of this type of tasks,

dlatego tak ważna rola jest psychologów that is why psychologists play such an important role

w tym procesie selekcji. in this selection process.

To jest bardzo ważne tutaj. To powoduje, że It is very important here. This results in

nie w stu procentach, bo to zawsze jest jakiś margines błędu, not one hundred percent, because there is always some margin of error,

ale udaje się but it works

wybrać ludzi, którzy faktycznie profilem psychologicznym pasują choose people who actually fit the psychological profile

do tego, że będą w stanie z jednej strony trzeźwo to the fact that they will be able to be sober on the one hand

ocenić, bo nie chodzi o to, żeby bezmyślnie to judge, because it is not about being thoughtlessly

naciskać i strzelać do ludzi, natomiast będą press and shoot people while they will

zdeterminowani, żeby wykonać jakieś determined to do some

postawione zadanie. task assigned.

Także to jest ta pierwsza rzecz. Później jest szkolenie i nabieranie This is also the first thing. Then there's training and scooping

umiejętności. Natomiast... No i dojdziemy już na końcu skills. But ... And we'll get to the end

do tego strzelania, to jest, cały ciąg wydarzeń musi nastąpić. for this shooting, that is, the whole sequence of events must follow.

Musi być konkretne It has to be specific

miejsce, to konkretne tło, to konkretne zadanie. a place, a specific background, a specific task.

Czyli mamy przygotowanie, mamy pewność siebie, So we have preparation, we have confidence,

jesteśmy gotowi, robiliśmy to we are ready we did it

na treningach, nawet jeżeli oczywiście nie strzelamy in training, even if we don't shoot, of course

do celów prawdziwych tylko do tarcz. for real purposes only for shields.

Mam ten bagaż doświadczeń, I have this baggage of experience,

mam pewność, że ja tą robotę zrobię. I am sure that I will do this job.

No i pojawiam się w tym miejscu, gdzie faktycznie będę to robił, ale ja wiem, co tam robię, And I show up in the place where I'm actually going to do it, but I know what I'm doing there,

wiem, do kogo będę strzelał, wiem, dlaczego będę strzelał. I know who I'm gonna shoot, I know why I'm gonna shoot.

Wiem, z czego to wynika, jakie będą tego konsekwencje. I know where it comes from, what the consequences will be.

Cały proces jest troszkę bardziej złożony. The whole process is a bit more complex.

To nie jest tak... To się może dziać szybko, It's not like this ... It can be fast

dynamicznie, ale wynika z jakiegoś procesu, jakiegoś ciągu zdarzeń. dynamically, but it results from some process, some sequence of events.

Także ten człowiek na końcu, Also this man at the end,

który strzelał, wie, co robi. On musi wiedzieć. who shot knows what he is doing. He needs to know.

Jeżeli nie wie, to znaczy, że jesteśmy w dziwnym If he doesn't know, then we're in weird

środowisku, bo to nie jest normalna sytuacja. environment, because this is not a normal situation.

Możemy powiedzieć, że ten strzał We can say this shot

przez tego snajpera, on już w pewnym sensie by this sniper, he already sort of

jest do niego wcześniej przygotowany. is prepared for it in advance.

To jest tak od strony technicznej, It is technically so,

od strony formalnej. Ale to daje pewien komfort, from the formal side. But it does give some comfort

daje komfort. O tym, że, no, moglibyśmy tutaj gives comfort. About, well, we could be here

rozmawiać o sytuacji wewnątrz kraju. talk about the situation inside the country.

I o przepisach, które o tym decydują, i o pewnej skomplikowanej And about the rules that determine it, and about a complicated one

sytuacji materii prawnej, która się zmienia, nie zmienia, the situation of the legal matter that does not change,

i faktycznie w sytuacji krajowej and indeed in the national situation

bardzo duża odpowiedzialność prawna jest na samym strzelcu, very big legal responsibility lies with the shooter himself,

na tym człowieku, który będzie naciskał on this man who will push

język spustowy. Ona zawsze jest, ale jeżeli trigger tongue. It is always there, but if

działamy w operacji za granicą we operate in operations abroad

jako wojsko, tam jest szereg rzeczy as an army, there are a number of things

wykonanych wcześniej - przepisów, decydujących o tym, czy previously made - regulations that decide whether

mi to można zrobić w ogóle, czy nie. me it can be done at all or not.

