×

Vi använder kakor för att göra LingQ bättre. Genom att besöka sajten, godkänner du vår cookie-policy.

image

Íslensk málvísindi. Eiríkur Rögnvaldsson - fyrirlestrar, Lágmarkspör og íslenskt hljóðkerfi (1)

Lágmarkspör og íslenskt hljóðkerfi (1)

Góðan dag.

Í þessum fyrirlestri er fjallað um lágmarkspör,

og hvernig þau eru

notuð til þess að greina hljóðön,

og síðan um íslenskt hljóðkerfi og eindir þess.

Lágmarkspör eru eitt helsta hjálpartækið sem er notað til þess að greina fónem, eða hljóðön, tungumáls

og lágmarkspör eru,

eru sem sagt mynduð

af tveimur orðum

sem eru eins, sem að innihalda öll sömu hljóð

nema eitt,

það er að segja að, að sömu hljóð og í sömu röð

nema

það er munur á einum stað.

„Til“ og „tal“ er þannig lágmarkspar vegna þess að eini munurinn felst í sérhljóðinu, upphafs- og lokahljóðin eru þau sömu.

„Sel“ og „söl“ er líka lágmarkspar,

„pera“ og „bera“ er lágmarkspar, þar er

„era“ sameiginlegt en bara munur á upphafshljóðinu.

Sama er með „lifa“ og „rifa“

og svo „ból“ og „bók“. Í „ból“ og „bók“ er

ó sameiginlegt,

munurinn felst eingöngu í lokahljóðinu.

Það sem að við gerum þá er að, að skoða hvort við getum fundið slík pör og hvort

er merkingarmunur á þeim.

Og röksemdafærslan er sem sagt þessi

merk, ef er merkingarmunur, þá hlýtur hann að eiga rætur sínar að rekja til þess sem munar á orðunum, ekki til þess sem er sameiginlegt.

Í „pera“ og „bera“ er „era“ sameiginlegt

en

munurinn felst bara í upphafshljóðinu. Við vitum samt að þessi orð merkja ekki það sama.

Þannig að það hlýtur að vera

munur p og b sem ber ábyrgð á

því. Sá munur er þá merkingargreinandi og, og við segjum

sem sagt

p og b eru þá mismunandi hljóðön

í

íslensku.

Til þess að, að finna fónem er líka,

fónem eða hljóðön, er líka hægt að útvíkka lágmarkspörin og búa til svokallaðar umskiptaraðir sem eru

í raun og veru nákvæmlega sama fyrirbærið, nema þar er stillt upp fleiri en tveimur orðum

til þess að skoða

hvort,

hvort sé hægt að skipta á einhverju einu hljóði og fá út

merkingarmun.

Það er hægt að búa til

slíka röð í íslensku

með einum sextán samhljóðum,

orðin „sóla“, „fóla“, „jóla“, „hjóla“, „hóla“, „kóla“, „góla“, „kjóla“, „gjóla“, „tóla“, „dóla“, „póla“, „bóla“, „róla“, „móla“, „nóla“ eru öll íslensk orð,

misþekkt og misalgeng,

og hvert þeirra hefur sína merkingu. Í þeim öllum er

„óla“ sameiginlegt, eini munurinn

felst í upphafshljóðinu.

Þar með erum við búin að sýna fram á að öll þessi sextán hljóð,

þessi sextán hljóð séu

fulltrúar sextán mismunandi hljóðana,

í íslensku.

Þegar

tvö hljóð

eru

hljóðbrigði eins og sama hljóðansins þá er aftur á móti,

þá, þá geta þau ekki komið fyrir

á þennan hátt, geta þau ekki staðið í sömu stöðu í orðinu,

og,

heldur

standa þau oftast nær í því sem er kallað fyllidreifing.

Hljóð sem standa í fyllidreifingu þau hafa þá ákveðna verkaskiptingu þannig að, að

annað hljóðbrigðið

kemur fyrir í tilteknu umhverfi

þar sem að hitt

getur ekki komið fyrir.

Þetta þýðir sem sagt að, að hljóðbrigði tvö ef, ef um er að ræða tvö, geta svo sem verið fleiri,

en algengast að þau séu tvö,

þetta þýðir að hljóðbrigðin tvö standa aldrei í sama umhverfi.

Og ef þau standa aldrei í sama umhverfi

þá geta þau aldrei myndað merkingargreinandi andstæðu,

vegna þess að, að forsendur

fyrir því að þau myndi merkingargreinandi andstæðu er einmitt þessi, að þau standi í sama umhverfi, standi á sama stað í orði.

Ef við lítum til dæmis á uppgómmæltu önghljóðin

[x]

og [ɣ] þá stendur

óraddað

[x]

á undan

órödduðum hljóðum

eins og í „sagt“,

en raddað

[ɣ]

stendur á undan rödduðum hljóðum og í bakstöðu,

eins og í

„sagði“, „saga“, „sag“,

og það sem að, að

óraddaða hljóðið getur ekki staðið.

Og, og þau eru þess vegna

stöð, það sem er kallað stöðubundin afbrigði sama hljóðans eða stöðubundnir fulltrúar sama hljóðans, hafa með sér þessi,

þau standa í fylligreiningu, hafa með sér þessi, þessa verkaskiptingu

sem þarna er.

Það er líka möguleiki

á því sem er kallað frjáls dreifing.

Þá

er um það að ræða að hljóð í frjálsri dreifingu þau standa í sama umhverfi

án þess að það leiði til þess að merkingarmunur sé, komi fram.

Það, þannig til dæmis

er það með

tannbergsmælta sveifluhljóðið [r]

og svo úfmælta sveifluhljóðið [ʀ]

í íslensku.

Þetta úfmælta sveifluhljóð er reyndar ekki hluti af,

svona venjulegu íslensku hljóðkerfi en, en er notað í máli þeirra sem eru kverkmæltir eða skrolla.

Þau,

það má segja að þessi hljóð standi í frjálsri dreifingu,

vegna þess að „fara“ og „fara“

og „fara“

merkir alveg það sama. Það er aldrei hægt að búa til tvö orð

með mismunandi merkingu

þar sem að eini munurinn er sá að annað hefur tannbergsmælt sveifluhljóð og hitt hefur úfmælt sveifluhljóð.

Og

við getum líka litið á

dæmi sem við vorum með áðan um [x] og [ɣ].

Ég sagði að [ɣ] kæmi fyrir í bakstöðu, á undan rödduðum hljóðum og í bakstöðu,

eins og í „sag“ og „lag“.

Hins vegar er það svo að

í bakstöðu

þá er mjög algengt að rödduð önghljóð missi röddunina að einhverju leyti eða jafnvel öllu leyti, geta orðið algerlega órödduð.

Þannig að við fáum „sag“ og „lag“.

Að því leyti

geta

þessi hljóð komið fyrir í sama umhverfi,

sem sagt í bakstöðu, en það sem skiptir máli er að milli þeirra getur aldrei verið merkingargreining. Það er að segja að það er óhugsandi í íslensku

að hafa

tvö orð

þar sem að munur [x] og [ɣ] er það eina sem greinir

milli orðanna.

Við getum fengið framburðinn „lag“ með rödduðu og „lag“ með órödduðu

en það er alltaf sama orðið.

Það er aldrei, það getur aldrei verið merkingargreining þar á milli þannig að, að,

að lag hafi eina merkingu en „lag“ aðra

og stundum er, er,

er dreifing hljóða frjáls sums staðar í í ákveðnu umhverfi,

en merkingargreinandi andstæða annars staðar. Við getum tekið bara

bara

fráblásin og ófráblásin lokhljóð. Þau eru mismunandi hljóðön í íslensku, eins og við sáum á dæminu [pʰ]

„pera“ og [p] „bera“ sem merkja ekki það sama, þetta er lágmarkspar þar sem að

er mismunandi merking.

Í innstöðu milli sérhljóða

er hins vegar ekki merkingargreinandi andstæða milli þessara, milli fráblásinna og ófráblásinna hljóða. Það er að segja, að við getum sagt

„tapa“

með ófráblásnu eða „tapa“ með fráblásnu

og

það merkir nákvæmlega það sama. Það er aldrei hægt að

búa til tvö orð

sem hafa mismunandi merkingu á þennan hátt, þar sem að, að andstaðan fælist í muninum á fráblásnu og ófráblásnu lokhljóði í innstöðu milli sérhljóða.

Það er sem sagt þannig að

tvö hljóð

eru yfirleitt talin vera hljóðbrigði sama hljóðans ef þau

standa annaðhvort í fyllidreifingu eða frjálsri dreifingu

og

það er einhver hljóðfræðilegur skyldleiki á milli þeirra.

Sem sagt, tökum dæmi af [x] og [ɣ]. Þau standa í fyllidreifingu

svona að mestu leyti. Það má segja að í bakstöðu standi þau í frjálsri dreifingu.

