TEDxAthens 2011 - Konstantinos Daskalakis - Searching for Equilibrium - YouTube TEDxAthens|Konstantinos|Daskalakis|Searching|for|Equilibrium|YouTube TEDxAthens 2011 - Konstantinos Daskalakis - Searching for Equilibrium - YouTube TEDxAthens 2011 - Konstantinos Daskalakis - Searching for Equilibrium - YouTube

Μεταγραφή: Chryssa R. Takahashi Επιμέλεια: Helena Galani Transcription|Chryssa|R|Takahashi|Editing|Helena|Galani Transcription: Chryssa R. Takahashi Editing: Helena Galani

Καλησπέρα. Good evening Good evening.

Θα μιλήσω για την πληροφορική ως την επιστήμη στο κέντρο των επιστημών. I will|speak|about|the|computer science|as|the|science|at the|center|of the|sciences I will talk about computer science as the science at the center of sciences.

Κάπου άκουσα ότι υπάρχει μια παγκόσμια κρίση Somewhere|I heard|that|there is|a|global|crisis I heard somewhere that there is a global crisis.

του οικονομικού και του τραπεζικού συστήματος, έτσι; the|economic|and|the|banking|system|right of the economic and banking system, right?

Θα προσπαθήσω να δώσω μια υπολογιστική εξήγηση του τι συμβαίνει. I will|try|to|give|a|computational|explanation|of|what|happens I will try to provide a computational explanation of what is happening.

Mια ανατροπή στα οικονομικά απ' τη σκοπιά της πληροφορικής. |reversal|in the|economics|from|the|perspective|of|computer science A turnaround in economics from the perspective of computer science.

Αλλά θα αρχίσουμε με εικόνες. But|will|we will start|with|images But we will start with images.

Τι κοινό έχουν αυτές οι εικόνες; What|common|do they have|these|the|images What do these images have in common?

Η πρώτη εικόνα είναι μια λαϊκή αγορά. The|first|image|is|a|public|market The first image is a farmers' market.

Η λαϊκή αγορά είναι ένα οικονομικό σύστημα στο οποίο όλοι μας παίρνουμε αποφάσεις. The|public|market|is|an|economic|system|in|which|all|us|make|decisions The farmers' market is an economic system in which we all make decisions.

Η κυρία σκέφτεται: «Σε τι τιμή να βάλω τα καρότα, το σέλινο, The|lady|thinks|At||price|to|put|the|carrots|the|celery The lady thinks: "At what price should I set the carrots, the celery,

δεδομένης της κίνησης, της πελατείας και του ανταγωνισμού». given|the|movement|the|clientele|and|the|competition given the traffic, the clientele, and the competition?"

Ο πελάτης σκέφτεται «Ν' αγοράσω εδώ, να πάω παρακάτω, να περιμένω;» The|customer|thinks|to|buy|here|to|go|further|to|wait The customer thinks, "Should I buy here, go further, or wait?"

Εν πάσει περιπτώσει αυτές οι αποφάσεις αλληλεπιδρούν η μία με την άλλη. In|every|case|these|the|decisions|interact|the|one|with|the|other In any case, these decisions interact with each other.

Αυτό που λέμε η τιμή επηρεάζει τη ζήτηση, η ζήτηση την τιμή. This|that|we say|the|price|affects|the|demand|the|demand|the|price What we say is that price affects demand, and demand affects price.

Η προσφορά επηρεάζει την τιμή και ούτω καθεξής. The|supply|affects|the|price|and|so|on and so forth Supply affects price, and so on.

Αλλά εν πάσει περιπτώσει όπως αλληλεπιδρούν αυτές οι αποφάσεις, But|in|every|case|as|interact|these|the|decisions But in any case, as these decisions interact,

τελικά καθορίζεται η τιμή των προϊόντων. finally|is determined|the|price|of the|products the price of the products is ultimately determined.

Είναι αυτό που ο καθένας μας αλληλεπιδρά μ' αυτό το οικονομικό σύστημα It is|this|that|the|everyone|us|interacts|with|this|the|economic|system It is what each of us interacts with in this economic system.

κάθε Σάββατο ή κάθε Τρίτη, δεν ξέρω πότε είναι η λαϊκή τώρα. every|Saturday|or|every|Tuesday|not|I know|when|is|the|farmers' market|now Every Saturday or every Tuesday, I don't know when the market is now.

Αλλά και οι δρόμοι είναι ένα οικονομικό σύστημα But|and|the|roads|are|an|economic|system But the streets are also an economic system.

αν κάποιος θέλει να κοιτάξει τους δρόμους if|someone|wants|to|look at|the|streets If someone wants to look at the streets.

σ' ένα πιο αφηρημένο επίπεδο διότι και στους δρομους παίρνουμε κάποιες αποφάσεις, in|one|more|abstract|level|because|and|in the|streets|we make|some|decisions On a more abstract level because we also make some decisions on the streets.

ποια διαδρομή ν' ακολουθήσουμε, which|route|to|follow which route to follow,

τι μεταφορικό μέσο, ποια ταχύτητα και ούτω καθεξής. what|transportation|means|what|speed|and|so|forth what means of transport, what speed, and so on.

Εν πάση περιπτώση οι αποφάσεις που παίρνουμε εμείς In|every|case|the|decisions|that|we make|we In any case, the decisions we make

επηρέαζουν την εμπειρία των άλλων ανθρώπων στους δρόμους affect|the|experience|of|other|people|in the|streets affect the experience of other people on the roads

κι επομένως τις αποφάσεις τους και μέσα απ' αυτή την αλληλεπίδραση and|therefore|their|decisions|their|and|through|from|this|the|interaction and therefore their decisions, and through this interaction.

επέρχεται κάποια ισορροπία που είναι η κίνηση που θα' χουν οι δρόμοι της πόλης. there comes|some|balance|which|is|the|movement|that|will|have|the|streets|of the|city Some balance is coming, which is the movement that the city's streets will have.

Αλλά και οι εκλογές είναι ένα οικονομικό σύστημα. But|and|the|elections|are|a|economic|system But elections are also an economic system.