Okej. Idźmy dalej. Okay. Let's move on.

Kiedy jesteś w sytuacji bojowej When you are in a combat situation

i celujesz w człowieka, and you aim at a man,

to w jaką część jego ciała celujesz? then what part of his body are you targeting?

To też nie jest jednoznaczne. Też pytanie, na które This is also not clear cut. Also the question to which

nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Dlatego, że... there is no definite answer. Because...

wiele zależy od konkretnej sytuacji, od konkretnego a lot depends on a specific situation, on a specific one

zadania - co mam zrobić, jeżeli snajper ma po prostu tasks - what should I do if the sniper is supposed to

zabić człowieka? kill a man?

Z jakiegoś powodu ma to wykonać, For some reason it is supposed to do this,

takie jest zadanie i już, this is the task and now

nie oceniając, czy słusznie, czy nie. without judging whether it is right or wrong.

No to pewnie będzie celował w Well, it will probably aim at

głowę bądź w tzw. "strefę śmierci", head or in the so-called "death zone",

która przebiega gdzieś w okolicy rdzenia kręgowego. which runs somewhere around the spinal cord.

Ale jeżeli ten dystans jest, no, But if this distance is, well,

duży, ponad 300-400 dalej, large, over 300-400 on,

no to well then

pytania, czy rzeczywiście dysponujemy odpowiednim sprzętem, questions whether we really have the appropriate equipment,

który jest w stanie tak precyzyjnie trafić. which is able to hit so precisely.

No tak, głowa jest niewielka. Well, the head is small.

Tak, tak. Więc to wszystko jest bardzo zależne, nie ma tutaj reguły. Yes Yes. So it is all very dependent, there is no rule here.

Bliższe dystanse pozwalają na pewno strzelać precyzyjniej, Closer distances allow you to shoot more precisely,

nie wiem, wytrącić nawet broń z ręki, I don't know, even knock a gun out of my hand,

uszkodzić komuś bark hurt someone's shoulder

czy strzelić w jakąś precyzyjną część ciała, whether to shoot a specific part of the body,

nie zabijając człowieka. To często policyjni snajperzy without killing a man. They are often police snipers

czy właśnie w sytuacji takiej związanej z or just in such a situation related to

sytuacją zakładniczą ma sens i jest stosowane, tak. a hostage situation makes sense and is applicable, yes.

W sytuacji wojny In a situation of war

strzela się najczęściej, żeby zabić most often it is shot to kill

czy też niekoniecznie? or not necessarily?

Niekoniecznie, ale najczęściej tak. Not necessarily, but most often yes.

W sytuacji wojny faktycznie, In fact, in a situation of war,

walki takiej wojennej, such a war fight,

tak.

Niezwykle ważne Extremely important

w twoim zadaniu jest to, jak wygląda what it looks like is in your job

samo stanowisko snajperskie. the sniper position itself.

No właśnie, jak ono wygląda? Jak powinno wyglądać, Well, what does it look like? What should it look like

żebyś ty mógł byś skuteczny? so that you could be effective?

W filmach widzimy najczęściej jakieś We usually see some in the movies

wieże kościelne, church towers,

dzwonnice. A w rzeczywistości? bell towers. And in fact?

To zależy, jaki film. It depends what movie.

W rzeczywistości też, ponownie, In fact, too, again

nie ma tutaj takich prostych odpowiedzi. there are no such simple answers here.

Na pewno każdemu snajperowi zależy, żeby nie było go widać, Surely every sniper wants to not be seen,

żeby był dobrze schowany, żeby mógł so that it is well hidden, so that it can

ewentualnie, nie wiem, opuścić głowę i podnieść, nie zostać zauważonym. possibly, I don't know, lower my head and raise my head without being seen.

Czyli to maskowanie. A z tego wynika... So it's masking. And from this it follows ...