Og það er klár hljóðfræðilegur skyldleiki á milli þeirra, þau eru náskyld, eini munurinn felst í því að [x] er óraddað en [ɣ] raddað.

Það er ekki nóg

til þess að telja hljóð,

tvö hljóð vera hljóðbrigði sama hljóðans að þau séu í fyllidreifingu

ef að þau eru ekkert hljóðfræðilega skyld.

H og uppgómmælt nefhljóð [ŋ]

standa til dæmis í fyllidreifingu í íslensku

því að h kemur aðeins fyrir á undan sérhljóðum en [ŋ] kemur aldrei fyrir á undan sérhljóðum.

En það er engin hljóðfræðilegur skyldleiki ekki á milli þeirra og þess vegna dytti engum í hug að fara að segja

að, að þau væru, þetta væru fulltrúar sama hljóðansins þó svo að þau standi í fyllidreifingu. Þannig að, að sem sagt

forsenda fyrir því að, að það sé hægt

að telja hljóð,

fulltrúa sama hljóðans,

er að þau standi í fyllidreifingu eða frjálsri dreifingu,

en það er ekki nægileg forsenda, hljóðfræðilegur skyldleiki þarf líka að koma til.

Þetta eru hljóðin sem

hér, ég geri hér ráð fyrir að séu í íslenska hljóðkerfinu, það er að segja annars vegar hljóðönin og svo hins vegar

málhljóðin sem

sem sagt eru fulltrúar þessara hljóðana.

Og þarna

sjáið þið að það er gert ráð fyrir,

gert ráð fyrir

sex

lokhljóðshljóðönum

þó að lokhljóðin séu

átta hljóðfræðilega, það er sem sagt ekki gert ráð fyrir að,

að framgómmæltu

lokhljóðin

standi fyrir sérstök hljóðön.

Það er gert ráð fyrir

sjö

önghljóðshljóðönum þótt önghljóðin séu hljóðfræðilega tíu.

Það er sem sé

gert ráð fyrir að þ og ð

séu hljóðbrigði af ð-i,

hljóðanið, hljóðunin ð,

gert ráð fyrir að [ç] og j

séu hvort tveggja hljóðbrigði af j

og síðan er gert er ráð fyrir

hljóðaninu [ɣ] sem birtist þá ýmist sem [x] eða [ɣ].

Svo er gert ráð fyrir

bara tveimur nefhljóðshljóðönum,

þó að nefhljóðin séu átta.

Það er sem sé gert ráð fyrir að bæði rödduð

og órödduð,

eða felur í sér bæði rödduð og órödduð hljóðbrigði og jafnframt að framgómmæltu og uppgómmæltu nefhljóðin séu hljóðbrigði

af því tannbergsmælta.

Hliðarhljóð og sveifluhljóð, þar er bara gert ráð fyrir einu í hvorum flokki og, sem sé að bæði radd,

það, þau eigi sér bæði rödduð og órödduð afbrigði.

Einhljóðin eru átta, bæði hljóðön og hljóð, það er að segja það er enginn vafi á því að öll

einhljóðin eru sjálfstæð hljóðön,

og tvíhljóðin

eru hins vegar,

tvíhljóðshljóðönin eru fimm hér,

þó að

tvíhljóðin sjálf séu

hér talin sjö, það er að segja [ʏi] og [oi]

er stöðubundin afbrigði af

einhljóðunum u og o en ekki, ekki sjálfstæð hljóðön.

Þetta er sem sagt yfirlit yfir þetta,

sex lokhljóðshljóðön og sjö önghljóðshljóðön,

en það eru ýmis vafamál í sambandi við stöðu bæði fram- og uppgómmæltra hljóða, við komum að því rétt á eftir.

Tvö nefhljóðshljóðön, eitt hliðarhljóðs og eitt sveifluhljóðs, þrettán sérhljóðshljóðön,

þar af átta einhljóð og fimm tvíhljóð.

Stundum er talað um það sem er kallað yfirhljóðan, þegar hljóð standa

að mestu leyti í fyllidreifingu en ekki alveg,

og þannig er það nú einmitt með sum af þessum hljóðum.

Þið munið að

í hljóðkerfinu sem sýnt var hér að framan þá var ekki gert ráð fyrir því að framgómmæltu

og uppgómmæltu hljóðin væru fulltrúar sérstakra hljóðana heldur

afbrigði af,

fyrirgefið, að framgómmæltu hljóðin væri ekki fulltrúar sérstakra hljóðana heldur afbrigði af uppgómmæltu hljóðunum.

Og tilfellið er að þessi hljóð eru að mestu leyti í fyllidreifingu,

það er að segja að framgómmæltu lokhljóðin koma fyrst og fremst fyrir á undan

frammæltum

ókringdum sérhljóðum

eins og í „Kína“,

í „kisa“,

„ker“, „keyra“.

Þau uppgómmæltu koma fyrir

annars staðar,

en þó

finnast

lágmarkspör þarna á milli.

Við höfum pör eins og „kör“ og „kjör“,

þar sem að, að

„ör“ er sameiginlegt, eini munurinn er á upphafshljóðinu.

Við höfum pör eins og „góla“

og „gjóla“ þar sem „óla“ er sameiginlegt,

eini munurinn á upphafshljóðinu líka, og þó nokkur fleiri eða fáein fleiri lágmarkspör.

Þannig að, að

það,

þetta gæti bent til þess að fyrst það eru þarna lágmarkspör á milli þá,

já, er maður kannski neyddur til að segja að þetta séu tvö mismunandi hljóðön.

En samt sem áður, af því þetta er að mestu leyti í fyllidreifingu,

þá er líka freistandi að segja að þetta, þetta séu afbrigði sömu hljóðana og,

og þá verður maður að skýra þessi lágmarkspör, sem þó eru til, á einhvern annan hátt.

Ég ætla ekki að fara út í það núna

en bara benda á þetta að, að þarna er óleyst vandamál. Það eru rök fyrir því að, af því að þessi hljóð eru að mestu leyti í fyllidreifingu, þá eru rök fyrir því að greina þetta sem hljóðbrigði sömu hljóðana

en, en það er samt eru ljónin á veginum.

Svipað er með rödduð og órödduð

framgómmælt önghljóð.

Þau eru

að mestu leyti í fyllidreifingu líka en það eru samt til,

í fyllidreifingu þannig að, að

[ç] stendur eingöngu í framstöðu, [j] stendur í

innstöðu

en getur þó staðið í framstöðu líka og við getum fengið

lágmarkspör eins og „hjá“ og „já“, „hjól“, „jól“ og nokkrum fleiri

þannig að

það þarf líka að

að beita einhverjum hundakúnstum ef á að greina þetta sem hljóðbrigði sama hljóðans.

Nú, uppgómmælt önghljóð, [x] og [ɣ].

Það væri hugsanlegt að greina þau sem hljóðbrigði

uppgómmæltra lokhljóða, segja sem sagt að, að,

að [ɣ] í „saga“ væri

Learn languages from TV shows, movies, news, articles and more! Try LingQ for FREE

Lágmarkspör og íslenskt hljóðkerfi (1) Minimalpaare|und|isländisches|Lautsystem minimum pairs|||phonetic system Minimum pairs and Icelandic sound system (1) Paires minimum et sonorisation islandaise (1) Minimális párok és izlandi hangrendszer (1) Coppie minime e sistema audio islandese (1) Minimalna liczba par i islandzki system dźwiękowy (1) Pares mínimos e sistema de som islandês (1) Минимум пар и исландская звуковая система (1) Minsta par och isländskt ljudsystem (1) 最少配对和冰岛语音系统 (1) 最少配對和冰島語音系統 (1) Mindestpaare und isländisches Lautsystem (1)

Góðan dag. Guten|Tag Guten Tag.

Í þessum fyrirlestri er fjallað um lágmarkspör, In|this|lecture|is|discussed|about|minimum pairs |this|||discussed||minimum pairs This lecture discusses minimal pairs, Ez az előadás minimális párokat tárgyal, Questa lezione discute le coppie minime, In diesem Vortrag wird über Mindestpaare gesprochen,

og hvernig þau eru und|wie|sie|sind and how||| and what they are like e come sono und wie sie sind

notuð til þess að greina hljóðön, verwendet|um|dessen|zu|erkennen|Tonhöhe ||||analyze|phoneme used to identify phonemes, utilizzato per identificare i fonemi, verwendet, um Phoneme zu analysieren,

og síðan um íslenskt hljóðkerfi og eindir þess. und|dann|über|isländisches|Lautsystem|und|Elemente|dessen ||||||its units| and then about the Icelandic sound system and its endings. majd az izlandi hangrendszerről és annak befejezéséről. e poi del sistema sonoro islandese e dei suoi finali. und dann um das isländische Lautsystem und dessen Einheiten.

