Complotten in een crisis: gouden combinatie Conspiracies||||golden| Verschwörungen in der Krise: Goldene Kombination Συνωμοσίες σε μια κρίση: χρυσός συνδυασμός Conspiracies in a crisis: golden combination Conspiraciones en una crisis: combinación de oro Les complots en temps de crise : une combinaison en or Cospirazioni in crisi: combinazione d'oro Conspirações numa crise: combinação dourada Заговоры в кризис: золотая комбинация Krizde komplolar: altın kombinasyon

Tijdens de coronacrisis vliegen de complottheorieën je om de oren. During the corona crisis conspiracy theories are all over the place.

5G verspreidt het coronavirus... 5G spreads the corona virus...

...dat Bill Gates gebruikt om ons te injecteren met computerchips... |Bill Gates|Bill Gates|||||inject||computer chips ...Bill Gates uses it to inject us with computer chips...

...terwijl het virus zelf niet is ontstaan op een dierenmarkt... |||||||||animal market ...while the virus itself didn't originate from an animal market...

...maar in een militair biologisch laboratorium. ||||biological|biological research facility ...but from a military biological labratory.

Dat hoor je niet alleen in de duistere hoeken van het internet. You don't hear that only on the dark corners of the internet.

Er is voldoende bewijs dat het gewoon een door mensen gemaakt virus is. There is sufficient evidence that it is just a virus created by humans.

En dan krijg je de vaccinatie. And then you get the vaccination.

En dan een chip. And then a chip.

Ik heb tantoe chips, ik zet ze in je oor. ||a lot of|||||||ear I have "tantoe" chips, I put them in your ear.

Dood Bill Gates. Kill Bill Gates.

Het is vooropgezet. ||premeditated It was planned.

Satanisten, deep state, deep state. Satanists|Deep|state|| Satanists, deep state, deep state.

En die complotten vallen ook jullie op. And these conspiracy theories also stood out to you.

Hoe komt het dat die theorieën nu ineens zo actief rondgaan? |||||theories|||||circulate How come those theories now suddenly go around so actively?

In deze video duiken we er dieper in. In this video we dive deeper into it.

Complottheorieën... Conspiracy theories...

Het kan over van alles gaan, maar meestal speelt een kwaadaardige samenzwering... ||||||||||malicious|conspiracy It can be about anything, but usually a malicious conspiracy...

...van een kleine groep machthebbers een rol. ...of a small group of people with power plays a role.

En omdat er nog geen sluitend bewijs is, is het een theorie. |||||conclusive|||||| And since there is no conclusive evidence yet, it is a theory.

Wij krijgen er veel comments over en vroegen ons af of mensen zich online... We get a lot of comments about it and wondered whether people online...

...ook echt meer bezighouden met die complottheorieën. ...really engage more with those conspiracy theories.

Volgens Marc Tuters van de UvA en zijn team wel. |Marc Tuters|Tuters|||University of Amsterdam|||| According to Marc Tuters of the UvA and his team; yes.

Ze brachten in kaart hoe vaak berichten over complottheorieën werden geplaatst... They mapped how often messages about conspiracy theories were posted...

...op Instagram, Telegram, TikTok en YouTube. |||TikTok|| ...on Instagram, Telegram, TikTok and YouTube.

Daaruit komt dit beeld: And this is the result:

Hashtags gelinkt aan complotten die in het begin van het jaar amper aandacht kregen... |linked|||||||||||| Hashtags linked to conspiracies that barely received attention at the beginning of the year...

...worden massaal geplaatst naarmate de coronacrisis meer impact heeft. ...are being posted en masse as the corona crisis has more impact.

En blijven hangen. And they linger.

Vooral op Instagram. Especially on Instagram.

Toeval dat het juist nu toeneemt? Coincidence that it is increasing right now?

Nee. No.

We hebben uren research gedaan naar wat er gebeurde bij andere grote pandemieën. ||||||||||||pandemics We have done hours of research into what happened with other big pandemics.

Bijvoorbeeld tijdens de Spaanse griep. For example during the Spanish flu.

Het H1N1-virus achter die griep ging na de Eerste Wereldoorlog... The H1N1 virus behind that flu quickly spread after World War I...

...snel rond via soldaten die terugkeerden naar hun thuisland. |||||returned|||homeland ...via soldiers returning to their homelands.

Maar complottheorieën kwamen ook snel op gang... But conspiracy theories also quickly emerged...

