We laten 90 kilo goud in onze lades verstoffen
In jouw broekzak zit een goudmijn.
Ja letterlijk, want deze apparaatjes zitten vol met kennis en data...
...maar ook vol met waardevolle grondstoffen, zoals goud.
Ja, maar even een vraag. Hoeveel van die telefoons heb jij thuis in de la liggen?
Vijf.
Twee?
Twee, ja.
Oeh... ik denk een telefoontje of vijftien denk ik ofzo.
Vijftien? Ja.
Zo liggen er miljoenen telefoons te verstoffen op onze zolders.
Zo liggen er miljoenen telefoons te verstoffen op onze zolders.
Ja, met dus heel veel grondstoffen erin.
Maar, waarom doen we daar eigenlijk niks aan? En, is dat erg?
Dat zochten we voor je uit.
We komen in de buurt van het goud.
Als u ons vier ton mobieltjes aanlevert...
...dan kunt u binnen vier maanden een kilogram goud komen oppikken.
Goed. We noemden je telefoon al een goudmijn,
Maar wat zit er naast goud dan nog meer in al die apparaten.
Daarvoor gingen we langs bij Joost...
...die maakte er zijn missie van om afgedankte telefoons te recyclen.
Ik wil ze eigenlijk allemaal wel openmaken, maar...
Kijken of ik hem openkrijg.
Oke jongens.
We komen in de buurt van het goud.
Hier wordt het mooi.
Ja hier zie je, ik denk dat de kleuren het al een beetje verraden...
..het goud op de contactpuntjes.
Als je nog een laagje verder gaat, dan zie je onder het scherm...
...daar zitten heel veel connectors.
Hier zit met name het koper.
Zilver...
...dan heb je platinum en palladium.
Dat zijn eigenlijk de vijf metalen...
...waar de meeste waarde in zit.
Als het gaat om mobiele telefoons.
En een aantal van deze grondstoffen, kunnen we niet eindeloos uit de grond halen.
Kijk even mee naar dit lijstje.
Deze dertig grondstoffen zitten in praktisch elke telefoon.
En van deze zes...
...denken experts dat ze de volgende honderd jaar op kunnen raken.
Dat is ook niet zo gek, want we kopen met elkaar wereldwijd steeds meer telefoons.
Elk jaar worden er wereldwijd twee miljard telefoons geproduceerd.
Maar twee miljard telefoons per jaar...
...dat betekent ook dat we eigenlijk toch wel een heleboel telefoons per jaar zouden moeten recyclen.
Of inzamelen, of hergebruiken.
En gebeurt dat ook?
Nee, nee. Nou wereldwijd zie je dat het recylingspercentage...
...twintig procent, misschien hier en daar iets meer is.
Maar bijvoorbeeld in ontwikkelingsgebieden heb je het echt over een paar procent.
Dat er maar wordt ingezameld en gerecycled.
Ik denk dat er misschien zelfs al wel meer goud boven de grond is...
...in onder andere electronica, dan dat er nog goud zit in de grond.
En wat er wel onder de grond ligt, is ook niet altijd beschikbaar.
Omdat we die grondstoffen halen uit landen die niet allemaal even stabiel zijn, zoals Congo.
Dus het is nog maar de vraag of landen altijd aan ons blijven leveren.
Ja en dan gaat het delven van die grondstoffen, ook nog eens onder slechte omstandigheden.
Hierin zitten dus waardevolle grondstoffen.
Zo zit er in iedere telefoon zo'n anderhalve euro aan goud.
Ja en toch laten we met z'n allen in Nederland drie miljoen in een la verstoffen.
En dat bracht ons op een idee.
Je kunt dus met het goud uit tweehonderd telefoons een gouden ring maken.
Maar ja, dat spul vis je er niet zomaar zelf uit.
Het goud zit namelijk in dunne laagjes op de koperbedrading in de chips, omdat het goed geleidt.
Per telefoon gaat het om 0,03 gram.
En om dat eruit te krijgen, moesten we wel even naar België.
Op jaarbasis hebben wij ongeveer vierhonderd ton mobieltjes, die direct binnenkomen in aparte partijen.