Γιατί ο Ομπάμα σκέφτεται Why|the|Obama|thinks Because Obama is thinking

«Πού να επικεντρώσω την καμπάνια μου, στην οικονομία ή την κοινωνία;» Where|to|I focus|the|campaign|my|on the|economy|or|the|society "Where should I focus my campaign, on the economy or society?"

Και ο Ρόμνεϊ σκέφεται «Στην ηθική ή την περικοπή φόρων;» And|the|Romney|thinks|In the|morality|or|the|cut|taxes And Romney is thinking, "On morality or tax cuts?"

Και θ' αναρωτιέστε γιατί ο Ρόμνεϊ σκέφτεται And|will|you wonder|why|the|Romney|thinks And you may wonder why Romney is thinking

να επικεντρώσει την καμπάνια του στην ηθική. to|focus|the|campaign|his|on the|ethics to focus his campaign on morality.

Αυτό είναι ένα από τα θαύματα της Αμερικής. This|is|one|of|the|wonders|of|America This is one of the wonders of America.

Γιατί έχει νόημα. Why|has|meaning Because it makes sense.

Εν πάσει περιπτώσει οι αποφάσεις αυτές αλληλεπιδρούν η μία με την άλλη, In|every|case|the|decisions|these|interact|the|one|with|the|other In any case, these decisions interact with each other,

διότι αν ο Ομπάμα επικεντρωθεί στην οικονομία και ο Ρόμνεϊ στην ηθική because|if|the|Obama|focuses|on|economy|and|the|Romney|on|ethics because if Obama focuses on the economy and Romney on morality

τότε ο Ομπάμα θα κερδίσει 3 εκατομμύρια ψήφους από το άλλο κόμμα. then|the|Obama|will|win|million|votes|from|the|other|party then Obama will gain 3 million votes from the other party.

Ωστόσο αν ο Ομπάμα επικεντρωθεί στην οικονομία However|if|the|Obama|focuses|on the|economy However, if Obama focuses on the economy

και ο Ρόμνεϊ στην περικοπή των φόρων, and|the|Romney|in the|cut|of the|taxes and Romney on tax cuts,

τότε ο Ρόμνεϊ θα κερδίσει 1 εκατομμύριο ψήφους, κ.ο.κ.. then|the|Romney|will|gain|million|votes||| then Romney will gain 1 million votes, and so on.

Υπάρχει μια αλληλεπίδραση των στρατηγικών αυτών There is|a|interaction|of|strategies|these There is an interaction of these strategies.

κι αν θέλετε ν' αναπαραστήσετε αυτή την αλληλεπίδραση μ' ένα πινακάκι, and|if|you want|to|represent|this|the|interaction|with|a|small board And if you want to represent this interaction with a little table,

μπορείτε να φτιάξετε αυτό το πινακάκι που δείχνω εδώ, you can|to|make|this|the|small table|that|I show|here you can create this table that I show here,

που οι γραμμές του έχουν τις στρατηγικές του Ομπάμα, where|the|lines|his|have|the|strategies|of|Obama where the rows have Obama's strategies,

οι κολώνες τις στρατηγικές του Ρόμνεϊ the|pillars||strategies|of|Romney and the columns have Romney's strategies.

κι ανάλογα με την επιλογή της καμπάνιας των δυο τους, and|depending|on|the|choice|their|campaign|of the|two|them and depending on their campaign choice,

ο καθένας κερδίζει ή χάνει κάτι. the|everyone|wins|or|loses|something each one gains or loses something.

Να μη τα πολυλογώ, όλα αυτά τα συστήματα που έδειξα, To|not|the|prolong the conversation|all|these|the|systems|that|I showed To not go on too long, all these systems I showed,

από τη λαϊκή αγορά ως τις εκλογές κι ένα βιολογικό σύστημα, from|the|local|market|until|the|elections|and|one|biological|system from the local market to elections and a biological system,

όλα αυτά είναι οικονομικά συστήματα στα οποία ο καθένας παίρνει αποφάσεις. all|these|are|economic|systems|in which||the|everyone|makes|decisions all of these are economic systems in which everyone makes decisions.

Αυτές οι αποφάσεις επηρεάζουν την εμπειρία των άλλων, These|the|decisions|affect|the|experience|of the|others These decisions affect the experience of others,

κι επομένως τις δικές τους αποφάσεις. and|therefore|their|own|their|decisions and therefore their own decisions.

Υπάρχει μια δυναμική διαδικασία μέσω της οποίας κάτι γίνεται στο σύστημα. There is|a|dynamic|process|through|the|which|something|happens|in the|system There is a dynamic process through which something happens in the system.

Ας αφήσουμε λοιπόν αυτό στην άκρη Let's|leave|then|this|on the|side So let's set this aside

κι ας έρθουμε σε μερικές ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής. and|let's|come|to|some|questions|multiple|choice and come to some multiple-choice questions.

Έχω καιρό να έρθω στην Ελλάδα -από το καλοκαίρι δηλαδή, όχι πολύ καιρό- I have|long time|to|come|to|Greece|since|the|summer|that is|not|very|long time I haven't been to Greece for a while - since the summer, that is, not too long ago -

αλλά ας κάνουμε ένα αφηρημένο πείραμα but|let's|do|an|abstract|experiment but let's do an abstract experiment

στο οποίο εγώ πηγαίνω να πιω καφέ κάπου στο Κολωνάκι. Καπουτσίνο. to|which|I|go|to|drink|coffee|somewhere|in|Kolonaki|Cappuccino in which I go to have coffee somewhere in Kolonaki. Cappuccino.

Το ερώτημα είναι τι τιμή να περιμένω να πληρώσω. The|question|is|what|price|to|expect|to|pay The question is what price should I expect to pay.

2,5 €, 4,5 € ή 6,5 €. or 2.5 €, 4.5 € or 6.5 €.

Έχω καιρό να πάω στο Κολωνάκι I have|long time|to|go|to the|Kolonaki I haven't been to Kolonaki for a while.

κι έχουν αλλάξει πολλά από το καλοκαίρι μου μέχρι τώρα and|they have|changed|many things|from|the|summer|my|until|now And a lot has changed since my summer until now.