Duitsers zouden het virus bewust met onderzeeërs hebben verspreid langs de Amerikaanse kust. ||||||submarines|||||| Germans are said to have deliberately spread the virus with submarines along the American coast.

Of verder terug: de Zwarte Dood. Or further back in time: the Black Death.

Daarover ging destijds het valse gerucht dat Joodse inwoners... At the time, the false rumor about this was that Jewish residents...

...bewust waterputten zouden hebben vergiftigd. |wells|||poisoned ...deliberately poisoned wells.

Pandemieën en complotdenken gaan dus hand in hand. ||conspiracy theories||||| So pandemics and conspiracy thinking go hand in hand..

Net als met andere ingrijpende gebeurtenissen, zoals 9/11, de maanlanding... ||||||||moon landing Just like with other drastic events, like 9/11, the moonlanding...

...en de moord op John F. Kennedy. ||||||John F. Kennedy ...and the assassination of John F. Kennedy.

Werkte Oswald alleen of was hij onderdeel van een samenzwering? |Was Oswald alone?|||||||| Did Oswald work alone, or was he part of a conspiracy?

Het coronavirus zet natuurlijk alles op z'n kop. The corona virus of course turns everything upside down.

Of het nou gaat over banen, onze cultuur of sociaal contact. Whether it is about jobs, our culture or social contact.

Dus er is volop onzekerheid. So there is plent of uncertainty.

Aan de andere kant zijn we in deze coronacrisis meer dan ooit afhankelijk van de autoriteiten. On the other hand we are in this corona crisis more than ever dependent on authorities.

Dus we moeten luisteren naar Rutte, we moeten luisteren naar het RIVM... So we have to listen to Rutte, we have to listen to the RIVM...

...er zijn allemaal regels die we moeten volgen. ...and there are all these rules we have to follow.

Die combinatie van onzekerheid over de samenleving en volledig afhankelijk zijn van onze autoriteiten... This combination of uncertainty about society, and the complete dependence on our authorities...

...die sommige mensen eigenlijk niet echt vertrouwen. ...who some people don't really trust.

Ja, dat is een explosieve combinatie, zou je kunnen zeggen. ||||explosive||||| Yes, that is an explosive combination, you could say.

Best veel mensen zijn vatbaar voor complotdenken. ||||susceptible to|| Quite a lot of people are prone to conspiracy thinking.

Zo gelooft 15 procent van de Nederlanders dat corona een biowapen is, peilde Ipsos. |||||||||bioweapon||| For example, 15 percent of the Dutch population believes that corona is a bioweapon, according to Ipsos polling.

Jongeren zijn daarin oververtegenwoordigd. |||overrepresented Young people being overrepresented therein.

Jonge mensen zitten meer dan een oudere generatie op social media. Young people use social media more than an older generation.

Daar kom je complottheorieën makkelijker tegen dan in het nieuws of in de krant. It is easier to encounter conspiracy theories there than in the news or in the newspaper.

En in de tweede plaats is een complottheorie spannender dan een reguliere theorie. And secondly, a conspiracy theory is more exciting than a regular theory.

Het leest als een spannend boek, een goede film of een game die je speelt. It reads like an exciting book, a good movie or a game that you play.

Jongerenwerkers zien dat terug in de praktijk. Youth workers see this reflected in practice.

Jongerenwerkers komen ook met verhalen bij mij over dat steeds meer jongeren nepnieuws geloven... ||||||||||||fake news| Youth workers also come to me with stories about the fact that more and more young people...

...en in complottheorieën geloven. ...believe fake news and believe in conspiracy theories.

Nu met coronatijd zie je dat terug. Veel zitten op hun smartphone. Now in the corona era you can see that again. A lot are using their smartphone.

En dan zie je dus ook veel meer voorbijkomen. And then you encounter a lot more.

Complotten gaan nu dus veel rond op verschillende online kanalen. |||||||||channels Conspiracy theories now circulate a lot on various online channels.

En worden ook gedeeld door mensen met een groot online bereik. And are also shared by people with a large online reach.

Complottheorieën worden niet langer meer geproduceerd in de krochten van het internet... Conspiracy theories are no longer produced in the depths of the internet...

...of in de subculturen in onze samenleving. |||subcultures||| ...or in the subcultures of society.

Maar die zijn eigenlijk steeds meer mainstream geworden, zeker in het afgelopen halfjaar. But they have really become more mainstream, especially in the past six months.