No ale również trzeba widzieć to Well, you also have to see it

miejsce, w którym będzie się pracować, więc... a place to work, so ...

to nie jest tak, że da się to często it's not that you can do it often

z ziemi zrobić, trzeba zająć jakieś stanowisko wyżej. to make out of the ground, you need to take some position higher.

Więc nie ma takich So there are no such

też prostych odpowiedzi. also simple answers.

No ale takie stanowisko musi pozwalać pracować. Well, such a position must allow you to work.

Musi pozwalać pracować, co też Must let work as well

nie jest łatwe. No bo to jest wielogodzinne, wielodniowe is not easy. Because it is many hours, many days

czasem po prostu siedzenie w jednym miejscu. sometimes just sitting in one place.

Wielodniowe nawet? Even many days?

Wielodniowe też, tak, jeżeli jest taka potrzeba. They are also multi-day, if necessary.

Oczywiście są granice, no są granice, Of course there are limits, there are limits

zwyczajne, ludzkiej takiej wytrzymałości. Wszystko zależy od ordinary, human such endurance. Everything depends on

warunków. Jeżeli jest bardzo zimno, conditions. If it's very cold

to trzeba się tam przygotować odpowiednio i całą tą pracę zorganizować. then you have to prepare properly and organize all the work.

No ale właśnie ten kurs, o którym mówiłem, Well, this is the course I was talking about,

snajperski, sniper,

no pozwala przećwiczyć te elementy, nauczyć się tego. it allows you to practice these elements, learn it.

I zacząć... I później... Zbudować sobie warsztat, And start ... And then ... Build yourself a workshop,

takie klocki, z których później sobie można such blocks that you can later use

w konkretnej sytuacji jakoś radzić, mieć to przećwiczone, advise somehow in a specific situation, have it rehearsed,

mieć tą taktykę wypracowaną, have this tactic worked out,

bo to są takie zagadnienia taktyczne z tego poziomu, because these are such tactical issues from this level,

i sobie radzić. and cope.

No ale nie jest to łatwe, bo... Well, it's not easy, because ...

No bo tutaj tak, to się tak wydaje, Well, because here it is, it seems so

to filmowo faktycznie it is cinematic actually

fajnie wygląda, wydaje się proste leżenie, natomiast it looks nice, it seems simple to lie down, but

jeżeli to leżenie ma trwać parę godzin, if this lying down is to last a few hours,

a i na przykład dwie doby, no to już łatwo nie jest. And, for example, two days, well, it's not easy anymore.

Zdarzyło ci się znaleźć w takim poważnym You happened to find yourself in such a serious one

niebezpieczeństwie podczas jakiejś misji? danger on a mission?

Zdarzyło mi się... It happened to me ...

Jaka to była sytuacja? What was the situation like?

Była to sytuacja, It was a situation

parę było takich sytuacji. Też nieodzowne zresztą there were a few such situations. Also indispensable, by the way

dla prawie każdego, kto for almost anyone

wiele razy był na jakiejś misji i to he was on a mission many times and this

pewnie każdy coś takiego przeżył. probably everyone has experienced something like that.

Przechodzę, poruszam się w jakimś mieście, I walk, I move in some city

zmieniam stanowisko, I change my position,

idę w jakiejś grupie ludzi, zabezpieczamy się, I go in a group of people, we protect ourselves,

idziemy wzdłuż, w środku budynku, ale we walk along, in the middle of the building, but

budynek nie ma okien, tylko tak naprawdę to jest taka the building has no windows, it just really is like that

zburzona ruina. torn down ruin.

Idzie grupa ludzi, ja idę ostatni, A group of people are walking, I am going last,

pomieszczenie, dwa wielkie okna, a room, two large windows,

takie duże okna, such large windows,

wszyscy przeszli, ja ostatni przechodzę, jedno okno, everyone has passed, I am the last to pass, one window,

kawałek ściany, bo ma być drugie okno i przechodzę to okno part of the wall, because there is supposed to be a second window and I go through this window

i w tym momencie padają strzały do tego okna. and at that moment shots are fired at that window.

Czyli tuż przed tobą? So right in front of you?