Lágmarkspör eru eitt helsta hjálpartækið sem er notað til þess að greina fónem, eða hljóðön, tungumáls Minimalpaare|sind|ein|das wichtigste|Hilfsmittel|das|ist|verwendet|um|dies|zu|erkennen|Phoneme|oder|Ton|Sprache |||main|the aid||||||||phoneme|||of language Minimal pairs are one of the main tools used to identify the phonemes, or phonemes, of a language. A minimális párok az egyik fő eszköz a nyelv fonémáinak vagy fonémáinak azonosítására. Le coppie minime sono uno dei principali strumenti utilizzati per identificare i fonemi, o fonemi, di una lingua. Минимальные пары являются одним из основных инструментов, используемых для идентификации фонем или фонем языка. Minimale Paare sind eines der Hauptwerkzeuge, die verwendet werden, um Phoneme oder Sprachlaute zu analysieren,

og lágmarkspör eru, und|Mindestpaare|sind and minimal pairs are, und minimale Paare sind,

eru sem sagt mynduð sind|wie|gesagt| are, as it were, formed sind also gebildet

af tveimur orðum von|zwei|Wörtern aus zwei Wörtern

sem eru eins, sem að innihalda öll sömu hljóð die|sind|gleich|die|die|enthalten|alle|gleichen|Laute |||||contain||| which are identical, as containing all the same sounds die gleich sind, die alle dieselben Laute enthalten

nema eitt, außer|eins außer einem,

það er að segja að, að sömu hljóð og í sömu röð das|ist|zu|sagen|dass||gleichen|Töne|und|in|der gleichen|Reihenfolge das heißt, die gleichen Laute und in der gleichen Reihenfolge

nema außer außer

það er munur á einum stað. es|ist|Unterschied|an|einem|Ort ||difference||| there is a difference in one place. es gibt einen Unterschied an einem Ort.

„Til“ og „tal“ er þannig lágmarkspar vegna þess að eini munurinn felst í sérhljóðinu, upphafs- og lokahljóðin eru þau sömu. Til|und|Sprache|ist|so|Minimalpaar|wegen|dessen|dass|einzige|Unterschied|liegt|in|dem Vokal||und|Endkonsonanten|sind|sie|gleich |||||minimum pair||||||lies||the vowel|initial||the final consonants||| "Til" and "tal" is thus a minimal pair because the only difference is the vowel, the initial and final sounds are the same. „Til“ und „tal“ sind somit ein Minimalpaar, da der einzige Unterschied im Vokal liegt, die Anfangs- und Endlaute sind die gleichen.

„Sel“ og „söl“ er líka lágmarkspar, Robbe||Verkauf|ist|auch|Mindestpaar seal||sale||| "Sel" and "söl" are also minimal pairs, „Sel“ und „söl“ sind auch Minimalpaare,

„pera“ og „bera“ er lágmarkspar, þar er Birne||tragen||Minimalpaar|dort| pear|||||| "pera" and "bera" are minimal pairs, there „pera“ und „bera“ sind Minimalpaare, dort ist

„era“ sameiginlegt en bara munur á upphafshljóðinu. war|gemeinsam|aber|nur|Unterschied|auf|Anfangslaut was|common|||difference||initial sound "era" is common but only the difference is in the initial sound. „era“ gemeinsam, aber nur der Unterschied im Anfangslaut.

Sama er með „lifa“ og „rifa“ Das gleiche|ist|mit|leben|und|reißen |||||tear The same goes for 'live' and 'tear' Das Gleiche gilt für „lifa“ und „rifa“.

og svo „ból“ og „bók“. und|so|Blase||Buch ||soup|| and then 'pillow' and 'book'. und so „Boll“ und „Buch“. Í „ból“ og „bók“ er In|Blase|und|Buch|ist In 'pillow' and 'book' there is In „Boll“ und „Buch“ ist

ó sameiginlegt, un|gemeinsam oh common das „o“ gemeinsam,

munurinn felst eingöngu í lokahljóðinu. der Unterschied|liegt||im|Endlaut ||||the final sound the difference is only in the final sound. der Unterschied liegt ausschließlich im Endlaut.

Það sem að við gerum þá er að, að skoða hvort við getum fundið slík pör og hvort Das|was|(Partikel)|wir|tun|dann|ist|(Partikel)||zu untersuchen|ob|wir|können|gefunden|solche|Paare|und|ob Was wir tun, ist zu prüfen, ob wir solche Paare finden können und ob

er merkingarmunur á þeim. ist|Bedeutungsunterschied|zwischen|ihnen there is a semantic difference between them. es einen Bedeutungsunterschied zwischen ihnen gibt.

Og röksemdafærslan er sem sagt þessi Und|Argumentation|ist|wie|gesagt|diese And the argument goes like this Und die Argumentation ist also die folgende

merk, ef er merkingarmunur, þá hlýtur hann að eiga rætur sínar að rekja til þess sem munar á orðunum, ekki til þess sem er sameiginlegt. merk|wenn|er|Bedeutungsunterschied|dann|muss|er|zu|haben|Wurzeln|seine|zu|zurückverfolgen|zu|dessen|was|Unterschied|zwischen|den Wörtern|nicht|zu|dessen|was|er|gemeinsam Wenn es einen Bedeutungsunterschied gibt, dann muss dieser auf das zurückzuführen sein, was die Wörter unterscheidet, nicht auf das, was gemeinsam ist.

Í „pera“ og „bera“ er „era“ sameiginlegt In|Birne|und|tragen|ist|era|gemeinsam In „Pera“ und „Bera“ ist „era“ gemeinsam.

en in Aber

munurinn felst bara í upphafshljóðinu. der Unterschied|liegt|nur|im|Anfangslaut der Unterschied liegt nur im Anfangslaut. Við vitum samt að þessi orð merkja ekki það sama. Wir|wissen|trotzdem|dass|diese|Wörter|bedeuten|nicht|das|gleiche Wir wissen jedoch, dass diese Wörter nicht dasselbe bedeuten.

Þannig að það hlýtur að vera so|dass|es|muss|zu|sein Das muss also sein.

munur p og b sem ber ábyrgð á Unterschied|p|und|b|der|trägt|Verantwortung| difference p and b responsible for Der Unterschied zwischen p und b ist verantwortlich für

því. weil das. Sá munur er þá merkingargreinandi og, og við segjum Der|Unterschied|ist|dann|bedeutungsunterscheidend|und||wir|sagen Dieser Unterschied ist dann bedeutungsunterscheidend und, und wir sagen

sem sagt so|gesagt das heißt

p og b eru þá mismunandi hljóðön p|und|b|sind|dann|unterschiedlich|Laute p und b sind dann unterschiedliche Laute

í in in

íslensku. Isländisch Isländisch.

Til þess að, að finna fónem er líka, um|das|zu|||Phonem|ist|auch Um Fonetische zu finden, ist auch,

fónem eða hljóðön, er líka hægt að útvíkka lágmarkspörin og búa til svokallaðar umskiptaraðir sem eru Phonem|oder|Allophon|ist|auch|möglich|zu|erweitern|Minimalpaare|und|erstellen|zu|sogenannte|Umkehrpaare|die|sind phonemes or phonemes, it is also possible to expand the minimal pairs and create so-called transition sequences which are Fonetische oder Lautäquivalente, kann man auch die Minimalpaare erweitern und sogenannte Umwandlungsreihen erstellen, die

í raun og veru nákvæmlega sama fyrirbærið, nema þar er stillt upp fleiri en tveimur orðum in|wirklich|und|Realität|genau|dasselbe|Phänomen|außer|dort|ist||auf|mehr|als|zwei|Wörtern in fact the exact same phenomenon, except that there are more than two words lined up in Wirklichkeit genau dasselbe Phänomen sind, außer dass dort mehr als zwei Wörter angeordnet sind

til þess að skoða um|dessen|zu|untersuchen um zu untersuchen.

hvort, ob ob,

hvort sé hægt að skipta á einhverju einu hljóði og fá út ob|ist|möglich|zu|wechseln|in|irgendeinem|einzelnen|Laut|und|erhalten|heraus ob es möglich ist, einen einzelnen Laut zu ersetzen und

merkingarmun. Bedeutungsunterschied eine Bedeutungsänderung zu erhalten.