Je ziet nu dat vloggers, influencers, YouTubers... You can see that vloggers, influencers, YouTubers...

...het niet alleen hebben over hoe je natuurlijk en goed kan leven... ...not only talk about how to live naturally and well...

...maar ook steeds meer dat verhaal van wantrouwen en die complottheorieën omarmen... ...but also more and more embrace that story of mistrust and these conspiracy theories...

...en zenden naar hun vaak jonge publiek. ...and send this to their often young audience.

En daar zijn zorgen over. And there are concerns about that.

Kijk, veel complotdenkers kun je ook gewoon kritische burgers met vragen noemen. Look, a lot of conspiracy theorists could just be called critical citizens with questions.

Maar... But...

Het wordt problematisch als mensen meer fundamentalistisch gaan worden. It becomes problematic when people become more fundamentalist..

En echt gaan geloven in de waarheidsclaims die ze omhelzen. ||||||truth claims||| And really start to believe in the truth claims they embrace.

Nog een stapje erger wordt het als mensen ernaar gaan handelen. It gets even worse when people start to act on it.

Dat ze de wapens oppakken, dat ze hun kinderen niet meer inenten. That they take up arms that they no longer vaccinate their children.

De vaccinaties links laten liggen. Ignore the vaccinations.

Dan kan het echt problematisch worden. Then it can get really problematic.

Denk bijvoorbeeld aan het in brand steken van zendmasten... Consider, for example, setting fire to cell towers...

...een veiligheidsprobleem dat ook de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding ziet. |||||||counter-terrorism| ...a security problem that also the National Counterterrorism Coordinator sees.

Of aan mensen die geloven in een 'deep state' en politici belagen. Or people who believe in a 'deep state' and harass politicians.

Deep state, deep state. Satanisten! Deep state, deep state. Satanists!

Ik zal je doodslaan, mongool! I'll kill you, moron!

Tegen hen is inmiddels aangifte gedaan. They have since been reported.

Of: #pizzagate. Or: #pizzagate.

Waardoor een complotdenker schietend een restaurant in de VS binnenviel... Causing a conspiracy thinker to enter into a restaurant in the US while shooting...

...omdat hij dacht dat daar stiekem kinderen werden vastgehouden. ...because he thought children were secretly being held there.

Welch droeg een handwapen en had een shotgun in zijn auto. Welch was carrying a handgun and had a shotgun in his car..

Hij vond ze niet, maar sindsdien ziet de FBI dit soort complotdenkers als een terroristische dreiging. He didn't find them, but since then the FBI considers conspiracy theorists like this as a terrorist threat.

Daar vallen ook aanhangers van samenzweringstheorie Qanon onder. This includes supporters of the Qanon conspiracy theory.

Zijn geloven dat geheime groep machthebbers, de Cabal... They believe that a secret group of rulers, the Cabal...

...op grote en wereldwijde schaal kinderen misbruikt. ...abuse children on a large and global scale.

Oproepen tot geweld waren voor Facebook en Twitter een reden... Calls for violence were a reason for Facebook and Twitter...

...om duizenden accounts en groepen gelinkt aan Qanon te verwijderen. ...to remove thousands of accounts and groups linked to Qanon.

En ook voor de overheid kunnen complottheorieën lastig zijn. And for the government, conspiracy theories can be tricky.

Bijvoorbeeld als je voor miljoenen aan vaccins koopt in de hoop inwoners te beschermen. For example, if you spend millions on vaccines buys in the hope of protecting citizens.

Dan helpt het niet als mensen twijfelen over of er een microchip in zit. Then it doesn't help if people doubt whether there is a microchip in it.

Of als je samen maatschappelijke discussies wil voeren. Or if you want to have discussions about society together.

Het probleem van complottheorieën en jongeren die daarin geloven... The problem of conspiracy theories and young people who believe in them...

...is dat hun wereldbeeld verandert. ...is that their worldview changes.

En door complottheorieën staan jongeren dan tegenover elkaar. And because of conspiracy theories young people are put against each other.

Conclusie: door maatschappelijke onzekerheid groeit de online aandacht voor complotten. Conclusion: because of social uncertainty, online attention for conspiracies is growing.

En daar zijn zorgen over. And there are concerns about that.

Blijf dus vooral kritische vragen stellen, doen wij ook... So keep asking critical questions, we do too...