αλλά είμαι σχεδόν σίγουρος ότι η τιμή που περιμένουμε είναι 4,5€. but|I am|almost|sure|that|the|price|that|we expect|is But I am almost sure that the price we are expecting is €4.5.

Εκτός αν κάποιος από σας έχει κάποια άλλη άποψη, Unless|if|someone|from|you|has|any|other|opinion Unless one of you has some other opinion,

νομίζω αυτή είναι η πιο πιθανή απάντηση στην ερώτηση. I think|this|is|the|most|likely|answer|to the|question I think this is the most likely answer to the question.

Άλλο ερώτημα. Another|question Another question.

Αν κατέβω την Κηφισίας, 8 το πρωί της Δευτέρας, τι κίνηση περιμένω να βρω. If|I drive down|the|Kifisia|the|morning|of|Monday|what|traffic|I expect|to|find If I go down Kifisias at 8 in the morning on Monday, what traffic should I expect to find?

Σημειωτόν, μέτρια κίνηση, καθόλου κίνηση. stop-and-go|moderate|traffic|no|traffic Stop-and-go, moderate traffic, no traffic.

Επίσης έχω καιρό να βρεθώ στην Κηφισίας, στην κάθοδο το πρωί, νομίζω χρόνια, Also|I have|long time|to|be found|in|Kifisia|in|descent|the|morning|I think|years Also, it's been a while since I've been on Kifisias, going down in the morning, I think years,

αλλά εν πάσει περιπτώσει, η πρόβλεψή μου είναι ότι είναι σημειωτόν. but|in|every|case|the|prediction|my|is|that|is|marked but in any case, my prediction is that it will be stop-and-go.

Τώρα τι σχέση έχουν αυτά με τα οικονομικά συστήματα. Now|what|relationship|have|these|with|the|economic|systems Now what do these have to do with economic systems?

Αυτό που θέλω να πω μ' αυτές τις ερωτήσεις είναι This|that|I want|to|say|with these|these|the|questions|is What I want to say with these questions is

ότι καταρχάς, όπως κι εσείς, έτσι κι εγώ that|initially|as|also|you|so|also|I that first of all, just like you, I too

είμαι ένα καινούριο είδος ανθρώπου, όχι χόμο σάπιενς, αλλά χόμο εκονόμικους. I am|a|new|species|human|not|homo|sapiens|but|homo|economicus am a new kind of human, not homo sapiens, but homo economicus.

Είμαι ένας άνθρωπος που ζει σε διάφορα οικονομικά συστήματα I am|a|man|who|lives|in|various|economic|systems I am a person who lives in various economic systems.

και προσπαθεί να τα καταλάβει and|tries|to|them|understand and tries to understand them

και με βάση την εμπειρία του να πάρει αποφάσεις. and|with||the|experience|his|to|make|decisions and based on his experience to make decisions.

Είμαι αυτό το είδος λοιπόν. I am|this|the|kind|therefore So I am this kind.

Μπορείτε να βάλετε ευρώ εδώ αν προτιμάτε, ή γιέν ή κάτι άλλο. You can|to|put|euros|here|if|you prefer|or|yen|or|something|else You can put euros here if you prefer, or yen or something else.

Η εμπειρία μας γι' αυτά τα οικονομικά συστήματα The|experience|our|about|these|the|economic|systems Our experience with these financial systems

μας επιτρέπει να κάνουμε προβλέψεις us|allows|to|make|predictions allows us to make predictions

και σ' αυτά να βασίσουμε τη στρατηγική μας κι επίσης and|in|these|to|base|our|strategy|us|and|also and base our strategy on them and also

μάς δείχνει ότι αυτά τα συστήματα είναι συνήθως σε ισορροπία us|shows|that|these|the|systems|are|usually|in|equilibrium shows us that these systems are usually in balance

γι' αυτό και μπορούμε να κάνουμε προβλέψεις. for|this|and|we can|to|make|predictions that's why we can make predictions.

Η τιμή του καπουτσίνο στο Κολωνάκι παρά το παράλογη, είναι σταθερή The|price|of|cappuccino|in|Kolonaki|despite|the|unreasonable|is|stable The price of cappuccino in Kolonaki, despite being unreasonable, is stable.

ή μεταβάλλεται ελάχιστα αλλά αυτός είναι ο λόγος or|changes|minimally|but|this|is|the|reason or changes very little but that is the reason

που μου επιτρέπει να κάνω προβλέψεις. that|to me|allows|to|make|predictions that allows me to make predictions.

Και γενικότερα ένα σοκ, όπως αυτό που βλέπουμε τώρα And|generally|a|shock|like|this|that|we see|now And generally a shock, like the one we are seeing now

να συμβαίνει στο παγκόσμιο σύστημα to|happen|in the|global|system happening in the global system

μπορεί προσωρινά ν'αναταράξει τα δεδομένα, να βγάλει το σύστημα εκτός ισορροπίας can|temporarily|disturb|the|data|to|take|the|system|out of|balance can temporarily disrupt the data, throwing the system out of balance.

αλλά τελικά επανέρχεται σε ισορροπία. but|finally|returns|to|balance but eventually it returns to balance.

Για παράδειγμα όταν στην Κηφισίας φτιάξαν τις ανισσόπεδες διαβάσεις For|example|when|in|Kifisia|they built|the|grade-separated|crossings For example, when they built the overpasses on Kifisias,

ή ανοίχτηκε η Αττική Οδός, άλλαξε η κίνηση στους δρόμους. or|was opened|the|Attica|Highway|changed|the|traffic|in the|streets or when the Attiki Odos was opened, the traffic on the roads changed.

Και σιγά σιγά έφτασε το σύστημα σε μια καινούρια ισσοροπία And|slowly|slowly|reached|the|system|to|a|new|equilibrium And gradually the system reached a new balance

που μ' αφήνει εμένα να την παρατηρήσω, να την καταλάβω, να την έχω στο μυαλό μου that|me|allows|me|to|her|observe|to|her|understand|to|her|have|in the|mind|my that allows me to observe it, to understand it, to have it in my mind.

και βάση αυτής να παίρνω τις αποφάσεις μου. and|basis|of it|to|take|my|decisions| and based on this, I make my decisions.