Það er hægt að búa til Es|ist|möglich|zu|wohnen|erstellen Es ist möglich, zu erstellen

slíka röð í íslensku solche|Reihenfolge|in|Isländisch eine solche Reihe im Isländischen

með einum sextán samhljóðum, mit||sechzehn|Konsonanten mit sechzehn Konsonanten,

orðin „sóla“, „fóla“, „jóla“, „hjóla“, „hóla“, „kóla“, „góla“, „kjóla“, „gjóla“, „tóla“, „dóla“, „póla“, „bóla“, „róla“, „móla“, „nóla“ eru öll íslensk orð, |Sonne|Pferd|Weihnachten|Fahrrad|Höhle|Cola|Gelb|Kleid|Gitarre|Werkzeug|Dollar|Pol|Ball|Rolle|Mühle|Nuss|||| the words "sola", "fola", "jola", "cycle", "hola", "kola", "gola", "dress", "gjola", "tola", "dola", "pola", " bola", "rola", "mola", "nola" are all Icelandic words, die Wörter „sóla“, „fóla“, „jóla“, „hjóla“, „hóla“, „kóla“, „góla“, „kjóla“, „gjóla“, „tóla“, „dóla“, „póla“, „bóla“, „róla“, „móla“, „nóla“ sind alles isländische Wörter,

misþekkt og misalgeng, missverstanden|und|unüblich weniger bekannt und weniger verbreitet,

og hvert þeirra hefur sína merkingu. und|jedes|von ihnen|hat|seine|Bedeutung and each of them has its own meaning. und jedes von ihnen hat seine eigene Bedeutung. Í þeim öllum er In|ihnen|allen|ist In allen ist

„óla“ sameiginlegt, eini munurinn nicht|gemeinsam|einzig|Unterschied "strap" in common, the only difference „óla“ gemeinsam, der einzige Unterschied

felst í upphafshljóðinu. liegt|in|dem Anfangslaut consists in the initial sound. liegt im Anfangslaut.

Þar með erum við búin að sýna fram á að öll þessi sextán hljóð, damit|mit|sind|wir|fertig|zu|zeigen|nach|auf|dass|alle|diese|sechzehn|Laute Thereby we have demonstrated that all these sixteen sounds, Damit haben wir bewiesen, dass all diese sechzehn Klänge,

þessi sextán hljóð séu diese|sechzehn|Töne|sein diese sechzehn Klänge

fulltrúar sextán mismunandi hljóðana, Vertreter|sechzehn|unterschiedlich|Klänge Vertreter sechzehn verschiedener Laute sind,

í íslensku. in|Isländisch im Isländischen.

Þegar Wenn Wenn

tvö hljóð zwei|Töne zwei Klänge

eru sind sind

hljóðbrigði eins og sama hljóðansins þá er aftur á móti, Klangfarbe|eins|und|gleichen|Klangens|dann|ist|wieder|auf|gegen a phoneme like the same phoneme, on the other hand, Klangvariationen des gleichen Klangs, dann ist es hingegen,

þá, þá geta þau ekki komið fyrir dann|dann|können|sie|nicht|kommen|vorbei then, then they cannot occur dann, dann können sie nicht auftreten

á þennan hátt, geta þau ekki staðið í sömu stöðu í orðinu, auf|diesen|Weg|können|sie|nicht|stehen|in|derselben|Position||Wort auf diese Weise, können sie nicht in der gleichen Position im Wort stehen,

og, und und,

heldur aber sondern

standa þau oftast nær í því sem er kallað fyllidreifing. stehen|sie|meistens|näher|in|dem|was|ist|genannt|Füllverteilung they are usually closer in what is called saturation distribution. stehen sie meistens näher an dem, was als Füllverteilung bezeichnet wird.

Hljóð sem standa í fyllidreifingu þau hafa þá ákveðna verkaskiptingu þannig að, að Geräusche|die|stehen|in|Füllverteilung|sie|haben|dann|bestimmte|Aufgabenverteilung|so|dass| Sounds that stand in full distribution, they have a certain division of labor so that, that Geräusche, die in der Füllverteilung stehen, haben dann eine bestimmte Aufgabenverteilung, sodass

annað hljóðbrigðið das zweite|Phonem das andere Klangereignis

kemur fyrir í tilteknu umhverfi kommt|vor|in|bestimmtem|Umfeld in einer bestimmten Umgebung auftritt.

þar sem að hitt wo|dass|zu|treffen where to the other wo das andere

getur ekki komið fyrir. kann|nicht|gekommen|passieren nicht passieren kann.

Þetta þýðir sem sagt að, að hljóðbrigði tvö ef, ef um er að ræða tvö, geta svo sem verið fleiri, Das|bedeutet|so|gesagt|dass|zu||zwei||||||||können|so|wie|sein|mehr Das bedeutet also, dass, wenn es zwei Klangvarianten gibt, diese auch mehr sein können,

en algengast að þau séu tvö, und|am häufigsten|dass|sie||zwei aber es am häufigsten zwei sind,

þetta þýðir að hljóðbrigðin tvö standa aldrei í sama umhverfi. das|bedeutet|dass|die Laute|zwei|stehen|niemals|in|demselben|Umfeld this means that the two phonemes never stand in the same environment. Das bedeutet, dass die beiden Klangvarianten niemals in derselben Umgebung stehen.

Og ef þau standa aldrei í sama umhverfi Und|wenn|sie|stehen|niemals|in|demselben|Umfeld Und wenn sie niemals in derselben Umgebung stehen,

þá geta þau aldrei myndað merkingargreinandi andstæðu, dann|können|sie|niemals|gebildet|bedeutungsunterscheidende|Opposition können sie niemals eine bedeutungsunterscheidende Opposition bilden,

vegna þess að, að forsendur wegen|das|zu||Voraussetzungen weil die Voraussetzungen

fyrir því að þau myndi merkingargreinandi andstæðu er einmitt þessi, að þau standi í sama umhverfi, standi á sama stað í orði. für|dass|sie|sie|||||||||stehen|in|demselben|Umfeld|stehen|an|demselben|Ort|in|Wort for them to form a semantic contrast is precisely this, that they stand in the same environment, stand in the same place in theory. Der Grund, warum sie eine bedeutungsunterscheidende Opposition bilden, ist genau dieser: dass sie sich in derselben Umgebung befinden, am selben Ort im Wort stehen.

Ef við lítum til dæmis á uppgómmæltu önghljóðin Wenn|wir|schauen|zu|Beispiel|auf|ausgesprochen|Nasalvokale If we consider, for example, the voiced wheezing sounds Wenn wir zum Beispiel die entdeckten Vokale betrachten,

[x] [x]

og [ɣ] þá stendur und|[ɡ]|dann|steht and [ɣ] then stands und [ɣ], dann steht

óraddað unordentlich unbegründet

[x] [x]

á undan an|vorbei vor

órödduðum hljóðum unbesprochen|Geräuschen unbegründeten Geräuschen

eins og í „sagt“, eins|wie|in|gesagt wie in „gesagt“,

en raddað und|gerettet aber stimmhaft

[ɣ] ɡ [ɣ]

stendur á undan rödduðum hljóðum og í bakstöðu, steht|auf|vor|geräuschvollen|Lauten|und|in|hinterer Position steht vor stimmhaften Lauten und in der Hinterlage,

eins og í eins|und|in wie in

„sagði“, „saga“, „sag“, sagte|Geschichte|sagte „sagte“, „Geschichte“, „sag“,

og það sem að, að und|das|was|zu| und das, was, dass

óraddaða hljóðið getur ekki staðið. ungeräuschig|das Geräusch|kann|nicht|stehen the unvoiced sound cannot stand. das unartikulierte Geräusch nicht bestehen kann.

Og, og þau eru þess vegna Und|und|sie|sind|dessen|wegen Und, und sie sind deshalb

stöð, það sem er kallað stöðubundin afbrigði sama hljóðans eða stöðubundnir fulltrúar sama hljóðans, hafa með sér þessi, station|it|that|is|called|positionally|variants|same|sound|or|positionally|representatives|||have|with|themselves|these Station, das, was stationäre Varianten desselben Klangs oder stationäre Vertreter desselben Klangs genannt wird, bringt dies mit sich,

þau standa í fylligreiningu, hafa með sér þessi, þessa verkaskiptingu sie|stehen|in|vollständiger Analyse|haben|mit|sich|diese|diese|Aufgabenverteilung sie stehen in der vollständigen Analyse, bringen dies mit sich, diese Aufgabenverteilung

sem þarna er. wie|dort|ist which is there. die dort ist.

Það er líka möguleiki Es|ist|auch|Möglichkeit Es gibt auch die Möglichkeit

á því sem er kallað frjáls dreifing. auf|das|was|ist|genannt|frei|Verteilung von dem, was freie Verteilung genannt wird.

Þá dann Dann

er um það að ræða að hljóð í frjálsri dreifingu þau standa í sama umhverfi ist|um|das|zu||dass|Geräusch|in|freier|Verteilung|sie|stehen|in|derselben|Umgebung geht es darum, dass Geräusche in freier Verteilung sich in derselben Umgebung befinden.