Tak, znaczy - za mną. Ja zdążyłem przejść, ktoś strzelił i spóźnił się. Yes, I mean - follow me. I managed to pass, someone fired and was late.

Po prostu zwyczajnie się spóźnił. He was just simply late.

Sekundę. A second.

No tak, tak. No i między tymi oknami Yes, yes. And between these windows

trzeba jakoś tam wymyślić, jak wtedy faktycznie, no you have to figure out how to do it then, no

bo on czeka, aż będę pewnie próbował przejść dalej, 'Cause he's waiting for me to probably try to move on

żeby się z takiej sytuacji wyrwać. to get out of such a situation.

Jak się wydostałeś? How did you get out?

Wiesz co? Dość klasycznie. Zawołałem You know what? Pretty classic. I called out

kolegów, powiedziałem, że prawdopodobnie gdzieś tam colleagues, I said probably out there somewhere

człowiek będzie chciał strzelać. man will want to shoot.

Koledzy spojrzeli gdzieś z boku, gdzie to ewentualnie Colleagues looked to the side to where it possibly was

mogłoby być. Oni zaczęli strzelać, ja it could be. They started shooting, me

przebiegłem i się udało, tak? I ran and it worked, right?

Także tak mniej więcej to wyglądało. It was more or less like that, too.

I tego typu podobnych sytuacji And this kind of similar situation

myślę, że dwie-trzy jeszcze bym mógł wymienić. Kiedyś I think I could name two or three more. Once

jechaliśmy, zresztą z Navalem właśnie, we were going, moreover with Naval,

który był u ciebie w programie, who was with you on the program,

jechaliśmy też w ramach jakiejś we also traveled as part of some

operacji, było ciemno, operation, it was dark,

jechaliśmy samochodami,

dość szybko, w takim szyku bojowym, fairly quickly, in such battle formation,

w noktowizji, czyli całkowite zaciemnienie, no i in night vision, i.e. total blackout, and

miejscowi locals

rebelianci przygotowali zasadzkę, coś the rebels set up an ambush, something

zauważyli, zaczęli strzelać, ale niedokładnie wiedzieli, gdzie, natomiast they noticed they started shooting but didn't know exactly where, instead

pocisk, granat z ręcznego missile, hand grenade

granatnika przeleciał nam między samochodami. the grenade launcher flew between the cars.

Czyli my byliśmy w ruchu, byliśmy blisko siebie, So we were on the move, we were close to each other

w ciemnym tym, tak, przeleciał granat in the dark one, yes, a grenade flew by

między samochodami.

Nie wyglądasz na człowieka, który mógłby się takich rzeczy obawiać. You don't seem to be afraid of such things.

Kawał chłopa, pewny siebie. A piece of a peasant, confident.

A jak jest w rzeczywistości? Czy to były takie How is the reality? Were they like that

sytuacje, gdzie myślałeś sobie, że "chcę jak najszybciej do domu"? situations where you thought to yourself that "I want to go home as soon as possible"?

Wiesz co? W czasie takie działania nie. You know what? In time such actions do not.

Nie. Dlatego, że Not. Because

to znowu prawdopodobnie jakiś sposób na it's again probably some way to go

dostosowanie się do sytuacji, adapting to the situation,

w czasie działania ja naprawdę nie zastanawiam się nad while in action I don't really think about

zagrożeniem, tylko jestem dość mocno skoncentrowany threat, only I'm quite concentrated

na tym, co mam zrobić, jak mam zrobić i kolejne on what to do, how to do and the next

kroki, jak sobie to poukładać, żeby było dobrze. steps, how to arrange it so that it would be good.

I to pozwala And it allows

zupełnie się oderwać od jakichś elementów, związanych completely detach yourself from some related elements

z zagrożeniem. To znaczy oceniamy to zagrożenie, my jesteśmy with threat. That is, we evaluate this threat, we are

w tym środowisku, to nie jest tak, że jesteśmy gdzieś zamknięci in this environment, it's not like we're locked up somewhere

i skupieni. Cały czas musimy wiedzieć, and focused. We need to know all the time

gdzie jesteśmy. where are we.