Αυτή είναι λοιπόν η εμπειρία η δικιά μας και των οικονομολόγων This|is|therefore|the|experience|the|own|our|and|of the|economists So this is our experience and that of economists.

στα οικονομικά συστήματα στα οποία ζούμε και αλληλεπιδρούμε με άλλους παίχτες. in the|economic|systems|in the|which|we live|and|we interact|with|other|players in the economic systems in which we live and interact with other players.

Με την αφηρημένη έννοια του όρου παίχτες. With|the|abstract|meaning|of|term|players In the abstract sense of the term players.

Αυτό λοιπόν προσπαθούσε να καταλάβει ο Άνταμ Σμιθ This|therefore|was trying|to|understand|the|Adam|Smith This is what Adam Smith was trying to understand.

όταν έβαζε τις βάσεις της πολιτικής οικονομίας. when|laid|the|foundations|of|political|economy when he was laying the foundations of political economy.

Πώς γίνεται ενώ ο καθένας έχει τα δικά του συμφέροντα και τα δικά του ενδιαφέροντα How|is possible|while|the|each one|has|his|own|his|interests|and|his|own|his|interests How is it that while everyone has their own interests and their own concerns

πώς γίνεται και τελικά το σύστημα φτάνει σ' ένα παγικό σημείο how|it happens|and|finally|the|system|reaches|to|a|critical|point how is it that the system ultimately reaches a global point

που είναι σε ισορροπία which|is|in|balance that is in balance

κι επειδή είναι σε ισορροπία μπορούμε να κάνουμε προβλέψεις and|because|it is|in|equilibrium|we can|to|make|predictions and because it is in balance we can make predictions.

και να παίρνουμε αποφάσεις μέσα σ' αυτό το σύστημα. and|to|we make|decisions|within|in this|this|the|system and to make decisions within this system.

Χαρακτηριστικά είπε ότι δεν είναι από τη γενναιοδωρία του χασάπη, Characteristics|he said|that|not|are|from|the|generosity|of the|butcher He specifically said that it is not out of the generosity of the butcher,

του ζυθοποιού ή του φούρναρη που περιμένουμε το φαΐ μας κάθε βράδυ the|brewer|or|the|baker|who|we wait for|the|food|our|every|night the brewer, or the baker that we expect our food every evening

αλλά την προσήλωσή τους στο δικό τους συμφέρον. but|their|focus|on|to|own|their|interest but their commitment to their own interest.

Και από ένα αόρατο χέρι, στο οποίο ο Άνταμ Σμιθ δίνει θεϊκές διαστάσεις, And|by|an|invisible|hand|to|which||Adam|Smith|gives|divine|dimensions And from an invisible hand, to which Adam Smith gives divine dimensions,

από ένα αόρατο χέρι οδηγούνται στην προώθηση ενός σκοπού by|an|invisible|hand|are driven|towards|promotion|| they are guided by an invisible hand to promote a purpose

ο οποίος δεν ήταν μέρος των αρχικών τους προθέσεων. who|who|not|was|part|of the|initial|their|intentions which was not part of their initial intentions.

Ο καθένας επικεντρώνεται στο δικό του συμφέρον The|everyone|focuses|on|his|own|interest Everyone focuses on their own interest

κι όμως μαγικά το σύστημα φτάνει σε ισορροπία. and|yet|magically|the|system|reaches|to|equilibrium and yet magically the system reaches equilibrium.

Αυτό ο Άνταμ Σμιθ δεν το καταλαβαίνει, του δίνει θεϊκές διαστάσεις This|the|Adam|Smith|not|it|understands|to him|gives|divine|dimensions This Adam Smith does not understand, he gives it divine dimensions.

έτσι στον «Πλούτο των Εθνών», στο βιβλίο που έγραψε το 1776. thus||Wealth|of|Nations|in the|book|that|wrote|in thus in the 'Wealth of Nations', in the book he wrote in 1776.

Και η πρώτη ανατροπή στα οικονομικά έρχεται με τον Κουρνό And|the|first|reversal|in the|finances|comes|with|the|Kourno And the first upheaval in economics comes with Cournot

που είναι έτσι στα πρώτα μαθήματα οικονομικών where|is|like this|in the|first|lessons|economics who is thus in the first lessons of economics

ο οποίος γράφει ένα βιβλίο με παρόμοιο τίτλο who|who|writes|a|book|with|similar|title who writes a book with a similar title

ωστόσο βάζει και τη λέξη «μαθηματικά» στον τίτλο του however|he puts|and|the|word|mathematics|in the|title|his however, he also includes the word 'mathematics' in its title.

και αυτή είναι ανατροπή και ο Κουρνό την καταλαβαίνει όταν γράφει το βιβλίο του and|this|is|twist|and|the|Kourno|it|understands|when|writes|the|book|his and this is a reversal and Kourno understands it when he writes his book

μ' αρέσει πάρα πολύ ο πρόλογος σ' ελεύθερη μετάφραση me|likes|very|much|the|prologue|in|free|translation I really like the preface in free translation

και μάλλον όχι την καλύτερη μετάφραση, δικιά μου, and|probably|not|the|best|translation|my|own and probably not the best translation, my own,

στον πρόλογό του αναφέρει το εξής, ότι ο τίτλος της εργασίας μου δείχνει in the|preface|his|mentions|the|following|that|the|title|of the|thesis|my|indicates in his preface he mentions the following, that the title of my work shows

ότι σκέφτομαι να βάλω μαθηματικά εργαλεία μέσα στην έρευνά μου. that|I think|to|put|mathematical|tools|into|in the|research|my that I am thinking of incorporating mathematical tools into my research.

Καταλαβαίνω ότι αυτό θα οδηγήσει στην καταδίκη μου απ'τους άλλους διανοητές I understand|that|this|will|lead|to the|condemnation|my|by the|other|thinkers I understand that this will lead to my condemnation by other thinkers

όπως τον Άνταμ Σμιθ και πιο σύγχρονους του διότι έχουν αποφασίσει, like|the|Adam|Smith|and|more|modern|his|because|they have|decided such as Adam Smith and more modern ones because they have decided,

είναι κατά των μαθηματικών, κατά της χρήσης των μαθηματικών. is|against|of|mathematics|against|the|use|of|mathematics they are against mathematics, against the use of mathematics.