án þess að það leiði til þess að merkingarmunur sé, komi fram. ohne|dies|dass|es|führt|zu|dies|dass|Bedeutungsunterschied|ist|kommt|hervor without it leading to a difference in meaning appearing. ohne dass es zu einem Bedeutungsunterschied führt, erscheint.

Það, þannig til dæmis Das|so|zu|Beispiel Das, zum Beispiel

er það með ist|das|mit ist es mit

tannbergsmælta sveifluhljóðið [r] Zahnbergmessung|Schwinggeräusch|[r] dem zahnberglichen Schwingungsgeräusch [r]

og svo úfmælta sveifluhljóðið [ʀ] und|so|unartikuliertes|Schwinglaut| und so das uvulare Schwinggeräusch [ʀ]

í íslensku. in|Isländisch in Icelandic. im Isländischen.

Þetta úfmælta sveifluhljóð er reyndar ekki hluti af, Dies|unarticulated|Schwinggeräusch|ist|tatsächlich|nicht|Teil|von Dieses uvulare Schwinggeräusch ist tatsächlich kein Teil von

svona venjulegu íslensku hljóðkerfi en, en er notað í máli þeirra sem eru kverkmæltir eða skrolla. so|gewöhnlichen|isländischen|Lautsystem|aber||ist|verwendet|in||ihrer|die|sind|quäkend|oder|scrollen such a normal Icelandic phonetic system but, but is used in the language of those who are slurred or scrolled. so einem normalen isländischen Lautsystem, wird aber in der Sprache von Menschen verwendet, die kverkmæltir oder skrolla sind.

Þau, sie Sie,

það má segja að þessi hljóð standi í frjálsri dreifingu, es|darf|sagen|dass|dieser|Ton|steht|in|freier|Verbreitung man kann sagen, dass diese Klänge in freier Verteilung stehen,

vegna þess að „fara“ og „fara“ wegen|dessen|zu|gehen|und|fahren wegen „gehen“ und „fahren“

og „fara“ und|gehen und „gehen“

merkir alveg það sama. bedeutet|ganz|das|gleiche bedeutet genau das Gleiche. Það er aldrei hægt að búa til tvö orð Es|ist|niemals|möglich|zu|leben|erstellen|zwei|Wörter Es ist niemals möglich, zwei Wörter zu bilden

með mismunandi merkingu mit|unterschiedlicher|Bedeutung mit unterschiedlicher Bedeutung

þar sem að eini munurinn er sá að annað hefur tannbergsmælt sveifluhljóð og hitt hefur úfmælt sveifluhljóð. wo|dass|(Partikel)|einzige|Unterschied|ist|der|(Partikel)|andere|hat|zahnbergmessend|Schwinggeräusch|und|das|hat|unbenannt|Schwinggeräusch since the only difference is that one has a strummed oscillating sound and the other has a strummed oscillating sound. wo der einzige Unterschied darin besteht, dass das eine ein zahnartikuliertes Schwingungsgeräusch hat und das andere ein unartikuliertes Schwingungsgeräusch.

Og Und Und

við getum líka litið á wir|können|auch|schauen|auf können wir auch auf

dæmi sem við vorum með áðan um [x] og [ɣ]. Beispiel|das|wir|waren|mit|vorhin|über||und| example we had earlier about [x] and [ɣ]. das Beispiel schauen, das wir vorhin über [x] und [ɣ] hatten.

Ég sagði að [ɣ] kæmi fyrir í bakstöðu, á undan rödduðum hljóðum og í bakstöðu, Ich|sagte|dass|[ɣ]|käme|vor|in|Hinterstellung|vor|vor|stimmhaften|Lauten|und|in|Hinterstellung Ich sagte, dass [ɣ] in der Hinterlage vorkommt, vor stimmhaften Lauten und in der Hinterlage,

eins og í „sag“ og „lag“. eins|||sag||lag as in 'sag' and 'song'. wie in „sag“ und „lag“.

Hins vegar er það svo að jedoch|Weg|ist|das|so|dass Es ist jedoch so, dass

í bakstöðu in|Rückstand in der Ausgangsposition

þá er mjög algengt að rödduð önghljóð missi röddunina að einhverju leyti eða jafnvel öllu leyti, geta orðið algerlega órödduð. dann|ist|sehr|häufig|dass|stimmhaft|Vokal|verliert|die Stimmhaftigkeit|zu|irgendeinem|Grad|oder|sogar|völlig|Grad|können||völlig|stimmlos then it is very common for voiced vowels to lose their voicing to some extent or even completely, can become completely unvoiced. es sehr häufig vorkommt, dass stimmhafte Frikative teilweise oder sogar vollständig die Stimmhaftigkeit verlieren und völlig stimmlos werden.

Þannig að við fáum „sag“ og „lag“. So|dass|wir|bekommen|sag|und|lag So bekommen wir „sag“ und „lag“.

Að því leyti zu|dem|Grad Insofern

geta können können

þessi hljóð komið fyrir í sama umhverfi, diese|Geräusche|kommen|vor|in|derselben|Umgebung diese Laute in derselben Umgebung auftreten,

sem sagt í bakstöðu, en það sem skiptir máli er að milli þeirra getur aldrei verið merkingargreining. so|gesagt|in|Rückstand|aber|das|was|zählt||ist|dass|zwischen|ihnen|kann|nie|sein|Bedeutungsanalyse Das heißt im Rückstand, aber was zählt, ist, dass zwischen ihnen niemals eine Bedeutungsanalyse stattfinden kann. Það er að segja að það er óhugsandi í íslensku Es|ist|zu|sagen|dass|es|ist|unvorstellbar|in|Isländisch Das heißt, es ist undenkbar im Isländischen

að hafa zu|haben zwei Wörter

tvö orð zwei|Wörter

þar sem að munur [x] og [ɣ] er það eina sem greinir wo|dass||Unterschied||und||ist|das|einzige|was|unterscheidet wo der Unterschied [x] und [ɣ] das einzige ist, was unterscheidet

milli orðanna. zwischen|den Wörtern between the words. zwischen den Wörtern.

Við getum fengið framburðinn „lag“ með rödduðu og „lag“ með órödduðu Wir|können|bekommen|die Aussprache|Lied|mit|stimmhaften|und|Lied|mit|stimmlosen We can get the pronunciation "song" with voiced and "song" with unvoiced Wir können die Aussprache „lag“ mit stimmhaft und „lag“ mit stimmlos bekommen

en það er alltaf sama orðið. und|es|ist|immer|dasselbe|Wort aber es ist immer dasselbe Wort.

Það er aldrei, það getur aldrei verið merkingargreining þar á milli þannig að, að, Es|ist|niemals|es|kann|niemals|sein|Bedeutungsanalyse|dort|zwischen|zwischen|so|dass| Es gibt niemals, es kann niemals eine Bedeutungsanalyse dazwischen geben, sodass,

að lag hafi eina merkingu en „lag“ aðra dass|Lied|hat|eine|Bedeutung|aber|„lag“|andere ein "Stück" eine Bedeutung hat, aber "Lied" eine andere.

og stundum er, er, und|manchmal|ist| Und manchmal ist, ist,

er dreifing hljóða frjáls sums staðar í í ákveðnu umhverfi, ist|Ausbreitung|Schall|frei|überall|Ort|in|in|bestimmten|Umgebung die Verteilung der Klänge frei an bestimmten Orten in einer bestimmten Umgebung,

en merkingargreinandi andstæða annars staðar. und|bedeutungsunterscheidend|Gegensatz|anders|ort but the semantic opposite elsewhere. aber bedeutungsunterscheidende Gegensätze anderswo. Við getum tekið bara Wir|können|nehmen|nur Wir können nur nehmen

bara nur nur

fráblásin og ófráblásin lokhljóð. stimmhaft|und|stimmlos|Verschlusslaute aspirated and unaspirated final sounds. unbetonte und betonte Konsonanten. Þau eru mismunandi hljóðön í íslensku, eins og við sáum á dæminu [pʰ] Sie|sind|unterschiedlich|Laute|in|Isländisch|wie|||wir sahen|im|Beispiel|[pʰ] Es gibt unterschiedliche Laute im Isländischen, wie wir im Beispiel [pʰ] gesehen haben.

„pera“ og [p] „bera“ sem merkja ekki það sama, þetta er lágmarkspar þar sem að Birne|||tragen|die|bedeuten|nicht|das|gleiche|dies|ist|Minimalpaar|wo|die|zu „pera“ und [p] „bera“, die nicht dasselbe bedeuten, dies ist ein Minimalpaar, bei dem

er mismunandi merking. ist|unterschiedlich|Bedeutung is a different meaning. es unterschiedliche Bedeutungen gibt.