Ale taka postawa, takie nastawienie w głowie, But such an attitude, such an attitude in the head,

no,

faktycznie pomaga. actually helps.

Myślę, że tak ma wiele osób I think so many people do

w różnych zawodach, które coś konkretnego wykonują, in various professions that perform something specific,

a wiąże się to z jakimś ryzykiem, and this involves some risk,

to właśnie poprzez takie nastawienie... it is through this attitude ...

W tym momencie nie ma czasu na... At this point, there is no time to ...

Tak, nie ma czasu na analizowanie. Mało Yes, there is no time to analyze. Little

komfortowe, mało komfortową comfortable, not very comfortable

sytuacją jest sytuacja, kiedy wracasz the situation is when you come back

do obozu, do bazy, to the camp, to the base,

tak kolokwialnie nazywając, do bazy, so colloquially called, to the base,

i w tej bazie generalnie and in this database in general

faktycznie odpoczywasz. you are actually resting.

I chciałbyś odpocząć, And you would like to rest

no bo to jest moment relaksu tam, na miejscu. because it is a moment of relaxation there, on the spot.

W sytuacji zagrożenia, ale jednak. In an emergency, but still.

Jest to potrzebne. It is needed.

Jeżeli ta baza jest atakowana, If this base is under attack,

jeżeli są ostrzały, if there are fire,

bardzo często się to zdarza, it happens very often,

no to to jest taki moment, który faktycznie well, this is the moment that actually happened

powoduje, że nie masz gdzie odpocząć, nie masz gdzie... makes you have nowhere to rest, nowhere ...

Czyli kiedy to miejsce odpoczynku So when is this a place of rest

staje się niebezpieczne? becomes dangerous?

Tak, kiedy to miejsce odpoczynku staje się jakimś tym, Yes, when this resting place becomes some kind of

to jest taki moment, który, this is the moment when

no, który jest takim, wiesz, takim

momentem trudniejszym, bo the more difficult moment, because

tam każdy potrzebuje takiego, there everyone needs one

tej chwili relaksu, this moment of relaxation,

takiego drobnego resetu, such a minor reset,

no i jeżeli jest zaburzony, and if it is disturbed,

to jest troszeczkę trudniej. it is a bit more difficult.

No ale... But...

Ale, no, trzeba sobie z tym radzić, But oh yeah you gotta deal with it

no bo tak

to po prostu działa, trzeba sobie to wewnętrznie powiedzieć faktycznie, it just works, you have to say it internally in fact,

że that

"okej, tak wybrałem", "okay, yes I chose",

pomaga presja kolegów, myślę, the pressure of colleagues helps, I think

też, czyli generalnie widzisz, że inni też sobie too, which means that you generally see that others too

z tym radzą, tak they handle it, yeah

wzajemnie, wzajemne takie wsparcie, mutually, mutual such support,

nawet niewerbalne, to jest jakieś even non-verbal, this is some

takie chyba...

taki

pozawerbalny non-verbal

kontakt, contact,

no pozwala się wziąć do kupy i it is not allowed to be taken together and

sobie poradzić. to cope.

Natomiast Whereas

po powrocie faktycznie, after returning actually,

do domu już, do kraju, home now, to the country,

do sytuacji normalnej, to a normal situation,

mogą być elementy związane...

to nie mnie dotknęło jakoś szczególnie, it didn't affect me in any particular way,

choć jest teoria, która mówi, though there is a theory that says

że każdy w zasadzie that everyone basically

w jakiś sposób jest dotknięty. is affected in some way.

Może jeszcze przed tobą. Maybe it's still ahead of you.

Tak, oby nie. Yes, hopefully not.

Tym stresem pourazowym This post-traumatic stress disorder

czy syndromem stresu or a stress syndrome

pourazowego, natomiast traumatic, while

pewnie sure

niektórych więcej niż mniej, some more than less,

to już zależy indywidualnie. it depends individually.

A czy po czasie, czy zdarza And whether it happens after time or it happens

ci się być może you maybe

myśleć o tych ludziach, think about these people

do których celowałeś? Czy to jakoś which were you aiming for? Is it somehow

nie wraca? Czy oni ci się nie śnią? does not return? Are you not dreaming about them?