Μ' αρέσει αυτός ο πρόλογος διότι δείχνει me|likes|this|the|prologue|because|shows I like this preface because it shows

πρώτα απ' όλα ότι ο Κουρνό καταλαβαίνει το τι θα δημιουργήσει η θεωρία του, first|of|all|that|the|Kourno|understands|what|what|will|create|the|theory|his first of all that Cournot understands what his theory will create,

ποια θα είναι η αντίδραση αλλά έχει τόλμη και το γράφει, what|will|be|the|reaction|but|has|courage|and|it|writes what the reaction will be but he has the courage and writes it,

το παραδέχεται και συνεχίζει, ακολουθεί το στόχο του. it|admits|and|continues|follows|the|goal|his he admits it and continues, he follows his goal.

Αυτό είναι μια φυσική διαδικασία όταν συνειδητοποιείς This|is|a|natural|process|when|you realize This is a natural process when you realize

ότι έχεις κάτι πρωτοποριακό να κάνεις. that|you have|something|innovative|to|do that you have something groundbreaking to do.

Και πράγματι η θεωρία του Κουρνό ήταν πρωτοποριακή And|indeed|the|theory|of|Cournot|was|pioneering And indeed, Cournot's theory was groundbreaking.

διότι άνοιξε πολλά ερώτημα τα οποία χρειάστηκαν πολλά χρόνια ν' απαντηθούν because|opened|many|questions|which|which|needed|many|years|to|be answered because it opened many questions that took many years to be answered.

και μερικοί από τους πρωταγωνιστές στην απάντηση αυτών των ερωτημάτων and|some|of|the|protagonists|in the|answer|of these|the|questions and some of the key figures in answering these questions

που θέσανε τα μαθηματικά θεμέλια των οικονομικών where|they set|the|mathematical|foundations|of the|economics who laid the mathematical foundations of economics

είναι αυτοί που βλέπετε στην εικόνα. they are|those|who|you see|in the|picture are those you see in the picture.

Έχω παραλείψει πολλούς αλλά τα οικονομικά, τα μαθηματικά θεμέλια μπήκαν I have|omitted|many|but|the|economics|the|mathematics|foundations|were established I have omitted many, but the mathematical foundations of economics were established.

και αναγνωρίστηκαν και με διάφορα βραβεία νόμπελ. and|were recognized|and|with|various|awards|Nobel and were recognized with various Nobel prizes.

Αυτό που λένε αυτές οι θεωρίες είναι This|that|say|these|the|theories|are What these theories say is

ότι δεν είναι ένα αόρατο χέρι θεϊκών διαστάσεων that|not|is|an|invisible|hand|divine|dimensions that it is not an invisible hand of divine dimensions

το οποίο φέρνει αυτά τα συστήματα σε ισορροπία the|which|brings|these|the|systems|into|balance that brings these systems into balance

αλλά αυτά τα συστήματα μπορούν πάντα να φτάσουν σε ισορροπία but|these|the|systems|can|always|to|reach|in|equilibrium but that these systems can always reach balance.

κι αυτό δεν είναι από θεϊκή αλλά από μαθηματική γενναιοδωρία. and|this|not|is|from|divine|but|from|mathematical|generosity and this is not from divine but from mathematical generosity.

Καταλαβαίνουν λοιπόν αυτοί οι επιστήμονες ότι τα μαθηματικά They understand|therefore|these|the|scientists|that|the|mathematics Therefore, these scientists understand that mathematics

προβλέπουν ότι αυτά τα συστήματα θα φτάσουν σε ισορροπία. predict|that|these|the|systems|will|reach|to|equilibrium predicts that these systems will reach equilibrium.

Να σας δείξω μια ισορροπία, έτσι. to|you|show|a|balance|like this Let me show you an equilibrium, like this.

Πρώτα απ' όλα, όπως είπα και στην αρχή, First|of|all|as|I said|and|in the|beginning First of all, as I mentioned at the beginning,

τα οικονομικά συστήματα είναι κάτι αφηρημένο. the|economic|systems|are|something|abstract Economic systems are something abstract.

Αν το σύστημα είναι η αγορά, τότε η ισορροπία είναι η ισορροπία των τιμών. If|the|system|is|the|market|then|the|equilibrium|is|the|equilibrium|of|prices If the system is the market, then equilibrium is the balance of prices.

Αν το σύστημα είναι το Ίντερνετ, τότε η ισορροπία If|the|system|is|the|Internet|then|the|balance If the system is the Internet, then equilibrium

είναι η κίνηση των πακέτων Ίντερνετ. is|the|movement|of|packets|Internet is the movement of Internet packets.

Πώς δρομολογούνται τα πακέτα στο Ίντερνετ. How|are routed|the|packets|on|Internet How packets are routed on the Internet.

Αν το σύστημα είναι οι δρόμοι μιας πόλης, τότε είναι η κίνηση. If|the|system|is|the|roads|of a|city|then|is|the|traffic If the system is the roads of a city, then it is the traffic.

Αν είναι κοινωνικό δίκτυο όπως το Facebook, If|it is|social|network|like|the|Facebook If it is a social network like Facebook,

τότε είναι η δομή του κοινωνικού δικτύου, κ.ο.κ. then|is|the|structure|of|social|network||| then it is the structure of the social network, etc.

Αυτή η μαθηματική θεωρία της ισορροπίας, This|the|mathematical|theory|of|equilibrium This mathematical theory of equilibrium,

η γενική θεωρία της ισορροπίας, the|general|theory|of|equilibrium the general theory of equilibrium,

κατά τη γενική θεωρία της σχετικότητας according|the|general|theory|of|relativity according to the general theory of relativity

έχει εφαρμοστεί σε όποιο τομέα μπορείτε να φανταστείτε. has|been applied|in|any|field|you can|to|imagine it has been applied in any field you can imagine.

Έχει επηρεάσει πάρα πολύ την εξέλιξη των οικονομικών. Has|influenced|very|much|the|evolution|of the|economics It has greatly influenced the evolution of economics.