Í innstöðu milli sérhljóða In|Position|zwischen|Vokalen In der Position zwischen Vokalen.

er hins vegar ekki merkingargreinandi andstæða milli þessara, milli fráblásinna og ófráblásinna hljóða. ist|hingegen|jedoch|nicht|bedeutungsunterscheidend|Gegensatz|zwischen|dieser|zwischen|aspirierter|und|nicht-aspirierter|Laute Es gibt jedoch keinen bedeutungsunterscheidenden Gegensatz zwischen diesen, zwischen unaspirierten und aspirierte Lauten. Það er að segja, að við getum sagt Es|ist|zu|sagen|dass|wir|können|gesagt Das heißt, wir können sagen

„tapa“ verlieren „verlieren“

með ófráblásnu eða „tapa“ með fráblásnu mit|unblown|oder|verlieren|mit|blown mit unaspiriert oder „verlieren“ mit aspiriert.

og und und

það merkir nákvæmlega það sama. es|bedeutet|genau|das|gleiche es bedeutet genau das gleiche. Það er aldrei hægt að Es|ist|niemals|möglich|zu Es ist niemals möglich

búa til tvö orð wohnen|zu|zwei|Wörter zwei Wörter zu erstellen

sem hafa mismunandi merkingu á þennan hátt, þar sem að, að andstaðan fælist í muninum á fráblásnu og ófráblásnu lokhljóði í innstöðu milli sérhljóða. die|haben|unterschiedliche|Bedeutung|auf|diese|Weise|wo|dass|die||der Gegensatz|läge|in|Unterschied|auf|aspirierte|und|nicht-aspirierte|Konsonant|in|intervokalischer|zwischen|Vokalen which have different meanings in this way, where the opposition lies in the difference between the aspirated and unaspirated final vowel in the position between the vowels. die auf diese Weise unterschiedliche Bedeutungen haben, da der Gegensatz im Unterschied zwischen dem aspirierenden und dem nicht-aspirierenden Verschlusslaut in der Position zwischen den Vokalen besteht.

Það er sem sagt þannig að Es|ist|so|gesagt|so|dass Es ist also so, dass

tvö hljóð zwei|Töne zwei Laute

eru yfirleitt talin vera hljóðbrigði sama hljóðans ef þau sind|normalerweise|gelten|zu sein|Lautvarianten|desselben|Lauts|wenn|sie allgemein als Varianten desselben Lautes angesehen werden, wenn sie

standa annaðhvort í fyllidreifingu eða frjálsri dreifingu stehen|entweder|in|vollständiger Verteilung|oder|freier|Verteilung entweder in einer Füllverteilung oder in einer freien Verteilung stehen

og und und

það er einhver hljóðfræðilegur skyldleiki á milli þeirra. es|ist|irgendeine|phonetischer|Verwandtschaft|an|zwischen|ihnen there is some phonetic affinity between them. es gibt eine phonetische Verwandtschaft zwischen ihnen.

Sem sagt, tökum dæmi af [x] og [ɣ]. So|gesagt|nehmen|Beispiel|von|x|und|ɣ That being said, let's take the example of [x] and [ɣ]. Das heißt, nehmen wir ein Beispiel von [x] und [ɣ]. Þau standa í fyllidreifingu Sie|stehen|in|Füllverteilung Sie stehen in einer Verteilung.

svona að mestu leyti. so|in|most|parts like this for the most part. So weitgehend. Það má segja að í bakstöðu standi þau í frjálsri dreifingu. Es|darf|gesagt werden|dass|in|Rückstand|stehen|sie|in|freier|Verteilung Man kann sagen, dass sie in der Ausgangsposition in freier Verteilung stehen.

Og það er klár hljóðfræðilegur skyldleiki á milli þeirra, þau eru náskyld, eini munurinn felst í því að [x] er óraddað en [ɣ] raddað. Und|es|ist|klar|phonetischer|Verwandtschaft|zwischen|ihnen||sie||nah verwandt|der einzige|Unterschied|liegt|in|dem|dass|x|ist|unvoiced|aber|ɣ|voiced And there is a clear phonetic affinity between them, they are closely related, the only difference is that [x] is unvoiced and [ɣ] is voiced. Und es gibt eine klare phonetische Verwandtschaft zwischen ihnen, sie sind eng verwandt, der einzige Unterschied besteht darin, dass [x] ungeräuschig und [ɣ] geräuschig ist.

Það er ekki nóg Es|ist|nicht|genug Es ist nicht genug

til þess að telja hljóð, um|dessen|zu|zählen|Geräusche in order to count sounds, um Geräusche zu zählen,

tvö hljóð vera hljóðbrigði sama hljóðans að þau séu í fyllidreifingu zwei|Klang|sein|Klangvariationen|desselben|Klang|dass|sie||in|vollständiger Verteilung dass zwei Geräusche Varianten desselben Lautes sind, wenn sie in einer Füllverteilung sind,

ef að þau eru ekkert hljóðfræðilega skyld. wenn|dass|sie|sind|nicht|phonetisch|verwandt wenn sie phonetisch nicht verwandt sind.

H og uppgómmælt nefhljóð [ŋ] H|und|velar|Nasal|[ŋ] H und das aufgelesene Nasenlaut [ŋ]

standa til dæmis í fyllidreifingu í íslensku stehen|zum|Beispiel|in|Füllverteilung|in|Isländisch stehen zum Beispiel in der Füllverteilung im Isländischen

því að h kemur aðeins fyrir á undan sérhljóðum en [ŋ] kemur aldrei fyrir á undan sérhljóðum. weil|dass|h|kommt|nur|vor|an|vor|Vokalen|aber|[ŋ]|kommt|nie|vor|an|vor|Vokalen for h occurs only before vowels, but [ŋ] never occurs before vowels. weil h nur vor Vokalen vorkommt, während [ŋ] niemals vor Vokalen vorkommt.

En það er engin hljóðfræðilegur skyldleiki ekki á milli þeirra og þess vegna dytti engum í hug að fara að segja Aber|es|ist|keine|phonetischer|Verwandtschaft|nicht|an|zwischen|ihnen|und|dessen||würde einfallen|niemandem|in|Sinn|zu|gehen|zu|sagen Aber es gibt keine phonetische Verwandtschaft zwischen ihnen, und deshalb würde niemand auf die Idee kommen, zu sagen

að, að þau væru, þetta væru fulltrúar sama hljóðansins þó svo að þau standi í fyllidreifingu. dass|dass|sie|wären|dies|wären|Vertreter|desselben|Schalls|obwohl|so|dass|sie|stehen|in|vollständiger Verteilung that, that they were, that they were representatives of the same sound, even though they are in full distribution. dass sie, dass sie Vertreter desselben Klangs sind, obwohl sie in einer Füllverteilung stehen. Þannig að, að sem sagt so|dass||wie|gesagt So dass, dass das heißt

forsenda fyrir því að, að það sé hægt Voraussetzung|für|dass|zu||es|sei|möglich eine Voraussetzung dafür, dass es möglich ist

að telja hljóð, zu|zählen|Geräusch Geräusche zu zählen,

fulltrúa sama hljóðans, Vertreter|gleichen|Klang Vertreter desselben Klangs,

er að þau standi í fyllidreifingu eða frjálsri dreifingu, ist|dass|sie|stehen|in|vollständiger Verteilung|oder|freier|Verteilung dass sie in voller Verbreitung oder freier Verbreitung stehen,

en það er ekki nægileg forsenda, hljóðfræðilegur skyldleiki þarf líka að koma til. und|das|ist|nicht|ausreichende|Voraussetzung|phonologischer|Verwandtschaft|muss|auch|zu||dazu but that is not a sufficient condition, phonetic affinity must also occur. aber das ist nicht eine ausreichende Voraussetzung, es muss auch eine phonetische Verwandtschaft vorhanden sein.

Þetta eru hljóðin sem Das|sind|die Geräusche|die Das sind die Klänge, die

hér, ég geri hér ráð fyrir að séu í íslenska hljóðkerfinu, það er að segja annars vegar hljóðönin og svo hins vegar hier|ich|mache||Annahme|für|dass|sie sind|im|isländischen|Lautsystem|das|ist|zu|sagen|andererseits|||||dem| hier, ich gehe hier davon aus, dass sie im isländischen Lautsystem sind, das heißt einerseits die Lautzeichen und andererseits

málhljóðin sem die Sprachlaute|die die Sprachlaute, die

sem sagt eru fulltrúar þessara hljóðana. so|gesagt|sind|Vertreter|dieser|Geräusche sozusagen Vertreter dieser Laute sind.