Op deze afdeling gaan we in eerste instantie de gsm's verkleinen...
Shredderen tot een stukgrootte van vier bij vier centimeter.
Dus telefoontjes komen hier binnen en aan de andere kant rolt goud er weer uit.
Ja, dat klopt ja.
En dat hele proces duurt eigenlijk, laten we zeggen vier maanden.
Die snippers zijn natuurlijk nog geen goudklomp. Maar daarover later meer.
In onze research kwamen we nog iets interessants tegen.
We leverden vorig jaar bijna de helft van alle verkochte elektronische apparaten weer in.
Daarmee voldeden we misschien wel aan Europese wetten, maar het was minder dan het jaar daarvoor.
Ja en dat is best wel een ding, want dit jaar moeten we nog meer inleveren. Namelijk 65 procent.
Even voor de duidelijkheid: als we die 65 procent willen halen...
...betekent dat dat we 95 duizend ton extra elektronisch afval moeten inzamelen.
En voor je beeld, dat zijn ongeveer twee miljoen koelkasten.
Ja er is dus echt best wel veel werk aan de winkel.
En daarom ging ik naar de staatssecretaris, want hoe denkt zij ineens zoveel meer afval te gaan inzamelen.
Ja allereerst is het heel belangrijk dat we snappen dat we echt anders met deze aarde moeten omgaan
En dat betekent niet alleen maar zonnepanelen, maar ook echt anders omgaan met grondstoffen.
Want zoals we nu bezig zijn, hebben we straks drie aardes nodig. Nou die hebben we niet.
Dus die grondstoffen moeten we inleveren, dan kunnen we er weer nieuwe producten van maken.
We weten dat het moet. Afgelopen jaar hebben we 49 procent gehaald, het jaar daarvoor was het 51 procent.
Wat maakt dan dat u er vertrouwen in heeft dat we van 49 naar 65 procent gaan?
Nouja ik vind dat we naar de 65 procent moeten gaan en daar zijn we inderdaad nog niet.
Als het naar beneden gaat is dat natuurlijk helemaal niet goed...
Dat betekent vooral dat we allemaal er nog een tandje bij moeten doen.
Ja en dat mobieltje, want daar hebben we het vandaag natuurlijk over...
...als die gewoon ligt te verstoffen ergens in een kast...
...trek die la dan open en lever dat mobieltje in.
Goed, we gaan zien of we die doelstelling ook echt gaan halen.
Intussen hebben wij geprobeerd ons steentje bij te dragen. Die telefoonstripjes van eerder? Die gingen de oven in.
We staan nu in de controlekamer van de smelter.
We zitten hier eigenlijk ver boven de duizend graden.
Dan smelten die metalen en worden die metalen echt ontbonden, zo je wil.
En terug tot in een atomaire vorm.
Dus je hebt hier eigenlijk inputmateriaal, zoals mobieltjes, dat bestaat uit twinting of dertig verschillende bestanddelen.
En onze bedoeling om daaruit puur goud te maken, puur zilver, puur palladium...
...puur koper, puur lood en dergelijke.
Ik voel het hier af en toe trillen, waar komt dat door?
Dat komt door de agressiviteit van de scheikundige reacties.
Je krijgt een aantal explosies, reacties, en dat geeft aanleiding tot trilling.
Ja maar wat heb je er nou uit gekregen?
Ja, goud. Maar het zit helaas niet in mijn zak.
Kan ik nou nog wat goud meenemen eigenlijk?
Daar zitten een aantal voorwaarden aan.
Als u ons vier ton mobieltjes aanlevert, dan kun je binnen vier maanden een kilo goud ophalen.
Nee, ja... jammer dan.
Misschien in de toekomst.
Ja, precies. Ik zal nog even doorsparen.
Tja, onze telefoons zitten dus vol met waardevolle grondstoffen.
Die we keihard nodig hebben.
En wil je nou weten wat er nog meer in jouw telefoon zit, behalve goud? Check dan effe ons interactieve verhaal.
Dan halen wij weer een nieuw verhaal uit onze la.
Ja, bedankt voor het kijken. - Joe.