Να σας δείξω λοιπόν ένα σύστημα το οποίο είναι σε ισορροπία. to|you|show|then|one|system|which|is|in|in|equilibrium So let me show you a system that is in equilibrium.

Είναι η τιμή της μπανάνας στο χρόνο, It is|the|price|of|banana|per|year It is the price of bananas over time,

είναι η τιμή το κιλό και είναι περίπου 5 ευρώ. is|the|price|the|kilogram|and|is|approximately|euros the price per kilo is about 5 euros.

Το ερώτημα μου είναι τι περιμένετε να συμβεί στη μπανάνα The|question|my|is|what|you expect|to|happen|to the|banana My question is what do you expect to happen to the banana

αν αφήσουμε λίγο χρόνο να περάσει. if|we let|a little|time|to|pass if we let some time pass.

Να σας δείξω τι θα γίνει. to|you (plural/formal)|show|what|will|happen Let me show you what will happen.

Η τιμή της μπανάνας ανεβαίνει στα 30; The|price|of the|banana|rises|to Will the price of the banana rise to 30?

Δεν ήταν η μπανάνα, σας είπα ψέματα, ήταν τα ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου. Not|was|the|banana|you|I told|lies|was|the|bonds|of|Greek|Public It wasn't the banana, I lied to you, it was the bonds of the Greek State.

Εντάξει; Okay Okay;

Δεν θα περίμενα ποτέ η μπανάνα να κάνει αυτό το πράγμα. Not|will|would expect|ever|the|banana|to|does|this|the|thing I would never expect the banana to do such a thing.

Και νομίζω ότι αν η γενική θεωρία της ισορροπίας And|I think|that|if|the|general|theory|of|equilibrium And I think that if the general theory of equilibrium

είχε οποιοδήποτε νόημα δεν θα περίμενα ούτε τα ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου had|any|meaning|not|would|expect|nor|the|bonds|of|Greek|Public made any sense, I wouldn't expect the bonds of the Greek State either.

να έχουν αυτή τη συμπεριφορά. to|have|this|the|behavior to have this behavior.

Και όταν βλέπεις αυτό το πράγμα, λες ότι κάτι βρίσκεται σε ανισορροπία. And|when|you see|this|the|thing|you say|that|something|is|in|imbalance And when you see this thing, you say that something is out of balance.

Είτε όλη αυτή η πορεία ήταν σε ανισορροπία, Whether|all|this|the|journey|was|in|imbalance Either this whole process has been out of balance,

είτε η τωρινή εξέλιξη είναι σε ανισορροπία. whether|the|current|development|is|in|imbalance or the current development is out of balance.

Το πρόβλημα είναι ότι έχει διαρκέσει για πολύ καιρό, The|problem|is|that|has|lasted|for|a long|time The problem is that it has lasted for a long time,

και το θέμα είναι πού θα φτάσει. and|the|issue|is|where|will|reach and the question is where it will lead.

Και για να κάνω μία αναφορά στο παρελθόν της χώρας μας, And|to|(particle)|make|one|reference|to the|past|of|country|our And to make a reference to our country's past,

«ως πότε παλικάρια θα είμαστε υπόδουλοι until|when|boys|will|we are|enslaved "how long, brave ones, will we be enslaved

αυτών των τραπεζικών συστημάτων, τα οποία δεν καταλαβαίνουμε of these|the|banking|systems|those|which|not|we understand by these banking systems, which we do not understand

και τα οποία ούτε οι οικονομολόγοι βασικά καταλαβαίνουν;» and|the|which|nor|the|economists|basically|understand and which even economists basically do not understand?"

(Γέλια) (Χειροκρότημα) Laughter|Applause (Laughter) (Applause)

Ποιο λοιπόν είναι το κομμάτι του παζλ που μας λείπει Which|then|is|the|piece|of|puzzle|that|us|is missing So what is the piece of the puzzle that we are missing

στην κατανόηση των οικονομικών συστημάτων. in the|understanding|of the|economic|systems in understanding economic systems.

ΟΚ, ισορροπία υπάρχει, εντάξει; OK|balance|exists|alright OK, there is balance, alright?

Αυτό που δεν ξέρουμε είναι πώς ένα οικονομικό σύστημα This|that|not|we know|is|how|an|economic|system What we don't know is how an economic system

μετά από ένα σοκ που το φέρνει εκτός ισορροπίας after|from|a|shock|that|it|brings|out of|balance after a shock that throws it off balance

ξανα-ανακαλύπτει την ισορροπία. re-||the|balance it re-discovers balance.

Φτάνοντας στην ισορροπία που ο Νας και η παρέα του Arriving|at the|balance|that|the|Nas|and|the|group|his Reaching the balance that Nash and his group

περιγράφουν με τα μαθηματικά τους μοντέλα. they describe|with|the|mathematical|their|models describe with their mathematical models.

Υπάρχει περίπτωση αυτές οι ισορροπίες να είναι ιδεατά μαθηματικά αντικείμενα There is|possibility|these|the|balances|to|be|ideally|mathematical|objects Is it possible that these balances are ideal mathematical objects?

στα οποία ένα οικονομικό σύστημα δεν φτάνει ποτέ; in|which|one|economic|system|not|reaches|ever in which an economic system never reaches?

Δεν μπορεί να τα ανακαλύψει; It (subject pronoun)|can|to|them|discover It cannot discover them?

Υπάρχει περίπτωση να υπάρχει ισορροπία, There is|possibility|to|exist|balance Is there a possibility of balance,

ωστόσο ένα οικονομικό σύστημα however|a|economic|system yet an economic system

με τον τρόπο που αλληλεπιδρούν οι παίχτες στο σύστημα with|the|way|that|interact|the|players|in the|system with the way the players interact in the system

να μην φτάσει ποτέ σε αυτό το σημείο. to|not|reaches|ever|to|this|the|point never to reach this point.

Το πολυπόθητο σημείο ισορροπίας. The|much-desired|point|of balance The coveted balance point.