Og þarna Und|dort Und dort

sjáið þið að það er gert ráð fyrir, seht|ihr|dass|es|ist|gemacht|Plan|für Seht ihr, dass es vorgesehen ist,

gert ráð fyrir machte|Rat|voraus vorgesehen

sex Sex sechs

lokhljóðshljóðönum Schlusslauten Endlaute

þó að lokhljóðin séu obwohl|dass|Endlaute| obwohl die Schlusslaute

átta hljóðfræðilega, það er sem sagt ekki gert ráð fyrir að, acht|phonetisch|das|ist|was|gesagt|nicht|gemacht|||zu acht phonetisch sind, das heißt, es wird nicht davon ausgegangen, dass,

að framgómmæltu zu|vorgetragen die artikulierten

lokhljóðin die Schlusslaute Schlusslaute

standi fyrir sérstök hljóðön. steht|für|besondere|Klang steht für spezielle Vokallaut.

Það er gert ráð fyrir Es|ist|gemacht|Plan|für Es wird angenommen,

sjö See dass sieben

önghljóðshljóðönum þótt önghljóðin séu hljóðfræðilega tíu. engelchen|obwohl|die engelchen||phonetisch|zehn Vokallautsysteme vorgesehen sind, obwohl es phonetisch zehn Vokale gibt.

Það er sem sé Es|ist|wie|sei Es ist also

gert ráð fyrir að þ og ð gemacht|Rat|für|dass|th|und|dh vorgesehen, dass þ und ð

séu hljóðbrigði af ð-i, |Lautänderung|von|| Lautvarianten von ð sind,

hljóðanið, hljóðunin ð, Geräusch|das Geräusch| the silence, the silence, der Laut, die Lautung ð,

gert ráð fyrir að [ç] og j gemacht|Rat|für|zu|ç|und|j geht davon aus, dass [ç] und j

séu hvort tveggja hljóðbrigði af j |ob|beider|Klangvariationen|von|j beides Lautvarianten von j sind

og síðan er gert er ráð fyrir und|dann|ist|gemacht|er|Rat|für und dann wird angenommen

hljóðaninu [ɣ] sem birtist þá ýmist sem [x] eða [ɣ]. dem Laut||das|erscheint|dann|entweder|als||oder| the sound [ɣ] which then appears either as [x] or [ɣ]. dass der Laut [ɣ] entweder als [x] oder [ɣ] erscheint.

Svo er gert ráð fyrir So|ist|gemacht|Rat|für So ist vorgesehen

bara tveimur nefhljóðshljóðönum, nur|zwei|nasalen Lauten nur zwei Nasalvokale,

þó að nefhljóðin séu átta. obwohl|dass|Nasallaute||acht obwohl es acht Nasale gibt.

Það er sem sé gert ráð fyrir að bæði rödduð Es|ist|wie|also|gemacht|||dass|sowohl|gesprochen Es wird also angenommen, dass sowohl stimmhafte

og órödduð, und|unordentlich und ungeräuschlos,

eða felur í sér bæði rödduð og órödduð hljóðbrigði og jafnframt að framgómmæltu og uppgómmæltu nefhljóðin séu hljóðbrigði oder|beinhaltet|in|sich|sowohl|stimmhaft|und|stimmlos|Lautmerkmale|und|||||velaren|Nasallaut|seien|Lautmerkmale or includes both voiced and unvoiced phonemes and also that the voiced and voiced nasal sounds are phonemes oder umfasst sowohl stimmhafte als auch stimmlos Klangarten und gleichzeitig, dass die nasalisierten Laute sowohl stimmhaft als auch stimmlos sind.

af því tannbergsmælta. von|daher|Zahnbergmaß von den zahnlauten.

Hliðarhljóð og sveifluhljóð, þar er bara gert ráð fyrir einu í hvorum flokki og, sem sé að bæði radd, seitliche Laute|und|schwingende Laute|dort|ist|nur|gemacht|Annahme|für|einem|in||Klasse|und|was|ist|dass|beide|stimmhaft Lateral sounds and oscillating sounds, there is only one assumed in each category and, that is for both voices, Seitengeräusche und Schwingungsgeräusche, dort wird nur eines in jeder Kategorie angenommen und, das heißt, dass sowohl stimmhaft,

það, þau eigi sér bæði rödduð og órödduð afbrigði. sie|sie|haben|sich||geredet|und|ungeredet|Varianten sie haben sowohl stimmhafte als auch stimmlose Varianten.

Einhljóðin eru átta, bæði hljóðön og hljóð, það er að segja það er enginn vafi á því að öll Die Einheitslaute|sind|acht|sowohl|Vokale|und|Konsonanten|das|ist|zu|sagen|das|ist|kein|Zweifel|an|ihm|dass|alle Die Monophthonge sind acht, sowohl klanglich als auch stimmlich, das heißt, es besteht kein Zweifel daran, dass alle

einhljóðin eru sjálfstæð hljóðön, die Monophthonge|sind|unabhängige|Laute Monophthonge selbstständige Klänge sind,

og tvíhljóðin und|die Diphthonge und die Diphthonge

eru hins vegar, sind|hingegen|jedoch sind jedoch,

tvíhljóðshljóðönin eru fimm hér, Diphthonge|sind|fünf|hier die Diphthonge sind hier fünf,

þó að obwohl

tvíhljóðin sjálf séu die Diphthonge|selbst|seien die Diphthonge selbst sind

hér talin sjö, það er að segja [ʏi] og [oi] hier|gezählt|sieben|das|ist|zu|sagen|[ʏi]|und|[oi] hier sind sieben genannt, das heißt [ʏi] und [oi]

er stöðubundin afbrigði af ist|stationär|Variante|von ist eine positionsgebundene Variante von

einhljóðunum u og o en ekki, ekki sjálfstæð hljóðön. den Vokalen|u|und|o|aber|nicht||unabhängig|Laut the monosyllables u and o but not, not independent vowels. den Monophthongen u und o, aber nicht, nicht eigenständige Lautäußerungen.

Þetta er sem sagt yfirlit yfir þetta, Das|ist|so|gesagt|Übersicht|über|dies Das ist also eine Übersicht über dies,

sex lokhljóðshljóðön og sjö önghljóðshljóðön, sechs|Konsonanten|und|sieben|Vokale sechs Schlusslaute und sieben Nasallaute,

en það eru ýmis vafamál í sambandi við stöðu bæði fram- og uppgómmæltra hljóða, við komum að því rétt á eftir. und|es|sind|verschiedene|Zweifel|in|Zusammenhang|mit|Position|sowohl||und|nach hinten ausgesprochenen|Laute|wir|kommen|darauf|dazu|gleich|an|nach but there are various doubts regarding the position of both voiced and voiced sounds, we will get to that right after. aber es gibt verschiedene Zweifel in Bezug auf die Position sowohl der Vorder- als auch der Hinterlaute, darauf kommen wir gleich zu sprechen.

Tvö nefhljóðshljóðön, eitt hliðarhljóðs og eitt sveifluhljóðs, þrettán sérhljóðshljóðön, zwei|nasalvokale|ein|lateralvokal|und|ein|schwingvokal|dreizehn|monophthongvokale Zwei Nasallaute, ein Seitenlaut und ein Schwinglaut, dreizehn Vokale,

þar af átta einhljóð og fimm tvíhljóð. davon|von|acht|Monophthong|und|fünf|Diphthong of which eight monosyllabic and five diphthongal. darunter acht Monophthonge und fünf Diphthonge.

Stundum er talað um það sem er kallað yfirhljóðan, þegar hljóð standa Manchmal|ist|gesprochen|über|das|was|ist|genannt|Überton|wenn|Töne|stehen Sometimes we talk about what is called the overtone, when sounds stand Manchmal wird von dem gesprochen, was als Überklang bezeichnet wird, wenn die Klänge

að mestu leyti í fyllidreifingu en ekki alveg, zu|größten|Teilen|in|Vollverteilung|aber|nicht|ganz größtenteils in einer Füllverteilung sind, aber nicht ganz,

og þannig er það nú einmitt með sum af þessum hljóðum. und|so|ist|das|jetzt|genau|mit|einige|von|diesen|Geräuschen und so ist es nun gerade mit einigen dieser Klänge.

Þið munið að Ihr|erinnert euch|dass Ihr werdet euch daran erinnern, dass

í hljóðkerfinu sem sýnt var hér að framan þá var ekki gert ráð fyrir því að framgómmæltu im|dem Lautsystem|das|gezeigt|war|hier|zu|vorne|dann|war|nicht|gemacht|Überlegung|für|das|zu|vorwärts artikulierten in the sound system shown above, it was not expected that you would speak Im hier gezeigten Lautsystem wurde nicht davon ausgegangen, dass die vorderen Laute

og uppgómmæltu hljóðin væru fulltrúar sérstakra hljóðana heldur und|ausgesprochenen|Laute|wären|Vertreter|besonderer|Laute|eher und die hinteren Laute Vertreter besonderer Laute sind, sondern

afbrigði af, Abweichung|von Varianten von,

fyrirgefið, að framgómmæltu hljóðin væri ekki fulltrúar sérstakra hljóðana heldur afbrigði af uppgómmæltu hljóðunum. entschuldigen|dass|ausgesprochen|die Laute|wären|nicht|Vertreter|besonderer|Laute|sondern|Varianten|von|ausgesprochen|Lauten sorry, that the spoken sounds were not representatives of the specific sounds but variations of the spoken sounds. verzeihen Sie, dass die vorderen Laute keine Vertreter besonderer Laute sind, sondern Varianten der hinteren Laute.