Ja nie wracam już, ja nie wracam. I am not coming back, I am not coming back.

Ja mogę mówić tylko o sobie. I can only talk about myself.

Nie wracam nie dlatego, że... I'm not coming back not because ...

że nie jestem zdolny do that I am not capable of

logicznego myślenia czy logical thinking or

zadawania sobie pytań. asking yourself questions.

Natomiast Whereas

nie wracam, bo... I'm not coming back because ...

No być może dlatego, że Well, maybe because

tak naprawdę większość tych sytuacji była in fact, most of these situations were

związana z bardzo konkretnymi jakimiś related to a very specific one

działaniami przeciwko konkretnym actions against the specific

ludziom. Przeciwko ludziom, którzy tak naprawdę, people. Against people who really

no, Well,

w naszej ocenie postępowali in our opinion, they did

nie tak jak not like

normalni ludzie powinni. Często normal people should. Often

byli to przestępcy, często bandyci, they were criminals, often bandits,

często zabijali niewinne osoby, po prostu, they often killed innocent people, just

zwyczajnie. Także to można by oceniać simply. This could also be judged

różnie, osiągając różne cele polityczne... differently, achieving different political goals ...

To na pewno pomagało. It certainly helped.

Tak, to pomaga. Yes, it helps.

A czy kiedy mierzysz, celujesz do takiego człowieka, And when you measure, do you aim at such a man,

czy czujesz do you feel

jakiegoś rodzaju złość, some kind of anger

nienawiść do przeciwnika? hatred of the opponent?

Nie, nie. Myślę, że nie. Nie. No no. I think not. Not.

W takich sytuacjach nie. In such situations, no.

To jednak... This, however ...

Znaczy, nie czuje się sympatii, I mean, I don't feel like

to jest oczywiste, this is obvious,

natomiast, no, nienawiść to za mocne słowa. but, well, hate is too strong a word.

Czy jakieś takie złe emocje związane... aż Are there any such bad emotions related ... until

tak, to nie. yes it is not.

To by było dziwne, tak, to by było dziwne. It would be weird, yes it would be weird.

To już by było zbyt osobiste, zbyt That would be too personal, too

personalne, personal,

mnie to na szczęście nie... Fortunately for me, it is not ...

To pozwala też ocenić It also allows you to evaluate

trzeźwo tak naprawdę, czy sober really, or

możemy do kogoś strzelać, czy nie. we can shoot someone or not.

I to trzeba pamiętać, że, And you have to remember that

no, w tych współczesnych well, in the modern ones

konfliktach nie ma there are no conflicts

swobody działania takiej, such freedom of action,

jakby się wydawało. Czy nawet as if it seemed. Or even

w sytuacji wojennej, in a war situation,

nawet w najgorszej zawierusze, even in the worst turmoil,

w czasie najgorszej zawieruchy, during the worst turmoil,

ten kurz później opada this dust later comes off

i pojawiają się and they appear

prawnicy jednej, drugiej strony, trzeciej lawyers of one, the other, the third

strony, oceny pages, ratings

sytuacji... situation ...

I wtedy na chłodno analizuje And then he analyzes coldly

się każdą taką sytuację. any such situation.

Tak, tak. Można się zastanawiać, czy Yes Yes. You may wonder if

udział... Często są takie share ... Often there are

dyskusje, prawda? Czy udział discussions, right? Have a share

żołnierzy gdzieś tam był potrzebny, czy niepotrzebny, soldiers somewhere there was needed or unnecessary,

co to dało czy nie dało, what did it or not,

aspekty takie... Ale to już są such aspects ... But they are there

zupełnie inne rozmowy. completely different conversations.

Natomiast

ja osobiście staram się I personally try

tak to sobie poukładać, żeby nie arrange it so that you don't

mieć wątpliwości, to have doubts,

czy to miało sens, czy nie. whether it made sense or not.

Michał, wielkie dzięki za spotkanie, dziękuję za rozmowę. Michał, thank you very much for the meeting, thank you for the interview.

Dzięki bardzo.