Να το πω λίγο πιο απλά, τελείως στεγνά, To|it|say|a little|more|simply|completely|dryly To put it a little more simply, completely dry,

αν το λάπτοπ μου ή το κινητό μου -δεν το έχω μαζί μου- if|the|laptop|my|or|the|phone|my|not|it|have|with|me if my laptop or my phone - I don't have it with me -

αν το κινητό μου δεν μπορεί να υπολογίσει την ισορροπία if|the|mobile|my|not|can|to|calculate|the|balance if my phone cannot calculate the balance.

τότε υπάρχει περίπτωση η αγορά να την υπολογίσει; then|there is|possibility|the|market|to|it|calculate Then is there a chance that the market will calculate it?

Δεν είναι η αγορά απλά ένα μεγάλο υπολογιστικό σύστημα; Not|is|the|market|just|a|large|computational|system Isn't the market just a large computational system?

Στο οποίο ο καθένας σας κάνει υπολογισμούς In which||the|each|your|makes|calculations In which each of you makes calculations

απαντώντας στις στρατηγικές των άλλων παιχτών responding|to the|strategies|of the|other|players responding to the strategies of the other players

δημιουργώντας έναν υπολογισμό που με κάποιο παράλληλο τρόπο creating|a|calculation|that|in|some|parallel|way creating a calculation that in some parallel way

η οικονομία κάνει the|economy|is doing the economy is making

προσπαθώντας να υπολογίσει την ισορροπία της; trying|to|calculate|the|balance|her trying to calculate its balance?

Κι έτσι αν ρωτήσετε το ερώτημα με αυτά τα λόγια And|so|if|you ask|the|question|with|these|the|words And so if you ask the question in these words

τότε καταλαβαίνετε ότι για να το απαντήσω then|you understand|that|in order to|to|it|answer then you understand that in order to answer it

πρέπει να χρησιμοποιήσω στοιχεία όχι μόνο των οικονομικών must|to|use|data|not|only|of|economics I need to use data not only from economics

που είναι μία πολύ ανεπτυγμένη θεωρία, that|is|a|very|developed|theory which is a very advanced theory,

αλλά και της θεωρίας υπολογισμού, της πληροφορικής but|and|of|theory|computation|of|computer science but also of computation theory, of computer science

η οποία είναι καινούργια επιστήμη. the|which|is|new|science which is a new science.

Για να απαντήσω, για να καταλάβω τι συμβαίνει, To|(particle for infinitive)|I answer|in order to|(particle for infinitive)|I understand|what|is happening In order to answer, to understand what is happening,

και πώς αυτά τα συστήματα φτάνουν σε αυτή την πολυπόθητη ισορροπία and|how|these|the|systems|reach|to|this|the|much-desired|equilibrium and how these systems reach this coveted balance.

που μας περιγράφει ο Νας και οι φίλοι του, that|us|describes|the|Nas|and|the|friends|his that Nash and his friends describe to us,

πρέπει να μελετήσεις αυτό το κομμάτι, you must|(subjunctive particle)|study|this|the|piece you need to study this piece,

την τομή των δύο επιστημών. the|intersection|of|two|sciences the intersection of the two sciences.

Πώς λοιπόν μπορούμε να υπολογίσουμε την ισορροπία ενός συστήματος; How|then|can we|to|calculate|the|equilibrium|of a|system So how can we calculate the balance of a system?

Αυτή εδώ είναι μία ισορροπία. This|here|is|a|balance This here is a balance.

Και μπορώ να την υπολογίσω εύκολα διότι ένα αόρατο χέρι And|I can|to|her|calculate|easily|because|an|invisible|hand And I can easily calculate it because an invisible hand

ας το πούμε βαρύτητα, οδηγεί το χέρι μου let's|it|say|gravity|guides|the|hand|my let's call it gravity, guides my hand

και φτιάχνω την ισορροπία του συστήματος. and|I create|the|balance|of|system and I create the balance of the system.

Το αόρατο χέρι του Άνταμ Σμιθ σε αυτή την περίπτωση The|invisible|hand|of|Adam|Smith|in|this|the|case The invisible hand of Adam Smith in this case

είναι η βαρύτητα που με βοηθάει να βάλω τα φρούτα στο πιάτο. it is|the|gravity|that|me|helps|to|put|the|fruits|on the|plate is the gravity that helps me put the fruits on the plate.

Το ερώτημα είναι, αν δεν υπάρχει βαρύτητα στο σύστημά μας, The|question|is|if|not|exists|gravity|in the|system|our The question is, if there is no gravity in our system,

κάποια αφηρημένη έννοια βαρύτητας, some|abstract|concept|of gravity some abstract notion of gravity,

κάποιο στοιχείο το οποίο να σπρώχνει το σύστημα προς ισορροπία some|element|the|which|to|pushes|the|system|towards|equilibrium some element that pushes the system towards equilibrium

-στα περισσότερα οικονομικά συστήματα δεν υπάρχει αυτό, in the|most|economic|systems|not|there is|this -in most economic systems this does not exist,

δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη ώθηση not|exists|any|specific|motivation there is no specific push.

που σπρώχνει το σύστημα σε ισορροπία. that|pushes|the|system|into|balance that pushes the system into balance.

Στο σύστημα ο καθένας με κάποιο κατανεμημένο τρόπο παίρνει αποφάσεις In the|system|the|everyone|in a|some|distributed|way|makes|decisions In the system, everyone makes decisions in some distributed way

και το σύστημα αλλάζει κατάσταση και ελπίζουμε ότι θα βρεθεί σε ισορροπία. and|the|system|changes|state|and|we hope|that|will|be found|in|equilibrium and the system changes state, and we hope it will find balance.

Αν δεν υπάρχει βαρύτητα στο σύστημα If|not|exists|gravity|in the|system If there is no gravity in the system,

πώς μπορούμε να βρούμε την ισορροπία. how|we can|to|find|the|balance how can we find balance?

Το θεώρημα μας, το μόνο θεώρημα σε αυτή την ομιλία, The|theorem|our|the|only|theorem|in|this|the|speech Our theorem, the only theorem in this speech,

είναι ότι δεν υπάρχει αλγόριθμος που να βρίσκει, is|that|not|exists|algorithm|that|to|finds is that there is no algorithm that finds,

να εντοπίζει, να υπολογίζει ισορροπίες to|identify|to|calculate|balances that identifies, that calculates equilibria

και μάλιστα ούτε καν που να προσεγγίζει ισορροπίες. and|indeed|not even|even|where|to|approaches|balances and indeed not even one that approximates equilibria.