Og tilfellið er að þessi hljóð eru að mestu leyti í fyllidreifingu, Und|der Fall|ist|dass|diese|Geräusche|sind|zu|größtenteils|in||Füllverteilung Und der Fall ist, dass diese Laute größtenteils in der Füllverteilung sind,

það er að segja að framgómmæltu lokhljóðin koma fyrst og fremst fyrir á undan das|ist|zu|sagen|dass|vorverlegten|Schlusslaute|kommen|zuerst|und||vor|an|den das heißt, dass die vorverbalen Schlusslaute hauptsächlich vor

frammæltum wir sagten vorverbalen

ókringdum sérhljóðum ungerundeten|Vokalen unrunden Vokalen auftreten.

eins og í „Kína“, eins|wie|in|China wie in „China“,

í „kisa“, in|Katze in „Katze“,

„ker“, „keyra“. Tasse|fahren "vessel", "drive". „Topf“, „fahren“.

Þau uppgómmæltu koma fyrir Sie|sagten|Ankunft|vor Sie entdeckten, dass sie vorkommen.

annars staðar, anders|Ort anderswo,

en þó und|trotzdem aber dennoch

finnast gefunden werden finden sich

lágmarkspör þarna á milli. Mindestabstände|dort|an|zwischen Mindestpaare dazwischen.

Við höfum pör eins og „kör“ og „kjör“, Wir|haben|Paare|eins|und|Kör||Wahlen Wir haben Paare wie „kör“ und „kjör“,

þar sem að, að wo|dass|zu| wo, dass

„ör“ er sameiginlegt, eini munurinn er á upphafshljóðinu. Ör|ist|gemeinsam|einzige|Unterschied|ist|im|Anfangslaut "arrow" is common, the only difference is the initial sound. „ör“ gemeinsam ist, der einzige Unterschied liegt im Anfangslaut.

Við höfum pör eins og „góla“ Wir|haben|Paare|eins|und|Góla Wir haben Paare wie „góla“

og „gjóla“ þar sem „óla“ er sameiginlegt, und|gjóla|dort|wo|óla|ist|gemeinsam und „gjóla“, wo „óla“ gemeinsam ist,

eini munurinn á upphafshljóðinu líka, og þó nokkur fleiri eða fáein fleiri lágmarkspör. der einzige|Unterschied|auf|dem Anfangslaut|auch|und|obwohl|einige|mehr|oder|wenige|mehr|Minimalpaare the only difference in the initial sound too, and yet a few more or a few more minimal pairs. der einzige Unterschied ist auch der Anfangslaut, und einige weitere oder einige wenige Minimalpaare.

Þannig að, að so|dass| So dass,

það, das das,

þetta gæti bent til þess að fyrst það eru þarna lágmarkspör á milli þá, das|könnte|hinweisen|auf|das|dass|zuerst|es|sind|dort|Mindestpaare|zwischen|den|dann das könnte darauf hindeuten, dass es dort minimale Paare gibt,

já, er maður kannski neyddur til að segja að þetta séu tvö mismunandi hljóðön. ja|ist|man|vielleicht|gezwungen|zu|zu|sagen|dass|dies|seien|zwei|unterschiedliche|Phoneme yes, one might be forced to say that these are two different sounds. ja, ist man vielleicht gezwungen zu sagen, dass dies zwei unterschiedliche Laute sind.

En samt sem áður, af því þetta er að mestu leyti í fyllidreifingu, Aber|trotzdem|der|vorher|von|weil|dies|ist|zu|größtenteils|in|in|Vollverteilung Aber dennoch, da dies größtenteils in einer Füllverteilung ist,

þá er líka freistandi að segja að þetta, þetta séu afbrigði sömu hljóðana og, dann|ist|auch|verlockend|zu|sagen|dass|dies|dies|seien|Varianten|derselben|Laute|und ist es auch verlockend zu sagen, dass dies, dass dies Varianten derselben Laute sind und,

og þá verður maður að skýra þessi lágmarkspör, sem þó eru til, á einhvern annan hátt. und|dann|wird|man|zu|erklären|diese|Minimalpaare|die|obwohl|sind|vorhanden|auf|irgendeinen|anderen|Weg und dann muss man diese Minimalpaare, die es jedoch gibt, auf eine andere Weise erklären.

Ég ætla ekki að fara út í það núna Ich|will|nicht|zu|gehen|hinaus|in|das|jetzt Ich möchte jetzt nicht darauf eingehen.

en bara benda á þetta að, að þarna er óleyst vandamál. und|nur|zeigen|auf|dies|dass||dort|ist|ungelöst|Problem Ich möchte nur darauf hinweisen, dass es dort ein ungelöstes Problem gibt. Það eru rök fyrir því að, af því að þessi hljóð eru að mestu leyti í fyllidreifingu, þá eru rök fyrir því að greina þetta sem hljóðbrigði sömu hljóðana Es|sind|Gründe|für|das|zu||das|zu|||||||||||||||zu unterscheiden|dies|als|Lautvariation|dieselben|Laute Es gibt Argumente dafür, dass, da diese Laute größtenteils in einer Füllverteilung sind, es Argumente dafür gibt, dies als Lautvarianten derselben Laute zu unterscheiden.

en, en það er samt eru ljónin á veginum. und||es|ist|trotzdem|sind|die Löwen|auf|der Straße but, but there are still lions on the road. aber, aber es sind trotzdem die Löwen auf dem Weg.

Svipað er með rödduð og órödduð Ähnlich|ist|mit|stimmhaft|und|stimmlos The same is true with voiced and unvoiced Ähnlich ist es mit stimmhaften und stimmlosen

framgómmælt önghljóð. dental|fricative frikativen.

Þau eru Sie|sind Sie sind

að mestu leyti í fyllidreifingu líka en það eru samt til, zu|größten|Teilen|in|Vollverteilung|auch|aber|es|sind|trotzdem|vorhanden hauptsächlich in der Füllverteilung auch, aber es gibt trotzdem,

í fyllidreifingu þannig að, að in|Füllverteilung|so|dass| in der Füllverteilung, sodass,

[ç] stendur eingöngu í framstöðu, [j] stendur í ç|steht||in|Vorposition||steht|in [ç] steht ausschließlich in der Vorposition, [j] steht in

innstöðu Innstandhaltung der Nachposition.

en getur þó staðið í framstöðu líka og við getum fengið und|kann|doch|stehen|in|der Stellung|auch|und|wir|können|bekommen aber kann auch in der Präsentation stehen und wir können bekommen

lágmarkspör eins og „hjá“ og „já“, „hjól“, „jól“ og nokkrum fleiri Minimalpaare|wie|und|||||||einigen|mehr Mindestpaare wie „bei“ und „ja“, „Rad“, „Weihnachten“ und einige mehr

þannig að so|dass so dass

það þarf líka að es|muss|auch|zu es auch notwendig ist, dass

að beita einhverjum hundakúnstum ef á að greina þetta sem hljóðbrigði sama hljóðans. ||jemandem|Hundetricks|wenn|es|||dies|als|Klangvariante|desselben|Lauts to use some dog tricks if this is to be analyzed as a phonetic variation of the same sound. irgendwelche Hundetricks anzuwenden, wenn man dies als Lautvariante desselben Lautes identifizieren soll.

Nú, uppgómmælt önghljóð, [x] og [ɣ]. Nun|uvular|Frikativ||und|ɣ Nun, uvulare Nasallaute, [x] und [ɣ].

Það væri hugsanlegt að greina þau sem hljóðbrigði Es|wäre|möglich|zu|unterscheiden|sie|die|Lautvarianten Es wäre möglich, sie als Lautvarianten zu identifizieren.

uppgómmæltra lokhljóða, segja sem sagt að, að, von oben artikulierten|Verschlusslaute|sagen|wie|gesagt|dass| of pronounced final vowels, say that, that, uvularer Plosiven, sagen wir also, dass,

að [ɣ] í „saga“ væri dass|[ɡ]|in|„Saga“|wäre dass [ɣ] in „saga“ wäre

SENT_CWT:AFkKFwvL=5.43 PAR_TRANS:gpt-4o-mini=4.57 de:AFkKFwvL openai.2025-02-07 ai_request(all=362 err=0.00%) translation(all=289 err=0.35%) cwt(all=2004 err=7.04%)