Αυτό μάλιστα είναι ένα θεώρημα που έφτιαξα, This|indeed|is|a|theorem|that|I created This is actually a theorem that I created,

διότι όταν είπα στο Νας αυτό το ερώτημα, because|when|I asked|to|Nas|this|the|question because when I asked Nash this question,

όταν είπα στο Νας αυτό το θεώρημά μας, when|I told|to the|Nas|this|the|theorem|our when I told Nash about this theorem of ours,

ο Νας μου είπε, «ΟΚ, μπορεί το σύστημα να μην φτάνει ακριβώς σε ισορροπία, the|Nas|to me|said|OK|may|the|system|to|not|reaches|exactly|to|equilibrium Nash told me, "OK, the system may not reach equilibrium exactly,

ωστόσο μπορεί να φτάνει προσεγγιστικά σε ισορροπία». however|may|(particle)|reaches|approximately|to|equilibrium but it may approach equilibrium asymptotically."

Κι αν περιμένω αρκετό χρόνο να τείνει προς την ισορροπία And|if|I wait|enough|time|to|tends|towards|the|equilibrium And if I wait long enough for it to tend towards equilibrium.

ωστόσο ποτέ δεν θα φτάσει σε ακριβή ισορροπία. however|never|not|will|reach|to|exact|balance however, it will never reach an exact balance.

Με αυτό το θεώρημα βασικά λέω ότι ούτε καν να φτάσει κοντά στην ισορροπία With|this|the|theorem|basically|I say|that|not even|at all|to|reach|close|to the|equilibrium With this theorem, I basically say that it is not even possible to get close to balance.

δεν είναι δυνατό ένα οικονομικό σύστημα. not|is||an|economic|system An economic system cannot do that.

Εγώ δεν είναι δυνατόν να το κάνω γιατί δεν υπάρχει αλγόριθμος. I|not|am|possible|to|it|do|because|not|exists|algorithm I cannot do it because there is no algorithm.

Ωστόσο, με την αναλογία που έκανα πριν However|with|the|analogy|that|I made|before However, with the analogy I made earlier.

λέγοντας ότι τα οικονομικά συστήματα είναι επίσης υπολογιστικά συστήματα, saying|that|the|economic|systems|are|also|computational|systems saying that economic systems are also computational systems,

αυτό μπορώ να το αποδείξω και με μαθηματικό τρόπο, this|I can|to|it|prove|and|by|mathematical|way I can prove this mathematically,

ούτε τα οικονομικά συστήματα φτάνουν σε αυτές τις πολυπόθητες ισορροπίες. nor|the|economic|systems|reach|to|these|the|much-desired|equilibria nor do economic systems reach these coveted equilibria.

Επομένως τα οικονομικά είναι διαφορετικά Therefore|the|economics|are|different Therefore, economics is different

από αυτά που μας δίδαξαν τα τελευταία χρόνια. from|these|that|us|taught|the|last|years from what we have been taught in recent years.

Τουλάχιστον τα νεοκλασσικά μαθηματικά είναι διαφορετικά. At least|the|neoclassical|mathematics|are|different At least the neoclassical mathematics are different.

Η γενική θεωρία της ισορροπίας δεν φαίνεται να ισχύει. The|general|theory|of|equilibrium|not|seems|to|hold The general theory of equilibrium does not seem to hold.

Εντάξει, αυτό είναι αυτό που λέμε. Okay|this|is|what||we say Okay, that's what we say.

Και για να το πω με όρους πληροφορικής, And|for|to|it||in|terms|computer science And to put it in computer science terms,

αυτοί είμαστε εμείς, εγώ, ο Χρήστος Παπαδημητρίου και ο Πωλ Γκόλντμπεργκ, they|we are|us|I|the|Christos|Papadimitriou|and|the|Paul|Goldberg that's us, me, Christos Papadimitriou and Paul Goldberg,

που φτιάξαμε αυτό το θεώρημα. where|we created|this|the|theorem that we created this theorem.

Για να πω λοιπόν αυτό που αποδείξαμε με τεχνικούς όρους πληροφορικής, To|(particle)||therefore|this|that|we proved|with|technical|terms|computer science So to say what we proved in technical computer science terms,

«Μάγκες, -μάγκες είναι ο Νας και οι φίλοι του- Guys|tough guys|are|the|Nas|and|the|friends|his "Guys, -guys are Nash and his friends-

(Γέλιο) Laughter (Laughter)

υπάρχει ένα μεγάλο bug στη θεωρία σας». there is|a|big|bug|in|theory|your there is a big bug in your theory."

(Χειροκρότημα) Applause (Applause)

Και πρέπει να φτιάξουμε αυτό το bug, And|we must|to|fix|this|the|bug And we need to fix this bug,

αλλιώς δεν θα καταλάβουμε τι συμβαίνει σε αυτά τα πολύπλοκα οικονομικά συστήματα otherwise|not|will|we understand|what|happens|in|these|the|complex|economic|systems otherwise we won't understand what is happening in these complex economic systems

στα οποία αλληλεπιδρούμε, in which|which|we interact that we interact with,

στα κοινωνικά συστήματα, στα τραπεζικά συστήματα. in the|social|systems|in the|banking|systems in social systems, in banking systems.

Δεν έχουμε την παραμικρή ιδέα. We do not|have|the|slightest|idea We have no idea.

Οι θεωρίες που έχουμε είναι μακριά από το να μπορούν The|theories|that|we have|are|far|from|the|to|be able to The theories we have are far from being able

να κάνουν προβλέψεις για το τι συμβαίνει εκεί. to|make|predictions|about|the|what|happens|there to make predictions about what is happening there.

Και γι'αυτό εμείς, αυτή τη στιγμή, υποφέρουμε. And|for that|we|this|the|moment|suffer And that's why we are suffering at this moment.

Ευχαριστώ πολύ. Thank you|very Thank you very much.

(Χειροκρότημα) applause (Applause)